آیه ۴۵ - سوره اعراف

آیه أَلَّذينَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبيلِ اللهِ وَ يَبْغُونَها عِوَجاً وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ كافِرُونَ [45]

[همان] كسانى كه [مردم را] از راه خدا باز مى‌دارند، و [با القاى شبهات] مى‌‌خواهند آن را كج‌و‌معوج نشان دهند؛ و آن‌ها سراى ديگر را انكار مى‌كنند.

و بهشتیان دوزخیان را صدا می‌زنند که: «آنچه را پروردگارمان به ما وعده داده بود، همه را حق یافتیم؛ آیا شما هم آنچه را پروردگارتان به شما وعده داده بود حق یافتید»؟! می‌گویند: «آری» دراین‌هنگام، ندادهنده‌ای در میان آن‌ها ندا می‌دهد که: «لعنت خدا بر ستمکاران باد»

۱ -۱
(اعراف/ ۴۵)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- رُوِیَ أَنَّهُ (صلی الله علیه و آله) یَوْمَ بَدْرٍکَانَ یُنَادِی الْمَقْتُولِینَ وَ یَقُولُ فَهَلْ وَجَدْتُمْ ما وَعَدَ رَبُّکُمْ حَقًّا فَقِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِنَّهُمْ أَمْوَاتٌ فَکَیْفَ تُنَادِیهِمْ فَقَالَ (صلی الله علیه و آله) إِنَّهُمْ أَسْمَعُ مِنْکُمْ.

پیامبر ( رسول خدا (کشته‌شدگان جنگ بدر را مخاطب قرار داده و فرمود: فَهَلْ وَجَدْتُمْ ما وَعَدَ رَبُّکُمْ حَقًّا گفتند: «ای رسول خدا (آن‌ها مرده‌اند، پس چرا آن‌ها را صدا می‌زنید»؟ حضرت (فرمود: «آن‌ها اکنون از شما شنواترند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۳۶
بحار الأنوار، ج۶، ص۲۰۷
۱ -۲
(اعراف/ ۴۵)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌إسْحَاقَ: وَقَف النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) عَلَی قَلِیبِ بَدْرٍ فَقَالَ بِئْسَ عَشِیرَهًُْ الرَّجُلِ کُنْتُمْ لِنَبِیِّکُمْ کَذَّبْتُمُونِی وَ صَدَّقَنِی النَّاسُ وَ أَخْرَجْتُمُونِی وَ آوَانِی النَّاسُ وَ قَاتَلْتُمُونِی وَ نَصَرَنِی النَّاسُ ثُمَّ قَالَ هَلْ وَجَدْتُمْ ما وَعَدَ رَبُّکُمْ حَقًّا فَقَدْ وَجَدْتُ مَا وَعَدَنِی رَبِّی حَقّاً ثُمَّ قَالَ إِنَّهُمْ یَسْمَعُونَ مَا أَقُولُ.

پیامبر ( محمّدبن‌اسحاق گوید: پیامبر (بر سر چاه بدر ایستاد و فرمود: «چه بد قومی برای پیامبرتان بودید، مرا تکذیب نمودید و مرا از دیارتان بیرون کردید درحالی‌که مردم مرا پناه دادند، و با من جنگیدید درحالی‌که مردم مرا یاری دادند». سپس فرمود: «آیا آنچه را پروردگارتان وعده داده بود راست و درست یافتید؟ به‌راستی که من وعده‌ی پروردگارم را راست و درست یافتم». سپس فرمود: «آنان سخنان مرا میشنوند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۳۶
بحار الأنوار، ج۱۸، ص۱۸۸
۱ -۳
(اعراف/ ۴۵)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ أمِیرِالْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ‌بْنِ‌أبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) قَالَ: لَمَّا نَزَلَتْ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) طُوبی لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ قَامَ مِقْدَادُ‌بْنُ‌الْأَسْوَدِ الْکِنْدِیُّ إِلَی النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ مَا طُوبَی قَالَ یَا مِقْدَادُ شَجَرَهًٌْ فِی الْجَنَّهًِْ ظِلُّهَا مَجْلِسٌ مِنْ مَجَالِسِ شِیعَهًِْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) یَأْلَفُونَهُ وَ یَتَحَدَّثُونَ بِجَمْعِهِم ... فَلَمَّا دَخَلُوا مَنَازِلَهُمْ وَجَدُوا الْمَلَائِکَهًَْ (علیهم السلام) یُهَنِّئُونَهُمْ بِکَرَامَهًِْ رَبِّهِمْ حَتَّی إِذَا اسْتَقَرُّوا قَرَارَهُمْ قِیلَ لَهُمْ فَهَلْ وَجَدْتُمْ ما وَعَدَ رَبُّکُمْ حَقًّا قالُوا نَعَمْ رَبَّنَا رَضِینَا فَارْضَ عَنَّا قَالَ بِرِضَایَ عَنْکُمْ وَ بِحُبِّکُمْ أَهْلَ بَیْتِ نَبِیِّی أَحْلَلْتُمْ دَارِی وَ صَافَحَتْکُمُ الْمَلَائِکَهًُْ (علیهم السلام) فَهَنِیئاً هَنِیئاً غَیْرَ مَحْذُورٍ وَ لَیْسَ فِیهِ تَنْغِیصٌ.

پیامبر ( امیرمؤمنان (فرمود: «هنگامی‌که این آیه بر پیامبر (نازل شد: پاکیزه‌ترین [زندگی] نصیبشان است و بهترین سرانجام‌ها. (رعد/۲۹) مقدادبن‌اسود کندی به‌سوی پیامبر اکرم (برخاست و گفت: «ای پیامبر خدا (طوبی چیست»؟ فرمود: «ای مقداد، درختی است در بهشت ... سایه‌ی آن جایی برای نشستن شیعیان علیّ‌بن‌ابی‌طالب (است که در آن گرد هم می‌آیند و با یکدیگر سخن می‌گویند ... پس هنگامی‌که وارد خانه‌های خود می‌شوند فرشتگان را می‌بینند که به خاطر کرامت پروردگارشان به آنان تبریک می‌گویند. و آنگاه که در جایگاه‌های خود قرار گیرند به آن‌ها گفته می‌شود: آیا شما هم آنچه را پروردگارتان به شما وعده داده بود حق یافتید»؟! می‌گویند: «آری، پروردگار ما، خشنود شدیم، تو نیز از ما خشنود باش». می‌فرماید: «با خشنودی‌ام از شما و دوستی شما با اهل بیت پیامبرم شما را در سرای خود جای دادم و فرشتگان دست در دست شما گذاشتند. پس گوارایتان باد، گوارایتان باد بدون هیچ ترسی، و هیچ تاریکی در آن نیست».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۳۶
بحار الأنوار، ج۸، ص۱۵۱/ بحار الأنوار، ج۶۵، ص۷۳/ فرات الکوفی، ص۲۱۴/ بحار الأنوار، ج۳۶، ص۶۵

منادی

۱
(اعراف/ ۴۵)

الکاظم (علیه السلام)- عَنْ أحْمَدَ‌بْنِ‌عُمَرَ الْحَلَّالِ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاالْحَسَنِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِهِ تَعَالَی فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَیْنَهُمْ أَنْ لَعْنَهًُْ اللَّهِ عَلَی الظَّالِمِینَ قَالَ الْمُؤَذِّنُ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام).

امام کاظم ( احمدبن‌عمر حلال گوید: از امام کاظم (در مورد آیه: فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَیْنَهُمْ أَن لَّعْنَةُ اللهِ عَلَی الظَّالِمِینَ پرسیدم. فرمود: «مؤذن همان امیرمؤمنان علی (است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۳۸
الکافی، ج۱، ص۴۲۶/ بحار الأنوار، ج۸، ص۳۳۶/ بحار الأنوار، ج۲۴، ص۲۶۹/ العیاشی، ج۲، ص۱۷/ المناقب، ج۳، ص۲۳۶/ نور الثقلین/ البرهان
۲
(اعراف/ ۴۵)

الباقر (علیه السلام)- هُوَ عَلِیٌّ (علیه السلام).

امام باقر ( او علی (است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۳۸
بحار الأنوار، ج۳۶، ص۶۵
۳
(اعراف/ ۴۵)

الصّادق (علیه السلام)- أَنَّ عَلِیَّ‌بْنَ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) هُوَ الْمُنَادِی وَ هُوَ الْمُؤَذِّنُ وَ الْمُنْقِذُ.

امام صادق ( همانا علیّ‌بن‌ابی‌طالب (ندادهنده، مُؤَذِّنٌ، و نجات‌دهنده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۳۸
بحار الأنوار، ج۳۶، ص۱۱۵
۴
(اعراف/ ۴۵)

الکاظم (علیه السلام)- الْمُؤَذِّنُ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) یُؤَذِّنُ أَذَاناً یُسْمِعُ الْخَلَائِقَ.

امام کاظم ( مُؤَذِّنٌ امیرالمومنین (است، اذانی می‌گوید که تمام خلایق می‌شنوند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۳۸
بحار الأنوار، ج۳۶، ص۶۳/ نور الثقلین/ القمی، ج۱، ص۲۳۱
۵
(اعراف/ ۴۵)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَنَا ذَلِکَ الْمُؤَذِّنُ.

امام علی ( من آن منادی هستم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۳۸
بحار الأنوار، ج۳۳، ص۲۸۲/ بحار الأنوار، ج۳۵، ص۴۵/ بشارهًْ المصطفی، ص۱۳/ شواهد التنزیل، ج۱، ص۲۶/ معانی الأخبار، ص۵۸/ نور الثقلین/ البرهان
۶
(اعراف/ ۴۵)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَنَا أَذَانُ اللَّهِ فِی الدُّنْیَا وَ مُؤَذِّنُهُ فِی الْآخِرَهًِْ یَعْنِی قَوْلَهُ تَعَالَی وَ أَذانٌ مِنَ اللهِ وَ رَسُولِهِ فِی حَدِیثِ بَرَاءَهًَْ وَ قَوْلَهُ فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ وَ أَنَّهُ لَمَّا صَارَ فِی الدُّنْیَا مُنَادِی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) عَلَی أَعْدَائِهِ صَارَ مُنَادِی اللَّهِ فِی الْأُخْرَی عَلَی أَعْدَائِهِ.

امام علی ( من أذان خدا در دنیا و مؤذّن او در آخرت هستم و منظور آن حضرت اشاره به آیه: و این، اعلامی است از ناحیه‌ی خدا و پیامبرش به [عموم] مردم ... (توبه/۳) است که در ماجرای «برائت» آمده است و کلام خدای متعال: فَأَذَّنَ مُؤَذِّنُ و اینکه چون آن حضرت در دنیا منادی رسول خدا (بر دشمنانش گردید، در آخرت نیز منادی خدا بر دشمنانش گردید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۳۸
بحار الأنوار، ج۳۹، ص۲۲۷
۷
(اعراف/ ۴۵)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- إِنَّ لِعَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) فِی کِتَابِ اللَّهِ أَسْمَاءً لَا یَعْرِفُهَا النَّاسُ قَالَ قُلْنَا وَ مَا هِیَ قَالَ أسماء {سَمَّاهُ} اللَّهُ فِی الْقُرْآنِ مُؤَذِّناً وَ أَذَاناً فَأَمَّا قَوْلُهُ تَعَالَی فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَیْنَهُمْ أَنْ لَعْنَةُ اللهِ عَلَی الظَّالِمِینَ فَهُوَ الْمُؤَذِّنُ بَیْنَهُمْ یَقُولُ أَلَا لَعْنَهًُْ اللَّهِ عَلَی الَّذِینَ کَذَبُوا بِوَلَایَتِی وَ اسْتَخَفُّوا بِحَقِّی.

ابن‌عبّاس ( علی (دارای اسم‌هایی از کتاب خدا است که مردم نمی‌دانند. گفتیم: «کدام اسم‌ها»؟ گفت: «خدا او را در قرآن مؤذن و اذان نامیده است؛ فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَیْنَهُمْ أَنْ لَعْنَةُ اللهِ عَلَی الظَّالِمِینَ مؤذن در این آیه علی (است». می‌فرماید: «لعنت خدا بر کسانی که ولایت مرا تکذیب کردند و حقّ مرا سبک شمردند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۳۸
بحار الأنوار، ج۲۴، ص۲۵۴/ فرات الکوفی، ص۱۴۱/ شواهد التنزیل، ج۱، ص۲۶۷/ المناقب، ج۳، ص۲۳۶/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۱۸۱/ بحار الأنوار، ج۳۹، ص۲۲۶/ البرهان
بیشتر