آیه ۲۱ - سوره رعد

آیه وَ الَّذِینَ یَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ یَخَافُونَ سُوءَ الْحِسَابِ [21]

و کسانى ‌که پیوندهایى را که خدا دستور به برقرارى آن داده، برقرارمى‌دارند؛ و از پروردگارشان مى‎ترسند؛ و از بدى حساب [روز قیامت] بیم دارند.

و کسانی که پیوندهایی را که خدا دستور به برقراری آن داده، برقرار می‌دارند؛ و از پروردگارشان می‌ترسند

۱ -۱
(رعد/ ۲۱)

الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ فَرَضَ لِلْفُقَرَاءِ فِی أَمْوَالِ الْأَغْنِیَاءِ حُقُوقاً غَیْرَ الزَّکَاهًِْ ... وَ مِمَّا فَرَضَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ أَیْضاً فِی الْمَالِ مِنْ غَیْرِ الزَّکَاهًِْ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ: الَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ مَنْ أَدَّی مَا فَرَضَ اللَّهُ عَلَیْهِ فَقَدْ قَضَی مَا عَلَیْهِ وَ أَدَّی شُکْرَ مَا أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِ فِی مَالِهِ إِذَا هُوَ حَمِدَهُ عَلَی‌مَا أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِ فِیهِ مِمَّا فَضَّلَهُ بِهِ مِنَ السَّعَهًِْ عَلَی غَیْرِهِ وَ لِمَا وَفَّقَهُ لِأَدَاءِ مَا فَرَضَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ عَلَیْهِ وَ أَعَانَهُ عَلَیْهِ.

امام صادق (علیه السلام)- خداوند متعال از مال ثروتمندان برای بینوایان و فقیران حقّی غیر از زکات قائل شده ... پروردگار در مال مسلمان حقوق دیگری غیر از زکات را قرارداده که در این آیه به آن اشاره شده است: الَّذِینَ یَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللهُ بِهِ أَن یُوصَلَ و هرکس آنچه را که خداوند بر او فرض کرده باشد، ادا نماید، در حقیقت واجبات الهی را ادانموده و شکر نعمت خداوند را در مال خود بجا آورده است و آن در صورتی است که خدا را به خاطر نعمت‌هایی‌که به او ارزانی‌داشته، بستاید و نیز اینکه به خاطر فراخی روزی‌که به وی عنایت‌کرده و بر دیگرانش تفضیل و ترجیح‌داده و توفیق ادای واجبات و کمک در انجام‌دادن آن‌ها را به او ارزانی‌داشته، سپاسگزار پروردگار باشد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۶۰
الکافی؛ ج۳، ص۴۹۸/ العیاشی؛ ج۲، ص۲۰۹/ العیاشی؛ ج۲، ص۲۱۰ / نورالثقلین/ البرهان
۱ -۲
(رعد/ ۲۱)

الرّضا (علیه السلام)- رَوَی الْوَلِیدُ عَنِ الرِّضَا (علیه السلام) قَالَ: قُلْتُ لَهُ هَلْ عَلَی الرَّجُلِ فِی مَالِهِ شَیْءٌ سِوَی الزَّکَاهًِْ قَالَ نَعَمْ أَیْنَ مَا قَالَ اللَّهُ: وَ الَّذِینَ یَصِلُونَ ...

امام رضا (علیه السلام)- ولید از امام رضا (علیه السلام) گوید: به امام رضا (علیه السلام) گفتم: «آیا در مال مرد چیزی جز زکات بر عهده‌اش می‌باشد»؟ فرمود: «آری، کجا است آنکه خدا فرموده است: وَ الَّذِینَ یَصِلُون مَا أَمَرَ اللهُ بِهِ أَن یُوصَلَ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۶۰
بحارالأنوار؛ ج۷۱، ص۱۲۷/ نورالثقلین
۱ -۳
(رعد/ ۲۱)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- بِرُّ الْوَالِدَیْنِ وَ صِلَهًُْ الرَّحِمِ تُهَوِّنَانِ الْحِسَابَ ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَهًَْ: الَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ یَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ صِلُوا أَرْحَامَکُمْ وَ لَوْ بِسَلَامٍ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- نیکی به پدر و مادر و صله‌ی رحم، حساب را آسان می‌نماید. سپس این آیه را تلاوت فرمود: وَ الَّذِینَ یَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللهُ بِهِ أَن یُوصَلَ وَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ یَخَافُونَ سُوءَ الحِسَابِ. صله‌ی رحم کنید گرچه با سلامی باشد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۶۰
بحارالأنوار؛ ج۷۱، ص۸۵/ العیاشی؛ ج۲، ص۲۰۸/ الدعوات؛ ص۱۲۶/ مستدرک الوسایل؛ ج۱۵، ص۱۷۷/ مشکاهًْ الأنوار؛ ص۱۶۵/ نورالثقلین/ البرهان
۱ -۴
(رعد/ ۲۱)

الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ صِلَهًَْ الرَّحِمِ تُهَوِّنُ الْحِسَابَ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ ثُمَّ قَرَأَ: یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ یَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ.

امام صادق (علیه السلام)- به‌جا آوردن صله‌ی رحم، حساب روز قیامت را آسان می‌کند. سپس این آیه را قرائت فرمود: یَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللهُ بِهِ أَن یُوصَلَ وَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ یَخَافُونَ سُوءَ الحِسَابِ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۶۰
بحارالأنوار؛ ج۷، ص۲۷۳/ بحارالأنوار؛ ج۷۱، ص۱۰۲/ أعلام الدین؛ ص۳۰۴/ مستدرک الوسایل؛ ج۱۵، ص۲۳۹/ الزهد؛ ص۳۷/ البرهان
۱ -۵
(رعد/ ۲۱)

الصّادق (علیه السلام)- إِنَ صِلَهًَْ الرَّحِمِ تُزَکِّی الْأَعْمَالَ وَ تُنْمِی الْأَمْوَالَ وَ تُیَسِّرُ الْحِسَابَ وَ تَدْفَعُ الْبَلْوَی وَ تَزِیدُ فِی الْعُمُرِ.

امام صادق (علیه السلام)- صله‌ی رحم، اعمال را تزکیه و پاک‌کرده و بر اموال می‌افزاید و حساب را آسان می‌کند و بلا را دور می‌گرداند و عمر را زیاد می‌کند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۶۰
بحارالأنوار؛ ج۷۱، ص۱۰۰/ البرهان
۱ -۶
(رعد/ ۲۱)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عُمَرَ‌بْنِ‌یَزِیدَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ: الَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ فَقَالَ قَرَابَتُکَ.

امام صادق (علیه السلام)- عمربن‌یزید گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی آیه: وَ الَّذِینَ یَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللهُ بِهِ أَن یُوصَلَ پرسیدم. حضرت فرمود: «مقصود، خویشاوندان تو هستند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۶۰
الکافی؛ ج۲، ص۱۵۶/ بحارالأنوار؛ ج۷۱، ص۱۲۹/ نورالثقلین/ البرهان
۱ -۷
(رعد/ ۲۱)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ سَالِمَهًَْ مَوْلَاهًِْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) قَالَت: کُنْتُ عِنْدَ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) حِینَ حَضَرَتْهُ الْوَفَاهًُْ فَأُغْمِیَ عَلَیْهِ فَلَمَّا أَفَاقَ قَالَ أَعْطُوا الْحَسَنَ‌بْنَ‌عَلِیِّ‌بْنِ‌الْحُسَیْنِ (علیه السلام) وَ هُوَ الْأَفْطَسُ سَبْعِینَ دِینَاراً وَ أَعْطُوا فُلَاناً کَذَا وَ کَذَا وَ فُلَاناً کَذَا وَ کَذَا فَقُلْتُ أَ تُعْطِی رَجُلًا حَمَلَ عَلَیْکَ بِالشَّفْرَهًِْ فَقَالَ وَیْحَکِ أَ مَا تَقْرَءِینَ الْقُرْآنَ قُلْتُ بَلَی قَالَ أَمَا سَمِعْتِ قَوْلَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ: الَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ یَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ قَالَ ابْنُ مَحْبُوبٍ فِی حَدِیثِهِ فَقُلْت أَتُعْطِی رَجُلا حَمَلَ عَلَیْکَ بِالشَّفْرَهًِْ یُرِیدُ أَنْ یَقْتُلَکَ فَقَالَ أَتُرِیدِینَ عَلَی أَنْ لَا أَکُونَ مِنَ الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: الَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ یَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ نَعَمْ یَا سَالِمَهًُْ إِنَّ اللَّهَ خَلَقَ الْجَنَّهًَْ وَ طَیَّبَهَا وَ طَیَّبَ رِیحَهَا وَ إِنَّ رِیحَهَا لَتُوجَدُ مِنْ مَسِیرَهًِْ أَلْفَیْ عَامٍ وَ لَا یَجِدُ رِیحَهَا عَاقٌّ وَ لَا قَاطِعُ رَحِمٍ.

امام صادق (علیه السلام)- سالمه کنیز امام صادق (علیه السلام) نقل می‌کند: امام (علیه السلام) درحال احتضار بود و من نزد ایشان بودم. ناگهان امام (علیه السلام) از حال رفت و وقتی به هوش آمد فرمود: «به حسن‌بن‌علیّ‌بن‌حسین که همان اَفطَس (کسی که بینی پهن و فرورفته دارد) است، هفتاد دینار بدهید». من عرض کردم: «به کسی می‌خواهی پول بدهی که با چاقو به تو حمله کرده است»؟! فرمود: «وای بر تو باد! آیا قرآن را نخوانده‌ای»؟ عرض‎ کردم: «چرا». فرمود: «آیا این سخن خداوند را نشنیده‌ای که فرمود: الَّذِینَ یَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللهُ بِهِ أَن یُوصَلَ وَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ یَخَافُونَ سُوءَ الحِسَابِ». ابن‌محبوب در حدیثی گفت: «گفتم به مردی پول می‌دهی که با تیغ بر تو یورش برد و می‌خواست تو را بکشد»؟ فرمود: «تو می‌خواهی من از کسانی نباشم که خدا عزّوجلّ درباره‌ی آن‌ها فرموده: وَ الَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ یَخافُونَ سُوءَ الْحِساب؟ آری ای سالمه! راستش خدا بهشت را آفریده و بویش را خوش نموده که از مسافت دو هزار سال به مشام رسد، و عاق [والدین] و قاطع رحم آن بو را نخواهد یافت».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۶۰
الکافی؛ ج۷، ص۵۵/ من لایحضره الفقیه؛ ج۴، ص۲۳۱/ العیاشی؛ ج۲، ص۲۰۹/ مستدرک الوسایل؛ ج۱۵، ص۲۵۱/ نورالثقلین/ البرهان
۱ -۸
(رعد/ ۲۱)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ صَفْوَانَ الْجَمَّالِ قَالَ: وَقَعَ بَیْنَ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) وَ بَیْنَ عَبْدِاللَّهِ‌بْنِ‌الْحَسَنِ کَلَامٌ حَتَّی وَقَعَتِ الضَّوْضَاءُ بَیْنَهُمْ وَ اجْتَمَعَ النَّاسُ فَافْتَرَقَا عَشِیَّتَهُمَا بِذَلِکَ وَ غَدَوْتُ فِی حَاجَهًٍْ فَإِذَا أَنَا بِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) عَلَی بَابِ عَبْدِ اللَّهِ‌بْنِ‌الْحَسَنِ وَ هُوَ یَقُولُ یَا جَارِیَهًُْ قُولِی لِأَبِی‌مُحَمَّدٍ یَخْرُجُ قَالَ فَخَرَجَ فَقَالَ یَا أَبَاعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) مَا بَکَّرَ بِکَ فَقَالَ إِنِّی تَلَوْتُ آیَهًًْ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ الْبَارِحَهًَْ فَأَقْلَقَتْنِی قَالَ وَ مَا هِیَ قَالَ قَوْلُ اللَّهِ جَلَّ وَ عَزَّ ذِکْرُهُ: الَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ یَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ فَقَالَ صَدَقْتَ لَکَأَنِّی لَمْ أَقْرَأْ هَذِهِ الْآیَهًَْ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ جَلَّ وَ عَزَّ قَطُّ فَاعْتَنَقَا وَ بَکَیَا.

امام صادق (علیه السلام)- صفوان جمال گوید: میان امام صادق (علیه السلام) و عبدالله‌بن‌حسن مناقشه‌ای پیش آمد. کار، بالا گرفت و هیاهویی به پا شد و مردم دور آنان جمع شدند، اینکه سرانجام، به وقت غروب از هم جداگشته و هرکس به‌دنبال کار خود رفت. من صبح روز بعد برای انجام کاری از منزل بیرون آمدم. ناگهان دیدم که امام صادق (علیه السلام) در مقابل منزل عبدالله‌بن‌حسن ایستاده و می‌فرمود: «ای کنیز! به ابومحمّد بگو که بیرون بیاید». وی بیرون آمد و گفت: «ای ابوعبدالله! چه شده که چنین زود هنگام شما را به اینجا کشانده است»؟ امام فرمود: «دیشب آیه‌ای از کتاب خداوند متعال را تلاوت می‌کردم که پریشانم کرده است». پرسید: «کدام آیه»؟ فرمود: «این سخن خداوند عزّوجلّ که می‌فرماید: وَ الَّذِینَ یَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللهُ بِهِ أَن یُوصَلَ وَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ یَخَافُونَ سُوءَ الحِسَابِ». عبدالله گفت: «راست گفتی، گویی که من نیز این آیه را به هیچ روی نخوانده بودم. سپس همدیگر را در آغوش گرفته و گریستند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۶۲
الکافی؛ ج۲، ص۱۵۵/ بحارالأنوار؛ ج۴۷، ص۲۷۴/ نورالثقلین/ البرهان؛ «بتفاوتٍ»
۱ -۹
(رعد/ ۲۱)

الکاظم (علیه السلام)- الَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ هِیَ رَحِمُ آلِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله).

امام کاظم (علیه السلام)- وَ الَّذِینَ یَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللهُ بِهِ أَن یُوصَلَ؛ همانا رحم آل‌محمّد (است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۶۲
المناقب؛ ج۲، ص۱۶۸/ البرهان
۱ -۱۰
(رعد/ ۲۱)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عُمَرَ‌بْنِ‌مَرْیَمَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ: وَ الَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ قَالَ مِنْ ذَلِکَ صِلَهًُْ الرَّحِمِ وَ غَایَهًُْ تَأْوِیلِهَا صِلَتُکَ إِیَّانَا.

امام صادق (علیه السلام)- عمربن مریم گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی این کلام پروردگار: وَ الَّذِینَ یَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللهُ بِهِ أَن یُوصَلَ؛ پرسیدم. فرمود: «از جمله آن صله‌ی رحم پیوند با خویشاوند است و نهایت تفسیر آن، پیوند با ما اهل‌بیت (است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۶۲
بحارالأنوار؛ ج۲۳، ص۲۶۸/ العیاشی؛ ج۲، ص۲۰۸/ مستدرک الوسایل؛ ج۱۵، ص۲۳۶/ البرهان
۱ -۱۱
(رعد/ ۲۱)

الصّادق (علیه السلام)- عَنِ الْحَسَنِ‌بْنِ‌مُوسَی قَالَ رَوَی أَصْحَابُنَا أَنَّه سُئِلَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِهِ تَعَالَی: الَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ قَالَ: هُوَ صِلَهًُْ الْإِمَامِ فِی کُلِّ سَنَهًٍْ مِمَّا قَلَّ أَوْ کَثُرَ ثُمَّ قَالَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) وَ مَا أُرِیدُ بِذَلِکَ إِلَّا تَزْکِیَتَکُمْ.

امام صادق (علیه السلام)- حسن‌بن‌موسی گوید: یاران ما از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی آیه: وَ الَّذِینَ یَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللهُ بِهِ أَن یُوصَلَ؛ پرسیدند و ایشان فرمود: «مقصود، پرداخت مالی به امام (علیه السلام) در طول سال است، خواه کم باشد یا زیاد». سپس امام (علیه السلام) فرمود: «من از این پرداخت، فقط تزکیه‌ی شما را خواهانم».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۶۲
بحارالأنوار؛ ج۹۳، ص۲۱۶/ العیاشی؛ ج۲، ص۲۰۹/ نورالثقلین/ البرهان
۱ -۱۲
(رعد/ ۲۱)

الکاظم (علیه السلام)- إِنَّ رَحِمَ آلِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) مُعَلَّقَهًٌْ بِالْعَرْشِ یَقُولُ اللَّهُمَّ صِلْ مَنْ وَصَلَنِی وَ اقْطَعْ مَنْ قَطَعَنِی وَ هِیَ تَجْرِی فِی کُلِّ رَحِمٍ وَ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ فِی آلِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله).

امام کاظم (علیه السلام)- رَحِم آل‌محمّد (آویخته به عرش است. و می‌گوید: «پروردگارا! با آن کس که با من پیوند کند، پیوند کن و با آن کس که پیوند مرا بگسلد، پیوندت را بگسل». این در هر رحمی جاری است. و این آیه در شأن آل‌محمّد (نازل شده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۶۲
بحارالأنوار؛ ج۲۳، ص۲۶۵/ القمی؛ ج۱، ص۳۶۲/ العیاشی؛ ج۲، ص۲۰۸/ مستدرک الوسایل؛ ج۱۵، ص۲۳۶؛ «و نزلت ... آل محمد» محذوف/ نورالثقلین/ البرهان
۱ -۱۳
(رعد/ ۲۱)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عُمَرَ بْنِ یَزِیدَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) الَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ قَال نَزَلَتْ فِی رَحِمِ آلِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ قَدْ تَکُونُ فِی قَرَابَتِکَ ثُمَّ قَالَ فَلَا تَکُونَنَّ مِمَّنْ یَقُولُ لِلشَّیْءِ إِنَّهُ فِی شَیْءٍ وَاحِدٍ.

امام صادق (علیه السلام)- عمربن‌یزید گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «منظور از آیه: الَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ چیست»؟ فرمود: «این آیه درباره‌ی صله‌ی رحم آل‌محمّد (است و ممکن است درباره‌ی خویشاوندانت نیز باشد». سپس فرمود: «هرگز از کسانی مباش که بر این باور هستند که هر چیزی فقط یک مفهوم دارد و نمی‌تواند معانی متعدّدی داشته باشد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۶۴
الکافی؛ ج۲، ص۱۵۶/ بحارالأنوار؛ ج۷۱، ص۱۳۰؛ و نورالثقلین/ البرهان
۱ -۱۴
(رعد/ ۲۱)

الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ الرَّحِمَ مُعَلَّقَهًٌْ بِالْعَرْشِ تَقُولُ اللَّهُمَّ صِلْ مَنْ وَصَلَنِی وَ اقْطَعْ مَنْ قَطَعَنِی وَ هِیَ رَحِمُ آلِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ: الَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ رَحِمُ کُلِّ ذِی رَحِمٍ.

امام صادق (علیه السلام)- رَحم آویخته به عرش است و می‌گوید: «خدایا! پیوند نما با کسی که با من پیوند نموده و قطع کن از کسی که مرا قطع نموده». این رَحِم اهل‌بیت محمّد (است و خداوند نیز در این زمینه فرموده است: وَ الَّذِینَ یَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللهُ بِهِ أَن یُوصَلَ؛ رحم هر آنکه دارای رحم است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۶۴
الکافی؛ ج۲، ص۱۵۱/ بحارالأنوار؛ ج۷۱، ص۱۱۵/ نورالثقلین/ البرهان/ مستدرک الوسایل؛ ج۱۲، ص۳۸۳
۱ -۱۵
(رعد/ ۲۱)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌مُسْلِمٍ قَالَ: سَمِعْتُ أَبَاجَعْفَرٍ (علیه السلام) یَقُولُ فِی قَوْلِ اللَّهِ ... وَ قَالَ أَیْضاً: قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی قَالَ أَجْرُ النُّبُوَّهًِْ أَنْ لَا تُؤْذُوهُمْ وَ لَا تَقْطَعُوهُمْ وَ لَا تُغْضِبُوهُمْ وَ تَصِلُوهُمْ وَ لَا تَنْقُضُوا الْعَهْدَ فِیهِمْ لِقَوْلِهِ: وَ الَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَل.

امام باقر (علیه السلام)- محمدبن‌مسلم گوید: از امام باقر (علیه السلام) شنیدم که در مورد آیه: بگو: «من هیچ پاداشی از شما بر رسالتم درخواست نمی‌کنم جز دوست‌داشتن نزدیکانم [اهل بیتم]. (شوری/۲۳). فرمود: «پاداش و اجر رسالت این است که بستگان پیامبر (صلی الله علیه و آله) را آزار ندهند و با ایشان قطع رابطه ننمایند و خشم نگیرند و به ایشان دل ببندند و پیمان خویش را درباره‎ی آن‌ها محترم بشمارند. و اشاره به همین مطلب این آیه است: وَ الَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۶۴
بحارالأنوار؛ ج۲۳، ص۲۳۷/ القمی؛ ج۲، ص۲۷۵
۱ -۱۶
(رعد/ ۲۱)

الکاظم (علیه السلام)- إِنَّ رَحِمَ آلِ مُحَمَّدٍ (علیه السلام) مُعَلَّقَهًٌْ بِالْعَرْشِ یَقُولُ اللَّهُمَ صِلْ مَنْ وَصَلَنِی وَ اقْطَعْ مَنْ قَطَعَنِی وَ هِیَ تَجْرِی فِی کُلِّ رَحِمٍ. وَ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ فِی آلِ مُحَمَّدٍ (وَ مَا عَاهَدَهُمْ عَلَیْهِ وَ مَا أَخَذَ عَلَیْهِمْ مِنَ الْمِیثَاقَ فِی الذَّرِّ مِنْ وَلَایَهًِْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ الْأَئِمَّهًِْ (بَعْدَهُ وَ هُوَ قَوْلُهُ الَّذِینَ یُوفُونَ بِعَهْدِ اللهِ وَ لا یَنْقُضُونَ الْمِیثاقَ ... .

امام کاظم (علیه السلام)- رحم آل محمّد (آویخته به عرش است و می‌گوید: «خدایا! پیوند نما با کسی که با من پیوند نموده و قطع کن از کسی که مرا قطع نموده. این در هر خویشاوندی جاری است، امّا این آیه در مورد آل‌محمّد (و آنچه در عالم ذر بر آن از آن‌ها عهد و پیمان گرفته است، می‌باشد. و آن عهد و پیمان عبارت است از ولایت امیرالمؤمنین (علیه السلام) و ائمّه بعد از او و این سخن خداست که می‌فرماید: الَّذِینَ یُوفُونَ بِعَهْدِ اللهِ وَ لا یَنْقُضُونَ الْمِیثاقَ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۶۴
بحارالأنوار؛ ج۲۳، ص۲۶۵/ القمی؛ ج۱، ص۳۶۲/ نورالثقلین
۱ -۱۷
(رعد/ ۲۱)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَمْرِوبْنِ‌جُمَیْعٍ قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) مَعَ نَفَرٍ مِنْ أَصْحَابِهِ فَسَمِعْتُهُ وَ هُوَ یَقُولُ إِنَّ رَحِمَ الْأَئِمَّهًِْ (مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) لَیَتَعَلَّقُ بِالْعَرْشِ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ وَ تَتَعَلَّقُ بِهَا أَرْحَامُ الْمُؤْمِنِینَ یَقُولُ: یَا رَبِّ صِلْ مَنْ وَصَلَنَا وَ اقْطَعْ مَنْ قَطَعَنَا قَالَ فَیَقُولُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَنَا الرَّحْمَنُ وَ أَنْتَ الرَّحِمُ شَقَقْتُ اسْمَکَ مِنِ اسْمِی فَمَنْ وَصَلَکَ وَصَلْتُهُ وَ مَنْ قَطَعَکَ قَطَعْتُهُ وَ لِذَلِکَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) الرَّحِمُ شِجْنَهًٌْ مِنَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ.

امام صادق (علیه السلام)- عمروبن‌جمیع گوید: خدمت امام صادق (علیه السلام) با چند نفر از اصحاب بودم. که می‌فرمود: «رحم ائمّه (از آل‌محمّد روز قیامت به عرش چسبیده و ارحام مؤمنین نیز به آن‌ها چسبیده است. می‌گوید: «خدایا! بپیوند با کسی که مرا وصل‌نموده و قطع کن از کسی که مرا قطع‌کرده. خداوند می‌فرماید: من رحمان هستم و تو رحم، نام ترا از نام خود جدا کرده‌ام هرکه با تو به پیوندد با او می‌پیوندم و هرکه ترا قطع کند با او قطع می‌نمایم. به‌همین‌جهت پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله) فرموده است: «رحم شعبه‌ای از خدا است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۶۴
بحارالأنوار؛ ج۲۳، ص۲۶۵
۱ -۱۸
(رعد/ ۲۱)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ حَمَّادِ‌بْنِ‌عُثْمَانَ قَالَ: دَخَلَ رَجُلٌ عَلَی أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فَشَکَا إِلَیْهِ رَجُلًا مِنْ أَصْحَابِهِ فَلَمْ یَلْبَثْ أَنْ جَاءَ الْمَشْکُوُّ فَقَالَ لَهُ أَبُوعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) مَا لِفُلَانٍ یَشْکُوکَ فَقَالَ لَهُ یَشْکُونِی أَنِّی اسْتَقْضَیْتُ مِنْهُ حَقِّی قَالَ فَجَلَسَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) مُغْضَباً ثُمَّ قَالَ کَأَنَّکَ إِذَا اسْتَقْضَیْتَ حَقَّکَ لَمْ تُسِئْ أَ رَأَیْتَ مَا حَکَی اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فِی کِتَابِهِ: یَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ أَتَرَی أَنَّهُمْ خَافُوا اللَّهَ أَنْ یَجُورَ عَلَیْهِمْ لَا وَ اللَّهِ مَا خَافُوا إِلَّا الِاسْتِقْضَاءَ فَسَمَّاهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ سُوءَ الْحِسَابِ فَمَنِ اسْتَقْضَی بِهِ فَقَدْ أَسَاءَ.

امام صادق (علیه السلام)- حمّادبن‌عثمان گوید: مردی به خدمت امام صادق (علیه السلام) رسید و از دست یکی از اصحاب آن حضرت شکایت کرد، هنوز مدّتی نگذشته بود که آن کس که از او شکایت شده بود، وارد شد. امام صادق (علیه السلام) به او فرمود: «چگونه است که فلانی از تو شکایت آورده»؟ او به امام صادق (علیه السلام) عرض کرد: «از این شاکی است که من وامی را که به او داده‌ام، خواسته‌ام». امام صادق (علیه السلام) ناراحت و خشمگین بر زمین نشست. سپس فرمود: «گویا اگر حقّ خویش را درخواست کنی، کاری نابهنجار انجام نداده‌ای؟! آیا دیده‌ای که خدای عزّوجلّ در کتاب خویش در این باره چه فرموده است: یَخَافُونَ سُوءَ الحِسَابِ به نظر تو آیا آنان از این هراس داشتند که خداوند به آنان ستم کند؟ نه، به خدا قسم جز پس گرفتن وام و دین، از چیزی دیگر نهراسیدند. خداوند، همین بازپس‌گیری را سوءالحساب (بازخواست سخت) نامیده است. پس چون کسی ادای قرضی را که داده است، طلب کند، کاری سوء انجام داده است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۶۴
الکافی؛ ج۵، ص۱۰۰/ تهذیب الأحکام؛ ج۶، ص۱۹۴؛ «ابوعبدالله» محذوف/ مستدرک الوسایل؛ ج۱۳، ص۴۰۶ / نورالثقلین/ البرهان
۱ -۱۹
(رعد/ ۲۱)

الصّادق (علیه السلام)- عَن هِشامِ‌بنِ‌سالِم عَنْ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: وَ یَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ. قَالَ: یُحْسَبُ عَلَیْهِمُ السَّیِّئَاتُ وَ یُحْسَبُ لَهُمُ الْحَسَنَاتُ وَ هُوَ الِاسْتِقْصَاءُ.

امام صادق (علیه السلام)- هشام‌بن‌سالم گوید: امام صادق (علیه السلام) در مورد آیه: یَخَافُونَ سُوءَ الحِسَابِ؛ فرمود: «بدی‌های آن‌ها محاسبه می‌گردد و خوبی‌های آنان به حساب نمی‌آید که همان بازخواست دقیق است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۶۶
بحارالأنوار؛ ج۷، ص۲۶۶/ العیاشی؛ ج۲، ص۲۱۰/ نورالثقلین/ البرهان
۱ -۲۰
(رعد/ ۲۱)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی إِسْحَاقَ قَالَ: سَمِعْتُهُ یَقُولُ فِی سُوءِ الْحِسَابِ: لَا یُقْبَلُ حَسَنَاتُهُمْ وَ یُؤْخَذُونَ بِسَیِّئَاتِهِمْ.

امام صادق (علیه السلام)- ابواسحاق گوید: از امام صادق (علیه السلام) شنیدم که درباره‌ی آیه: سُوءَ الحِسَابِ؛ فرمود: «خوبی‌های آنان پذیرفته نمی‌شود و به خاطر زشتی‌هایی که مرتکب شده‌اند، مؤاخذه خواهند شد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۶۶
العیاشی؛ ج۲، ص۲۱۰/ نورالثقلین
بیشتر