آیه ۲۷ - سوره رعد

آیه أَلَّذِینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللهِ أَلا بِذِکْرِ اللهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ [27]

همان کسانى‌ که ایمان آورده‌اند، و دل‌هایشان به یاد خدا مطمئن [و آرام] است؛ آگاه باشید، تنها با یاد خدا دل‌ها آرام مى‌گیرد.

۱
(رعد/ ۲۷)

الصّادق (علیه السلام)- أَنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فَرَضَ الْإِیمَانَ عَلَی جَوَارِحِ ابْنِ آدَمَ وَ قَسَّمَهُ عَلَیْهَا وَ فَرَّقَهُ فِیهَا فَلَیْسَ مِنْ جَوَارِحِهِ جَارِحَهًٌْ إِلَّا وَ قَدْ وُکِّلَتْ مِنَ الْإِیمَانِ بِغَیْرِ مَا وُکِّلَتْ بِهِ أُخْتُهَا ... فَأَمَّا مَا فَرَضَ عَلَی الْقَلْبِ مِنَ الْإِیمَانِ فَالْإِقْرَارُ وَ الْمَعْرِفَهًُْ وَ الْعَقْدُ وَ الرِّضَا وَ التَّسْلِیمُ بِأَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ إِلَهاً وَاحِداً لَمْ یَتَّخِذْ صَاحِبَهًًْ وَ لَا وَلَداً وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ (صلی الله علیه و آله) وَ الْإِقْرَارُ بِمَا جَاءَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مِنْ نَبِیٍّ أَوْ کِتَابٍ فَذَلِکَ مَا فَرَضَ اللَّهُ عَلَی الْقَلْبِ مِنَ الْإِقْرَارِ وَ الْمَعْرِفَهًِْ وَ هُوَ عَمَلُهُ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ: إِلَّا مَنْ أُکْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِیمانِ وَ لکِنْ مَنْ شَرَحَ بِالْکُفْرِ صَدْراً وَ قَالَ: أَلا بِذِکْرِ اللهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوب.

امام صادق (علیه السلام)- خداوند متعال ایمان را بر جوارح فرزندان آدم (علیه السلام) واجب گردانید و آن را بر اعضاء تقسیم فرمود و برای هریک سهمی معیّن‌کرد. هر یک از وظایف آدمیان را به یکی از جوارح اختصاص‌داده، و هر عضوی تکلیف مخصوصی دارد که عضو دیگرش به آن مکلّف نیست ... امّا آنچه از ایمان بر دل واجب گشته، اقرار و شناسایی و تصمیم و رضایت و تسلیم است به اینکه شایسته پرستشی جز خدای یگانه بی‌شریک نیست، او معبودیست یکتا که همسر و فرزند نگرفته و اینکه محمّد (صلی الله علیه و آله) بنده و فرستاده‌ی اوست و اقرار نمودن به آنچه از جانب خدا آمده، از پیغمبر (صلی الله علیه و آله) یا کتاب. این است آنچه خدا از اقرار و معرفت بر دل واجب ساخته و این عمل دل است و همین است کلام خدای عزّوجلّ: به‌جز آن‌ها که تحت فشار واقع شده‌اند درحالی‌که قلبشان آرام و با ایمان است آری، آن‌ها که سینه خود را برای پذیرش کفر گشوده‌اند. (نحل/۱۰۶). و فرمود: أَلا بِذِکْرِ اللهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوب».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۸۰
الکافی؛ ج۲، ص۳۵/ وسایل الشیعهًْ؛ ج۱۵، ص۱۶۴؛ «ولکن من شرح بالکفر صدرا» محذوف
۲
(رعد/ ۲۷)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَن أَنَسِ‌بنِ‌مَالِکِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) الَّذِینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللهِ أَلا بِذِکْرِ اللهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ أَتَدْرِی مَنْ هُمْ یَا ابْنَ أُمِّ‌سُلَیْمٍ قُلْتُ مَنْ هُمْ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَالَ نَحْنُ أَهْلَ الْبَیْتِ (وَ شِیعَتُنَا.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- انس‌بن‌مالک گوید: رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: الَّذِینَ آمَنُواْ وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِکْرِ اللهِ أَلاَ بِذِکْرِ اللهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ سپس به من فرمود: «ای فرزند امّ‌سلیم! می‌دانی این‌ها چه کسانی هستند»؟ پرسیدم: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! چه کسانی هستند»؟ فرمود: «مقصود، ما اهل‌بیت (و شیعیان ما هستند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۸۰
بحارالأنوار؛ ج۲۳، ص۱۸۴/ تأویل الآیات الظاهرهًْ؛ ص۲۳۹/ البرهان/ مشکاهًْ الأنوار؛ ص۹۱
۳
(رعد/ ۲۷)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: الَّذِینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللهِ أَلا بِذِکْرِ اللهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لِعَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِیطَالِبٍ (علیه السلام) تَدْرِی فِیمَنْ نَزَلَتْ قَالَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ (صلی الله علیه و آله) أَعْلَمُ. قَالَ: فِیمَنْ صَدَّقَ بِی وَ آمَنَ بِی وَ أَحَبَّکَ وَ عِتْرَتَکَ مِنْ بَعْدِکَ وَ سَلَّمَ لَکَ الْأَمْرَ وَ الْأَئِمَّهًِْ (مِنْ بَعْدِکَ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- امام صادق (علیه السلام) در مورد آیه: الَّذِینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللهِ أَلا بِذِکْرِ اللهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ؛ فرمود: «پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) از علیّ‌بن‌ابیطالب (علیه السلام) پرسید: «می‌دانی این آیه درباره‌ی چه کسی نازل شده است»؟ عرض کرد: «خدا و پیغمبرش (صلی الله علیه و آله) داناترند». فرمود: «درباره‌ی کسی که مرا تصدیق کند و به من ایمان بیاورد و تو و عترتت را بعد از تو دوست بدارد و تسلیم تو و ائمّه (بعد از تو باشد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۸۲
بحارالأنوار؛ ج۲۳، ص۳۶۷/ فرات الکوفی؛ ص۲۰۷
۴
(رعد/ ۲۷)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- الَّذِینَ آمَنُوا الشِّیعَهًُْ وَ ذِکْرُ اللَّهِ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ الْأَئِمَّهًُْ (ثُمَّ قَالَ: أَلا بِذِکْرِ اللهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- مقصود از الَّذِینَ آمَنُواْ؛ شیعیان هستند و مقصود از، ذِکْرِ اللهِ؛ امیرمؤمنان (علیه السلام) و امامان (هستند. أَلاَ بِذِکْرِ اللهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۸۲
بحارالأنوار؛ ج۲۳، ص۱۸۵/ القمی؛ ج۱، ص۳۶۵/ نورالثقلین/ البرهان
۵
(رعد/ ۲۷)

الصّادق (علیه السلام)- بِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ وَ هُوَ ذِکْرُ اللهِ وَ حِجَابُهُ.

امام صادق (علیه السلام)- به یاد محمّد (صلی الله علیه و آله)، دل آرام می‌گیرد و این همان ذکر خداوند و حجاب اوست.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۸۲
بحارالأنوار؛ ج۲۳، ص۱۸۷/ العیاشی؛ ج۲، ص۲۱۱/ نورالثقلین/ البرهان
۶
(رعد/ ۲۷)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ أَلا بِذِکْرِ اللهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ ذَاکِرُ اللَّهِ أَحَبَ اللَّهَ تَعَالَی وَ رَسُولَهُ وَ أَحَبَّ أَهْلَ بَیْتِی صَادِقاً غَیْرَ کَاذِبٍ وَ أَحَبَّ الْمُؤْمِنِینَ شَاهِداً وَ غَائِباً.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- امام علی (علیه السلام) فرمود: هنگامی‌که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آیه: أَلا بِذِکْرِ اللهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ نازل شد، [فرمود]: «یادکننده‌ی خدا، خدای تعالی و رسولش (صلی الله علیه و آله) را دوست می‌دارد و صادقانه، نه از روی دروغ، اهل‌بیتم (را دوست می‌دارد و حاضر و غایب مؤمنین را دوست می‌دارد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۲۸۲
الجعفریات؛ ص۲۲۴
بیشتر