آیه أَلَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ طُوبَى لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ [29]
کسانى که ایمان آوردند و کارهاى شایسته انجام دادند، براى آنها پاکیزهترین [زندگى] و سرانجام نیک است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- إِنَّ لِأَهْلِ الدِّینِ عَلَامَاتٍ یُعْرَفُونَ بِهَا صِدْقُ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءُ الْأَمَانَهًِْ وَ الْوَفَاءُ بِالْعَهْدِ وَ صِلَهًُْ الرَّحِمِ وَ رَحْمَهًُْ الضُّعَفَاءِ وَ قِلَّهًُْ الْمُؤَاتَاهًِْ لِلنِّسَاءِ وَ بَذْلُ الْمَعْرُوفِ وَ حُسْنُ الْخُلُقِ وَ سَعَهًُْ الْخُلُقِ وَ اتِّبَاعُ الْعِلْمِ وَ مَا یُقَرِّبُ إِلَی اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ: طُوبی لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ.
امام علی (علیه السلام)- مردم دیندار نشانههایی دارند که با آنها شناخته میشوند که عبارتند از: راستگویی، امانتداری، وفای به عهد، پیوند با خویشاوندان، مهربانی در حقّ بینوایان، معاشرت اندک با زنان، نیکیکردن، خوشاخلاقی، بردباری و فرّاخی خلق، جستوجوی علم و هرآنچه که موجب نزدیکترشدن به خداوند متعال شود: برای آنها پاکیزهترین [زندگی] و سرانجام نیک است.
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ الْمُؤْمِنَ إِذَا لَقِیَ أَخَاهُ وَ تَصَافَحَا لَمْ تَزَلِ الذُّنُوبُ تَتَحَاتُّ عَنْهُمَا مَا دَامَا مُتَصَافِحَیْنِ کَتَحَاتِّ الْوَرَقِ عَنِ الشَّجَرِ فَإِذَا افْتَرَقَا قَالَ مَلَکَاهُمَا جَزَاکُمَا اللَّهُ خَیْراً عَنْ أَنْفُسِکُمَا فَإِنِ الْتَزَمَ کُلُّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا صَاحِبَهُ نَادَاهُمَا مُنَادٍ طُوبَی لَکُمَا وَ حُسْنُ مَآبٍ.
امام صادق (علیه السلام)- مؤمن چون به برادر مؤمنش برسد و با هم مصافحه کنند، مادامی که مصافحه میکنند، گناهانشان چون ریزش برگ درختان میریزد و هنگامیکه از هم جدا شوند، دو فرشتهی موکّل بر آنها میگویند: «خداوند به شما جزای خیر بدهد. اگر هریک از دیگری پیوسته مراقبت نماید». منادی بانگ برمیآورد که: «خوشا به حالتان و چه خوش سرانجامی دارید»!
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام)ُ عَنْ آبَائِهِ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَنَّهُ قَالَ لِأَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) بَشِّرْ شِیعَتَکَ وَ مُحِبِّیکَ بِخِصَالٍ عَشْرٍ أَوَّلُهَا طِیبُ مَوْلِدِهِمْ وَ ثَانِیهَا حُسْنُ إِیمَانِهِمْ وَ ثَالِثُهَا حُبُّ اللَّهِ لَهُمْ وَ الرَّابِعَهًُْ الْفُسْحَهًُْ فِی قُبُورِهِمْ وَ الْخَامِسَهًُْ نُورُهُمْ یَسْعَی بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَ السَّادِسَهًُْ نَزْعُ الْفَقْرِ مِنْ بَیْنِ أَعْیُنِهِمْ وَ غِنَی قُلُوبِهِمْ وَ السَّابِعَهًُْ الْمَقْتُ مِنَ اللَّهِ لِأَعْدَائِهِمْ وَ الثَّامِنَهًُْ الْأَمْنُ مِنَ الْبَرَصِ وَ الْجُذَامِ وَ التَّاسِعَهًُْ انْحِطَاطُ الذُّنُوبِ وَ السَّیِّئَاتِ عَنْهُمْ وَ الْعَاشِرَهًُْ هُمْ مَعِی فِی الْجَنَّهًِْ وَ أَنَا مَعَهُمْ {فَ} طُوبی لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- امام صادق (علیه السلام) از پدرانش نقل میکند: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: «شیعیان و دوستدارانت را به ده ویژگی بشارت بده. اوّل: پاکی ولادتشان. دوّم: نیکوبودن ایمانشان. سوّم: خداوند آنها را دوست دارد. چهارم: باز و فرّاخشدن قبرشان. پنجم: نورشان پیشاپیش آنان در حرکت است. (تحریم/۸). ششم: برداشتهشدن فقر از جلوی چشمانشان و بینیازی قلبهایشان. هفتم: خداوند بر دشمنانشان غضب میکند. هشتم: از بیماری پیسی و جذام در امان هستند. نهم: گناهان و بدیهایشان میریزد و دهم: آنها در بهشت با من هستند و من با آنها هستم؛ پس، برای آنها پاکیزهترین [زندگی] و سرانجام نیک است».
الصّادق (علیه السلام)- مَنْ أَطْعَمَ ثَلَاثَهًَْ نَفَرٍ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَطْعَمَهُ اللَّهُ مِنْ ثَلَاثِ جِنَانِ مَلَکُوتِ السَّمَاءِ الْفِرْدَوْسِ وَ جَنَّهًِْ عَدْنٍ وَ طُوبَی وَ هِیَ شَجَرَهًٌْ مِنْ جَنَّهًِْ عَدْنٍ غَرَسَهَا رَبِّی بِیَدِه.
امام صادق (علیه السلام)- هرکس سه نفر مؤمن را اطعام کند، خداوند متعال او را از سه بهشت ملکوت آسمان، بهرهمند میسازد: فردوس، بهشتبرین، طوبی. طوبی، درختی است در بهشتبرین و خداوند با دست خویش آن را کاشته است.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عن عامربنواثلهًْ قال: کنت فی البیت یوم الشّوری فسمعت علیّا (علیه السلام) و هو یقول ... قَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: یَا عَلِیُّ! إِنَّ اللَّهَ خَصَّکَ بِأَمْرٍ وَ أَعْطَاکَهُ لَیْسَ مِنَ الْأَعْمَالِ شَیْءٌ أَحَبَ إِلَیْهِ وَ لَا أَفْضَلَ مِنْهُ عِنْدَهُ، الزُّهْدُ فِی الدُّنْیَا، فَلَیْسَ تَنَالُ مِنْهَا شَیْئاً وَ لَا تَنَالُ مِنْکَ وَ هِیَ زِینَهًُْ الْأَبْرَارِ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ، فَطُوبَی لِمَنْ أَحَبَّکَ وَ صَدَّقَ عَلَیْکَ، وَ وَیْلٌ لِمَنْ أَبْغَضَکَ وَ کَذَّبَ عَلَیْکَ، غَیْرِی؟!. قَالُوا: اللَّهُمَّ لَا ... قَالَ: نَشَدْتُکُمْ بِاللَّهِ هَلْ فِیکُمْ أَحَدٌ قَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) کَمَا قَالَ لِی إِنَّ طُوبَی شَجَرَهًٌْ فِی الْجَنَّهًِْ أَصْلُهَا فِی دَارِ عَلِیٍ لَیْسَ مِنْ مُؤْمِنٍ إِلَّا وَ فِی مَنْزِلِهِ غُصْنٌ مِنْ أَغْصَانِهَا غَیْرِی قَالُوا اللَّهُمَّ لَا.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- عامربنواثله گوید: «ای علی (علیه السلام)! بهراستی که خداوند تو را به چیزی مخصوص فرموده و آن را به تو عطا کرده است که هیچ کاری از کارها در نزد خداوند از آن بهتر و محبوبتر نیست و آن زهد در دنیا است. که نه تو از دنیا چیزی به دست خواهیآورد و نه دنیا از تو به چیزی دست خواهد یافت و همین زهد است که به روز قیامت در نزد خداوند عزّوجلّ زینت نیکوکاران است. خوشا به حال آنکه تو را دوست بدارد و تو را تصدیق کند و وای! بر کسی که تو را دشمن بدارد و مقام تو را تکذیب کند به جز من کسی هست»؟ گفتند: «به خدا که نه».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فَطُوبَی لِمُحِبِّی أَهْلِ بَیْتِی.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- خوشا به حال دوستان خاندان من!.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- طُوبَی لِمَنْ رَآنِی وَ آمَنَ بِی وَ طُوبَی ثُمَّ طُوبَی یَقُولُهَا سَبْعَ مَرَّاتٍ لِمَنْ لَمْ یَرَنِی وَ آمَنَ بِی.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- خوشا به حال آنکس که مرا دید و به من ایمان آورد و خوشا به حال آن کس و خوشا به حال آنکس، تا هفت بار فرمود: «خوشا به حال آنکس که مرا ندید و به من گرایش پیدا کرد»!.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) طُوبَی لِمَنْ أَدْرَکَ قَائِمَ أَهْلِ بَیْتِی وَ هُوَ یَأْتَمُ بِهِ فِی غَیْبَتِهِ قَبْلَ قِیَامِهِ وَ یَتَوَلَّی أَوْلِیَاءَهُ وَ یُعَادِی أَعْدَاءَهُ ذَاکَ مِنْ رُفَقَائِی وَ ذَوِی مَوَدَّتِی وَ أَکْرَمِ أُمَّتِی عَلَیَّ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- از امام باقر (علیه السلام) روایت است: پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: خوش به حال کسی که قائم اهلبیت مرا ببیند و در غیبت و پیش از قیامش از وی پیروی کند و دوستان او را دوست و دشمنانش را دشمن بدارد، اینان دوستان و رفقای من هستند، و روز قیامت نزد من بسیار گرامی میباشند!.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قَالَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یُکْثِرُ تَقْبِیلَ فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) عَلَیْهَا وَ عَلَی أَبِیهَا وَ بَعْلِهَا وَ أَوْلَادِهَا (أَلْفُ أَلْفِ التَّحِیَّهًِْ وَ السَّلَامِ فَأَنْکَرَتْ ذَلِکَ عَائِشَهًُْ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَا عَائِشَهًُْ إِنِّی لَمَّا أُسْرِیَ بِی إِلَی السَّمَاءِ دَخَلْتُ الْجَنَّهًَْ فَأَدْنَانِی جَبْرَئِیلُ مِنْ شَجَرَهًِْ طُوبَی وَ نَاوَلَنِی مِنْ ثِمَارِهَا فَأَکَلْتُهُ فَحَوَّلَ اللَّهُ ذَلِکَ مَاءً فِی ظَهْرِی فَلَمَّا هَبَطْتُ إِلَی الْأَرْضِ وَاقَعْتُ خَدِیجَهًَْ فَحَمَلَتْ بِفَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) فَمَا قَبَّلْتُهَا قَطُّ إِلَّا وَجَدْتُ رَائِحَهًَْ شَجَرَهًِْ طُوبَی فهی حوراء انسیهًْ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- امام صادق (علیه السلام) فرمود: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فاطمه (سلام الله علیها) را زیاد میبوسید. عایشه بر این عمل عیب و ایراد گرفت؛ پس رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «ای عایشه! وقتی مرا در شب [معراج] به آسمان بردند، وارد بهشت شدم و جبرئیل (علیه السلام) مرا نزد درخت طوبی برد و از میوههایش به من داد و من خوردم. خداوند آن میوهها را به آبی در پشت من تبدیل کرد و وقتی به زمین فرود آمدم با خدیجه (سلام الله علیها) همبستر شدم؛ پس به فاطمه (سلام الله علیها) حامله شد؛ من هیچ وقت او را نبوسیدم مگر آنکه بوی درخت طوبی را استشمام کردم؛ پس او حوریهی انسان نماست».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ (علیه السلام) قَالَ: بَیْنَمَا رَسُولُ اللَّهِ (علیه السلام) جَالِسٌ ذَاتَ یَوْمٍ إِذْ دَخَلَتْ أُمُّ أَیْمَنَ فِی مِلْحَفَتِهَا شَیْءٌ فَقَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَا أُمَّ أَیْمَنَ أَیُّ شَیْءٍ فِی مِلْحَفَتِکِ فَقَالَتْ یَا رَسُولَ اللَّهِ فُلَانَهًُْ بِنْتُ فُلَانَهًَْ أَمْلَکُوهَا فَنَثَرُوا عَلَیْهَا فَأَخَذْتُ مِنْ نُثَارِهَا شَیْئاً ثُمَّ إِنَّ أُمَّ أَیْمَنَ بَکَتْ فَقَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مَا یُبْکِیکِ فَقَالَتْ فَاطِمَهًُْ زَوَّجْتَهَا فَلَمْ تَنْثُرْ عَلَیْهَا شَیْئاً فَقَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لَا تَبْکِیِنَّ فَوَ الَّذِی بَعَثَنِی بِالْحَقِ بَشِیراً وَ نَذِیراً لَقَدْ شَهِدَ إِمْلَاکَ فَاطِمَهًَْ جَبْرَئِیلُ وَ مِیکَائِیلُ وَ إِسْرَافِیلُ فِی أُلُوفٍ مِنْ مَلَائِکَهًٍْ وَ لَقَدْ أَمَرَ اللَّهُ طُوبَی فَنَثَرَتْ عَلَیْهِمْ مِنْ حُلَلِهَا وَ سُنْدُسِهَا وَ إِسْتَبْرَقِهَا وَ دُرِّهَا وَ زُمُرُّدِهَا وَ یَاقُوتِهَا وَ عِطْرِهَا فَأَخَذُوا مِنْهُ حَتَّی مَا دَرَوْا مَا یَصْنَعُونَ بِهِ وَ لَقَدْ نَحَلَ اللَّهُ طُوبَی فِی مَهْرِ فَاطِمَهًَْ فَهِیَ فِی دَارِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام).
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- از امام باقر (علیه السلام) از پدرانش روایت است: روزی رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نشسته بود که امّایمن نزد ایشان آمد و در لباس زبرین او چیزی بود. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از او پرسید: «ای امایمن! در بالاپوشت چه داری»؟ عرض کرد: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! فلانی، دختر فلان زن را به عقد کسی درآوردند و بر سرش چیزی نثار کردند و من از آن مقداری برداشتم». بعد امّایمن گریه کرد و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به او فرمود: «چرا گریه میکنی»؟ عرض کرد: «فاطمه (سلام الله علیها) را به خانهی بخت فرستادی و بر سر او چیزی نثار نکردی»!. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به او فرمود: «گریه مکن، به آن خداوندی که مرا به حق، بشارتدهنده و بیمدهنده مبعوث گردانیده است، در عقد فاطمه (سلام الله علیها) جبرئیل و میکائیل و اسرافیل (همراه با هزاران فرشته حضور یافتند و خداوند به درخت طوبی فرمان داد تا بر سر آنان از زیورآلات بهشت، ابریشم و سندس و استبرق و مروارید و زمرّد و یاقوت و عطر بهشتی نثارکردند و خداوند درخت طوبی را کابین و مهریهی فاطمه (سلام الله علیها) قرارداد و این درخت [در بهشت] در خانهی علیّبنابیطالب (علیه السلام) قرار داد».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ بِلَالِ بْنِ حَمَامَهًَْ قَالَ: طَلَعَ عَلَیْنَا النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) ذَاتَ یَوْمٍ وَ وَجْهُهُ مَشْرِقٌ کَدَارَهًِْ الْقَمَرِ فَقَامَ إِلَیْهِ عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ عَوْفٍ فَقَالَ: یَا رَسُولَ اللَّهِ، مَا هَذَا النُّورُ؟ فَقَالَ: بِشَارَهًٌْ أَتَتْنِی مِنْ عِنْدِ رَبِّی فِی أَخِی وَ ابْنِ عَمِّی وَ ابْنَتِی وَ أَنَّ اللَّهَ تَعَالَی قَدْ زَوَّجَ عَلِیّاً (علیه السلام) بِفَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) وَ أَمَرَ رِضْوَانَ خَازِنَ الْجَنَّهًِْ فَهَزَّ شَجَرَهًَْ طُوبَی فَحَمَلَتْ رِقَاعاً یَعْنِی صِکَاکاً بِعَدَدِ مُحِبِّی أَهْلِ بَیْتِی وَ أَنْشَأَ مِنْ تَحْتِهَا مَلَائِکَهًًْ مِنْ نُورٍ وَ دَفَعَ إِلَی کُلِّ مَلَکٍ صَکّاً فَإِذَا اسْتَوَتِ الْقِیَامَهًُْ بِأَهْلِهَا نَادَتِ الْمَلَائِکَهًُْ فِی الْخَلَائِقِ یَا مُحِبِّی عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام)، هَلُمُّوا خُذُوا وَدَائِعَکُمْ فَلَا تَلْقَی مُحِبّاً لَنَا أَهْلَ الْبَیْتِ إِلَّا دَفَعَتِ الْمَلَائِکَهًُْ إِلَیْهِ صَکّاً فِیهِ فَکَاکُهُ مِنَ النَّارِ، فَبِأَخِی وَ ابْنِ عَمِّی وَ ابْنَتِی فَکَاکُ رِجَالٍ وَ نِسَاءٍ مِنْ أُمَّتِی مِنَ النَّارِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- بلالبنحمامه گوید: روزی حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله) بهسوی ما میآمد درحالیکه چهرهاش چونان ماه شب چهارده نورانی و درخشان بود، در این میان، عبدالرّحمنبنعَوف برخاسته، از ایشان پرسید: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! این نور چه معنایی دارد»؟ فرمود: «از سوی خداوند برای من و برادر و پسرعمویم و دخترم بشارتی رسیدهاست و آن این است که خداوند متعال، فاطمه (سلام الله علیها) را به همسری علی (علیه السلام) درآورد و به رضوان، نگهبان بهشت دستورد اد و او درخت طوبی را تکان داد. بار آن درخت، امان نامههایی به تعداد دوستداران اهلبیت (است. در زیر آن درخت، فرشتگانی از جنس نور آفریده و به هر فرشتهای امان نامهای داد. آن روز که قیامت برپا شود، فرشتگان در میان مردم بانگ برآورند که: «ای دوستداران علیّبنابیطالب (علیه السلام)! بشتابید و بیایید و امانتهای خود را تحویل بگیرید». پس هر یک از دوستداران ما اهلبیت (را که ببینی، فرشتگان به وی امان نامهای دهند که در آن رهایی او از آتش دوزخ تضمین شده است. بنابراین خداوند به احترام برادرم و پسرعمویم و دخترم (مردان و زنان فراوانی را از آتش دوزخ میرهاند».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّبْنِأَبِیطَالِبٍ (علیه السلام) قَالَ لَمَّا نَزَلَتْ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) طُوبی لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ قَامَ مِقْدَادُ بْنُ الْأَسْوَدِ الْکِنْدِیُّ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ {النَّبِیِ} (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ: یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ مَا طُوبَی قَالَ یَا مِقْدَادُ شَجَرَهًٌْ فِی الْجَنَّهًِْ لَوْ یَسِیرُ الرَّاکِبُ الْجَوَادُ لَسَارَ فِی ظِلِّهَا مِائَهًَْ عَامٍ قَبْلَ أَنْ یَقْطَعَهَا وَرَقُهَا وَ قُشُورُهَا بُرُودٌ خُضْرٌ وَ زَهْرُهَا رِیَاضٌ وَ أَفْنَانُهَا سُنْدُسٌ وَ إِسْتَبْرَقٌ وَ ثَمَرُهَا حُلَلٌ خُضْرٌ وَ طَعْمُهَا زَنْجَبِیلٌ وَ عَسَلٌ وَ بَطْحَاؤُهَا یَاقُوتٌ أَحْمَرُ وَ زُمُرُّدٌ أَخْضَرُ وَ تُرَابُهَا مِسْکٌ وَ عَنْبَرٌ وَ حَشِیشُهَا مَنِیعٌ وَ أَلَنْجُوجٌ یَتَأَجَّجُ مِنْ غَیْرِ وَقُودٍ یَتَفَجَّرُ مِنْ أَصْلِهَا السَّلْسَبِیلُ وَ الرَّحِیقُ وَ الْمَعِینُ وَ ظِلُّهَا مَجْلِسٌ مِنْ مَجَالِسِ شِیعَهًِْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ علیبنأبیطالب (علیه السلام) یَأْلَفُونَهُ وَ یَتَحَدَّثُونَ بِجَمْعِهِمْ وَ بَیْنَا هُمْ فِی ظِلِّهَا یَتَحَدَّثُونَ إِذْ جَاءَتْهُمُ الْمَلَائِکَهًُْ یَقُودُونَ نُجَبَاءَ جُبِلَتْ مِنَ الْیَاقُوتِ ثُمَّ نُفِخَ الرُّوحُ فِیهَا مَزْمُومَهًًْ بِسَلَاسِلَ مِنْ ذَهَبٍ کَأَنَّ وُجُوهَهَا الْمَصَابِیحُ نَضَارَهًًْ وَ حُسْناً وَبَرُهَا خَزٌّ أَحْمَرُ وَ مِرْعِزَّی أَبْیَضُ مُخْتَلِطَانِ لَمْ یَنْظُرِ النَّاظِرُونَ إِلَی مِثْلِهِ حُسْناً وَ بَهَاءً وَ ذُلُلٌ مِنْ غَیْرِ مُهْلَهًٍْ نُجَبَاءُ مِنْ غَیْرِ رِیَاضَهًٍْ عَلَیْهَا رِحَالٌ أَلْوَاحُهَا مِنَ الدُّرِّ وَ الْیَاقُوتِ الْمُفَضَّضَهًِْ بِاللُّؤْلُؤِ وَ الْمَرْجَانِ صَفَائِحُهَا مِنَ الذَّهَبِ الْأَحْمَرِ مُلَبَّسَهًًْ بِالْعَبْقَرِیِّ وَ الْأُرْجُوَانِ فَأَنَاخُوا تِلْکَ النَّجَائِبَ إِلَیْهِمْ ثُمَّ قَالُوا لَهُمْ رَبُّکُمْ یُقْرِئُکُمُ السَّلَامَ وَ یَرَاکُمْ وَ یَنْظُرُ إِلَیْکُمْ وَ یُحِبُّکُمْ وَ تُحِبُّونَهُ وَ یَزِیدُکُمْ مِنْ فَضْلِهِ وَ سَعَتِهِ فَإِنَّهُ ذُو رَحْمَةٍ وَاسِعَةٍ وَ فَضْلٍ عَظِیم.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- امیرمؤمنان (علیه السلام) فرمود: هنگامی که این آیه بر پیامبر (صلی الله علیه و آله) نازل شد: طُوبی لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ؛ مقدادبناسود کندی به سوی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) برخاست و گفت: «ای پیامبر خدا، طوبی چیست»؟ فرمود: «ای مقداد، درختی است در بهشت که اگر سوارهای بر اسب تیزرو در سایه آن بتازد، تا پیش از رسیدن به انتهای آن صد سال راه طی میکند. برگها و پوسته آن سرد و خنک و سبز است، شکوفههای آن سبزهزارها، شاخههایش سندس و استبرق، میوههایش جامههای سبز، طعم آن زنجبیل و عسل، سنگفرش آن یاقوت سرخ و زمرد سبز و خاکش مشک و عنبر است. خزههایش محکم و عود بخوری که بدون هیزم زبانه میکشد. از ریشه آن سلسبیل و رحیق و آب معین میجوشد. و سایه آن جایی برای نشستن شیعیان علیبنابیطالب (علیه السلام) است که در آن گرد هم میآیند و با یکدیگر سخن میگویند و در همین حال مشغول سخن گفتن هستند که فرشتگانی نزدشان میآیند و افسار اسب هایی برگزیده در دست دارند که از یاقوت آفریده شدهاند و سپس روح در آنها دمیده شده، با ریسمانهای طلا بسته شدهاند. چهرههایشان در زیبایی و نیکویی همچون چراغ است، یالهایشان آمیختهای از خز سرخ و پشم نرم سفید است که هیچ بینندهای مانند آن را در زیبایی و شکوه ندیده است. بدون فرصت رام شدهاند و بدون تمرین برگزیدهاند، بر رویشان زینهایی است که تختههایش از مروارید و یاقوت است و با لؤلؤ و مرجان نقرهکوبی شده است. صفحههایش از طلای سرخ است که با پارچه ها و جامههای سرخ رنگ و نیکو پوشانده شده است. پس آن اسبها را برای ایشان فرو میخوابانند. سپس میگویند:پروردگارتان به شما سلام رسانده و شما را میبیند و به شما نگاه میکند و دوستتان میدارد و شما نیز دوستش میدارید و از بخشش و گستردگی خود بر شما میافزاید، به راستی که او دارای رحمت گسترده و بخشش بسیار است؛ فَإِنَّهُ ذُو رَحْمَةٍ وَاسِعَةٍ وَ فَضْلٍ عَظِیم».
الصّادق (علیه السلام)- فِی خَبَرِ الْمِعْرَاجِ قَالَ قَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) ثُمَّ خَرَجْتُ مِنَ الْبَیْتِ الْمَعْمُورِ فَانْقَادَ لِی ... حَتَّی دَخَلْتُ الْجَنَّهًَْ ... وَ إِذَا شَجَرَهًٌْ لَوْ أُرْسِلَ طَائِرٌ فِی أَصْلِهَا مَا دَارَهَا سَبْعَمِائَهًِْ سَنَهًٍْ وَ لَیْسَ فِی الْجَنَّهًِْ مَنْزِلٌ إِلَّا وَ فِیهَا قُتْرٌ {غُصْنٌ} مِنْهَا فَقُلْتُ مَا هَذِهِ یَا جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) فَقَالَ هَذِهِ شَجَرَهًُْ طُوبَی قَالَ اللَّهُ: طُوبی لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ.
امام صادق (علیه السلام)- یکی از چیزهایی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در معراج دید، این بود ... که فرمود: «ناگهان با درختی مواجه شدم که اگر پرندهای فرستاده شود تا پیرامون ریشه آن بچرخد، حتی بعد از هفتصدسال نیز به این کار موفق نمیشود. هیچ خانهای در بهشت نیست، مگر آنکه شاخهای از این درخت، در آن خانه وجود دارد». به جبرئیل گفتم: «ای جبرئیل! این چیست»؟ جبرئیل گفت: «این درخت طوبی است.» خداوند فرموده است: طُوبَی لَهُمْ وَحُسْنُ مَآبٍ.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قَالَ عِیسَی یَا رَبِّ وَ مَا طُوبَی قَالَ شَجَرَهًٌْ فِی الْجَنَّهًِْ أَنَا غَرَسْتُهَا تُظِلُّ الْجِنَانَ أَصْلُهَا مِنْ رِضْوَانٍ مَاؤُهَا مِنْ تَسْنِیمٍ بَرْدُهُ بَرْدُ الْکَافُورِ وَ طَعْمُه طَعْمُ الزَّنْجَبِیلِ مَنْ یَشْرَبْ مِنْ تِلْکَ الْعَیْنِ شَرْبَهًًْ لَا یَظْمَأْ بَعْدَهَا أَبَداً فَقَالَ عِیسَی اللَّهُمَّ اسْقِنِی مِنْهَا قَالَ حَرَامٌ یَا عِیسَی عَلَی الْبَشَرِ أَنْ یَشْرَبُوا مِنْهَا حَتَّی یَشْرَبَ ذَلِکَ النَّبِیُّ وَ حَرَامٌ عَلَی الْأُمَمِ أَنْ یَشْرَبُوا مِنْهَا حَتَّی یَشْرَبَ أُمَّهًُْ ذَلِکَ النَّبِیِّ أَرْفَعُکَ إِلَیَّ ثُمَّ أُهْبِطُکَ فِی آخِرِ الزَّمَانِ لِتَرَی مِنْ أُمَّهًِْ ذَلِکَ النَّبِیِّ الْعَجَائِبَ وَ لِتُعِینَهُمْ عَلَی اللَّعِینِ الدَّجَّالِ أُهْبِطُکَ فِی وَقْتِ الصَّلَاهًِْ لِتُصَلِّیَ مَعَهُمْ إِنَّهُمْ أُمَّهًٌْ مَرْحُومَهًْ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- عیسی (علیه السلام) پرسید: «پروردگارا! طوبی چیست»؟ فرمود: «درختی است در بهشت، من خود آن را کاشتهام. این درخت، بر همهی بهشت، سایهافکنده و اصل آن از رضوان است؛ آب آن از چشمه تسنیم است و خنکی کافور را دارد و طعم آن زنجبیل است. هرکس جرعهای از آن چشمه بنوشد، دیگر تشنگی را از آن پس، احساس نخواهد کرد». عیسی (علیه السلام) عرض کرد: «خداوندا! مرا از آن آب بنوشان»!. فرمود: «ای عیسی (علیه السلام)! تا زمانی که محمّد (صلی الله علیه و آله) از آن آب ننوشیده، نوشیدن آن بر بنیبشر، حرام است. تا امّت آن پیامبر (صلی الله علیه و آله) از این چشمه ننوشیدهاند، نوشیدن آن بر دیگر امّتها حرام است. ای عیسی (علیه السلام)! اکنون تو را بهسوی خویش، بالا میآورم و آنگاه در پایان دنیا، تو را پایین میآورم تا از امّت این پیامبر (صلی الله علیه و آله) شگفتیها ببینی و آنان را در مصاف با دَجّال لعین یاری رسانی. تو را در وقت نماز فرودمیآورم تا با آنان نماز بخوانی؛ زیرا آنان امّتی هستند که خداوند به آنان رحمت آورده است».
الباقر (علیه السلام)- طُوبَی شَجَرَهًٌْ تَخْرُجُ مِنْ جَنَّهًِْ عَدْنٍ غَرَسَهَا رَبُّنَا بِیَدِهِ.
امام باقر (علیه السلام)- طُوبَی، درختی است که از بهشت عدن بیرون میآید و پروردگار متعال با دست خود آن را کاشته است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَالَ عُثمَانُبنُعَفَان: «یَا رَسُولَ اللهِ (صلی الله علیه و آله) مَا تَفسِیرُ اَبجَد»؟ فَقَالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله): تُعَلِّمُوا تَفسِیرَ اَبجَدٍ اِلَی اَن قَالَ (علیه السلام) و أَمَّا حُطِّی فَالْحَاءُ حُطُوطُ الْخَطَایَا عَنِ الْمُسْتَغْفِرِینَ فِی لَیْلَهًِْ الْقَدْرِ وَ مَا نَزَلَ بِهِ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) مَعَ الْمَلَائِکَهًِْ إِلَی مَطْلَعِ الْفَجْرِ وَ أَمَّا الطَّاءُ فَطُوبَی لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ وَ هِیَ شَجَرَهًٌْ غَرَسَهَا اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَ نَفَخَ فِیهَا مِنْ رُوحِهِ وَ إِنَّ أَغْصَانَهَا لَتُرَی مِنْ وَرَاءِ سُورِ الْجَنَّهًِْ تَنْبُتُ بِالْحُلِیِّ وَ الْحُلَلِ مُتَدَلِّیَهًًْ عَلَی أَفْوَاهِهِم.
امام علی (علیه السلام)- [عثمانبنعفان] گفت: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله) تفسیر ابجد چیست»؟! رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «تفسیر ابجد را بیاموزید». ... تا اینکه فرمود: «و امّا حرف حاء در حُطِّی به معنی ریزش گناهان از استغفارکنندگان در شب قدر و به معنی آنچه جبرئیل (علیه السلام) و ملائکه با آن تا طلوع فجر بر زمین نازل میشوند، میباشد و حرف طاء؛ به معنی طُوبَی لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ است و طوبی درختی است که خدای عزّوجلّ آن را کاشته و از روح خود در آن دمیده است و شاخههایش از پشت دیوارهای بهشت دیده میشود. زیورها و جامهها میرویاند و بر دهان بهشتیان سرازیر است».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ بِلَالِبْنِحَمَامَهًَْ قَال طَلَعَ عَلَیْنَا النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) ذَاتَ یَوْمٍ وَ وَجْهُهُ مُشْرِقٌ کَدَارَهًِْ الْقَمَرِ فَقَامَ عَبْدُ اللَّهِبْنُعَوْفٍ وَ قَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مَا هَذَا النُّورُ فَقَالَ بِشَارَهًٌْ أَتَتْنِی مِنْ رَبِّی فِی أَخِی وَ ابْنِ عَمِّی وَ ابْنَتِی وَ أَنَّ اللَّهَ زَوَّجَ عَلِیّاً (علیه السلام) بِفَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) وَ أَمَرَ رِضْوَانَ خَازِنَ الْجِنَانِ فَهَزَّ شَجَرَهًَْ طُوبَی فَحَمَلَتْ رِقَاعاً یَعْنِی صِکَاکاً بِعَدَدِ مُحِبِّی أَهْلِ بَیْتِی وَ أَنْشَأَ مِنْ تَحْتِهَا مَلَائِکَهًًْ مِنْ نُورٍ وَ دَفَعَ إِلَی کُلِّ مَلَکٍ صَکّاً فَإِذَا اسْتَوَتِ الْقِیَامَهًُْ بِأَهْلِهَا نَادَتِ الْمَلَائِکَهًُْ فِی الْخَلَائِقِ فَلَا تَلْقَی مُحِبّاً لَنَا أَهْلَ الْبَیْتِ إِلَّا دَفَعْتَ إِلَیْهِ صَکّاً فِیهِ فَکَاکُهُ مِنَ النَّارِ بِأَخِی وَ ابْنِ عَمِّی وَ ابْنَتِی فَکَاکُ رِجَالٍ وَ نِسَاء مِنَ النَّار.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- بلالبن حمامه گوید: یک روز پیغمبر خدا (علیه السلام) درحالی نزد ما آمد که صورت مبارکش نظیر قرص ماه بود، عبدالرّحمنبنعوف برخاست و گفت: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! این چه نوریست»!؟ فرمود: «برای مژدهای است که از طرف پروردگارم دربارهی: برادرم و پسر عمویم و دخترم به من داده شده، آن مژده این است که خدا فاطمه (سلام الله علیها) را برای امیرالمؤمنین (علیه السلام) تزویج نموده است، خدا به خازن بهشت دستورداده: درخت طوبی را حرکت دهد تا رقعههایی به عدد دوستان اهلبیت (من حمل نماید و در زیر آن درخت ملائکهای از نور آفرید و به هریک از آنان یک رقعه عطا کرد، موقعی که قیامت برپا شود ملائکه محبّین اهلبیت (را در میان خلایق ندا میکنند، احدی از دوستداران اهلبیت (من باقی نمیماند مگر اینکه بهوسیلهی پسر عمویم، علی (علیه السلام) و دخترم، فاطمه (سلام الله علیها) مردان و زنان امّتم از جهنّم نجات خواهند یافت».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- طُوبی لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ شَجَرَهًٌْ فِی الْجَنَّهًِْ غَرَسَهَا اللَّهُ بِیَدِهِ وَ نَفَخَ فِیهِ مِنْ رُوحِهِ تُنْبِتُ الْحُلِیَّ وَ الْحُلَلَ وَ الثِّمَارَ مُتَدَلِّیَهًًْ عَلَی أَفْوَاهِ أَهْلِ الْجَنَّهًِْ وَ إِنَّ أَغْصَانَهَا لَتُرَی مِنْ وَرَاءِ سُورِ الْجَنَّهًِْ وَ فِی مَنْزِلِ علیبنأبیطالب (علیه السلام) لَنْ یُحْرَمَهَا وَلِیُّهُ وَ لَنْ یَنَالَهَا عَدُوُّهُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- طُوبی لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ؛ درختی است در بهشت که خدای عزّوجلّ آن را با دست خود کاشته و از روح خود در آن دمیده است. زیورها، جامهها و میوهها میرویاند و بر دهان بهشتیان سرازیر است و شاخههایش از پشت دیوارهای بهشت دیده میشود و در منزل علیّبنابیطالب (علیه السلام) قراردارد؛ دوستش از آن محروم نمیشود و دشمنش به آن نمیرسد.
أمیرالمومنین (علیه السلام)- هِیَ شَجَرَهًٌْ غَرَسَهَا اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ بِیَدِهِ وَ نَفَخَ فِیهَا مِنْ رُوحِهِ وَ إِنَّ أَغْصَانَهَا لَتُرَی مِنْ وَرَاءِ سُورِ الْجَنَّهًِْ تَنْبُتُ بِالْحُلِیِّ وَ الْحُلَلِ وَ الثِّمَارِ مُتَدَلِّیَهًًْ عَلَی أَفْوَاهِهِمْ.
امام علی (علیه السلام)- طُوبی، درختی است که خدای عزّوجلّ با دست قدرت خویش آن را کاشته و از روح خود در آن دمیده است شاخههای این درخت از پشت دیوار بهشت به چشم میخورد با زیور و جامههای زینتبخش و میوههایی باز و راست که در دسترس استفاده بهشتیان است.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فَأَمَّا طُوبَی فَإِنَّهَا شَجَرَهًٌْ فِی الْجَنَّهًِْ سَاقُهَا فِی دَارِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ لَوْ أَنَّ طَائِراً طَارَ مِنْ سَاقِهَا لَمْ یَبْلُغْ فَرْعَهَا حَتَّی یَقْتُلَهُ الْهَرَمُ عَلَی کُلِّ وَرَقَهًٍْ مِنْهَا مَلَکٌ یَذْکُرُ اللَّهَ وَ لَیْسَ فِی الْجَنَّهًِْ دَارٌ إِلَّا وَ فِیهِ غُصْنٌ مِنْ أَغْصَانِهَا وَ إِنَّ أَغْصَانَهَا لَتُرَی مِنْ وَرَاءِ سُورِ الْجَنَّهًِْ یَحْمِلُ لَهُمْ مَا یَشَاءُونَ مِنْ حُلِیِّهَا وَ حُلَلِهَا وَ ثِمَارِهَا لَا یُؤْخَذُ مِنْهَا شَیْءٌ إِلَّا أَعَادَهُ اللَّهُ کَمَا کَانَ بِأَنَّهُمْ کَسَبُوا طَیِّباً وَ أَنْفَقُوا قَصْداً وَ قَدَّمُوا فَضْلًا فَقَدْ أَفْلَحُوا وَ أَنْجَحُوا.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- امّا طُوبی، درختی است در بهشت که تنهی آن در منزل حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله) است و اگر پرنده پروازش را از تنهی این درخت آغاز کند، به شاخههای آن نخواهد رسید که پیری او را از پای درخواهد آورد. بر روی هر برگ این درخت، فرشتهای وجود دارد که به ذکر خداوند مشغول است. در هریک از خانههای اهل بهشت، شاخهای از شاخههای این درخت وجود دارد و شاخههای آن از پشت باروی باغ بهشت دیده میشود که بار آن زیور و زینت و میوههایی است که مؤمنان خواستار آنند. هر چیزی از آن برداشته شود و استفاده گردد، خداوند دوباره به همان حالت اوّل برمیگرداند؛ زیرا که کسب اهالی بهشت، در دنیا، حلال بود، آنان به قصد قربت، انفاق کردند و از زیاده اموالشان بخشیدند؛ پس رستگارشده و نجات یافتند.