آیه ۱۴۶ - سوره اعراف

آیه سَأَصْرِفُ عَنْ آياتِيَ الَّذينَ يَتَكَبَّرُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَ إِنْ يَرَوْا كُلَّ آيَةٍ لا يُؤْمِنُوا بِها وَ إِنْ يَرَوْا سَبيلَ الرُّشْدِ لا يَتَّخِذُوهُ سَبيلاً وَ إِنْ يَرَوْا سَبيلَ الغَيِّ يَتَّخِذُوهُ سَبيلاً ذلِكَ بِأَنَّهُمْ كَذَّبُوا بِآياتِنا وَ كانُوا عَنْها غافِلينَ [146]

به‌زودى كسانى را كه در روى زمين به ناحق تكبّر مي‌ورزند، از [ايمان به] آيات خود، منصرف مى‌سازم. [زيرا آن‌ها چنانند كه] اگر هرآيه و نشانه‌اى را ببينند، به آن ايمان نمى‌آورند؛ اگر راه هدايت را ببينند، آن را راه خود انتخاب نمى‌كنند؛ و اگر طريق گمراهى را ببينند، آن را راه خود انتخاب مى‌كنند. [همه] اين‌ها به خاطر آن است كه آيات ما را تكذيب كردند، و از آن غافل بودند.

۱
(اعراف/ ۱۴۶)

الکاظم (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌سَابِقِ‌بْنِ‌طَلْحَهًَْ الْأنْصَارِیّ قَالَ: کَانَ مِمَّا قَالَ هَارُونُ لِأَبِی‎الْحَسَنِ مُوسَی (علیه السلام) حِینَ أُدْخِلَ عَلَیْهِ مَا هَذِهِ الدَّارُ قَالَ هَذِهِ دَارُ الْفَاسِقِینَ قَالَ وَ قَرَأَ سَأَصْرِفُ عَنْ آیاتِیَ الَّذِینَ یَتَکَبَّرُونَ فِی الْأَرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ وَ إِنْ یَرَوْا کُلَّ آیَةٍ لا یُؤْمِنُوا بِها وَ إِنْ یَرَوْا سَبِیلَ الرُّشْدِ لا یَتَّخِذُوهُ سَبِیلًا وَ إِنْ یَرَوْا سَبِیلَ الغَیِّ یَتَّخِذُوهُ سَبِیلًا فَقَالَ لَهُ هَارُونُ فَدَارُ مَنْ هِیَ قَالَ هِیَ لِشِیعَتِنَا فِتْرَهًٌْ وَ لِغَیْرِهِمْ فِتْنَهًٌْ قَالَ فَمَا بَالُ صَاحِبِ الدَّارِ لَا یَأْخُذُهَا قَالَ أُخِذَتْ مِنْهُ عَامِرَهًًْ وَ لَا یَأْخُذُهَا إِلَّا مَعْمُورَهًًْ.

امام کاظم ( محمّدبن‌سابق‌بن‌طلحه انصاری گوید: از جمله گفته‌های هارون به موسی (هنگامی‌که امام را نزد او آوردند، این بود که پرسید: «این چه خانه‌ایست»؟ فرمود: «این خانه‌ی فاسقان است». و این آیه را تلاوت کرد: سَأَصْرِفُ عَنْ آیَاتِیَ الَّذِینَ یَتَکَبَّرُونَ فِی الأَرْضِ بِغَیْرِ الحَقِّ وَ إِن یَرَوْاْ کُلَّ آیَةٍ لاَّ یُؤْمِنُواْ بِهَا وَإِن یَرَوْاْ سَبِیلَ الرُّشْدِ لاَ یَتَّخِذُوهُ سَبِیلاً؛ سپس هارون به وی گفت: «این خانه برای کیست»؟ فرمود: «برای شیعه‌ی ما مایه‌ی چشم‌روشنی و برای دیگران فتنه است». گفت: «چرا صاحب این خانه، منزل خویش را بازپس نمی‌گیرد»؟ فرمود: «هنگامی‌که از او گرفته شد آباد بود و او آن را نمی‌گیرد، مگر اینکه آباد باشد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۳۱۲
بحار الأنوار، ج۴۸، ص۱۳۸/ بحار الأنوار، ج۶۹، ص۱۳۶/ الاختصاص، ص۲۶۲/ العیاشی، ج۲، ص۲۹/ نور الثقلین/ البرهان
۲
(اعراف/ ۱۴۶)

علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- قَوْلُهُ سَأَصْرِفُ عَنْ آیاتِیَ الَّذِینَ یَتَکَبَّرُونَ فِی الْأَرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ یَعْنِی أَصْرِفُ الْقُرْآنَ عَنِ الَّذِینَ یَتَکَبَّرُونَ فِی الْأَرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ وَ إِنْ یَرَوْا کُلَّ آیَةٍ لا یُؤْمِنُوا بِها وَ إِنْ یَرَوْا سَبِیلَ الرُّشْدِ لا یَتَّخِذُوهُ سَبِیلًا قَالَ إِذَا رَأَوُا الْإِیمَانَ وَ الصِّدْقَ وَ الْوَفَاءَ وَ الْعَمَلَ الصَّالِحَ لَا یَتَّخِذُوهُ سَبِیلًا وَ إِنْ یَرَوُا الشِّرْکَ وَ الزِّنَا وَ الْمَعَاصِیَ یَأْخُذُوا بِهَا وَ یَعْمَلُوا بِهَا.

علیّ‌بن‌ابراهیم ( سَأَصْرِفُ عَنْ آیَاتِیَ الَّذِینَ یَتَکَبَّرُونَ فِی الأَرْضِ بِغَیْرِ الحَقِّ؛ یعنی قرآن را از کسانی که در زمین به ناحق تکبّر می‌ورزند، دور می‌سازم. هنگامی‌که ایمان و صدق و وفا و کار نیک را ببینند، آن را به‌عنوان راه زندگی قرار نمی‌دهند و هرگاه شرک و زنا و معصیّت‌ها را بینند، آن را می‌پذیرند و به آن عمل می‌کنند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۳۱۲
بحار الأنوار، ج۱۳، ص۲۱۳/ بحار الأنوار، ج۱۷، ص۲۰۴/ القمی، ج۱، ص۲۴۰/ البرهان/ نور الثقلین
۳
(اعراف/ ۱۴۶)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- وَ قَدْ ذَمَ اللَّهُ تَعَالَی الْکِبْرَ فِی مَوَاضِعَ مِنْ کِتَابِهِ وَ ذَمَّ کُلَّ جَبَّارٍ عَنِیدٍ فَقَالَ: سَأَصْرِفُ عَنْ آیاتِیَ الَّذِینَ یَتَکَبَّرُونَ فِی الْأَرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِ وَ قَالَ مَنْ یَسْتَنْکِفْ عَنْ عِبادَتِهِ وَ یَسْتَکْبِرْ وَ قَالَ الْیَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذابَ الْهُونِ بِما کُنْتُمْ تَقُولُونَ عَلَی اللهِ غَیْرَ الْحَقِّ وَ کُنْتُمْ عَنْ آیاتِهِ تَسْتَکْبِرُونَ وَ قَالَ فَبِئْسَ مَثْوَی الْمُتَکَبِّرِینَ وَ قَالَ کَذلِکَ یَطْبَعُ اللهُ عَلی کُلِّ قَلْبِ مُتَکَبِّرٍ جَبَّارٍ وَ قَالَ وَ اسْتَفْتَحُوا وَ خابَ کُلُّ جَبَّارٍ عَنِیدٍ.

پیامبر ( خدای متعال کبر و خودپسندی را در چند موضع از کتابش نکوهش کرده و همچنین هر ستمگر با عناد را؛ چنانکه می‌فرماید: سَأَصْرِفُ عَنْ آیاتِیَ الَّذِینَ یَتَکَبَّرُونَ فِی الْأَرْضِ بِغَیْرِ الحَقِّ و فرموده است: آن‌ها که از عبودیّت و بندگی او، روی برتابند و تکبّر کنند، به‌زودی همه‌ی آن‌ها را [در قیامت] نزد خود جمع خواهد کرد. (نساء/۱۷۲) و نیز فرموده است: امروز در برابر دروغ‌هایی که به خدا بستید و نسبت به آیات او تکبّر ورزیدید، مجازات خوارکننده‌ای خواهید دید»! [به حال آن‌ها تأسف خواهی خورد]. (انعام/۹۳) و نیز فرموده است: چه بد جایگاهی است جایگاه متکبّران!. (زمر/۷۲) و فرموده است: این‌گونه خداوند بر دل هر متکبّر جبّاری مُهر می‌نهد!. (غافر/۳۵) و نیز فرموده است: و آن‌ها [از خدا] تقاضای فتح و پیروزی [بر کفّار] کردند و [سرانجام] هر گردنکش منحرفی نومید و نابود شد!. (ابراهیم/۱۵).

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۳۱۲
إرشاد القلوب، ج۱، ص۱۸۹
بیشتر