آیه ۱ - سوره رعد

آیه المر تِلْکَ آیَاتُ الْکِتَابِ وَ الَّذِی أُنزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ الْحَقُّ وَ لَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لا یُؤْمِنُونَ [1]

المر، این‌ها آیات کتاب الهى است؛ و آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده، حق است؛ هرچند بیشتر مردم ایمان ‌نمى‌آورند.

المر

۱ -۱
(رعد/ ۱)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌قَیْسٍ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَال إِنَّ حُیَیَّ‌بْنَ‌أَخْطَبَ وَ أَبَا یَاسِرِ‌بْنَ‌أَخْطَبَ وَ نَفَراً مِنَ الْیَهُودِ مِنْ أَهْلِ نَجْرَانَ أَتَوْا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَقَالُوا لَهُ أَ لَیْسَ فِیمَا تَذْکُرُ فِیمَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ الم قَالَ بَلَی قَالُوا أَتَاکَ بِهَا جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) مِنْ عِنْدِ اللَّهِ قَالَ نَعَمْ قَالُوا لَقَدْ بُعِثَ أَنْبِیَاءُ (قَبْلَکَ مَا نَعْلَمُ نَبِیّاً مِنْهُمْ أَخْبَرَ مَا مُدَّهًُْ مُلْکِهِ وَ مَا أَکَلَ أُمَّتُهُ غَیْرَکَ قَالَ فَأَقْبَلَ حُیَیُّ‌بْنُ‌أَخْطَبَ عَلَی أَصْحَابِهِ فَقَالَ لَهُمْ الْأَلِفُ وَاحِدٌ وَ اللَّامُ ثَلَاثُونَ وَ الْمِیمُ أَرْبَعُونَ فَهَذِهِ إِحْدَی وَ سَبْعُونَ سَنَهًًْ فَعَجَبٌ مِمَّنْ یَدْخُلُ فِی دِینٍ مُدَّهًُْ مُلْکِهِ وَ أَکْلِ أُمَّتِهِ إِحْدَی وَ سَبْعُونَ سَنَهًًْ قَالَ ثُمَّ أَقْبَلَ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ لَهُ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) هَلْ مَعَ هَذَا غَیْرُهُ قَالَ نَعَمْ قَالَ فَهَاتِهِ قَالَ المص قَالَ هَذَا أَثْقَلُ وَ أَطْوَلُ الْأَلِفُ وَاحِدٌ وَ اللَّامُ ثَلَاثُونَ وَ الْمِیمُ أَرْبَعُونَ وَ الصَّادُ تِسْعُونَ وَ هَذِهِ مِائَهًٌْ وَ إِحْدَی وَ سِتُّونَ سَنَهًًْ ثُمَّ قَالَ لِرَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) هَلْ مَعَ هَذَا غَیْرُهُ قَالَ نَعَمْ قَالَ هَاتِ قَالَ الر قَالَ هَذَا أَثْقَلُ وَ أَطْوَلُ الْأَلِفُ وَاحِدٌ وَ اللَّامُ ثَلَاثُونَ وَ الرَّاءُ مِائَتَانِ ثُمَّ قَالَ لِرَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَهَلْ مَعَ هَذَا غَیْرُهُ قَالَ نَعَمْ قَالَ هَاتِ قَالَ المر قَالَ هَذَا أَثْقَلُ وَ أَطْوَلُ الْأَلِفُ وَاحِدٌ وَ اللَّامُ ثَلَاثُونَ وَ الْمِیمُ أَرْبَعُونَ وَ الرَّاءُ مِائَتَانِ ثُمَّ قَالَ فَهَلْ مَعَ هَذَا غَیْرُهُ قَالَ نَعَمْ قَالَ لَقَدِ الْتَبَسَ عَلَیْنَا أَمْرُکَ فَمَا نَدْرِی مَا أُعْطِیتَ ثُمَّ قَامُوا عَنْهُ ثُمَّ قَالَ أَبُویَاسِرٍ لِحُیَیٍّ أَخِیهِ وَ مَا یُدْرِیکَ لَعَلَّ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) قَدْ جَمَعَ هَذَا کُلَّهُ وَ أَکْثَرَ مِنْهُ فَقَالَ أَبُوجَعْفَرٍ (علیه السلام) إِنَّ هَذِهِ الْآیَاتِ أُنْزِلَتْ فِیهِمْ مِنْهُ آیاتٌ مُحْکَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْکِتابِ وَ أُخَرُ مُتَشابِهاتٌ وَ هِیَ تَجْرِی فِی وُجُوهٍ أُخَرَ عَلَی غَیْرِ مَا تَأَوَّلَ بِهِ حُیَیُّ‌بْنُ‌أَخْطَبَ وَ أَخُوهُ أَبُویَاسِرٍ وَ أَصْحَابُهُ ثُمَّ خَاطَبَ اللَّهُ الْخَلْقَ فَقَالَ: اتَّبِعُوا ما أُنْزِلَ إِلَیْکُمْ مِنْ رَبِّکُمْ وَ لا تَتَّبِعُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِیاءَ غَیْرَ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) قَلِیلًا ما تَذَکَّرُونَ.

امام باقر (علیه السلام)- محمدبن قیس از امام باقر (علیه السلام) نقی می‌کند: حییّ‌بن‌اخطب و ابویاسربن‌اخطب و چند نفر از یهودیان نجران خدمت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) رسیدند و گفتند: «مگر در کتابی که بر شما نازل شده نمی‌گویی، الم»، فرمود: «چرا»، گفتند: «جبرئیل آن را از جانب خدا برایت آورده است»؟ فرمود: «بلی»! گفتند: «در میان انبیاء گذشته (سراغ نداریم کسی مدّت حکومت و قدرت ملّت و امّت خود را بیان کرده باشد جز تو». دراین‌موقع حییّ‌بن‌اخطب رو به جانب یاران خود نموده گفت: «الف، یک است و لام، سی است و میم، چهل و مجموع آن‌ها هفتادویک می‌شود تعجّب می‌کنم از مردمی که این دین را برگزیدند با اینکه تمام مدّت عمرش هفتادویک سال است و رو به جانب پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نموده، گفت: «جز این است که من گفتم»؟. فرمود: «بلی» گفت: «بگو چیست»؟ فرمود: «المص؛ (اعراف/۱)». گفت: «این سنگین‌تر و طولانی‌تر است الف، یک و لام، سی‌و میم، چهل و صاد، نود و مجموع آن صدوشصت‌ویک می‌شود». باز گفت: «دیگر چیزی هست»؟ فرمود: «آری»! گفت: «بگو». فرمود: «المر». گفت: «این سنگین‌تر و طولانی‌تر است الف یک، لام سی، میم چهل، راء دویست». گفت: «آیا چیز دیگری هست». فرمود: «آری»! گفتند: «ما دیگر از کار تو سر در نمی‌آوریم و نمی‌دانیم به تو چه داده‌اند حرکت کردند و رفتند». ابویاسر به برادر خود گفت: «تو نمی‌دانی شاید برای محمّد (صلی الله علیه و آله) تمام این ارقام و بیشتر از آن‌ها جمع شده است». امام باقر (علیه السلام) فرمود: «این آیات درباره‌ی آن‌ها نازل شد: که قسمتی از آن، آیات «محکم» [صریح و روشن] است که اساس این کتاب می‌باشد [و هرگونه پیچیدگی در آیات دیگر، با مراجعه به این‌ها، برطرف می‌گردد]. و قسمتی از آن، «متشابه» است. (آل عمران/۷) این آیات دارای وجوهی دیگر است بر خلاف آنچه حیّ‌بن‌اخطب و برادر و یارانش تفسیر نمودند. بعد خداوند مردم را مخاطب قرار می‌دهد و می‌فرماید: از چیزی که از طرف پروردگارتان بر شما نازل‌شده، پیروی کنید! و از اولیا و معبودهای دیگر جز او، یعنی محمّد (صلی الله علیه و آله) پیروی نکنید! امّا کمتر متذکّر می‌شوید!. (اعراف/۳)».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۰۴
بحارالأنوار؛ ج۸۹، ص۳۷۴/ معانی الأخبار؛ ص۲۳
۱ -۲
(رعد/ ۱)

الصّادق (علیه السلام)- أَنَّ اللَّه ... لَمَّا بَعَث مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) وَ أَظْهَرَهُ بِمَکَّهًَْ ثُمَّ سَیَّرَهُ مِنْهَا إِلَی الْمَدِینَهًْ وَ أَظْهَرَهُ بِهَا ثُمَّ أَنْزَلَ عَلَیْهِ الْکِتَابَ وَ جَعَلَ افْتِتَاحَ سُورَتِهِ الْکُبْرَی {بِ} الم یَعْنِی: الم* ذلِکَ الْکِتابُ وَ هُوَ ذَلِکَ الْکِتَابُ الَّذِی أَخْبَرْتُ أَنْبِیَائِیَ السَّالِفِینَ أَنِّی سَأُنْزِلُهُ عَلَیْکَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) لارَیْبَ فِیهِ فَقَدْ ظَهَرَ کَمَا أَخْبَرَهُمْ بِهِ أَنْبِیَاؤُهُمْ (أَنَّ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) یُنْزَلُ عَلَیْهِ کِتَابٌ مُبَارَکٌ لَا یَمْحُوهُ الْبَاطِلُ یَقْرَؤُهُ هُوَ وَ أُمَّتُهُ عَلَی سَائِرِ أَحْوَالِهِمْ ثُمَّ الْیَهُودُ یُحَرِّفُونَهُ عَنْ جِهَتِهِ وَ یَتَأَوَّلُونَهُ عَلَی غَیْرِ وَجْهِهِ وَ یَتَعَاطَوْنَ التَّوَصُّلَ إِلَی عِلْمِ مَا قَدْ طَوَاهُ اللَّهُ عَنْهُمْ مِنْ حَالِ أَجَلِ {آجَالِ} هَذِهِ الْأُمَّهًِْ وَ کَمْ مُدَّهًُْ مُلْکِهِ جَاءَ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مِنْهُمْ جَمَاعَهًٌْ فَوَلَّی رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) عَلِیّاً (علیه السلام) مُخَاطَبَتَهُمْ فَقَالَ قَائِلُهُمْ إِنْ کَانَ مَا یَقُولُ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) حَقّاً لَقَدْ عَلَّمْنَاکُمْ قَدْرَ مُلْکِ أُمَّتِهِ هُوَ إِحْدَی وَ سَبْعُونَ سَنَهًًْ الْأَلِفُ وَاحِدٌ وَ اللَّامُ ثَلَاثُونَ وَ الْمِیمُ أَرْبَعُونَ فَقَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) فَمَا تَصْنَعُونَ {ب} المص وَ قَدْ أُنْزِلَتْ عَلَیْهِ قَالُوا هَذِهِ إِحْدَی وَ سِتُّونَ وَ مِائَهًُْ سَنَهًٍْ قَالَ فَمَا ذَا تَصْنَعُونَ {ب} الر وَ قَدْ أُنْزِلَتْ عَلَیْهِ فَقَالُوا هَذِهِ أَکْثَرُ هَذِهِ مِائَتَانِ وَ إِحْدَی وَ ثَلَاثُونَ سَنَهًًْ فَقَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) فَمَا تَصْنَعُونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَیْهِ المر قَالُوا هَذِهِ مِائَتَانِ وَ إِحْدَی وَ سَبْعُونَ سَنَهًًْ فَقَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) فَوَاحِدَهًٌْ مِنْ هَذِهِ لَهُ أَوْ جَمِیعُهَا لَهُ فَاخْتَلَطَ کَلَامُهُمْ فَبَعْضُهُمْ قَالَ لَهُ وَاحِدَهًٌْ مِنْهَا وَ بَعْضُهُمْ قَالَ بَلْ یُجْمَعُ لَهُ کُلُّهَا وَ ذَلِکَ سَبْعُمِائَهًٍْ وَ أَرْبَعٌ وَ ثَلَاثُونَ سَنَهًًْ ثُمَّ یَرْجِعُ الْمُلْکُ إِلَیْنَا یَعْنِی إِلَی الْیَهُودِ فَقَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) أَکِتَابٌ مِنْ کُتُبِ اللَّهِ نَطَقَ بِهَذَا أَمْ آرَاؤُکُمْ دَلَّتْکُمْ عَلَیْهِ فَقَالَ بَعْضُهُمْ کِتَابُ اللَّهِ نَطَقَ بِهِ وَ قَالَ آخَرُونَ مِنْهُمْ بَلْ آرَاؤُنَا دَلَّتْ عَلَیْهِ فَقَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) فَأْتُوا بِالْکِتَابِ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ یَنْطِقُ بِمَا تَقُولُونَ فَعَجَزُوا عَنْ إِیرَادِ ذَلِکَ وَ قَالَ لِلْآخَرِینَ فَدُلُّونَا عَلَی صَوَابِ هَذَا الرَّأْیِ فَقَالُوا صَوَابُ رَأْیِنَا دَلِیلُهُ أَنَّ هَذَا حِسَابُ الْجُمَّلِ فَقَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) کَیْفَ دَلَّ عَلَی مَا تَقُولُونَ وَ لَیْسَ فِی هَذِهِ الْحُرُوفِ مَا اقْتَرَحْتُمْ بِلَا بَیَانٍ أَرَأَیْتُمْ إِنْ قِیلَ لَکُمْ إِنَّ هَذِهِ الْحُرُوفَ لَیْسَتْ دَالَّهًًْ عَلَی هَذِهِ الْمُدَّهًِْ لِمُلْکِ أُمَّهًِْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ لَکِنَّهَا دَالَّهًٌْ عَلَی أَنَّ کُلَّ وَاحِدٍ مِنْکُمْ قَدْ لُعِنَ بِعَدَدِ هَذَا الْحِسَابِ أَوْ أَنَّ عِنْدَ کُلِّ وَاحِدٍ مِنْکُمْ دَیْناً بِعَدَدِ هَذَا الْحِسَابِ دَرَاهِمَ أَوْ دَنَانِیرَ أَوْ أَنَّ لَعَلَی کُلِّ وَاحِدٍ مِنْکُمْ دَیْناً عَدَدُ مَالِهِ مِثْلُ عَدَدِ هَذَا الْحِسَابِ قَالُوا یَا أَبَاالْحَسَنِ (علیه السلام) لَیْسَ شَیْءٌ مِمَّا ذَکَرْتَهُ مَنْصُوصاً عَلَیْهِ فِی الم وَ المص وَ الر وَ المر فَقَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) وَ لَا شَیْءٌ مِمَّا ذَکَرْتُمُوهُ مَنْصُوصٌ عَلَیْهِ فِی الم وَ المص وَ الر وَ المر فَإِنْ بَطَلَ قَوْلُنَا لِمَا قُلْتُمْ بَطَلَ قَوْلُکُمْ لِمَا قُلْنَا فَقَالَ خَطِیبُهُمْ وَ مِنْطِیقُهُمْ لَا تَفْرَحْ یَا عَلِیُّ (علیه السلام) بِأَنْ عَجَزْنَا عَنْ إِقَامَهًِْ حُجَّهًٍْ فِیمَا نَقُولُهُ عَلَی دَعْوَانَا فَأَیُّ حُجَّهًٍْ لَکَ فِی دَعْوَاکَ إِلَّا أَنْ تَجْعَلَ عَجْزَنَا حُجَّتَکَ فَإِذاً مَا لَنَا حُجَّهًٌْ فِیمَا نَقُولُ وَ لَا لَکُمْ حُجَّهًٌْ فِیمَا تَقُولُونَ قَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) لَا سَوَاءٌ {سَوَاءَ} إِنَّ لَنَا حُجَّهًًْ هِیَ الْمُعْجِزَهًُْ الْبَاهِرَهًُْ ثُمَّ نَادَی جِمَالَ الْیَهُودِ یَا أَیَّتُهَا الْجِمَالُ اشْهَدِی لِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ لِوَصِیِّهِ فَتَبَادَرَ الْجِمَالُ صَدَقْتَ صَدَقْتَ یَا وَصِیَّ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ کَذَبَ هَؤُلَاءِ الْیَهُود.

امام صادق (علیه السلام)- موقعی که خداوند پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) را در مکّه مبعوث نمود و به مدینه رهسپارش کرد و قرآن را بر او نازل نمود در افتتاح سوره‌ی بزرگ آن: الم. ذلِکَ الْکِتابُ (بقره/۲۱) را قرار داد. یعنی این همان کتابی است که پیامبرانم (خبر داده‌اند بر تو نازل خواهم کرد. همان‌طور که گفته‌اند نازل شده است که باطل در آن راه ندارد او و امّتش قرآن را در حالات مختلف خود می‌خوانند سپس یهودیان برخلاف واقع آن را تحریف می‌کنند و برخلاف توجیه می‌نمایند و پیوسته می‌خواهند از مقدار زیست این امّت که خداوند آن‌ها را از چنین اطلاعی محروم نموده، اطّلاع حاصل کنند. یکی از یهودیان گفت: «اگر آنچه محمّد (صلی الله علیه و آله) می‌گوید واقعیّت داشته باشد مقدار حکومت او و زیست امّتش هفتادویک سال است الف یک، لام سی و میم چهل است». علی (علیه السلام) فرمود: «پس المص را چه می‌کنید که بر پیغمبر (صلی الله علیه و آله) نازل شده»؟ گفتند: «این هم صدوشصت‌ویک سال می‌شود». فرمود: «الر را چه می‌کنید که بر پیغمبر (صلی الله علیه و آله) نازل شده»؟ گفتند: «حالا می‌شود دویست‌وسی‌ویک سال». باز علی (علیه السلام) فرمود: «درباره‌ی المر چه می‌گویید»؟ گفتند: «حالا دویست‌وهفتادویک سال». علی (علیه السلام) فرمود: «یکی از این حروف مقطّعه شاهد مدّت زیست این امّت است یا همه‌ی آن‌ها»؟ به اختلاف جواب دادند. بعضی گفتند: «یکی» و برخی گفتند: «همه‌ی آن‌ها». و بالأخره هفتصدوسی‌وچهار سال می‌شود و بعد قدرت به دست یهودیان خواهد افتاد. علی (علیه السلام) فرمود: «آیا کتاب خدا این مطلب را گفته یا از خود توجیه می‌نمایید»؟! بعضی گفتند: «کتاب خدا ناطق بر این گفته است و برخی مدّعی شدند که این ادّعای خود ما است». فرمود: «آن کتابی را که چنین مطلبی را بیان کرده، بیاورید». نتوانستند بیاورند. به دیگران نیز فرمود: «دلیل بر ادّعای خود بیاورید». گفتند: «دلیل گفتار ما حساب جمل است». فرمود: «به چه دلیل چنین حرفی را می‌زنید در این حروف چیزی نیست که شاهد گفتار شما باشد. اگر کسی مدّعی شود که این حروف شاهد مقدار زیست و عمر امّت حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله) نیست ولی این حروف گواه است که هر کدام از شما به تعداد حساب این حروف مورد لعنت خدا هستید یا به مقدار این حروف شما از درهم و دینار به مردم مقروض می‌باشید یا بگوید این حروف گواه است که هرکدام از شما به من مقروض هستید». به مقدار جمع اعداد این حروف. گفتند: «هرگز آنچه تو می‌گویی از الم و المص و الر و المر فهمیده نمی‌شود». فرمود: «آنچه شما نیز ادّعا می‌کنید از الم و المص و الر و المر فهمیده نمی‌شود؛ اگر گفتار من با دلیل شما رد شود گفتار شما نیز با دلیل من رد می‌شود». یکی از سخنوران آن‌ها گفت: «ای علی (علیه السلام)! خوشت نیاید از اینکه گفتار ما را به‌واسطه‌ی نداشتن دلیل رد کردی، ادّعای شما نیز دلیلی ندارد چه دلیلی بر ادّعای خود داری». امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: «نه این هر دو مساوی نیست ما دلیل داریم دلیل ما معجزه است بعد رو به شتران یهود نموده فرمود: «ای شتران! گواهی دهید برای محمّد (صلی الله علیه و آله) و وصیّ او (علیه السلام)». شتران با عجله صدا زدند: «راست می‌گویی! راست می‌گویی! ای وصیّ محمّد (صلی الله علیه و آله)! این یهودیان دروغ می‌گویند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۰۶
بحارالأنوار؛ ج۱۰، ص۱۵/ الإمام العسکری؛ ص۶۳
۱ -۳
(رعد/ ۱)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ سُفْیَانَ‌بْنِ‌السَّعِیدِ الثَّوْرِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِلصَّادِقِ (علیه السلام) یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ (علیه السلام) مَا مَعْنَی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ: الم وَ المص وَ الر وَ المر وَ کهیعص وَ طه وَ طس وَ طسم وَ یس وَ ص وَ حم وَ حم عسق وَ ق وَ ن قَالَ (علیه السلام) أَمَّا ... المر مَعْنَاهُ أَنَا اللَّهُ الْمُحْیِی الْمُمِیتُ الرَّازِق.

امام صادق (علیه السلام)- سفیان‌بن‌سعید ثوری گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم:»ای پسر رسول‌خدا (صلی الله علیه و آله)! معنی این کلام خداوند تبارک‌وتعالی: الم (بقره/۱) و المص (اعراف/۱) و الر (یونس/۱) و المر و کهیعص (مریم/۱) و طه. (طه/۱) و طس (نمل/۱) و طسم (شعراء/۱) و یس (یس/۱) و ص (ص/۱) و حم (غافر/۱) و حم عسق (شوری/۲۱) و ق (ق/۱) و ن (قلم/۱) چیست؟ گفت: «[المر یعنی] منم خدای زنده‌کننده و میراننده و بسیار روزی دهنده».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۰۸
نورالثقلین/ البرهان/ بحارالأنوار؛ ج۸۹، ص۳۷۳/ معانی الأخبار؛ ص۲۲
۱ -۴
(رعد/ ۱)

الباقر (علیه السلام)- أَبُو لَبِیدٍ الْمَخْزُومِیُّ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ (علیه السلام) یَا بَا لَبِیدٍ إِنَّهُ یَمْلِکُ مِنْ وُلْدِ الْعَبَّاسِ اثْنَا عَشَرَ تُقْتَلُ بَعْدَ الثَّامِنِ مِنْهُمْ أَرْبَعَهًٌْ تُصِیبُ أَحَدَهُمُ الذُّبَحَهًُْ فَیَذْبَحُهُ هُمْ فِئَهًٌْ قَصِیرَهًٌْ أَعْمَارُهُمْ قَلِیلَهًٌْ مُدَّتُهُمْ خَبِیثَهًٌْ سِیرَتُهُمْ مِنْهُمُ الْفُوَیْسِقُ الْمُلَقَّبُ بِالْهَادِی وَ النَّاطِقِ وَ الْغَاوِی یَا بَا لَبِیدٍ إِنَّ فِی حُرُوفِ الْقُرْآنِ الْمُقَطَّعَهًِْ لَعِلْماً جَمّاً إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی أَنْزَلَ الم ذلِکَ الْکِتابُ فَقَامَ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) حَتَّی ظَهَرَ نُورُهُ وَ ثَبَتَتْ کَلِمَتُهُ وَ وُلِدَ یَوْمَ وُلِدَ وَ قَدْ مَضَی مِنَ الْأَلْفِ السَّابِعِ مِائَهًُْ سَنَهًٍْ وَ ثَلَاثُ سِنِینَ ثُمَّ قَالَ وَ تِبْیَانُهُ فِی کِتَابِ اللَّهِ فِی الْحُرُوفِ الْمُقَطَّعَهًِْ إِذَا عَدَدْتَهَا مِنْ غَیْرِ تَکْرَارٍ وَ لَیْسَ مِنْ حُرُوفٍ مُقَطَّعَهًٍْ حَرْفٌ یَنْقَضِی إِلَّا وَ قِیَامُ قَائِمٍ مِنْ بَنِی هَاشِمٍ عِنْدَ انْقِضَائِهِ ثُمَّ قَالَ الْأَلِفُ وَاحِدٌ وَ اللَّامُ ثَلَاثُونَ وَ الْمِیمُ أَرْبَعُونَ وَ الصَّادُ تِسْعُونَ فَذَلِکَ مِائَهًٌْ وَ إِحْدَی وَ سِتُّونَ ثُمَّ کَانَ بَدْوُ خُرُوجِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ (علیه السلام) الم اللَّهُ فَلَمَّا بَلَغَتْ مُدَّتُهُ قَامَ قَائِمُ وُلْدِ الْعَبَّاسِ عِنْدَ المص وَ یَقُومُ قَائِمُنَا عِنْدَ انْقِضَائِهَا {بِ} الر فَافْهَمْ ذَلِکَ وَ عِهِ وَ اکْتُمْهُ.

امام باقر (علیه السلام)- ابولبید مخزومی گوید: امام باقر (علیه السلام) فرمود: «ای ابولبید! در حروف قرآن دانشی بس فراوان هست، خداوند تبارک‌وتعالی آیه: الم. آن کتاب با عظمتی است. (بقره/۲۱). را نازل فرمود. پس محمّد (صلی الله علیه و آله) برخاست و نورش آشکار شد و سخنش ثابت گشت و آن روز که بایستی به دنیا می‌آمد، به دنیا آمد. روز تولّد محمّد (صلی الله علیه و آله) از هزاره هفتم، صدوسه سال گذشته بود». سپس امام (علیه السلام) فرمود: «تبیان و روشنی آن در قرآن در حروف مقطّعه، پدیدار می‌گردد؛ البتّه اگر آن‌ها را بدون درنظرگرفتن حروف تکراری آن شمارش کنی. هر حرفی از آن حروف روزگارش منقضی شود، حتماً به وقت منقضی‌شدن دوران آن حرف، کسی از بنی‌هاشم قیام می‌نماید». سپس فرمود: «الف؛ یعنی یک، لام؛ یعنی سی، میم؛ معادل چهل است و حرف صاد؛ برابر نود است. بنابراین مجموعاً می‌شود صدوشصت‌ویک. سپس، آغاز قیام امام حسین‌بن‌علی (علیه السلام) المر، اللهُ بود و وقتی مدّت آن سپری شد، یکی از فرزندان عبّاس قیام می‌کند و آن آیه: المص (اعراف/۱) است. و قائم ما به وقت انقضای آن، قیام می‌نماید. المر پس آن را خوب بفهم و به یاد داشته باش و آن را کتمان کن».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۱۰
البرهان
بیشتر