آیه جَنَّاتُ عَدْنٍ یَدْخُلُونَهَا وَ مَنْ صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَ أَزْوَاجِهِمْ وَ ذُرِّیَّاتِهِمْ وَ الْمَلاَئِکَةُ یَدْخُلُونَ عَلَیْهِمْ مِنْ کُلِّ بَابٍ [23]
[همان] باغ‌هاى جاویدان بهشتى که همراه پدران و همسران و فرزندان صالحشان، وارد آن مى‌شوند؛ و فرشتگان از هر درى بر آنان وارد مى‌گردند.
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- جَنَّاتُ عَدْنٍ یَدْخُلُونَها وَ مَنْ صَلَحَ مِنْ آبائِهِمْ وَ أَزْواجِهِمْ وَ ذُرِّیَّاتِهِمْ وَ الْمَلائِکَةُ یَدْخُلُونَ عَلَیْهِمْ مِنْ کُلِّ بابٍ سَلامٌ عَلَیْکُمْ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَی الدَّارِ قَالَ نَزَلَتْ فِی الْأَئِمَّهًِْ (وَ شِیعَتِهِمُ الَّذِینَ صَبَرُوا.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- جَنَّاتُ عَدْنٍ یَدْخُلُونَها وَ مَنْ صَلَحَ مِنْ آبائِهِمْ وَ أَزْواجِهِمْ وَ ذُرِّیَّاتِهِمْ وَ الْمَلائِکَةُ یَدْخُلُونَ عَلَیْهِمْ مِنْ کُلِّ بابٍ سَلامٌ عَلَیْکُمْ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَی الدَّارِ؛ این آیه درباره‌ی ائمّه‌ی اطهار (و شیعیان صابر آنها نازل شده است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فِی احْتِجَاج عَلِیٍّ (علیه السلام) عَلَی النَّاسِ یَوْمَ الشُورَی قَالَ نَشَدْتُکُمْ بِاللَّهِ هَلْ فِیکُمْ أَحَدٌ قَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَحْیَی حَیَاتِی وَ یَمُوتَ مَوْتِی وَ یَسْکُنَ جَنَّتِی الَّتِی وَعَدَنِی رَبِّی جَنَّاتِ عَدَنٍ قَضِیبٍ غَرَسَهُ اللَّهُ بِیَدِهِ ثُمَّ قَالَ لَهُ کُنْ فَکَانَ فَلْیُوَالِ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) وَ ذُرِّیَّتَهُ مِنْ بَعْدِهِ فَهُمُ الْأَئِمَّهًُْ وَ هُمُ الْأَوْصِیَاءُ أَعْطَاهُمُ اللَّهُ عِلْمِی وَ فَهْمِی لَا یُدْخِلُونَکُمْ فِی بَابِ ضَلَالٍ وَ لَا یُخْرِجُونَکُمْ مِنْ بَابِ هُدًی لَا تُعَلِّمُوهُمْ فَهُمْ أَعْلَمُ مِنْکُمْ یَزُولُ الْحَقُّ مَعَهُمْ أَیْنَمَا زَالُوا غَیْرِی قَالُوا اللَّهُمَّ لَا.
امام علی (علیه السلام)- در استدلال علی (علیه السلام) بر مردم در روز شوری آمده که فرمود: «شما را به خدا سوگند می‌دهم، آیا در بین شما غیر از من کسی هست که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به او گفته باشد: هرکس دوست دارد مثل من زندگی کند و مثل من از دنیا رود و در بهشت من که خدای پرورش‌دهنده‌ام به من وعده‌داده، ساکن شود، پس از علیّبنابیطالب (علیه السلام) و فرزندانش (بعد از او پیروی می‌کند. امامان (علیه السلام) آنها هستند و جانشینان آنها هستند. خداوند علم و فهم مرا به آنها عطا فرموده است. شما را از در گمراهی وارد نمی‌کنند و شما را از در هدایت بیرون نمی‌برند. به آنها چیزی نیاموزید که آنها از شما داناترند. حق به همراه آنان به هرجا که بروند می‌رود». گفتند: «خدایا نه. [رسول خدا (صلی الله علیه و آله) غیر از شما به کسی چنین چیزی نگفته است]».
الصّادق (علیه السلام)- مَنْ أَرَادَ أَنْ یَحْیَا حَیَاتِی وَ یَمُوتَ مِیتَتِی وَ یَدْخُلَ جَنَّهًَْ عَدْنٍ الَّتِی غَرَسَهَا اللَّهُ رَبِّی بِیَدِهِ فَلْیَتَوَلَّ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ وَ لْیَتَوَلَ وَلِیَّهُ وَ لْیُعَادِ عَدُوَّه.
امام صادق (علیه السلام)- هرکس می‌خواهد مثل من زندگی کند و مثل من از دنیا رود و در بهشت جاودانی که خدا با دست خود کاشته وارد شود، پس ولایت علیّبنابیطالب (علیه السلام) را بپذیرد و دوستش را دوست بدارد و با دشمنش دشمن باشد.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فِی خَبَرِ بَلَالٍ عَنِ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) اَلَّذِی یَذْکُرُ فِیهِ صِفَهًُْ الْجَنَّهًِْ رُوِیَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَلِیٍّ قَالَ: فَقُلتُ لِبَلَالٍ: هَلْ وَسَطُهَا غَیْرُهَا قَالَ نَعَمْ جَنَّهًُْ عَدْنٍ وَ هِیَ فِی وَسَطِ الْجِنَانِ وَ أَمَّا جَنَّهًُْ عَدْنٍ فَسُورُهَا یَاقُوتٌ أَحْمَرُ وَ حَصَاهَا اللُّؤْلُؤُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- در کتاب نورالثقلین آمده است: در روایت بلال از پیامبر (صلی الله علیه و آله) که در آن ویژگی‌های بهشت را بیان می‌کند، آمده: «از عبدالله‌بن‌علی روایت است: به بلال گفتم: آیا در وسط جنّهًْ‌المأوی، بهشت دیگری هست»؟ گفت: «آری، بهشت عدن (بهشت جاودانی) و آن در میان همه‌ی بهشت‌ها است. دیوار بهشت عدن یاقوت سرخ رنگ و ریگ‌هایش مروارید است».
الصّادق (علیه السلام)- مَنْ أَطْعَمَ ثَلَاثَهًَْ نَفَرٍ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَطْعَمَهُ اللَّهُ مِنْ ثَلَاثِ جِنَانٍ مَلَکُوتِ السَّمَاءِ الْفِرْدَوْسِ وَ جَنَّهًِْ عَدْنٍ وَ طُوبَی وَ هِیَ شَجَرَهًٌْ مِنْ جَنَّهًِْ عَدْنٍ غَرَسَهَا رَبِّی بِیَدِهِ.
امام صادق (علیه السلام)- هرکه سه مؤمن را اطعام کند خدا از سه بهشت ملکوت آسمان او را اطعام می‌کند، فردوس و بهشت عدن و طوبی و آن درختی است از بهشت عدن که پروردگارم بدست خودش آن را کاشته است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ مَسَائِلِ الْیَهُودِیِّ إِلَی أَنْ قَالَ قَالَ الْیَهُودِیُّ وَ أَیْنَ یَسْکُنُ نَبِیُّکُمْ مِنَ الْجَنَّهًِْ قَالَ فِی أَعْلَاهَا دَرَجَهًًْ وَ أَشْرَفِهَا مَکَاناً فِی جَنَّاتِ عَدْنٍ قَالَ صَدَقْتَ وَ اللَّهِ إِنَّهُ لَبِخَطِّ هَارُونَ وَ إِمْلَاءِ مُوسَی (علیه السلام).
امام علی (علیه السلام)- از جمله سؤالات شخص یهودی از امام علی (علیه السلام) این بود که گفت: «پیامبر (صلی الله علیه و آله) شما در کجای بهشت مسکن دارد»؟ فرمود: «در عالیترین و بهترین مکان بهشت که جنّت عدن است». گفت: «راست گفتی، به خدا آن به خطّ هارون و املای موسی (علیه السلام) نزد من است».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ أبی‌جَعفَر (علیه السلام) قَالَ: قَالَ عَلِیٌ (علیه السلام): یَا رَسُولَ اللهِ (صلی الله علیه و آله)، أخْبِرْنَا عَنْ قَوْلِ اللهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ: غُرَفٌ مِنْ فَوْقِها غُرَفٌ مَبْنِیَّةٌ بِمَاذَا بُنِیَتْ یَا رَسُولَ اللهِ (صلی الله علیه و آله)؟ ... وإِذَا أُدْخِلَ الْمُؤْمِنُ إِلَی مَنَازِلِهِ فِی الْجَنَّهًْ ... یَبْعَثُ اللَّهُ إِلَیْهِ أَلْفَ مَلَکٍ یُهَنِّئُونَهُ بِالْجَنَّهًِْ وَ یُزَوِّجُونَهُ بِالْحَوْرَاءِ قَالَ: فَیَنْتَهُونَ إِلَی أَوَّلِ بَابٍ مِنْ جِنَانِهِ فَیَقُولُونَ لِلْمَلَکِ الْمُوَکَّلِ بِأَبْوَابِ جِنَانِهِ اسْتَأْذِنْ لَنَا عَلَی وَلِیِّ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ بَعَثَنَا إِلَیْهِ نُهَنِّئُهُ فَیَقُولُ لَهُمُ الْمَلَکُ حَتَّی أَقُولَ لِلْحَاجِبِ فَیُعْلِمَهُ بِمَکَانِکُمْ قَالَ فَیَدْخُلُ الْمَلَکُ إِلَی الْحَاجِبِ وَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ الْحَاجِبِ ثَلَاثُ جِنَانٍ حَتَّی یَنْتَهِیَ إِلَی أَوَّلِ بَابٍ فَیَقُولُ لِلْحَاجِبِ إِنَّ عَلَی بَابِ الْعَرْصَهًِْ أَلْفَ مَلَکٍ أَرْسَلَهُمْ رَبُّ الْعَالَمِینَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لِیُهَنِّئُوا وَلِیَّ اللَّهِ وَ قَدْ سَأَلُونِی أَنْ آذَنَ لَهُمْ عَلَیْهِ فَیَقُولُ الْحَاجِبُ إِنَّهُ لَیَعْظُمُ عَلَیَّ أَنْ أَسْتَأْذِنَ لِأَحَدٍ عَلَی وَلِیِّ اللَّهِ وَ هُوَ مَعَ زَوْجَتِهِ الْحَوْرَاءِ قَالَ وَ بَیْنَ الْحَاجِبِ وَ بَیْنَ وَلِیِّ اللَّهِ جَنَّتَانِ قَالَ فَیَدْخُلُ الْحَاجِبُ إِلَی الْقَیِّمِ فَیَقُولُ لَهُ إِنَّ عَلَی بَابِ الْعَرْصَهًِْ أَلْفَ مَلَکٍ أَرْسَلَهُمْ رَبُّ الْعِزَّهًِْ یُهَنِّئُونَ وَلِیَّ اللَّهِ فَاسْتَأْذِنْ لَهُمْ فَیَتَقَدَّمُ الْقَیِّمُ إِلَی الْخُدَّامِ فَیَقُولُ لَهُمْ إِنَّ رُسُلَ الْجَبَّارِ عَلَی بَابِ الْعَرْصَهًِْ وَ هُمْ أَلْفُ مَلَکٍ أَرْسَلَهُمُ اللَّهُ یُهَنِّئُونَ وَلِیَّ اللَّهِ فَأَعْلِمُوهُ بِمَکَانِهِمْ قَالَ فَیُعْلِمُونَهُ فَیُؤْذَنُ لِلْمَلَائِکَهًِْ فَیَدْخُلُونَ عَلَی وَلِیِّ اللَّهِ وَ هُوَ فِی الْغُرْفَهًِْ وَ لَهَا أَلْفُ بَابٍ وَ عَلَی کُلِّ بَابٍ مِنْ أَبْوَابِهَا مَلَکٌ مُوَکَّلٌ بِهِ فَإِذَا أُذِنَ لِلْمَلَائِکَهًِْ بِالدُّخُولِ عَلَی وَلِیِّ اللَّهِ فَتَحَ کُلُّ مَلَکٍ بَابَهُ الْمُوَکَّلَ بِهِ قَالَ فَیُدْخِلُ الْقَیِّمُ کُلَّ مَلَکٍ مِنْ بَابٍ مِنْ أَبْوَابِ الْغُرْفَهًِْ قَالَ فَیُبَلِّغُونَهُ رِسَالَهًَْ الْجَبَّارِ جَلَّ وَ عَزَّ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ تَعَالَی: وَالْمَلائِکَةُ یَدْخُلُونَ عَلَیْهِمْ مِنْ کُلِّ بابٍ. مِنْ أَبْوَابِ الْغُرْفَهًِْ سَلامٌ عَلَیْکُمْ ... قَالَ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّوجَلَّ: وَإِذا رَأَیْتَ ثَمَّ رَأَیْتَ نَعِیماً وَ مُلْکاً کَبِیراً یَعْنِی بِذَلِکَ وَلِیَّ اللَّهِ وَ مَا هُوَ فِیهِ مِنَ الْکَرَامَهًِْ وَ النَّعِیمِ وَ الْمُلْکِ الْعَظِیمِ الْکَبِیرِ إِنَّ الْمَلَائِکَهًَْ مِنْ رُسُلِ اللَّهِ عَزَّ ذِکْرُهُ یَسْتَأْذِنُونَ {فِی الدُّخُول} عَلَیْهِ فَلَا یَدْخُلُونَ عَلَیْهِ إِلَّا بِإِذْنِهِ فَلِذَلِکَ الْمُلْکُ الْعَظِیمُ الْکَبِیرُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- امام باقر (علیه السلام) فرمود: امیرالمؤمنین (علیه السلام) درباره‌ی آیه: غرفه‌هایی در بهشت دارند که بر فراز آنها غرفه‌های دیگری بنا شده. (زمر/۲۰). از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) پرسید. پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: هنگامی‌که مؤمن به منازل خود در بهشت وارد شود ... خداوند هزار فرشته می‌فرستد تا آن مرد را به بهشت تهنیت گویند، و او را به همسری حوریه در آورند. آن فرشتگان به نخستین در بهشت او می‌رسند و به فرشته‌ای که به آن درها گماشته است می‌گویند: «از دوست خدا برای ما اذن ملاقات بگیر که خدا ما را فرستاده تا به او تهنیت و تبریک گوییم». فرشته به آنها می‌گوید: «بایستید تا به دربان بگویم و دربان او را از ورود شما آگاه کند»، [آنها می‌ایستند و] فرشته به سراغ دربان که فاصله‌اش با او سه باغ بهشتی است می‌آید و چون به نخستین در ورودی می‌رسد به دربان می‌گوید: «در جلوی در هزار فرشته ایستاده‌اند که آنها را پروردگار جهانیان تبارک‌وتعالی فرستاده تا به این دوست خدا تبریک گویند، و از من درخواست کرده‌اند تا برای ایشان اذن ورود تحصیل کنم»، دربان گوید: «به‌راستی که برای من سخت وگران است در این حال که دوست خدا با همسر حوریه‌اش خلوت‌کرده برای کسی اذن ملاقات بگیرم». و فاصله‌ی دربان تا آن دوست خدا دو باغ است. پس آن دربان به نزد پیشکار مخصوص می‌رود و به او می‌گوید: «در، دم در هزار فرشته‌اند که پروردگار عزت آنان را فرستاده تا به ولی خدا تبریک گویند برای ایشان اذن ورود بگیر»، پیشکار مخصوص به نزد خدمتکاران می‌رود و به آنها می‌گوید: «همانا فرستادگان خدای جبّار در، دم در به انتظار اذن ورود ایستاده‌اند و آنها هزار فرشته‌اند که خداوند ایشان را فرستاده تا به ولی خدا تبریک گویند، پس دوست خدا را از جایگاه ایشان آگاه کنید»، آنان نیز اطلاع می‌دهند و اجازه ورود برای فرشتگان می‌گیرند و آنها به نزد دوست خدا می‌آیند در آن غرفه‌ای که هزار در دارد و بر هر دری از درها فرشته گماشته‌شده، و چون اذن ورود فرشتگان مزبور صادر می‌گردد هر یک از گماشتگان مزبور دری را که بر آن موکّل هستند می‌گشایند. در این وقت پیشکار مخصوص هریک از آن فرشته را از دری وارد می‌کند و آنان پیغام خدای جبار عزّوجلّ را به دوست خدا می‌رسانند و این است گفتار خدای تعالی [فرماید]: وَ المَلائِکَةُ یَدْخُلُونَ عَلَیْهِمْ مِنْ کُلِّ بابٍ؛ و همین است گفتار خدای عزّوجلّ: و هنگامی‌که آنجا را ببینی نعمت‌ها و ملک عظیمی را می‌بینی!. (انسان/۲۰). مقصود در این آیه دوست خدا و آن کرامت و نعمت‌ها و سلطنت بزرگ و با شکوهی است که او دارد. که به‌راستی فرشتگان فرستاده خدای عزّ ذکره برای ورود از او تحصیل اجازه می‌گیرند و بدون اذن او وارد نمی‌شوند، و این است سلطنت بزرگ باشکوه».
الصّادق (علیه السلام)- عَن أَبِی‌بَصِیر: عن أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ أَخْبِرْنِی عَنِ الْمُؤْمِنِ تَکُونُ لَهُ امْرَأَهًٌْ مُؤْمِنَهًٌْ یَدْخُلَانِ الْجَنَّهًَْ یَتَزَوَّجُ أَحَدُهُمَا بِالْآخَرِ فَقَالَ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ إِنَّ اللَّهَ حَکَمٌ عَدْلٌ إِنْ کَانَ هُوَ أَفْضَلُ مِنْهَا خَیَّرَ هُوَ فَإِنْ اخْتَارَهَا کَانَتْ مِنْ أَزْوَاجِهِ وَ إِنْ کَانَتْ هِیَ خَیْراً مِنْهَا خَیَّرَهَا فَإِنِ اخْتَارَتْهُ کَانَ زَوْجاً لَهَا.
امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر گوید: به امام (علیه السلام) عرض کردم: «فدایت شوم از مرد مؤمنی به من خبر بده که زن مؤمنی دارد و هر دو وارد بهشت می‌شوند؛ آیا با هم ازدواج می‌کنند»؟ فرمود: «ای ابومحمّد! خداوند حکیم و عادل است؛ اگر مرد برتر از زن باشد، مرد را مخیّر می‌کند؛ پس اگر آن زن را انتخاب کرد، از زنانش خواهد بود. و اگر زن بهتر از مرد باشد، زن را مخیّر می‌کند؛ پس اگر زن، آن مرد را برگزید، آن مرد همسر آن زن خواهد بود».