آیه وَ لِلهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنى فَادْعُوهُ بِها وَ ذَرُوا الَّذينَ يُلْحِدُونَ في أَسْمائِهِ سَيُجْزَوْنَ ما كانُوا يَعْمَلُونَ [180]
و بهترين نامها براى خداست؛ خدا را به آن [نامها] بخوانيد. و كسانى كه نامهاى او را تحريف مىكنند [و بر غير او مىنهند]، رها سازيد.آنها بهزودى جزاى اعمالى را كه انجام مىدادند، مىبينند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- لِلَّهِ عَزَّوَجَلَّ تِسْعَهًٌْ وَ تِسْعُونَ اسْماً مَنْ دَعَا اللَّهَ بِهَا اسْتُجِیبَ لَهُ وَ مَنْ أَحْصَاهَا دَخَلَ الْجَنَّهًَْ وَ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَ لِلهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنی فَادْعُوهُ بِها.
پیامبر ( خداوند عزّوجلّ، نودونه اسم دارد که هرکس خداوند را با آنها فرا بخواند، دعایش مستجاب و هرکس آنها را بر شمارد [و همه را بداند] وارد بهشت میگردد، و خداوند عزّوجلّ فرمود: وَ لِلهِ الْأَسْماءُ الحُسْنی فَادْعُوهُ بِها.
الرّضا (علیه السلام)- عَنْ صَفْوانَبْنِیَحْیَی قَالَ: سَأَلَنِی أَبُو قُرَّهًَْ الْمُحَدِّثُ أَنْ أُدْخِلَهُ عَلَی أَبِیالْحَسَنِالرِّضَا (علیه السلام) فَاسْتَأْذَنْتُهُ فَأَذِنَ لِی فَدَخَلَ فَسَأَلَهُ عَنِ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ ثُمَّ قَالَ لَهُ أَ فَتُقِرُّ أَنَّ اللَّهَ مَحْمُولٌ فَقَالَ أَبُوالْحَسَنِ (علیه السلام) کُلُّ مَحْمُولٍ مَفْعُولٌ بِهِ مُضَافٌ إِلَی غَیْرِهِ مُحْتَاجٌ وَ الْمَحْمُولُ اسْمُ نَقْصٍ فِی اللَّفْظِ وَ الْحَامِلُ فَاعِلٌ وَ هُوَ فِی اللَّفْظِ مِدْحَهًٌْ وَ کَذَلِکَ قَوْلُ الْقَائِلِ فَوْقَ وَ تَحْتَ وَ أَعْلَی وَ أَسْفَلَ وَ قَدْ قَالَ اللَّهُ وَ لِلَّهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنی فَادْعُوهُ بِها وَ لَمْ یَقُلْ فِی کُتُبِهِ إِنَّهُ الْمَحْمُولُ بَلْ قَالَ إِنَّهُ الْحَامِلُ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ الْمُمْسِکُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ أَنْ تَزُولَا وَ الْمَحْمُولُ مَا سِوَی اللَّهِ وَ لَمْ یُسْمَعْ أَحَدٌ آمَنَ بِاللَّهِ وَ عَظَمَتِهِ قَطُّ قَالَ فِی دُعَائِهِ یَا مَحْمُولُ.
امام رضا ( صفوانبنیحیی گوید: أبوقرّه محدّث از من خواست او را نزد امام رضا (ببرم، پس از آن امام (اجازه خواستم و ایشان اجازه داد و وارد شد، و از او دربارهی حلال و حرام پرسید، سپس به او گفت: «آیا خدا را محمول میدانی»؟ امام (فرمود: «هر محمولی اثرپذیر است و وابسته به دیگری و نیازمند است. و محمول صفت نقص در تلفّظ است، و حامل اثربخش است، و آن در لفظ وصف خوب است، و همچنین است گفتار گوینده، بالا، زیر، برتر، پائینتر. و خداوند فرموده است: وَ لِلهِ الْأَسْماءُ الحُسْنی فَادْعُوهُ بِها. و در کتب خود به لفظ محمول تعبیر نشده، بلکه فرموده است: او حامل در بیابان و دریا است و نگهدارندهی آسمانها و زمین تا از جا بدر نشوند، و محمول هر آنچه جز خدا است، و هرگز از کسی که ایمان به خدا و عظمتش دارد شنیده نشده که در دعایش گفته باشد: «یا محمول».
الصّادق (علیه السلام)- لِلَّهِ الْمَثَلُ الْأَعْلَی الَّذِی لَا یُشْبِهُهُ شَیْءٌ وَ لَا یُوصَفُ وَ لَا یُتَوَهَّمُ فَذَلِکَ الْمَثَلُ الْأَعْلَی وَ وَصَفَ الَّذِینَ لَمْ یُؤْتَوْا مِنَ اللَّهِ فَوَائِدَ الْعِلْمِ فَوَصَفُوا رَبَّهُمْ بِأَدْنَی الْأَمْثَالِ وَ شَبَّهُوهُ بِالْمُتَشَابِهِ مِنْهُمْ فِیمَا جَعَلُوا بِهِ فَلِذَلِکَ قَالَ وَ ما أُوتِیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِیلًا فَلَیْسَ لَهُ شِبْهٌ وَ لَا مِثْلٌ وَ لَا عَدْلٌ وَ لَهُ الْأَسْماءُ الْحُسْنی الَّتِی لَا یُسَمَّی بِهَا غَیْرُهُ وَ هِیَ الَّتِی وَصَفَهَا فِی الْکِتَابِ فَقَالَ فَادْعُوهُ بِها وَ ذَرُوا الَّذِینَ یُلْحِدُونَ فِی أَسْمائِهِ جَهْلًا بِغَیْرِ عِلْمٍ فَالَّذِی یُلْحِدُ فِی أَسْمَائِهِ جَهْلًا بِغَیْرِ عِلْمٍ یُشْرِکُ وَ هُوَ لَا یَعْلَمُ وَ یَکْفُرُ بِهِ وَ هُوَ یَظُنُّ أَنَّهُ یُحْسِنُ فَلِذَلِکَ قَالَ وَ ما یُؤْمِنُ أَکْثَرُهُمْ بِاللَّهِ إِلَّا وَ هُمْ مُشْرِکُونَ فَهُمُ الَّذِینَ یُلْحِدُونَ فِی أَسْمَائِهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ فَیَضَعُونَهَا غَیْرَ مَوَاضِعِهَا.
امام صادق ( برای خدا است نمونهی برتر که چیزی به او شبیه نیست، و وصف او شایسته نیست، و در وهم نیاید، این است نمونهی برتر، و وصف مردم بیدانش که نمونههای پست برایش آوردند اینگونه بود که او را با پستترین امثال وصف کردند و تشبیه او را به چیزی که شبیه خودشان بود قرار دادند، و از این رو فرمود: جز اندکی از دانش، به شما داده نشده است!. (اسراء/۸۵) برایش مانند و شبیه و همتائی وجود ندارد؛ و از آن اوست بهترین نامهایی که دیگری را نشاید و آنها را در کتاب خود شرح داده و فرموده است: فَادْعُوهُ بِها وَ ذَرُوا الَّذینَ یُلْحِدُونَ فی أَسْمائِه؛ از روی نفهمی و نادانی، و آنکه به نادانی نام ناروا بر او نهد ندانسته مشرک میشود و به او کافر میگردد و میپندارد که خوب کرده است.
الصّادق (علیه السلام)- وَ لَهُ الْأَسْماءُ الْحُسْنی الَّتِی لَا یُسَمَّی بِهَا غَیْرُهُ وَ هِیَ الَّتِی وَصَفَهَا فِی الْکِتَابِ فَقَالَ فَادْعُوهُ بِها وَ ذَرُوا الَّذِینَ یُلْحِدُونَ فِی أَسْمائِهِ جَهْلًا بِغَیْرِ عِلْمٍ فَالَّذِی یُلْحِدُ فِی أَسْمَائِهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ یُشْرِکُ وَ هُوَ لَا یَعْلَمُ وَ یَکْفُرُ بِهِ وَ هُوَ یَظُنُّ أَنَّهُ یُحْسِنُ فَلِذَلِکَ قَالَ وَ ما یُؤْمِنُ أَکْثَرُهُمْ بِاللهِ إِلَّا وَ هُمْ مُشْرِکُونَ فَهُمُ الَّذِینَ یُلْحِدُونَ فِی أَسْمائِهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ فَیَضَعُونَهَا غَیْرَ مَوَاضِعِهَا.
امام صادق ( لَهُ الْأَسْماءُ الحُسْنی (طه/۸) دیگران به آن نامها نامگذاری نمیشوند و خداوند در قرآن به همین موضوع اشاره کرده است: فَادْعُوهُ بِهَا وَ ذَرُواْ الَّذِینَ یُلْحِدُونَ فِی أَسْمَآئِهِ اگر از روی جهالت و نادانی چنین کنند. پس هر آنکس که از روی نادانی در باب اسامی پروردگار متعال، دچار الحاد شود، بی آنکه بداند، شرک ورزیده است و به خداوند، کافر شده است، درحالیکه فکر میکند، نیکوکاری میکند. از همینرو است که خداوند فرموده است: وَ مَا یُؤْمِنُ أَکْثَرُهُمْ بِاللهِ إِلاَّ وَ هُم مُّشْرِکُونَ پس همین جماعت هستند که از روی جهالت در اسامی خداوند به الحاد دچار میشوند و این اسامی را در آنجا که شایسته نیست، مینهند.
علیبنابراهیم (رحمة الله علیه)- قُولُهُ وَ لِلهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنی فَادْعُوهُ بِها قَالَ الرَّحْمَنُ الرَّحِیمُ.
علیّبنابراهیم ( وَ لِلهِ الأَسْمَاء الحُسْنَی فَادْعُوهُ بِهَا؛ یعنی رحمان و رحیم.
الرّضا (علیه السلام)- مُحَمَّدِبْنِسِنَانٍ قَالَ سَأَلْتُهُ یَعْنِی الرِّضَا (علیه السلام) عَنِ الِاسْمِ مَا هُوَ فَقَالَ (علیه السلام) صِفَهًٌْ لِمَوْصُوف.
امام رضا ( ابنسنان گوید: از امام رضا (پرسیدم: «اسم [در بسم الله سورهی حمد] چیست»؟ ایشان فرمود: «صفتی است برای موصوف».
الکاظم (علیه السلام)- إِنَّ الْخَالِقَ لَا یُوصَفُ إِلَّا بِمَا وَصَفَ بِهِ نَفْسَهُ وَ أَنَّی یُوصَفُ الَّذِی تَعْجِزُ الْحَوَاسُّ أَنْ تُدْرِکَهُ وَ الْأَوْهَامُ أَنْ تَنَالَهُ وَ الْخَطَرَاتُ أَنْ تَحُدَّهُ وَ الْأَبْصَارُ عَنِ الْإِحَاطَهًِْ بِهِ جَلَّ عَمَّا وَصَفَهُ الْوَاصِفُونَ وَ تَعَالَی عَمَّا یَنْعَتُهُ النَّاعِتُونَ.
امام کاظم ( خدا را نمیتوان توصیف کرد مگر با همان صفاتی که خود را ستوده چگونه میتوان ستود و توصیف کرد خداوندی را که حواس عاجز از درک او هستند و اندیشهها او را در نمییابند و نمیتوان او را محدود کرد و با چشم دید، بزرگتر از آن ست که بتوان توصیفش نمود و بالاتر از آنکه برایش صفتی بیاورند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ أبِیجَعْفَرٍ مُحَمَّدِبْنِعَلِیٍّ الْبَاقِرِ (علیه السلام) قَالَ: سَمِعْتُ جَابِرِبْنِعَبْدِاللهِالْأنْصَارِیِّ قَالََ فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَمَا تَقُولُ فِی عَلِیِّبْنِأَبِیطَالِبٍ (علیه السلام) فَقَالَ ذَاکَ نَفْسِی قُلْتُ فَمَا تَقُولُ فِی الْحَسَنِ (علیه السلام) وَ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) قَالَ هُمَا رُوحِی وَ فَاطِمَهًُْ (سلام الله علیها) أُمُّهُمَا ابْنَتِی یَسُوؤُنِی مَا سَاءَهَا وَ یَسُرُّنِی مَا سَرَّهَا أُشْهِدُ اللَّهَ أَنِّی حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَهُمْ سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَهُمْ یَا جَابِرُ إِذَا أَرَدْتَ أَنْ تَدْعُوَ اللَّهَ فَیَسْتَجِیبَ لَکَ فَادْعُهُ بِأَسْمَائِهِمْ فَإِنَّهَا أَحَبُّ الْأَسْمَاءِ إِلَی اللَّهِ عَزَّوَجَل.
پیامبر ( امام باقر (فرمود: از جابربنعبدالله انصاری شنیدم که گفت: «عرض کردم: ای رسول خدا (! دربارهی علیّبنابیطالب (چه میگویید»؟ فرمود: «او خود من است». عرض کردم: «پس دربارهی حسن و حسین (چه میگویید»؟ فرمود: «آنان جان من هستند. و مادرشان فاطمه (دختر من است و هرچه او را ناراحت کند، مرا نیز ناراحت میکند و هرچه موجب خوشحالی اوست، موجب خوشحالی من نیز هست. خدا را گواه میگیرم که با کسی که با آنان میجنگد، در جنگم و با کسی که به صلح با آنان رفتار میکند، در صلحم. ای جابر! اگر بخواهی خدا را بخوانی و دعایت را مستجاب کند، با نامهای آنان دعا کن؛ زیرا که نام ایشان، دوست داشتنیترین نامها نزد خدای عزّوجلّ است».
الصّادق (علیه السلام)- نَحْنُ وَ اللَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَی الَّتِی لَا یَقْبَلُ اللَّهُ مِنَ الْعِبَادِ عَمَلًا إِلَّا بِمَعْرِفَتِنَا.
امام صادق ( قسم به خدا، اسمای حسنی ما هستیم و خدا عمل کسی از بندگان را نمیپذیرد، مگر با معرفت و شناخت نسبت به ما.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- نَحْنُ الِاسْمُ الْمَخْزُونُ الْمَکْنُونُ نَحْنُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَی الَّتِی إِذَا سُئِلَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ بِهَا أَجَاب.
امام علی ( ما اسم مخزون مکنون هستیم؛ ما اسماء حسنی هستیم که وقتی خدا را به آن اسمها بخوانند، جواب خواهد داد.
الصّادق (علیه السلام)- قَالَ أمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فِی خُطْبَهًٍْ إلَی أنْ قَالَ الَّذِی کُنَّا بِکَیْنُونِیَّتِهِ فِی الْقِدَمِ وَ الْأَزَلِ قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام) فِی تَفْسِیرِ کَلَامِ جَدِّهِ (علیه السلام) بِکَیْنُونِیَّتِهِ فِی الْقَدَمِ وَ هُوَ الْمُکَوِّنُ وَ نَحْنُ الْمُکَانُ وَ هُوَ الْمُنْشِئُ وَ نَحْنُ الشَّیْءُ وَ هُوَ الْخَالِقُ وَ نَحْنُ الْمَخْلُوقُونَ وَ هُوَ الرَّبُّ وَ نَحْنُ الْمَرْبُوبُونَ وَ هُوَ الْمَعْنَی وَ نَحْنُ أَسْمَاؤُهُ الْمَعَانِیُّ وَ هُوَ الْمُحْتَجِبُ وَ نَحْنُ حُجُبُهُ.
امام صادق ( از امام صادق (روایت است که امیرالمومنین (در خطبهای چنین فرمود: «... ما از ازل و از قدیم به واسطهی وجود خداوند وجود داشتیم». از قدیم به واسطهی وجود خداوند، وجود داشتیم یعنی خداوند است که وجود میدهد و ما افرادی هستیم که این وجود را میپذیریم؛ او کسی است که ایجاد میکند و ما اشیایی هستیم که ایجاد میشویم؛ اوست که میآفریند و ما آفریدههای او هستیم؛ او پروردگار است و ما پرورش یافتههای او هستیم؛ او حقیقت و معنای کل است و ما اسمهای آن معانی هستیم [که دلالت بر آن معانی میکند] او در پردهی اسرار پنهان است و ما پردهدار او هستیم.
الرّضا (علیه السلام)- إِذَا نَزَلَتْ بِکُمْ شَدِیدَهًٌْ فَاسْتَعِینُوا بِنَا عَلَی اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ هُوَ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ وَ لِلَّهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنی فَادْعُوهُ بِها.
امام رضا ( هرگاه بلایی بر شما نازل شد، برای گرفتن حاجت از خدای عزّوجلّ، از ما کمک بگیرید و این همان سخن خدای متعال است که میفرماید: وَ لِلهِ الأَسْمَاء الحُسْنَی فَادْعُوهُ بِهَا.