آیه ۱ - سوره اعراف

آیه المص [1]

المص

۱
(اعراف/ ۱)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌قَیْسٍ عَنْ أبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: إِنَّ حُیَیَّ بْنَ أَخْطَبَ وَ أَبَا یَاسِر ِ‌بْنَ أَخْطَبَ وَ نَفَراً مِنَ الْیَهُودِ مِنْ أَهْلِ نَجْرَانَ أَتَوْا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَقَالُوا لَهُ أَ لَیْسَ فِیمَا تَذْکُرُ فِیمَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ الم قَالَ بَلَی قَالُوا أَتَاکَ بِهَا جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) مِنْ عِنْدِ اللَّهِ قَالَ نَعَمْ قَالُوا لَقَدْ بُعِثَ أَنْبِیَاءُ (علیهم السلام) قَبْلَکَ مَا نَعْلَمُ نَبِیّاً مِنْهُمْ أَخْبَرَنَا مُدَّهًَْ مُلْکِهِ وَ مَا أَکَلَ أُمَّتَهُ غَیْرَکَ قَالَ فَأَقْبَلَ حُیَیُّ‌بْنُ‌أَخْطَبَ عَلَی أَصْحَابِهِ فَقَالَ لَهُمُ الْأَلِفُ وَاحِدٌ وَ اللَّامُ ثَلَاثُونَ وَ الْمِیمُ أَرْبَعُونَ فَهَذِهِ إِحْدَی وَ سَبْعُونَ سَنَهًًْ فَعَجَبٌ مِمَّنْ یَدْخُلُ فِی دِینٍ مُدَّهًُْ مُلْکِهِ وَ أَکْلِ أُمَّتِهِ إِحْدَی وَ سَبْعُونَ سَنَهًًْ قَالَ ثُمَّ أَقْبَلَ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ لَهُ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) هَلْ مَعَ هَذَا غَیْرُهُ قَالَ نَعَمْ قَالَ هَاتِهِ قَالَ المص قَالَ هَذَا أَثْقَلُ وَ أَطْوَلُ الْأَلِفُ وَاحِدٌ وَ اللَّامُ ثَلَاثُونَ وَ الْمِیمُ أَرْبَعُونَ وَ الصَّادُ تِسْعُونَ فَهَذِهِ مِائَهًٌْ وَ إِحْدَی وَ سِتُّونَ سَنَهًًْ ثُمَّ قَالَ لِرَسُولِ اللَّه (صلی الله علیه و آله) هَلْ مَعَ هَذِهِ غَیْرُهُ قَالَ نَعَمْ قَالَ هَاتِ قَالَ الر قَالَ هَذَا أَثْقَلُ وَ أَطْوَلُ الْأَلِفُ وَاحِدٌ وَ اللَّامُ ثَلَاثُونَ وَ الرَّاءُ مِائَتَانِ ثُمَّ قَالَ فَهَلْ مَعَ هَذَا غَیْرُهُ قَالَ نَعَمْ قَالَ هَاتِ قَالَ المر قَالَ هَذَا أَثْقَلُ وَ أَطْوَلُ الْأَلِفُ وَاحِدٌ وَ اللَّامُ ثَلَاثُونَ وَ الْمِیمُ أَرْبَعُونَ وَ الرَّاءُ مِائَتَانِ ثُمَّ قَالَ هَلْ مَعَ هَذَا غَیْرُهُ قَالَ نَعَمْ قَالُوا لَقَدِ الْتَبَسَ عَلَیْنَا أَمْرُکَ فَمَا نَدْرِی مَا أُعْطِیْتَ ثُمَّ قَامُوا عَنْهُ ثُمَّ قَالَ أَبُو یَاسِرٍ لِحُیَیٍّ أَخِیهِ وَ مَا یُدْرِیکَ لَعَلَّ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) قَدْ جُمِعَ لَهُ فِیهِمْ هَذَا کُلُّهُ وَ أَکْثَرُ مِنْهُ فَقَالَ أَبُوجَعْفَر (علیه السلام) إِنَّ هَذِهِ الْآیَاتِ أُنْزِلَتْ فِیهِمْ مِنْهُ آیاتٌ مُحْکَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْکِتابِ وَ أُخَرُ مُتَشابِهاتٌ وَ هِیَ تَجْرِی فِی وُجُوهٍ أُخَرَ عَلَی غَیْرِ مَا تَأَوَّلَ حُیَیُّ‌بْنُ‌أَخْطَبَ وَ أَخُوهُ وَ أَصْحَابُهُ ثُمَّ خَاطَبَ اللَّهُ الْخَلْقَ فَقَالَ اتَّبِعُوا ما أُنْزِلَ إِلَیْکُمْ مِنْ رَبِّکُمْ وَ لا تَتَّبِعُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِیاءَ غَیْرَ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) قَلِیلًا ما تَذَکَّرُونَ.

امام باقر ( از محمّدبن‌قیس روایت شده که امام باقر (فرمود: «حُییّ‌بن‌اخطب و برادرش ابویاسربن‌اخطب و گروهی از یهودیان اهل نجران نزد رسول خدا (آمدند و به وی عرض کردند: «آیا الم از جمله‌ی آن چیزی است که بر تو نازل شده است»؟ فرمود: «بلی»! گفتند: «آیا جبرئیل آن را از طرف خدا بر تو نازل کرده است»؟ فرمود: «بلی»! گفتند: «خداوند قبل از تو پیامبرانی را فرستاده است و ما کسی غیر از شما را سراغ نداریم که درباره‌ی مدّت حکومت و روزی امّت خویش خبر داده باشد (پیشگویی کرده باشد)». امام باقر (فرمود: «آنگاه حُیی‌بن‌اخطب به‌سوی اصحابش برگشت و به آنان گفت: «حرف الف یک، لام سی، میم چهل است و مجموع آن هفتادویک سال است. عجبا از کسی که به دینی گرایش پیدا کند که مدّت حکومت و روزی امّت آن هفتادویک سال است». حضرت (در ادامه فرمود: «سپس به‌سوی رسول خدا (برگشت. و گفت: «ای محمّد (! آیا آیه‌ای جز آن هست»؟ فرمود: «بلی»! گفت: «بگو»! فرمود: «المص». گفت: «این آیه سنگین‌تر و درازتر است؛ حرف الف یک، لام سی، میم چهل، و صاد نود، پس مجموع آن صدوشصت‌ویک سال است». سپس به رسول خدا (گفت: «آیا جز این وجود دارد»؟ فرمود: «بلی»! گفت: «بگو»! فرمود: «الر» گفت: «این سنگین‌تر و طولانی‌تر است؛ الف یک، لام سی و را دویست، آیا جز این هست»؟ فرمود: «بلی»! گفت: «بگو»! فرمود: «المر» گفت: «این طولانی‌تر و سنگین‌تر است؛ الف یک، لام سی، میم چهل و را دویست است»، سپس گفت: «آیا جز این هست»؟ فرمود: «بلی»! گفت: «امر تو بر ما مشتبه شده است و ما نمی‌دانیم چه چیزی به تو عطا شده است». سپس آنجا را ترک کردند. سپس ابویاسر به برادرش حیی گفت: «تو چه می‌دانی، شاید محمّد (این و بیش از این را جمع کرده باشد»! امام باقر (فرمود: «از این آیه‌ها برخی محکم نازل شده است که امّ الکتاب هستند و برخی متشابه و این آیه‌ها در وجوهی دیگر، غیر از آنچه که حیی و ابویاسر و اصحاب آنان تأویل کردند، جاری می‌شوند». سپس خدای عزّوجلّ به مردم فرمود: از چیزی که از طرف پروردگارتان بر شما نازل شده، پیروی کنید! و از اولیا و معبودهای دیگر به جز محمّد (پیروی نکنید! امّا کمتر متذکّر می‌شوید! (اعراف/۳)».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۰
بحار الأنوار، ج۹، ص۲۰۹/ نور الثقلین/ البرهان
۲
(اعراف/ ۱)

العسکری (علیه السلام)- عَنِ الْحَسَنِ‌بْنِ عَلِیِّ‌بْنِ مُحَمَّدِ‌بْنِ عَلِیِّ‌بْنِ مُوسَی‌بْنِ جَعْفَرِ‌بْنِ مُحَمَّدِبْنِ عَلِیِّ‌بْنِ الْحُسَیْنِ‌بْنِ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ، أَنَّهُ قَالَ: ... لَمَّا بَعَثَ اللَّهُ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) وَ أَظْهَرَهُ بِمَکَّهًَْ ثُمَّ سَیَّرَهُ مِنْهَا إِلَی الْمَدِینَهًِْ وَ أَظْهَرَهُ بِهَا ثُمَّ أَنْزَلَ عَلَیْهِ الْکِتَابَ وَ جَعَلَ افْتِتَاحَ سُورَتِهِ الْکُبْرَی بِالم یَعْنِی الم ذلِکَ الْکِتابُ وَ هُوَ ذَلِکَ الْکِتَابُ الَّذِی أَخْبَرْتُ أَنْبِیَائِیَ السَّالِفِینَ أَنِّی سَأُنْزِلُهُ عَلَیْکَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) لا رَیْبَ فِیهِ فَقَدْ ظَهَرَ کَمَا أَخْبَرَهُمْ بِهِ أَنْبِیَاؤُهُمْ (علیهم السلام) أَنَّ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) یُنْزَلُ عَلَیْهِ کِتَابٌ مُبَارَکٌ لَا یَمْحُوهُ الْبَاطِلُ یَقْرَؤُهُ هُوَ وَ أُمَّتُهُ عَلَی سَائِرِ أَحْوَالِهِمْ ثُمَّ الْیَهُودُ یُحَرِّفُونَهُ عَنْ جِهَتِهِ وَ یَتَأَوَّلُونَهُ عَلَی غَیْرِ وَجْهِهِ وَ یَتَعَاطَوْنَ التَّوَصُّلَ إِلَی عِلْمِ مَا قَدْ طَوَاهُ اللَّهُ عَنْهُمْ مِنْ حَالِ أَجَلِ {آجَالِ} هَذِهِ الْأُمَّهًِْ وَ کَمْ مُدَّهًُْ مُلْکِهِ فَجَاءَ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مِنْهُمْ جَمَاعَهًٌْ فَوَلَّی رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) عَلِیّاً (علیه السلام) مُخَاطَبَتَهُمْ فَقَالَ قَائِلُهُمْ إِنْ کَانَ مَا یَقُولُ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) حَقّاً لَقَدْ عَلَّمْنَاکُمْ قَدْرَ مُلْکِ أُمَّتِهِ هُوَ إِحْدَی وَ سَبْعُونَ سَنَهًًْ الْأَلِفُ وَاحِدٌ وَ اللَّامُ ثَلَاثُونَ وَ الْمِیمُ أَرْبَعُونَ فَقَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) فَمَا تَصْنَعُونَ {ب} المص وَ قَدْ أُنْزِلَتْ عَلَیْهِ قَالُوا هَذِهِ إِحْدَی وَ سِتُّونَ وَ مِائَهًُْ سَنَهًٍْ قَالَ فَمَا ذَا تَصْنَعُونَ {ب} الر وَ قَدْ أُنْزِلَتْ عَلَیْهِ فَقَالُوا هَذِهِ أَکْثَرُ هَذِهِ مِائَتَانِ وَ إِحْدَی وَ ثَلَاثُونَ سَنَهًًْ فَقَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) فَمَا تَصْنَعُونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَیْهِ المر قَالُوا هَذِهِ مِائَتَانِ وَ إِحْدَی وَ سَبْعُونَ سَنَهًًْ فَقَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) فَوَاحِدَهًٌْ مِنْ هَذِهِ لَهُ أَوْ جَمِیعُهَا لَهُ فَاخْتَلَطَ کَلَامُهُمْ فَبَعْضُهُمْ قَالَ لَهُ وَاحِدَهًٌْ مِنْهَا وَ بَعْضُهُمْ قَالَ بَلْ یُجْمَعُ لَهُ کُلُّهَا وَ ذَلِکَ سَبْعُمِائَهًٍْ وَ أَرْبَعٌ وَ ثَلَاثُونَ سَنَهًًْ ثُمَّ یَرْجِعُ الْمُلْکُ إِلَیْنَا یَعْنِی إِلَی الْیَهُودِ فَقَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) أَ کِتَابٌ مِنْ کُتُبِ اللَّهِ نَطَقَ بِهَذَا أَمْ آرَاؤُکُمْ دَلَّتْکُمْ عَلَیْهِ فَقَالَ بَعْضُهُمْ کِتَابُ اللَّهِ نَطَقَ بِهِ وَ قَالَ آخَرُونَ مِنْهُمْ بَلْ آرَاؤُنَا دَلَّتْ عَلَیْهِ فَقَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) فَأْتُوا بِالْکِتَابِ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ یَنْطِقُ بِمَا تَقُولُونَ فَعَجَزُوا عَنْ إِیرَادِ ذَلِکَ وَ قَالَ لِلْآخَرِینَ فَدُلُّونَا عَلَی صَوَابِ هَذَا الرَّأْیِ فَقَالُوا صَوَابُ رَأْیِنَا دَلِیلُهُ أَنَّ هَذَا حِسَابُ الْجُمَّلِ فَقَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) کَیْفَ دَلَّ عَلَی مَا تَقُولُونَ وَ لَیْسَ فِی هَذِهِ الْحُرُوفِ مَا اقْتَرَحْتُمْ بِلَا بَیَانٍ أَ رَأَیْتُمْ إِنْ قِیلَ لَکُمْ إِنَّ هَذِهِ الْحُرُوفَ لَیْسَتْ دَالَّهًًْ عَلَی هَذِهِ الْمُدَّهًِْ لِمُلْکِ أُمَّهًِْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ لَکِنَّهَا دَالَّهًٌْ عَلَی أَنَّ کُلَّ وَاحِدٍ مِنْکُمْ قَدْ لُعِنَ بِعَدَدِ هَذَا الْحِسَابِ أَوْ أَنَّ عِنْدَ کُلِّ وَاحِدٍ مِنْکُمْ دَیْناً بِعَدَدِ هَذَا الْحِسَابِ دَرَاهِمَ أَوْ دَنَانِیرَ أَوْ أَنَّ لَعَلَی کُلِّ وَاحِدٍ مِنْکُمْ دَیْناً عَدَدُ مَالِهِ مِثْلُ عَدَدِ هَذَا الْحِسَابِ قَالُوا یَا أَبَاالْحَسَنِ (علیه السلام) لَیْسَ شَیْءٌ مِمَّا ذَکَرْتَهُ مَنْصُوصاً عَلَیْهِ فِی الم وَ المص وَ الر وَ المر فَقَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) وَ لَا شَیْءٌ مِمَّا ذَکَرْتُمُوهُ مَنْصُوصٌ عَلَیْهِ فِی الم وَ المص وَ الر وَ المر فَإِنْ بَطَلَ قَوْلُنَا لِمَا قُلْتُمْ بَطَلَ قَوْلُکُمْ لِمَا قُلْنَا فَقَالَ خَطِیبُهُمْ وَ مِنْطِیقُهُمْ لَا تَفْرَحْ یَا عَلِیُّ بِأَنْ عَجَزْنَا عَنْ إِقَامَهًِْ حُجَّهًٍْ فِیمَا نَقُولُهُ عَلَی دَعْوَانَا فَأَیُّ حُجَّهًٍْ لَکَ فِی دَعْوَاکَ إِلَّا أَنْ تَجْعَلَ عَجْزَنَا حُجَّتَکَ فَإِذاً مَا لَنَا حُجَّهًٌْ فِیمَا نَقُولُ وَ لَا لَکُمْ حُجَّهًٌْ فِیمَا تَقُولُونَ قَالَ علِیٌّ (علیه السلام) لَا سَوَاءٌ {سَوَاءَ} إِنَّ لَنَا حُجَّهًًْ هِیَ الْمُعْجِزَهًُْ الْبَاهِرَهًُْ ثُمَّ نَادَی جِمَالَ الْیَهُودِ یَا أَیَّتُهَا الْجِمَالُ اشْهَدِی لِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ لِوَصِیِّهِ (علیه السلام) فَتَبَادَرَ الْجِمَالُ صَدَقْتَ صَدَقْتَ یَا وَصِیَّ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ کَذَبَ هَؤُلَاءِ الْیَهُودُ.

امام عسکری ( از امام علی (روایت است: هنگامی‌که که خداوند متعال پیامبر اسلام (را در مکّه مبعوث نمود و به مدینه رهسپار کرد و قرآن را بر او نازل نمود، در ابتدای سوره‌ی بزرگ آن الم را قرار داد یعنی آن کتاب با عظمتی است. (بقره/۲) این همان کتابی است که پیامبرانم خبر داده‌اند بر تو نازل خواهم کرد. همان‌طور که گفته‌اند نازل شده است که باطل در آن راه ندارد او و امّتش قرآن را در حالات مختلف خود می‌خوانند سپس یهودیان برخلاف واقع آن را تحریف می‌کنند و برخلاف توجیه می‌نمایند و پیوسته می‌خواهند از مقدار زیست این امّت که خداوند آن‌ها را محروم نموده، اطّلاع حاصل کنند. یکی از یهودیان گفت: «اگر آنچه محمّد (می‌گوید واقعیّت داشته باشد مقدار حکومت او و زیست امّتش هفتادویک سال است الف یک، لام سی و میم چهل است». علی (فرمود: «پس المص را چه می‌کنید که بر پیغمبر (نازل شده»؟ گفتند: «این هم صدوشصت‌ویک سال می‌شود». فرمود: «الر را چه می‌کنید که بر پیغمبر (نازل شده است»؟ گفتند: «حالا می‌شود دویست‌وسی‌ویک سال». باز علی (فرمود: «درباره‌ی المر چه می‌گویید»؟ گفتند: «حالا دویست‌وهفتادویک سال». علی (فرمود: «یکی از این حروف مقطّعه شاهد مدّت زیست این امّت است یا همه‌ی آن‌ها»؟ به اختلاف جواب دادند. بعضی گفتند: «یکی». و برخی گفتند: «همه‌ی آن‌ها». و بالاخره هفتصدوسی‌وچهار سال می‌شود و بعد قدرت به دست یهودیان خواهد افتاد. علی (فرمود: «آیا کتاب خدا این مطلب را گفته یا از خود توجیه می‌نمایید»؟ بعضی گفتند: «کتاب خدا ناطق بر این گفته است». و برخی مدّعی شدند که این ادّعای خود ماست. فرمود: «کتابی را که چنین مطلبی را بیان کرده، بیاورید»؟ نتوانستند بیاورند. به دیگران نیز فرمود: «دلیل بر ادّعای خود را بیاورید»؟ گفتند: «دلیل گفتار ما حساب جمل است». فرمود: «به چه دلیل چنین حرفی را می‌زنید؟ در این حروف چیزی نیست که شاهد گفتار شما باشد اگر کسی مدّعی شود که این حروف شاهد مقدار زیست و عمر امّت حضرت محمّد (نیست ولی این حروف گواه است که هرکدام از شما به تعداد حساب این حروف مورد لعنت خدا هستید یا به مقدار این حروف شما از درهم و دینار به مردم مقروض می‌باشید یا بگوید این حروف گواه است که هرکدام از شما به من مقروض هستید به مقدار جمع اعداد این حروف». گفتند: «هرگز آنچه تو می‌گویی از الم و المص و الر و المر فهمیده نمی‌شود». فرمود: «آنچه شما نیز ادّعا می‌کنید از الم و المص و الر و المر فهمیده نمی‌شود. اگر گفتار من با دلیل شما رد شود گفتار شما نیز با دلیل من رد می‌شود». یکی از سخنوران آن‌ها گفت: «یا علی (! از اینکه گفتار ما را به‌واسطه‌ی نداشتن دلیل رد کردی، خوشت نیاید؛ ادّعای شما نیز دلیلی ندارد. چه دلیلی بر ادّعای خود داری»؟ امیرالمؤمنین (فرمود: «نه! این هر دو مساوی نیست. ما دلیل داریم. دلیل ما معجزه است». بعد رو به شتران یهود نموده و فرمود: «ای شتران! بر محمّد (و وصیِّ او گواهی دهید». شتران با عجله صدا زدند: «راست می‌گویی! راست می‌گویی! ای وصیّ محمّد (! این یهودیان دروغ می‌گویند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۰
بحار الأنوار، ج۱۰، ص۱۵/ بحار الأنوار، ج۸۹، ص۳۷۹/ الإمام العسکری، ص۶۳/ معانی الأخبار، ص۲۶
۳
(اعراف/ ۱)

الصادق (علیه السلام)- أبُوجُمُعَهًَْ رَحْمَهًُْ‌بْنُ‌صَدَقَهًَْ قَالَ: أَتَی رَجُلٌ مِنْ بَنِی أُمَیَّهًَْ وَ کَانَ زِنْدِیقاً جَعْفَرَبْنَ‎مُحَمَّدٍ (علیه السلام) فَقَالَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فِی کِتَابِهِ المص أَیُّ شَیْءٍ أَرَادَ بِهَذَا وَ أَیُّ شَیْءٍ فِیهِ مِنَ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ وَ أَیُّ شَیْءٍ فِیهِ مِمَّا یَنْتَفِعُ بِهِ النَّاسُ قَالَ فَاغْتَاظَ مِنْ ذَلِکَ جَعْفَرُبْنُ‎مُحَمَّدٍ (علیه السلام) فَقَالَ أَمْسِکْ وَیْحَکَ الْأَلِفُ وَاحِدٌ وَ اللَّامُ ثَلَاثُونَ وَ الْمِیمُ أَرْبَعُونَ وَ الصَّادُ تِسْعُونَ کَمْ مَعَکَ فَقَالَ الرَّجُلُ أَحَدٌ وَ ثَلَاثُونَ وَ مِائَهًٌْ فَقَالَ لَهُ جَعْفَرُبْنُ‎مُحَمَّدٍ (علیه السلام) إِذَا انْقَضَتْ سَنَهًُْ إِحْدَی وَ ثَلَاثِینَ وَ مِائَهًًْ انْقَضَی مُلْکُ أَصْحَابِکَ قَالَ فَنَظَرْنَا فَلَمَّا انْقَضَتْ سَنَهًُْ إِحْدَی وَ ثَلَاثِینَ وَ مِائَهًٍْ یَوْمُ عَاشُورَاءَ دَخَلَ الْمُسْوَدَّهًُْ الْکُوفَهًَْ وَ ذَهَبَ مُلْکُهُمْ.

امام صادق ( ابوجمعه رحمهًْ‌بن‌صدقه گوید: مردی زندیق از بنی‌امیّه نزد امام صادق (آمد و گفت: «منظور خدا از المص در کتابش چیست و چه حلال و حرامی در آن است و چه چیز سودمندی برای مردم در آن وجود دارد»؟ امام صادق (خشمگین شد و فرمود: «وای بر تو، ساکت باش! الف یک، لام سی، میم چهل و صاد نود است. مجموع آن‌ها چقدر است»؟ آن مرد گفت: «صدوشصت‌ویک است». حضرت (فرمود: «هرگاه سال صدوشصت‌ویک به اتمام برسد، حکومت یاران تو نیز به اتمام خواهد رسید. گفت: «ما منتظر شدیم و هنگامی‌که سال صدوشصت‌ویک پایان یافت، در روز عاشورا سیاه‌جامگان و سیاه‌پرچمان یعنی عبِّاسیان وارد کوفه شدند و حکومت آنان از بین رفت».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۲
بحار الأنوار، ج۱۰، ص۱۶۳/ معانی الأخبار، ص۲۸/ نور الثقلین/ البرهان/ العیاشی، ج۲، ص۲
۴
(اعراف/ ۱)

الباقر (علیه السلام)- أبُولَبِیدٌ الْمَخْزُومِیُّ قَالَ: قَالَ أَبُوجَعْفَرٍ (علیه السلام) یَا بَا لَبِیدٍ إِنَّهُ یَمْلِکُ مِنْ وُلْدِ الْعَبَّاسِ اثْنَا عَشَرَ تُقْتَلُ بَعْدَ الثَّامِنِ مِنْهُمْ أَرْبَعَهًٌْ تُصِیبُ أَحَدَهُمُ الذُّبَحَهًُْ فَیَذْبَحُهُ هُمْ فِئَهًٌْ قَصِیرَهًٌْ أَعْمَارُهُمْ قَلِیلَهًٌْ مُدَّتُهُمْ خَبِیثَهًٌْ سِیرَتُهُمْ مِنْهُمُ الْفُوَیْسِقُ الْمُلَقَّبُ بِالْهَادِی وَ النَّاطِقِ وَ الْغَاوِی یَا بَا لَبِیدٍ إِنَّ فِی حُرُوفِ الْقُرْآنِ الْمُقَطَّعَهًِْ لَعِلْماً جَمّاً إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی أَنْزَلَ الم ذلِکَ الْکِتابُ فَقَامَ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) حَتَّی ظَهَرَ نُورُهُ وَ ثَبَتَتْ کَلِمَتُهُ وَ وُلِدَ یَوْمَ وُلِدَ وَ قَدْ مَضَی مِنَ الْأَلْفِ السَّابِعِ مِائَهًُْ سَنَهًٍْ وَ ثَلَاثُ سِنِینَ ثُمَّ قَالَ وَ تِبْیَانُهُ فِی کِتَابِ اللَّهِ فِی الْحُرُوفِ الْمُقَطَّعَهًِْ إِذَا عَدَدْتَهَا مِنْ غَیْرِ تَکْرَارٍ وَ لَیْسَ مِنْ حُرُوفٍ مُقَطَّعَهًٍْ حَرْفٌ یَنْقَضِی إِلَّا وَ قِیَامُ قَائِمٍ (عجل الله تعالی فرجه الشریف) مِنْ بَنِی‎هَاشِمٍ عِنْدَ انْقِضَائِهِ ثُمَّ قَالَ الْأَلِفُ وَاحِدٌ وَ اللَّامُ ثَلَاثُونَ وَ الْمِیمُ أَرْبَعُونَ وَ الصَّادُ تِسْعُونَ فَذَلِکَ مِائَهًٌْ وَ إِحْدَی وَ سِتُّونَ ثُمَّ کَانَ بَدْوُ خُرُوجِ الْحُسَیْنِ‎بْنِ‌عَلِیٍّ (علیه السلام) الم اللَّهُ فَلَمَّا بَلَغَتْ مُدَّتُهُ قَامَ قَائِمُ وُلْدِ الْعَبَّاسِ عِنْدَ المص وَ یَقُومُ قَائِمُنَا (عجل الله تعالی فرجه الشریف) عِنْدَ انْقِضَائِهَا {ب} الر فَافْهَمْ ذَلِکَ وَ عِهِ وَ اکْتُمْهُ.

امام باقر ( از ابولبید المخزومی روایت شده که امام باقر (فرمود: «ای ابولبید! دوازده تن از اولاد عبّاس (به سلطنت می‌رسند چهار نفر آن‌ها بعد از هشتمین آنان به قتل می‌رسند. یکی از آن‌ها با گلو درد جان می‌دهد. عمر آن‌ها کوتاه، مدّت دولتشان قلیل، و سیرتشان پلید می‌باشد. یکی از آن‌ها فاسق کوچکی ملقّب به الهَادِی و النَّاطِقِ وَ الْغَاوِی است. ای ابولبید در حروف مقطعه‌ی قرآن، علم سرشاری است، وقتی خداوند الم، آن کتاب با عظمتی است. (بقره/۲۱) را نازل فرمود، محمّد (قیام کرد تا آنجا که نور وجود اقدسش آشکار گشت و سخنانی در دل‌های مردم جای گرفت. هنگام ولادت او هفت‌هزار و صدوسه سال از آغاز خلقت آدم ابوالبشر می‌گذشت». سپس فرمود: «بیان این در حروف مقطعه قرآن وقتی بدون تکرار آن را بشماری هست. هیچ‌یک از این حروف نمی‌گذرد جز اینکه یکی از بنی‌هاشم در موقع گذشتن آن قیام می‌کند». آنگاه فرمود: « «الف» یک «ل» سی «م» چهل و «ص» در «المص» نود است که جمعا صدوشصت‌ویک می‌باشد، بعد از آن ابتداء قیام امام حسین (الم اللهُ لا إِلهَ بود. وقتی مدّت او به سر رسید، قائم بنی‌عبّاس قیام می‌کند و چون آن بگذرد قائم ما در الر قیام می‌کند. پس آن را بفهم و در خاطر بسپار و از دشمنان پوشیده دار».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۴
بحار الأنوار، ج۵۲، ص۱۰۶/ بحار الأنوار، ج۸۹، ص۳۸۳/ العیاشی، ج۲، ص۳/ البرهان/ نور الثقلین
۵
(اعراف/ ۱)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌لَبِیدٍ‌الْبَحْرَانِیِّ قَالَ جَاءَ رَجُلٌ إِلَی أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) بِمَکَّهًَْ فَسَأَلَهُ عَنْ مَسَائِلَ فَأَجَابَهُ فِیهَا ثُمَّ قَالَ لَهُ الرَّجُلُ أَنْتَ الَّذِی تَزْعُمُ أَنَّهُ لَیْسَ شَیْءٌ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ إِلَّا مَعْرُوفٌ قَالَ لَیْسَ هَکَذَا قُلْتُ وَ لَکِنْ لَیْسَ شَیْءٌ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ إِلَّا عَلَیْهِ دَلِیلٌ نَاطِقٌ عَنِ اللَّهِ فِی کِتَابِهِ مِمَّا لَا یَعْلَمُهُ النَّاسُ قَالَ فَأَنْتَ الَّذِی تَزْعُمُ أَنَّهُ لَیْسَ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ إِلَّا وَ النَّاسُ یَحْتَاجُونَ إِلَیْهِ قَالَ نَعَمْ وَ لَا حَرْفٌ وَاحِدٌ فَقَالَ لَهُ فَمَا المص قَالَ أَبُولَبِیدٍ فَأَجَابَهُ بِجَوَابٍ نَسِیتُهُ فَخَرَجَ الرَّجُلُ فَقَالَ لِی أَبُوجَعْفَرٍ (علیه السلام) هَذَا تَفْسِیرُهَا فِی ظَهْرِ الْقُرْآنِ أَ فَلَا أُخْبِرُکَ بِتَفْسِیرِهَا فِی بَطْنِ الْقُرْآنِ قُلْتُ وَ لِلْقُرْآنِ بَطْنٌ وَ ظَهْرٌ فَقَالَ نَعَمْ إِنَّ لِکِتَابِ اللَّهِ ظَاهِراً وَ بَاطِناً وَ مَعَانِیَ وَ نَاسِخاً وَ مَنْسُوخاً وَ مُحْکَماً وَ مُتَشَابِهاً وَ سُنَناً وَ أَمْثَالًا وَ فَصْلًا وَ وَصْلًا وَ أَحْرُفاً وَ تَصْرِیفاً فَمَنْ زَعَمَ أَنَّ کِتَابَ اللَّهِ مُبْهَمٌ فَقَدْ هَلَکَ وَ أَهْلَکَ ثُمَّ قَالَ أَمْسِکْ الْأَلِفُ وَاحِدٌ وَ اللَّامُ ثَلَاثُونَ وَ الْمِیمُ أَرْبَعُونَ وَ الصَّادُ تِسْعُونَ فَقُلْتُ فَهَذِهِ مِائَهًٌْ وَ إِحْدَی وَ سِتُّونَ فَقَالَ یَا لَبِیدُ إِذَا دَخَلْتَ سَنَهًَْ إِحْدَی وَ سِتِّینَ وَ مِائَهًٍْ سَلَبَ اللَّهُ قَوْماً سُلْطَانَهُم.

امام باقر ( از ابولبید بحرانی مراء هجرین روایت شده که مردی در مکّه نزد امام باقر (آمد و از وی چند مسأله پرسید و ایشان جواب دادند. [سپس آن حدیث را ذکر کرد تا اینکه گفت]: به او فرمود: «المص چیست»؟ ابولبید گفت: «ایشان جوابی دادند که من آن را فراموش کردم». آن مرد بیرون آمد. امام صادق (به من فرمود: «این تفسیر ظاهری [این آیات] قرآن است، آیا مایلی که تفسیر آن را در بطن و باطن قرآن به تو بگویم»؟ عرض کردم: «آیا برای قرآن بطن و ظاهر وجود دارد»؟ فرمود: «بلی! به‌درستی‌که کتاب خدا را ظاهر و باطن و مُعاین و ناسخ و منسوخ و محکم و متشابه و سنّت و امثال و فصل و وصل و حروف و تصریف است. هرکه ادّعا کند کتاب خدا مبهم است، هلاک شده است و دیگران را نیز هلاک کرده است». سپس فرمود: «این را حفظ کن: الف یک، لام سی، میم چهل، و صاد نود است». گفتم: «این میشود یک صد و شصت‌ویک». فرمود: «ای ابولبید! هرگاه سال صدوشصت‌ویک فرا رسد، خداوند حکومت را از قومی سلب خواهد کرد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۴
بحار الأنوار، ج۸۹، ص۹۰/ المحاسن، ج۱، ص۲۷۰/ البرهان/ مشکاهًْ الأنوار، ص۱۵۳
۶
(اعراف/ ۱)

الصادق (علیه السلام)- عَنْ سُفْیَانَ‌الثَّوْرِیِّ قَالَ قُلْتُ لِلصَّادِقِ (علیه السلام) یَا ابْنَ‌رَسُولِ‌اللَّهِ مَا مَعْنَی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ الم وَ المص وَ الر وَ المر وَ کهیعص وَ طه وَ طس وَ طسم وَ یس وَ ص وَ حم وَ حم عسق وَ ق وَ ن قَالَ (علیه السلام) أَمَّا الم فِی أَوَّلِ الْبَقَرَهًِْ فَمَعْنَاهُ أَنَا اللَّهُ الْمَلِکُ وَ أَمَّا الم فِی أَوَّلِ آلِ عِمْرَانَ فَمَعْنَاهُ أَنَا اللَّهُ الْمَجِیدُ وَ المص مَعْنَاهُ أَنَا اللَّهُ الْمُقْتَدِرُ الصَّادِقُ.

امام صادق ( از سفیان‌بن‌سعید ثوری روایت شده که به امام صادق (عرض کردم: «ای پسر رسول خدا (! معنای کلام خداوند چیست؟ آنجا که می‌گوید: الم و المص و الر و المر و کهیعص و طه و طس و طسم و یس و ص و حم و حمعسق و ق و ن»؟ فرمود: «امّا الم؛ الف، لام، میم در ابتدای سوره‌ی بقره، یعنی منم پروردگار زمامدار، و در آغاز سوره‌ی آل عمران الم یعنی منم خداوند شریف و عطابخش بدون استحقاق و المص؛ الف، ل، م، ص یعنی منم خداوند فرمانروا و راستگو».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۶
بحار الأنوار، ج۸۹، ص۳۷۳/ معانی الأخبار، ص۲۲/ البرهان/ نور الثقلین
بیشتر