آیه وَ كَتَبْنا لَهُ فِي الْأَلْواحِ مِنْ كُلِّ شَيْ‌ءٍ مَوْعِظَةً وَ تَفْصيلاً لِكُلِّ شَيْ‌ءٍ فَخُذْها بِقُوَّةٍ وَ أْمُرْ قَوْمَكَ يَأْخُذُوا بِأَحْسَنِها سَأُريكُمْ دارَ الْفاسِقينَ [145]
و براى او در الواح [تورات] اندرزى از هر موضوعى نوشتيم؛ و هرچيزى را [كه مورد نيازشان بود] شرح داديم، پس [به او گفتيم]: آن را با جديّت بگير؛ و به قوم خود دستور بده: به نيكوترين آنها عمل كنند. [و آنها كه به مخالفت برخيزند، كيفرشان دوزخ است]؛ و به‌زودى جايگاه فاسقان رابه شما نشان خواهم داد»!
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِاللهِ‌بْنِ‌الْوَلِیدِ قَالَ: قَالَ أَبُوعَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) مَا یَقُولُ أَصْحَابُکَ فِی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ عِیسَی (علیه السلام) وَ مُوسَی (علیه السلام) أَیُّهُمْ أَعْلَمُ قَالَ قُلْتُ مَا یُقَدِّمُونَ عَلَی أُولِی الْعَزْمِ أَحَداً قَالَ أَمَا إِنَّکَ لَوْ حَاجَجْتَهُمْ بِکِتَابِ اللَّهِ لَحَجَجْتَهُمْ قَالَ قُلْتُ وَ أَیْنَ هَذَا فِی کِتَابِ اللَّهِ قَالَ إِنَّ اللَّهَ قَالَ فِی مُوسَی (علیه السلام) وَ کَتَبْنا لَهُ فِی الْأَلْواحِ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ مَوْعِظَةً وَ لَمْ یَقُلْ کُلَّ شَیْءٍ وَ قَالَ فِی عِیسَی (علیه السلام) وَ لِأُبَیِّنَ لَکُمْ بَعْضَ الَّذِی تَخْتَلِفُونَ فِیهِ وَ لَمْ یَقُلْ کُلَّ شَیْءٍ وَ قَالَ فِی صَاحِبِکُمْ کَفی بِاللهِ شَهِیداً بَیْنِی وَ بَیْنَکُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکِتابِ.
امام صادق ( عبدالله‌بن‌ولید گوید: امام صادق (از من پرسید: «پیروان تو درباره‌ی امیرالمؤمنین و عیسی و موسی (چه میگویند و کدامیک را داناتر می‌شمارند»؟ گفتم: «ما می‌گوییم هیچ‌کس بر پیامبران اولی‌العزم برتری و تقدّم ندارد»! حضرت صادق (فرمود: «اگر من با شما براساس کتاب خدا استدلال کنم، چه خواهید گفت»؟ گفتم: «در کجای کتاب خدا چنین مطلبی آمده است»؟ حضرت صادق (فرمود: «خدای تعالی به موسی (فرمود: وَ کَتَبْنا لَهُ فِی الْأَلْواحِ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ مَوْعِظَةً امّا نفرمود: علم همه چیز را نوشتیم». عیسی (به مردم فرمود: تا برخی از آنچه را که در آن اختلاف دارید روشن کنم. (زخرف/۶۳) و نفرمود: «همه چیز را برایتان بیان کنم و توضیح دهم. امّا درباره‌ی امام شما فرمود: کافی است که خداوند، و کسی که علم کتاب [و آگاهی بر قرآن] نزد اوست، میان من و شما گواه باشند. (رعد/۴۳).
السّجّاد (علیه السلام)- مَا بَعَثَ اللَّهُ نَبِیّاً إِلَّا أَعْطَاهُ مِنَ الْعِلْمِ بَعْضَهُ مَا خَلَا النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) فَإِنَّهُ أَعْطَاهُ مِنَ الْعِلْمِ کُلَّهُ فَقَالَ تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْءٍ وَ قَالَ کَتَبْنا لَهُ فِی الْأَلْواحِ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ وَ قَالَ الَّذِی عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ الْکِتابِ وَ لَمْ یُخْبِرْ أَنَّ عِنْدَهُ عِلْمَ الْکِتَابِ وَ مَنْ لَا یَقَعُ مِنَ اللَّهِ عَلَی الْجَمِیعِ وَ قَالَ لِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا فَهَذَا الْکُلُّ وَ نَحْنُ الْمُصْطَفَوْنَ وَ قَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) فِیمَا سَأَلَ رَبَّهُ رَبِّ زِدْنِی عِلْماً فَهِیَ الزِّیَادَهًُْ الَّتِی عِنْدَنَا مِنَ الْعِلْمِ الَّذِی لَمْ یَکُنْ عِنْدَ أَحَدٍ مِنْ أَوْصِیَاءِ الْأَنْبِیَاءِ وَ لَا ذُرِّیَّهًِْ الْأَنْبِیَاءِ (علیهم السلام) غَیْرِنَا فَبِهَذَا الْعِلْمِ عَلِمْنَا الْبَلَایَا وَ الْمَنَایَا وَ فَصْلَ الْخِطَابِ.
امام سجّاد ( خداوند هیچ پیامبری را بر نیانگیخت مگر اینکه مقداری از علم به او داد به جز پیامبر ما (که به او تمام علم را داد؛ و در قرآن فرموده است: بیانگر همه چیز. (نحل/۸۹) و در آیه‌ی دیگر وَ کَتَبْنا لَهُ فِی الْأَلْواحِ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ و فرموده: [امّا] کسی که دانشی از کتاب [آسمانی] داشت. (نمل/۴۰) نفرمود: کسی که دارای علم کتاب است، بلکه فرموده است کسی که در نزد او مقداری از علم کتاب است ولی درباره‌ی حضرت محمّد (فرموده است. این کتاب [آسمانی] را به گروهی از بندگان برگزیده خود به میراث دادیم. (فاطر/۳۲) این بیان مربوط به تمام علم است و ما آن خانواده برگزیده هستیم که در این آیه می‌فرماید: «پیامبر اکرم (در تقاضای خود از خدا می‌گفت: پروردگارا! علم مرا افزون کن. (طه/۱۱۴) این همان افزایشی است که در نزد ما است که در اختیار هیچ‌یک از اوصیای انبیاء (و بازماندگان آنها جز ما نبوده است؛ با همین علم ما از بلاها و مرگ‌ومیرها و حق و باطل‌ها اطّلاع داریم».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِاللهِ‌بْنِ‌الْوَلِیدِ قَالَ: قَالَ لِی أَبُوعَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) أَیَّ شَیْءٍ تَقُولُ الشِّیعَهًُْ فِی عِیسَی (علیه السلام) وَ مُوسَی (علیه السلام) وَ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) قُلْتُ یَقُولُونَ إِنَّ عِیسَی (علیه السلام) وَ مُوسَی (علیه السلام) أَفْضَلُ مِنْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) قَالَ فَقَالَ یَزْعُمُونَ أَنَّ أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) قَدْ عَلِمَ مَا عَلِمَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قُلْتُ نَعَمْ وَ لَکِنْ لَا یُقَدِّمُونَ عَلَی أُولِی الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ أَحَداً قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) فَخَاصِمْهُمْ بِکِتَابِ اللَّهِ قَالَ قُلْتُ وَ فِی أَیِّ مَوْضِعٍ أُخَاصِمُهُمْ قَالَ قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لِمُوسَی (علیه السلام) وَ کَتَبْنا لَهُ فِی الْأَلْواحِ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ عَلِمْنَا أَنَّهُ لَمْ یَکْتُبْ لِمُوسَی (علیه السلام) کُلَّ شَیْءٍ وَ قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لِعِیسَی (علیه السلام) وَ لِأُبَیِّنَ لَکُمْ بَعْضَ الَّذِی تَخْتَلِفُونَ فِیهِ وَ قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ جِئْنا بِکَ عَلی هؤُلاءِ شَهِیداً. وَ نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْکِتابَ تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْءٍ.
امام صادق ( عبدالله‌بن‌ولید گفت: امام صادق (به من فرمود: «شیعه در مورد عیسی و موسی و امیرالمؤمنین (چه می گویند»؟ عرض کردم: «عیسی و موسی (افضل از امیرالمؤمنین (هستند». فرمود: «آیا گمان دارید آنچه از علم به رسول خدا (آموخته شد به امیرالمؤمنین (نیز آموخته شد»؟ عرض کردم: «بلی! امّا آن ها کسی را بر پیامبران اولوالعزم مقدّم نمی کنند». امام صادق (فرمود: «با کلام خدا با او جدل کن»! عرض کردم: «با کدام آیه از قرآن»؟ فرمود: «خداوند تبارک‌وتعالی به موسی (فرمود: وَ کَتَبْنا لَهُ فِی الْأَلْواحِ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ مَوْعِظَةً وَ تَفْصِیلًا لِکُلِّ شَیْءٍ فَخُذْها بِقُوَّةٍ وَ أْمُرْ قَوْمَکَ یَأْخُذُوا بِأَحْسَنِها سَأُرِیکُمْ دارَ الْفاسِقِینَ؛ بنابراین دانستیم که همه‌چیز را برای موسی (ننوشته است. به عیسی (نیز فرمود: و هنگامی‌که عیسی دلایل روشن [برای آنها] آورد گفت: «من برای شما حکمت آورده‌ام، و آمده‌ام تا برخی از آنچه را که در آن اختلاف دارید روشن کنم پس تقوای الهی پیشه کنید و از من اطاعت نمایید!. (زخرف/۶۳) امّا به محمّد (فرمود: حال آنها چگونه است آن روزی که از هر امّتی، شاهد و گواهی [بر اعمالشان] می‌آوریم، و تو را نیز بر آنان گواه خواهیم آورد؟. (نساء/۴۱).
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی قَالَ لِمُوسَی (علیه السلام) وَ کَتَبْنا لَهُ فِی الْأَلْواحِ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ مَوْعِظَةً وَ لَمْ یَقُلْ کُلَّ شَیْءٍ مَوْعِظَهًًْ وَ قَالَ لِعِیسَی (علیه السلام) وَ لِأُبَیِّنَ لَکُمْ بَعْضَ الَّذِی تَخْتَلِفُونَ فِیهِ وَ لَمْ یَقُلْ کُلَّ شَیْءٍ وَ قَالَ لِصَاحِبِکُمْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) قُلْ کَفی بِاللهِ شَهِیداً بَیْنِی وَ بَیْنَکُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکِتابِ وَ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَ لا رَطْبٍ وَ لا یابِسٍ إِلَّا فِی کِتابٍ مُبِینٍ وَ عِلْمُ هَذَا الْکِتَابِ عِنْدَهُ.
امام صادق ( خداوند تبارک‌وتعالی درباره‌ی موسی (فرموده است: وَ کَتَبْنا لَهُ فِی الْأَلْواحِ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ مَوْعِظَة و نفرمود: «هر موعظه‌ای را». و از قول عیسی (فرمود: تا برخی از آنچه را که در آن اختلاف دارید روشن کنم. (زخرف/۶۳) و درباره‌ی امامتان امیرالمؤمنین (فرموده: کافی است که خداوند، و کسی که علم کتاب [و آگاهی بر قرآن]، نزد اوست، میان من و شما گواه باشند. (رعد/۴۳) و خداوند [درباره‌ی آن کتاب] فرموده: نه هیچ‌تر و خشکی وجود دارد، جز اینکه در کتابی آشکار [در کتاب علم خدا] ثبت است. (انعام/۵۹). و علم و دانش آن کتاب نزد او است.
الباقر (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِاللهِ‌بْنِ‌الْوَلِِیدِ السَّمَّانِ قَالَ: قَالَ الْبَاقِرُ (علیه السلام): یَا عَبْدَ اللَّهِ مَا تَقُولُ فِی عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ مُوسَی (علیه السلام) وَ عِیسَی (علیه السلام) قُلْتُ مَا عَسَی أَنْ أَقُولَ قَالَ هُوَ وَ اللَّهِ أَعْلَمُ مِنْهُمَا ثُمَّ قَالَ أَ لَسْتُمْ تَقُولُونَ إِنَّ لِعَلِیٍّ مَا لِرَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مِنَ الْعِلْمِ قُلْنَا نَعَمْ وَ النَّاسُ یُنْکِرُونَ قَالَ فَخَاصِمْهُمْ فِیهِ بِقَوْلِهِ تَعَالَی لِمُوسَی (علیه السلام) وَ کَتَبْنا لَهُ فِی الْأَلْواحِ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ فَعَلِمْنَا أَنَّهُ لَمْ یَکْتُبْ لَهُ الشَّیْءَ کُلَّهُ وَ قَالَ لِعِیسَی (علیه السلام) وَ لِأُبَیِّنَ لَکُمْ بَعْضَ الَّذِی تَخْتَلِفُونَ فِیهِ فَعَلِمْنَا أَنَّهُ لَمْ یُبَیِّنْ لَهُ الْأَمْرَ کُلَّهُ وَ قَالَ لِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ جِئْنا بِکَ عَلی هؤُلاءِ شَهِیداً وَ نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْکِتابَ تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْء وَ سُئِلَ عَنْ قَوْلِهِ قُلْ کَفی بِاللهِ شَهِیداً بَیْنِی وَ بَیْنَکُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکِتابِ قَالَ وَ اللَّهِ إِیَّانَا عَنَی وَ عَلِیٌّ أَوَّلُنَا وَ أَفْضَلُنَا وَ خَیْرُنَا بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ قَالَ إِنَّ الْعِلْمَ الَّذِی نَزَلَ مَعَ آدَمَ (علیه السلام) عَلَی حَالِهِ وَ لَیْسَ یَمْضِی مِنَّا عَالِمٌ إِلَّا خَلَّفَ مَنْ یَعْلَمُ عِلْمَهُ وَ الْعِلْمُ یُتَوَارَثُ.
امام باقر ( عبدالله‌بن‌ولید سمان گوید: امام باقر (فرمود: «ای عبداللَّه! درباره‌ی علی و موسی و عیسی (چه می‌گویی»؟ گفتم: «درباره‌ی آنان چه می‌توانم بگویم»؟ فرمود: «او به خدا سوگند! از آن دو اعلم بود». سپس فرمود: «مگر شما نمی‌گویید آنچه را که پیامبر اسلام (دارد علی (هم دارد»؟ گفتم: «آری، ولی مردم انکار می‌کنند». فرمود: «با این فرمایش خداوند به موسی (با آنان جدل کن که می‌فرماید: وَ کَتَبْنا لَهُ فِی الْأَلْواحِ مِنْ کُلِّ شَیْء در این آیه خداوند به ما فهمانده است که همه چیز را برای او ننوشته است. و به عیسی (فرموده است: تا برخی از آنچه را که در آن اختلاف دارید روشن کنم. (زخرف/۶۳) و اینجا هم به ما فهمانده که تمام چیزها را برای عیسی (بیان نکرده است. و به محمّد (فرموده است: تو را گواه بر آنان قرار می‌دهیم! و ما این کتاب را بر تو نازل کردیم که بیانگر همه چیز. (نحل/۸۹) و فرمود: درباره‌ی آیه: تو پیامبر نیستی!» بگو: «کافی است که خداوند، و کسی که علم کتاب [و آگاهی بر قرآن] نزد اوست، میان من و شما گواه باشند!. (رعد/۴۳) پرسیده شد، فرمود: «به خدا سوگند! ما را قصد کرده است و علی (نخستین ما و افضل ما و بهترین ما بعد از پیامبر (می‌باشد، باز فرمود: «آن علمی که خداوند برای آدم (فرستاده است به همان حال نزد ماست و از میان ما عالمی از دنیا نمی‌رود مگر اینکه کسی را که علم او را بداند، جانشین خویش بگذارد و علم همین‌طور به ارث می‌رسد».
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- لَمَّا أَخْبَرَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قُرَیْشاً بِخَبَرِ أَصْحَابِ الْکَهْفِ قَالُوا أَخْبِرْنَا عَنِ الْعَالِمِ الَّذِی أَمَرَ اللَّهُ مُوسَی (علیه السلام) أَنْ یَتْبَعَهُ وَ مَا قِصَّتُهُ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَ إِذْ قالَ مُوسی لِفَتاهُ لا أَبْرَحُ حَتَّی أَبْلُغَ مَجْمَعَ الْبَحْرَیْنِ أَوْ أَمْضِیَ حُقُباً قَالَ وَ کَانَ سَبَبُ ذَلِکَ أَنَّهُ لَمَّا کَلَّمَ اللهُ مُوسی تَکْلِیماً وَ أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَیْهِ الْأَلْوَاحَ وَ فِیهَا کَمَا قَالَ اللَّهُ وَ کَتَبْنا لَهُ فِی الْأَلْواحِ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ مَوْعِظَةً وَ تَفْصِیلًا لِکُلِّ شَیْءٍ وَ رَجَعَ مُوسَی (علیه السلام) إِلَی بَنِی إِسْرَائِیلَ فَصَعِدَ الْمِنْبَرَ فَأَخْبَرَهُمْ أَنَّ اللَّهَ قَدْ أَنْزَلَ عَلَیْهِ التَّوْرَاهًَْ وَ کَلَّمَهُ قَالَ فِی نَفْسِهِ مَا خَلَقَ اللَّهُ خَلْقاً أَعْلَمَ مِنِّی فَأَوْحَی اللَّهُ إِلَی جَبْرَئِیلَ أَدْرِکْ مُوسَی (علیه السلام) فَقَدْ هَلَکَ وَ أَعْلِمْهُ أَنَّ عِنْدَ مُلْتَقَی الْبَحْرَیْنِ عِنْدَ الصَّخْرَهًِْ رَجُلًا أَعْلَمَ مِنْکَ فَصِرْ إِلَیْهِ وَ تَعَلَّمْ مِنْ عِلْمِهِ فَنَزَلَ جَبْرَئِیلُ عَلَی مُوسَی (علیه السلام) وَ أَخْبَرَهُ فَذَلَّ مُوسَی (علیه السلام) فِی نَفْسِهِ وَ عَلِمَ أَنَّهُ أَخْطَأَ وَ دَخَلَهُ الرُّعْبُ وَ قَالَ لِوَصِیِّهِ یُوشَعَ (علیه السلام) إِنَّ اللَّهَ قَدْ أَمَرَنِی أَنْ أَتَّبِعَ رَجُلًا عِنْدَ مُلْتَقَی الْبَحْرَیْنِ وَ أَتَعَلَّمَ مِنْهُ فَتَزَوَّدَ یُوشَعُ (علیه السلام) حُوتاً مَمْلُوحاً وَ خَرَجَا فَلَمَّا خَرَجَا وَ بَلَغَا ذَلِکَ الْمَکَانَ وَجَدَا رَجُلًا مُسْتَلْقِیاً عَلَی قَفَاهُ فَلَمْ یَعْرِفَاهُ فَأَخْرَجَ وَصِیُّ مُوسَی (علیه السلام) الْحُوتَ وَ غَسَلَهُ بِالْمَاءِ وَ وَضَعَهُ عَلَی الصَّخْرَهًِْ وَ مَضَیَا وَ نَسِیَا الْحُوتَ وَ کَانَ ذَلِکَ الْمَاءُ مَاءَ الْحَیَوَانِ فَحَیِیَ الْحُوتُ وَ دَخَلَ فِی الْمَاءِ فَمَضَی مُوسَی (علیه السلام) وَ یُوشَعُ (علیه السلام) مَعَهُ حَتَّی عَیِیَا فَقَالَ لِوَصِیِّهِ آتِنا غَداءَنا لَقَدْ لَقِینا مِنْ سَفَرِنا هذا نَصَباً أَیْ عَنَاءً فَذَکَرَ وَصِیُّهُ السَّمَکَهًَْ فَقَالَ لِمُوسَی (علیه السلام) إِنِّی نَسِیتُ الْحُوتَ عَلَی الصَّخْرَهًِْ فَقَالَ مُوسَی (علیه السلام) ذَلِکَ الرَّجُلُ الَّذِی رَأَیْنَاهُ عِنْدَ الصَّخْرَهًِْ هُوَ الَّذِی نُرِیدُهُ.
علیّ‌بن‌ابراهیم ( هنگامی‌که پیامبر (مردم قریش را از جریان اصحاب کهف باخبر کرد، گفتند: «ما را از آن عالمی که خداوند به موسی (امر کرد که از او پیروی کند باخبر کن و داستانش چه بوده است. خداوند متعال این آیه را نازل کرد: به خاطر بیاور هنگامی را که موسی به دوست خود گفت: دست از جستجو برنمی‌دارم تا به محل تلاقی دو دریا برسم هرچند مدّت طولانی به راه خود ادامه دهم!. (کهف/۶۰) پیامبر (فرمود: «سبب آن این بود که هنگامی‌که خداوند با موسی (حرف زد و الواح را بر او نازل کرد، آن‌طورکه خداوند فرمود: وَ کَتَبْنا لَهُ فِی الْأَلْواحِ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ مَوْعِظَةً وَ تَفْصِیلًا لِکُلِّ شَیْء؛ موسی (به بین قوم بنی‌اسرائیل برگشت و بالای منبر رفت و به آنها خبر داد که خداوند تورات را بر او نازل و با او صحبت کرده است. موسی (با خودش گفت: که خداوند هیچ‌کس را عالم‌تر از من خلق نکرده است. آنگاه خداوند به جبرئیل وحی کرد که به کمک موسی (برو که خودش را هلاک کرد و به او بگو در محلّ تجمع دو دریا در کنار یک صخره مردی هست که از تو عالم‌تر است. پس به نزد او برو و از علم او یاد بگیر. جبرئیل بر موسی (نازل شد و او را خبر کرد. سپس موسی (در نزد خودش خوار شد و فهمید که اشتباه کرده است و ترسید، به جانشینش یوشع گفت: خداوند به من دستور داده است که از یک مردی که در کنار تجمع دو دریا است پیروی بکنم، و از او علم یاد بگیرم، یوشع یک ماهی نمک زده را به‌عنوان توشه برداشت و سپس خارج شدند. هنگامی‌که از شهر خارج شدند و به آنجا رسیدند مردی را دیدند که بر پشت خود دراز کشیده بود، او را نشناختند. یوشع ماهی را از کیسه بیرون آورد و آن را با آب دریا شست و آن را بر روی یک صخره گذاشت. و سپس راهشان را ادامه دادند و ماهی را فراموش کردند. آن آب، آب زندگانی بود، آن ماهی زنده شد و داخل آب شد. موسی (رفت و یوشع نیز با او می رفت تا اینکه خسته شدند. به یوشع گفت: غذای ما را بیاور، که سخت از این سفر خسته شده‌ایم!. (کهف/۶۲) نصبا یعنی سختی، یوشع (یادش آمد که ماهی را جا گذاشته است و گفت: «من آن ماهی را بر روی آن صخره فراموش کردم». موسی (فرمود: «آن مردی که در کنار صخره دیدیم همان کسی است که به‌دنبالش هستیم».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌حَمْزَهًَْ‌الثُّمَالِیِّ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ إِنَّ فِی الْجَفْرِ أَنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لَمَّا أَنْزَلَ أَلْوَاحَ مُوسَی (علیه السلام) أَنْزَلَهَا عَلَیْهِ وَ فِیهَا تِبْیَانُ کُلِّ شَیْءٍ وَ هُوَ کَائِنٌ إِلَی أَنْ تَقُومَ السَّاعَهًُْ فَلَمَّا انْقَضَتْ أَیَّامُ مُوسَی (علیه السلام) أَوْحَی اللَّهُ إِلَیْهِ أَنِ اسْتَوْدِعِ الْأَلْوَاحَ وَ هِیَ زَبَرْجَدَهًٌْ مِنَ الْجَنَّهًِْ الْجَبَلَ فَأَتَی مُوسَی (علیه السلام) الْجَبَلَ فَانْشَقَّ لَهُ الْجَبَلُ فَجَعَلَ فِیهِ الْأَلْوَاحَ مَلْفُوفَهًًْ فَلَمَّا جَعَلَهَا فِیهِ انْطَبَقَ الْجَبَلُ عَلَیْهَا فَلَمْ تَزَلْ فِی الْجَبَلِ حَتَّی بَعَثَ اللَّهُ نَبِیَّهُ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) فَأَقْبَلَ رَکْبٌ مِنَ الْیَمَنِ یُرِیدُونَ النَّبِیَّ فَلَمَّا انْتَهَوْا إِلَی الْجَبَلِ انْفَرَجَ الْجَبَلُ وَ خَرَجَتِ الْأَلْوَاحُ مَلْفُوفَهًًْ کَمَا وَضَعَهَا مُوسَی (علیه السلام) فَأَخَذَهَا الْقَوْمُ فَلَمَّا وَقَعَتْ فِی أَیْدِیهِمْ أُلْقِیَ فِی قُلُوبِهِمْ أَنْ لَا یَنْظُرُوا إِلَیْهَا وَ هَابُوهَا حَتَّی یَأْتُوا بِهَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ أَنْزَلَ اللَّهُ جَبْرَئِیلَ (علیه السلام) عَلَی نَبِیِّهِ فَأَخْبَرَهُ بِأَمْرِ الْقَوْمِ وَ بِالَّذِی أَصَابُوا فَلَمَّا قَدِمُوا عَلَی النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) ابْتَدَأَهُمُ النَّبِیُّ فَسَأَلَهُمْ عَمَّا وَجَدُوا فَقَالُوا وَ مَا عِلْمُکَ بِمَا وَجَدْنَا فَقَالَ أَخْبَرَنِی بِهِ رَبِّی وَ هِیَ الْأَلْوَاحُ قَالُوا نَشْهَدُ أَنَّکَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَأَخْرَجُوهَا وَ دَفَعُوهَا إِلَیْهِ فَنَظَرَ إِلَیْهَا وَ قَرَأَهَا وَ کِتَابُهَا بِالْعِبْرَانِیِّ ثُمَّ دَعَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فَقَالَ دُونَکَ هَذِهِ فَفِیهَا عِلْمُ الْأَوَّلِینَ وَ عِلْمُ الْآخِرِینَ وَ هِیَ أَلْوَاحُ مُوسَی (علیه السلام) وَ قَدْ أَمَرَنِی رَبِّی أَنْ أَدْفَعَهَا إِلَیْکَ قَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لَسْتُ أُحْسِنُ قِرَاءَتَهَا قَالَ إِنَّ جَبْرَئِیلَ (علیه السلام) أَمَرَنِی أَنْ آمُرَکَ أَنْ تَضَعَهَا تَحْتَ رَأْسِکَ لَیْلَتَکَ هَذِهِ فَإِنَّکَ تُصْبِحُ وَ قَدْ عُلِّمْتَ قِرَاءَتَهَا قَالَ فَجَعَلَهَا تَحْتَ رَأْسِهِ فَأَصْبَحَ وَ قَدْ عَلَّمَهُ اللَّهُ کُلَّ شَیْءٍ فِیهَا فَأَمَرَهُ رَسُولُ اللَّهِ (علیه السلام) أَنْ یَنْسَخَهَا فَنَسَخَهَا فِی جِلْدِ شَاهًٍْ وَ هُوَ الْجَفْرُ وَ فِیهِ عِلْمُ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ وَ هُوَ عِنْدَنَا وَ الْأَلْوَاحُ وَ عَصَا مُوسَی (علیه السلام) عِنْدَنَا وَ نَحْنُ وَرِثْنَا النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله)..
امام صادق ( ابوحمزه ثمالی گوید: امام صادق (فرمود: همانا خدای تبارک‌وتعالی در الواحی که بر موسی (نازل کرد، بیان و توضیح همه چیز وجود داشت، اعم از کارهایی که رخ داده و آنها که تا روز قیامت رخ خواهد داد. هنگامی‌که ایام موسی (به سر رسید، خدا به وی وحی کرد: الواح را که زبرجدی از بهشت بود، به‌عنوان امانت و ودیعه در کوهی قرار دهد که به آن زینت میگویند. موسی (به این کوه آمد و کوه شکافته شد و او الواح را به‌صورت پیچیده در آن قرار داد و سپس کوه بسته شد و آن را در دل خود جای داد. آن امانت همچنان در دل کوه بود تا اینکه خدا پیامبرش محمّد (را به پیامبری بر انگیخت. کاروانی از یمن آمد و کاروانیان می‌خواستند با پیامبر که سلام و درود خدا بر او باد، دیدار کنند. هنگامی‌که به کوه رسیدند، کوه از هم شکافته شد و الواح به‌صورت پیچیده چنان که موسی (قرار داده بود، بیرون آمد. پس آن گروه آن را برداشتند و هنگامی‌که در دستشان قرار گرفت، خدا ترس و وحشت را در دل هایشان انداخت و نمی‌توانستند به آن نگاه کنند و پیوسته از آن بیم داشتند تا اینکه آن را نزد رسول خدا (بردند. خدا جبرییل را نزد پیامبرش که سلام و درود خدا بر او باد، فرو فرستاد و داستان آن گروه و آنچه را برای آنان اتّفاق افتاده بود، تعریف کرد. هنگامی‌که نزد پیامبر (آمدند، بر وی سلام کردند و او بلافاصله از آنان در مورد آنچه را یافتند، پرسید. آنان گفتند: «از کجا می‌دانی ما چه را یافته‌ایم»؟ فرمود: «پروردگارم به من گفت و آن الواح است». گفتند: «ما گواهی می‌دهیم که تو رسول خدا هستی». الواح را بیرون آوردند و به وی دادند. او به آن نگاه کرد و آن را خواند که به زبان عبرانی بود. سپس امیرمؤمنان (را فرا خواند و فرمود: «این را بگیر، چرا که علم اوّلین و آخرین در آن است و آن الواح موسی (است و پروردگارم به من دستور داد که آن را به تو دهم». حضرت علی (فرمود: «ای رسول خدا (! من نمی توانم آن را بخوانم». فرمود: «همانا جبرئیل به من فرمود که به تو دستور دهم امشب آن را بخوانی». پس [علی (] آن را زیر سرش قرار داد. هنگامی‌که صبح فرا رسید، خدا هرچیزی را که در آن بود، به او آموخته بود. رسول خدا (به او دستور داد که نسخه‌ای از آن را آماده کند. حضرت آن را در پوست میش نوشت که همان جفر است و علم نخستینیان و پیشینیان در آن است و آن نزد ما است و عصای موسی (نیز نزد ما است و ما وارث انبیاء (هستیم».
الباقر (علیه السلام)- عَنْ سَدِیرٍ قَالَ کُنْتُ عِنْدَ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) فَمَرَّ بِنَا رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ الْیَمَنِ فَسَأَلَهُ أَبُوجَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنِ الْیَمَنِ فَأَقْبَلَ یُحَدِّثُ فَقَالَ لَهُ أَبُوجَعْفَرٍ (علیه السلام) هَلْ تَعْرِفُ صَخْرَهًًْ فِی مَوْضِعِ کَذَا وَ کَذَا قَالَ نَعَمْ وَ رَأَیْتُهَا فَقَالَ الرَّجُلُ مَا رَأَیْتُ رَجُلًا أَعْرَفَ بِالْبِلَادِ مِنْکَ فَلَمَّا قَامَ الرَّجُلُ قَالَ لِی أَبُوجَعْفَرٍ (علیه السلام) یَا أَبَاالْفَضْلِ تِلْکَ الصَّخْرَهًُْ الَّتِی حَیْثُ غَضِبَ مُوسَی (علیه السلام) فَأَلْقَی الْأَلْوَاحَ فَمَا ذَهَبَ مِنَ التَّوْرَاهًِْ الْتَقَمَتْهُ الصَّخْرَهًُْ فَلَمَّا بَعَثَ اللَّهُ رَسُولَهُ أَدَّتْهُ إِلَیْهِ وَ هِیَ عِنْدَنَا.
امام باقر ( سدیر گوید: نزد امام باقر (بودم که مردی از اهل یمن نزد ما آمد و امام از او درباره‌ی یمن سؤال کرد و او شروع به سخن گفتن کرد. امام باقر (به او فرمود: «آیا فلان خانه و فلان خانه را می‌شناسی»؟ گفت: «بلی، آن را دیده ام». پس از آن امام باقر (فرمود: «آیا تخته سنگی را که در آنجا، در فلان‌جا و فلان جاست می‌شناسی»؟ گفت: «بلی، دیده ام». سپس آن مرد به امام گفت: «من تا به حال کسی را داناتر از شما به اماکن مختلف ندیده‌ام». هنگامی‌که آن مرد برخاست، امام باقر (فرمود: «ای ابوفضل! آن تخته سنگ، همان تخته سنگی بود که موسی (در آنجا خشمگین شد و الواح را بر زمین انداخت. آن مقداری که از تورات از بین رفته است را آن تخته سنگ در خود نگه داشته است. هنگامی‌که خدا رسولش را برانگیخت، به او تقدیم کرد و آن نزد ما است».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ حَبَّهًَْ الْعُرَنِیِّ، قَالَ: سَمِعْتُ أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ عَلِیّاً (علیه السلام) یَقُولُ إِنَّ یُوشَعَ بْنَ‌نُونٍ (علیه السلام) کَانَ وَصِیَّ مُوسَی‌بْنِ‌عِمْرَانَ (علیه السلام) وَ کَانَتْ أَلْوَاحُ مُوسَی (علیه السلام) عن {مِنْ} زُمُرُّدٍ أَخْضَرَ فَلَمَّا غَضِبَ مُوسَی (علیه السلام) أَخَذَ الْأَلْوَاحَ مِنْ یَدِهِ فَمِنْهَا مَا تَکَسَّرَ وَ مِنْهَا مَا بَقِیَ وَ مِنْهَا مَا ارْتَفَعَ فَلَمَّا ذَهَبَ عَنْ مُوسَی (علیه السلام) الْغَضَبُ قَالَ یُوشَعُ بْنُ نُونٍ أَ عِنْدَکَ تِبْیَانُ مَا فِی الْأَلْوَاحِ قَالَ نَعَمْ فَلَمْ یَزَلْ یَتَوَارَثُهَا رَهْطٌ مِنْ بَعْدِ رَهْطٍ حَتَّی وَقَعَتْ فِی أَیْدِی أَرْبَعَهًِْ رَهْطٍ مِنَ الْیَمَنِ وَ بَعَثَ اللَّهُ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) بِتِهَامَهًَْ وَ بَلَغَهُمُ الْخَبَرَ فَقَالُوا مَا یَقُولُ هَذَا النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) قِیلَ یَنْهَی عَنِ الْخَمْرِ وَ الزِّنَاءِ وَ یَأْمُرُ بِمَحَاسِنِ الْأَخْلَاقِ وَ کَرَمِ الْجِوَارِ فَقَالُوا هَذَا أَوْلَی بِمَا فِی أَیْدِینَا مِنَّا فَاتَّفَقُوا أَنْ یَأْتُوهُ فِی شَهْرِ کَذَا وَ کَذَا فَأَوْحَی اللَّهُ إِلَی جَبْرَئِیلَ (علیه السلام) أَنِ ائْتِ النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) فَأَخْبِرْهُ فَأَتَاهُ فَقَالَ إِنَّ فُلَاناً وَ فُلَاناً وَ فُلَاناً وَ فُلَاناً وَرِثُوا أَلْوَاحَ مُوسَی (علیه السلام) وَ هُمْ یَأْتُوکَ فِی شَهْرِ کَذَا وَ کَذَا فِی لَیْلَهًِْ کَذَا وَ کَذَا فَسَهَرَ لَهُمْ تِلْکَ اللیل {اللَّیْلَهًَْ} فَجَاءَ الرَّکْبُ فَدَقُّوا عَلَیْهِ الْبَابَ وَ هُمْ یَقُولُونَ یَا مُحَمَّدُ قَالَ نَعَمْ یَا فُلَانَ بْنَ فُلَانٍ وَ یَا فُلَانَ بْنَ فُلَانٍ وَ یَا فُلَانَ بْنَ فُلَانٍ وَ یَا فُلَان ٍ أَیْنَ الْکِتَابُ الَّذِی تَوَارَثْتُمُوهُ مِنْ یُوشَعَ بْنِ نُونٍ (علیه السلام) وَصِیِّ مُوسَی‌بْنِ‌عِمْرَانَ (علیه السلام) قَالُوا نَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ أَنَّکَ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ وَ اللَّهِ مَا عَلِمَ بِهِ أَحَدٌ قَطُّ مُنْذُ وَقَعَ عِنْدَنَا قَبْلَکَ قَالَ فَأَخَذَهُ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) فَإِذَا هُوَ کِتَابٌ بِالْعِبْرَانِیَّهًِْ دَقِیقٌ فَدَفَعَهُ إِلَیَّ وَ وَضَعْتُهُ عِنْدَ رَأْسِی فَأَصْبَحْتُ بِالْکِتَابِ وَ هُوَ کِتَابٌ بِالْعَرَبِیَّهًِْ جَلِیلٌ فِیهِ عِلْمُ مَا خَلَقَ اللَّهُ مُنْذُ قَامَتِ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ إِلَی أَنْ تَقُومَ السَّاعَهًُْ فَعَلِمْتُ ذَلِکَ.
امام علی ( حبه عرنی گوید: از امام علی (شنیدم که می‌فرمود: «یوشع‌بن‌نون، وصیّ موسی‌بن‌عمران (بود و الواح موسی (از زبرجد سبز بود. هنگامی‌که موسی (به خشم آمد، الواح را از دستش بر زمین انداخت و قسمتی از آن خرد شد و قسمتی باقی ماند و قسمتی به آسمان رفت. آنگاه که خشم موسی (فرو نشست، به یوشع‌بن‌نون گفت: «آیا توضیح و تفسیر آنچه در الواح است، نزد تو است»؟ گفت: «بلی، پس همچنان گروهی پس از گروه دیگر آن را بر ارث می‌بردند تا اینکه به دست سه گروه از یمن افتاد و خدای تبارک‌وتعالی محمّد (را در تهامه برانگیخت و این خبر به آنان رسید». آنان گفتند: «این پیامبر چه می‌گوید»؟ گفته شد: «از شراب و زنا نهی می‌کند و به اخلاق نیکو و حُسن همسایگی دستور می‌دهد». گفتند: «او به آنچه در دست ما است، از ما شایسته‌تر است. پس به توافق رسیدند که فلان ماه نزد وی بیایند. خدا بر جبرئیل وحی کرد که نزد پیامبر (برود و آن خبر را به وی برساند. جبرئیل نزد او آمد». و گفت: «فلانی و فلانی و فلانی و فلانی آنچه را در الواح بود به ارث بردند؛ و الواح موسی (و آنان در فلان ماه و در فلان شب نزد تو خواهند آمد». حضرت آن شب را در انتظارشان بود. پس آن کاروان از راه فرا رسید و در خانه اش را زدند درحالی‌که می‌گفتند: «ای محمّد (! گفت: «بلی ای فلان‌بن‌فلان و ای فلان‌بن‌فلان و ای فلان‌بن‌فلان و ای فلان‌بن‌فلان. کتابی را که از یوشع فرزند نون، وصیّ موسی (فرزند عمران به ارث برده‌اید کجا است»؟ گفتند: «گواهی می‌دهیم که خدایی جز الله نیست و او یکتا است و هیچ شریکی ندارد و تو رسول خدا (هستی. به خدا قسم، از هنگامی‌که به دست ما افتاد، هیچ‌کس قبل از تو به آن آگاهی نیافته است». پیامبر (آن را گرفت و آن کتابی ظریف به زبان عبرانی بود. آن را به من داد و من آن را زیر سرم قرار دادم. هنگامی‌که صبح شد، دیدم که کتابی گرانقدر به زبان عربی است و علم آنچه را خدا از هنگام آفرینش آسمان ها و زمین تا روز قیامت خلق کرده است در آن وجود دارد. پس آن را دانستم».
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ الْخَضِرَ کَانَ نَبِیّاً مُرْسَلًا بَعَثَهُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی إِلَی قَوْمِهِ فَدَعَاهُمْ إِلَی تَوْحِیدِهِ وَ الْإِقْرَارِ بِأَنْبِیَائِهِ (علیهم السلام) وَ رُسُلِهِ وَ کُتُبِهِ وَ کَانَتْ آیَتُهُ أَنَّهُ کَانَ لَا یَجْلِسُ عَلَی خَشَبَهًٍْ یَابِسَهًٍْ وَ لَا أَرْضٍ بَیْضَاءَ إِلَّا أَزْهَرَتْ خَضْرَاءَ وَ إِنَّمَا سُمِّیَ خَضِراً لِذَلِکَ وَ کَانَ اسْمُهُ تَالِیَا بْنَ مِلْکَانَ بن عَابِرِ بن أَرْفَخْشَدَ بن سَامِ بن نُوحٍ (علیه السلام) وَ إِنَّ مُوسَی (علیه السلام) لَمَّا کَلَّمَهُ اللَّهُ تَکْلِیماً وَ أَنْزَلَ عَلَیْهِ التَّوْرَاهًَْ وَ کَتَبَ لَهُ فِی الْأَلْواحِ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ مَوْعِظَةً وَ تَفْصِیلًا لِکُلِّ شَیْءٍ وَ جَعَلَ آیَتَهُ فِی یَدِهِ وَ عَصَاهُ وَ فِی الطُّوفَانِ وَ الْجَرَادِ وَ الْقُمَّلِ وَ الضَّفَادِعِ وَ الدَّمِ وَ فَلْقِ الْبَحْرِ وَ غَرَقَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فِرْعَوْنَ وَ جُنُودَهُ عَمِلَتِ الْبَشَرِیَّهًُْ فِیهِ حَتَّی قَالَ فِی نَفْسِهِ مَا أَرَی أَنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ خَلَقَ خَلْقاً أَعْلَمَ مِنِّی فَأَوْحَی اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ إِلَی جَبْرَئِیلَ (علیه السلام) یَا جَبْرَئِیلُ أَدْرِکْ عَبْدِی مُوسَی (علیه السلام) قَبْلَ أَنْ یَهْلِکَ وَ قُلْ لَهُ إِنَّ عِنْدَ مُلْتَقَی الْبَحْرَیْنِ رَجُلًا عَابِداً فَاتَّبِعْهُ وَ تَعَلَّمْ مِنْهُ فَهَبَطَ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) عَلَی مُوسَی (علیه السلام) بِمَا أَمَرَهُ بِهِ رَبُّهُ عَزَّوَجَلَّ فَعَلِمَ مُوسَی (علیه السلام) أَنَّ ذَلِکَ لِمَا حَدَّثَتْ بِهِ نَفْسُهُ فَمَضَی هُوَ وَ فَتَاهُ یُوشَعُ‌بْنُ‌نُونٍ حَتَّی انْتَهَیَا إِلَی مُلْتَقَی الْبَحْرَیْنِ فَوَجَدَا هُنَاکَ الْخَضِرَ (علیه السلام) یَتَعَبَّدُ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ.
امام صادق ( خضر (از جمله پیغمبران مرسل و خداوند او را بر قومی مبعوث فرمود و آن حضرت آن مردم را به وحدانیّت و خداپرستی و اقرار به پیغمبری انبیاء (و کتاب‌های آسمانی دعوت نمود، و معجزه‌ی او این بود که به هر درخت خشکی تکیه می‌داد و در هر زمین بی‌گیاهی می‌نشست فوراً سبز می‌شد و به‌همین‌جهت او را خضر نامیدند، و اسمش تالیا پسر ملکان‌بن‌عابر (عامر) بن‌ارفخشدبن‌سام‌بن‌نوح بود. و پس از آنکه خدای تعالی با حضرت موسی (سخن گفت و کلیم باری تعالی گردید؛ و تورات را برای او نازل فرمود؛ وَ کَتَبَ لَهُ فِی الْأَلْواحِ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ مَوْعِظَةً وَ تَفْصِیلًا لِکُلِّ شَیْءٍ و ید و بیضاء و عصا و طوفان و ملخ و شپش و قورباغه و خون و شکافتن دریا را به او عنایت نمود. و فرعون و لشکریانش را غرق نمود [جنبه‌ی بشریّت او غلوّ نموده و] با خود گفت گمان نمی‌کنم خداوند کسی را مانند من علم داده باشد [به مجرّد این خیال] به جبرئیل خطاب شد که هرچه زودتر بنده‌ی من موسی (را دریاب؛ پیش از آنی که [از عجب و خودپسندی] هلاک شود. و به او بگو که در محلّ برخورد دو دریا [ی فارسی و روم] مرد عابدیست به نزدش بشتاب و از او علم بیاموز، جبرئیل بر موسی (نازل شد و وحی الهی را به او رساند، آن حضرت دریافت که این وحی به‌واسطه‌ی آن فکر و خیال بوده، بدین‌جهت با وصیّ خود یوشع‌بن‌نون روانه گردیدند تا به خضر (رسیدند و دیدند وی مشغول عبادت است چنانکه خدای تعالی فرموده است.
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ قَوْلُهُ وَ کَتَبْنا لَهُ فِی الْأَلْواحِ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ مَوْعِظَةً وَ تَفْصِیلًا أَیْ کُلُّ شَیْءٍ مَوْعِظَهًٌْ أَنَّهُ مَخْلُوقٌ وَ قَوْلُهُ فَخُذْها بِقُوَّةٍ أَیْ قُوَّهًِْ الْقَلْبِ وَ أْمُرْ قَوْمَکَ یَأْخُذُوا بِأَحْسَنِها أَیْ بِأَحْسَنِ مَا فِیهَا مِنَ الْأَحْکَامِ قَوْلُهُ سَأُرِیکُمْ دارَ الْفاسِقِینَ أَیْ یَجِیئُکُمْ قَوْمٌ فُسَّاقٌ تَکُونُ الدَّوْلَهًُْ لَهُم.
علیّ‌بن‌ابراهیم ( وَ کَتَبْنا لَهُ فِی الْأَلْواحِ مِنْ کُلِّ شَیْءٍ مَوْعِظَة؛ یعنی هرچیزی پندی است که او مخلوق است. و آیه: فَخُذْها بِقُوَّةٍ، یعنی با قوّت قلب، و نیز تفسیر سخن خداوند که فرمود: وَ أْمُرْ قَوْمَکَ یَأْخُذُوا بِأَحْسَنِها یعنی بهترین احکامی که در آن است را بگیرند و [بدان متمسّک شوند]. سَأُریکُمْ دارَ الْفاسِقینَ، یعنی قوم فاسقی برای شما می‌آیند و دولت و قدرت مال آنها می‌شود.