آیه إِنَّ رَبَّكُمُ اللهَُ الَّذي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ في سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوى عَلَى الْعَرْشِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهارَ يَطْلُبُهُ حَثيثاً وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ وَ النُّجُومَ مُسَخَّراتٍ بِأَمْرِهِ أَلا لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ تَبارَكَ اللهَُ رَبُّ الْعالَمينَ [54]
پروردگار شما، خداوندى است كه آسمانها و زمين را در شش روز (شش دوران) آفريد؛ سپس بر عرش [قدرت] قرار گرفت [و به تدبير جهان پرداخت]؛ با [پرده تاريكِ] شب، روز را مى‌پوشاند؛ و شب به‌سرعت، در‌پى روز مى‌آيد؛ و خورشيد و ماه و ستارگان را آفريد، كه مسخّر فرمان او هستند. آگاه باشيد كه آفرينش و تدبير [جهان]، از آن او [و به فرمان او] است! پر‌بركت و بى‌زوال است خداوندى كه پروردگار جهانيان است.
الصّادق (علیه السلام)- سُئِلَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) عَنْ مُشَابِهِ الْخَلْقِ فَقَالَ هُوَ عَلَی ثَلَاثَهًِْ أَوْجُهٍ فَمِنْهُ خَلْقُ الِاخْتِرَاعِ کَقَوْلِهِ سُبْحَانَهُ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ وَ خَلْقُ الِاسْتِحَالَهًِْ قَوْلُهُ تَعَالَی یَخْلُقُکُمْ فِی بُطُونِ أُمَّهاتِکُمْ خَلْقاً مِنْ بَعْدِ خَلْقٍ فِی ظُلُماتٍ ثَلاثٍ وَ قَوْلُهُ هُوَ الَّذِی خَلَقَکُمْ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ الْآیَهًَْ وَ أَمَّا خَلْقُ التَّقْدِیرِ فَقَوْلُهُ لِعِیسَی وَ إِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّینِ الْآیَهًَْ.
امام صادق ( از امیرالمؤمنین (درباره‌ی نمونه‌های آفرینش، پرسیده شد. فرمود: «بر سه روش می‌باشند؛ مانند خلق اختراع؛ مانند اینکه خداوند متعال فرموده است: خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ و خلق دگرگونی؛ مانند این کلام خداوند متعال: او شما را در شکم مادرانتان آفرینشی بعد از آفرینش دیگر، در میان تاریکی‌های سه‌گانه، می‌بخشد!. (زمر/۶) و این آیه: او کسی است که شما را از خاک آفرید، سپس از نطفه. (غافر/۶۷). و یا خلق تقدیر است؛ چنانکه به عیسی (فرمود: و هنگامی‌که از گل چیزی می‌ساختی. (مائده/۱۱۰).
الرّضا (علیه السلام)- وَ کَانَ قَادِراً أَنْ یَخْلُقَهُمَا فِی طَرْفَهًِْ عَیْنٍ، وَ لَکِنَّ اللَّهَ خَلَقَهُمَا فِی سِتَّهًِْ أَیَّامٍ لِیُظْهِرَ لِلْمَلَائِکَهًِْ (علیهم السلام) مَا یَخْلُقُهُ مِنْهَا شَیْئاً بَعْدَ شَیْءٍ، فَتَسْتَدِلَّ بِحُدُوثِ مَا یَحْدُثُ عَلَی اللَّهِ تَعَالَی مَرَّهًًْ بَعْدَ مَرَّهًٍْ.
امام رضا ( هرچند خداوند توانایی داشت که در یک چشم‌برهم‌زدن این کار را انجام دهد، لکن آن‌ها را در شش روز آفرید تا با این کار، آنچه را که از آسمانها و زمین می‌آفریند، کم کم و یکی‌یکی به ملائکه نشان دهد تا به وجود آمدن هریک از آن‌ها، در هر مرتبه، برای ملائکه، دلیلی باشد بر [قدرت] خداوند.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- جَا بَعْضُ الزَّنَادِقَهًِْ إِلَی أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ قَالَ لَوْ لَا مَا فِی الْقُرْآنِ مِنَ الِاخْتِلَافِ وَ التَّنَاقُضِ لَدَخَلْتُ فِی دِینِکُمْ فَقَالَ لَهُ عَلِیٌّ (علیه السلام) أ وَ أَمَّا قَوْلُهُ إِنَّما أَعِظُکُمْ بِواحِدَهًٍْ فَإِنَّ اللَّهَ جَلَّ ذِکْرُهُ أَنْزَلَ عَزَائِمَ الشَّرَائِعِ وَ آیَاتِ الْفَرَائِضِ فِی أَوْقَاتٍ مُخْتَلِفَهًٍْ کَمَا خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ وَ لَوْ شَاءَ أَنْ یَخْلُقَهَا فِی أَقَلَّ مِنْ لَمْحِ الْبَصَرِ لَخَلَقَ وَ لَکِنَّهُ جَعَلَ الْأَنَاهًَْ وَ الْمُدَارَاهًَْ مِثَالًا لِأُمَنَائِهِ وَ إِیجَاباً لِلْحُجَّهًِْ عَلَی خَلْقِهِ.
امام علی ( یکی از زنادقه به نزد امیرالمؤمنین (آمده و گفت: «اگر اختلاف و تناقض در قرآن نبود وارد دینتان می‌گشتم، علی (فرمود: «معنای سخن خداوند که می‌فرماید: شما را تنها به یک چیز اندرز می‌دهم. (سبأ/۴۶) این است که:خداوند تبارک‌وتعالی، احکام شریعت ها و نشانه های واجبات را در زمان های گوناگونی نازل فرمود، همان‌گونه که آسمان ها و زمین را در شش روز آفرید و اگر خواسته بود آنان را در کمتر از چشم‌برهم‌زدنی آفریند، هرآینه آفریده بود. امّا او بردباری و حوصله را مثالی برای امنای خود و حجّتی برای آفریدگانش قرار داد.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فِی وَصْفِ الْمِعْرَاجِ سَاقَهُ إِلَی أَنْ قَالَ قُلْتُ یَا مَلَائِکَهًَْ رَبِّی هَلْ تَعْرِفُونَّا حَقَّ مَعْرِفَتِنَا فَقَالُوا یَا نَبِیَّ اللَّهِ وَ کَیْفَ لَا نَعْرِفُکُمْ وَ أَنْتُمْ أَوَّلُ مَا خَلَقَ اللَّهُ خَلَقَکُمْ أَشْبَاحَ نُورٍ مِنْ نُورِهِ فِی نُورٍ مِنْ سَنَاءِ عِزِّهِ وَ مِنْ سَنَاءِ مُلْکِهِ وَ مِنْ نُورِ وَجْهِهِ الْکَرِیمِ وَ جَعَلَ لَکُمْ مَقَاعِدَ فِی مَلَکُوتِ سُلْطَانِهِ وَ عَرْشُهُ عَلَی الْمَاءِ قَبْلَ أَنْ تَکُونَ السَّمَاءُ مَبْنِیَّهًًْ وَ الْأَرْضُ مَدْحِیَّهًًْ ثُمَّ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ ثُمَّ رَفَعَ الْعَرْشَ إِلَی السَّمَاءِ السَّابِعَهًِْ فَاسْتَوَی عَلَی عَرْشِهِ وَ أَنْتُمْ أَمَامَ عَرْشِهِ تُسَبِّحُونَ وَ تُقَدِّسُونَ وَ تُکَبِّرُونَ ثُمَّ خَلَقَ الْمَلَائِکَهًَْ مِنْ بَدْءِ مَا أَرَادَ مِنْ أَنْوَارٍ شَتَّی وَ کُنَّا نَمُرُّ بِکُمْ وَ أَنْتُمْ تُسَبِّحُونَ وَ تَحْمَدُونَ وَ تُهَلِّلُونَ وَ تُکَبِّرُونَ وَ تُمَجِّدُونَ وَ تُقَدِّسُونَ فَنُسَبِّحُ وَ نُقَدِّسُ وَ نُمَجِّدُ و َنُکَبِّرُ وَ نُهَلِّلُ بِتَسْبِیحِکُمْ وَ تَحْمِیدِکُمْ وَ تَهْلِیلِکُمْ وَ تَکْبِیرِکُمْ وَ تَقْدِیسِکُمْ وَ تَمْجِیدِکُمْ فَمَا أُنْزِلَ مِنَ اللَّهِ فَإِلَیْکُمْ وَ مَا صَعِدَ إِلَی اللَّهِ فَمِنْ عِنْدِکُمْ فَلِمَ لَا نَعْرِفُکُم.
پیامبر ( پیامبر (در ضمن حدیثی طویل در وصف معراج فرمود: گفتم: «ای فرشتگان پروردگار من! آیا ما را چنان که حق است می شناسید»؟ گفتند: «ای پیامبر خدا (! چگونه شما را نشناسیم حال آنکه شما نخستین آفریگان خداوند بودید، او شما را همانند نوری از نور خود در نوری از پرتو عزّت خود و از درخشش ملکوت خود و از نور وجه کریم خود آفرید و پیش از آنکه آسمان پهناور و زمین گسترده به وجود آیند، برای شما جایگاه هایی در ملکوت سلطنت خود قرار داد درحالی‌که عرش او بر آب بود، قبل از آنکه آسمان بنا شود و زمین گسترده شود؛ سپس آسمانها و زمین را در شش روز [شش دوران] آفرید. بعد، عرش را تا آسمان هفتم فراز بُرد و بر عرش خود استیلا یافت و حال آنکه شما جلوی عرش، او را تسبیح و تقدیس و تکبیر می کردید، سپس فرشتگان را از آغاز آنچه اراده کرد از نورهای چندی آفرید؛ ما از کنار شما گذشتیم و شما داشتید او را تسبیح و تحمید و تهلیل و تکبیر و تمجید و تقدیس می کردید، آنگاه ما هم با تسبیح و تحمید و تهلیل و تکبیر و تمجید شما، او را تسبیح و تقدیس و تمجید و تکبیر و تهلیل کردیم، هرآنچه از خداوند نازل شود به‌سوی شماست و هرآنچه نزد خداوند بالا رود از سوی شماست؛ حال چگونه شما را نشناسیم»؟!
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ رَبَّکُمُ اللهَُ الَّذِی خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ قَالَ فِی سِتَّهًِْ أَوْقَاتٍ ثُمَّ اسْتَوی عَلَی الْعَرْشِ أَیْ عَلَا عَلَی الْعَرْشِ.
امام صادق ( إِنَّ رَبَّکُمُ اللهُ الَّذِی خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ؛ یعنی در شش وقت و زمان. ثُمَّ اسْتَوی عَلَی الْعَرْشِ؛ یعنی بر عرش بالا رفت.
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ قَالَ فِی سِتَّهًِْ أَوْقَاتٍ ثُمَّ اسْتَوی عَلَی الْعَرْشِ أیْ عَلَا بِقُدْرَتِهِ عَلَی الْعَرْشِ یُغْشِی اللَّیْلَ النَّهارَ یَطْلُبُهُ حَثِیثاً أیْ سَرِیعاً.
علیّ‌بن‌ابراهیم ( إِنَّ رَبَّکُمُ اللهُ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ؛ یعنی در شش وقت و زمان. ثُمَّ اسْتَوَی عَلَی الْعَرْشِ؛ یعنی با قدرت خویش بر عرش بالا رفت. یُغْشِی اللَّیْلَ النَّهَارَ یَطْلُبُهُ حَثِیثًا؛ یعنی خیلی سریع.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ إبْنِ عَبَّاسٍ (رحمة الله علیه): أَنَّ الْیَهُودَ أَتَتِ النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) فَسَأَلَتْهُ عَنْ خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ فَقَالَ خَلَقَ اللَّهُ الْأَرْضَ یَوْمَ الْأَحَدِ وَ الْإِثْنَیْنِ وَ خَلَقَ الْجِبَالَ وَ مَا فِیهِنَّ مِنْ مَنَافِعَ یَوْمَ الثَّلَاثَاءِ وَ خَلَقَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ الشَّجَرَ وَ الْمَاءَ وَ الْمَدَائِنَ وَ الْعُمْرَانَ وَ الْخَرَابَ فَهَذِهِ أَرْبَعَهًٌْ فَقَالَ تَعَالَی قُلْ أَ إِنَّکُمْ لَتَکْفُرُونَ بِالَّذِی خَلَقَ الْأَرْضَ فِی یَوْمَیْنِ إِلَی قَوْلِهِ فِی أَرْبَعَةِ أَیَّامٍ سَواءً لِلسَّائِلِینَ وَ خَلَقَ یَوْمَ الْخَمِیسِ السَّمَاءَ وَ خَلَقَ یَوْمَ الْجُمُعَهًِْ النُّجُومَ وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ وَ الْمَلَائِکَهًَْ (علیهم السلام) إِلَی ثَلَاثِ سَاعَاتٍ بَقِینَ مِنْهُ فَخَلَقَ فِی أَوَّلِ سَاعَهًٍْ مِنْ هَذِهِ الثَّلَاثِ الْآجَالَ حِینَ یَمُوتُ مَنْ مَاتَ وَ فِی الثَّانِیَهًِْ أَلْقَی الْآفَهًَْ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ مِمَّا یُنْتَفَعُ بِهِ وَ فِی الثَّالِثَهًِْ خَلَقَ آدَمَ وَ أَسْکَنَهُ الْجَنَّهًَْ وَ أَمَرَ إِبْلِیسَ بِالسُّجُودِ لَهُ وَ أَخْرَجَهُ مِنْهَا فِی آخِرِ سَاعَهًٍْ قَالَتِ الْیَهُودُ ثُمَّ مَا ذَا یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) قَالَ ثُمَّ اسْتَوی عَلَی الْعَرْشِ قَالُوا قَدْ أَصَبْتَ لَوْ أَتْمَمْتَ قَالُوا ثُمَّ اسْتَرَاحَ فَغَضِبَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) غَضَباً شَدِیداً فَنَزَلَ وَ لَقَدْ خَلَقْنَا السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ وَ ما مَسَّنا مِنْ لُغُوبٍ فَاصْبِرْ عَلی ما یَقُولُونَ.
پیامبر ( ابن‌عباس گوید: یهودیان نزد پیامبر (آمدند و از خلق آسمانها و زمین پرسیدند، فرمود: «خدا زمین را روز یکشنبه و دوشنبه آفرید، و کوه‌ها و منافع آن‌ها را روز سه‌شنبه، و در روز چهارشنبه، درخت، آب، شهرها، آبادانی و ویرانی را آفرید، و این شد چهار روز و خداوند متعال فرمود: بگو: آیا شما به آن کس که زمین را در دو روز آفرید کافر هستید ... درست به‌اندازه‌ی نیاز تقاضا کنندگان!. (فصلّت/۱۰۹) روز پنجشنبه آسمان را آفرید، و روز جمعه اختران و خورشید و ماه و فرشته‌ها را تا سه ساعت به غروب، که در اوّلین ساعت آن مرگ‌ها و اجل‌ها را آفرید، زمانی را که هر مرده ای می‌میرد؛ و در ساعت دوّم، آفت را برای هر چیزی که که از آن نفع و سود می‌برند آفرید. و در ساعت سوّم آدم را آفرید و در بهشت جای داد و به ابلیس فرمود: بر او سجده کند، و در ساعت آخر او را از آن بیرون کرد». یهود گفتند: «سپس چه شد ای محمّد (»؟ فرمود: «سپس بر عرش استوار شد». گفتند: «درست گفتی اگر تمامش می‌کردی». و خودشان گفتند: سپس استراحت کرد. پیامبر (سخت غضبناک شد و این آیه نازل شد: ما آسمانها و زمین و آنچه را در میان آنهاست در شش روز [شش دوران] آفریدیم، و هیچ‌گونه رنج و سختی به ما نرسید! [با این‌حال چگونه زنده‌کردن مُردگان برای ما مشکل است]؟! در برابر آنچه آن‌ها می‌گویند شکیبا باش. (ق/۳۹۳۸).
الباقر (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ خَلَقَ الشُّهُورَ اثْنَیْ عَشَرَ شَهْراً وَ هِیَ ثَلَاثُمِائَهًٍْ وَ سِتُّونَ یَوْماً فَحَجَرَ مِنْهَا سِتَّهًَْ أَیَّامٍ خَلَقَ فِیهَا السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرَضِینَ فَمِنْ ثَمَّ تَقَاصَرَتِ الشُّهُور.
امام باقر ( خداوند ماه‌ها را دوازده ماه آفرید و آن‌ها سیصدوشصت روز بودند و شش روز دوران آفرینش آسمانها و زمین را از آن‌ها کم کرد و از این‌رو ماه‌ها کوتاه شدند.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ بَکْرِ‌بْنِ‌عَلِیِّ‌بْنِ‌عَبْدِ الْعَزِیزِ عَنْ أبِیهِ قَالَ: قَالَ سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) عَنِ السَّنَهًِْ کَمْ یَوْماً هِیَ قَالَ ثَلَاثُمِائَهًٍْ وَ سِتُّونَ یَوْماً مِنْهَا سِتَّهًُْ أَیَّامٍ خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ فِیهَا الدُّنْیَا فَطُرِحَتْ مِنْ أَصْلِ السَّنَهًِْ فَصَارَتْ السَّنَهًُْ ثَلَاثَمِائَهًٍْ وَ أَرْبَعَهًًْ وَ خَمسُونَ {خَمْسِینَ} یَوْماً.
امام صادق ( بکربن‌علیّ‌بن عبدالعزیز از پدر خویش نقل کرده است که گفت: از امام صادق (سؤال کردم: «تعداد یک سال چند روز می‌باشد»؟ ایشان فرمود: «سیصدوشصت روز که شش روز آن را خداوند عزّوجلّ به آفرینش دنیا اختصاص داد و این امر از اصل سال کم شد. از این رو سال سیصدوپنجاه‌وچهار روز شد».
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ فَالسَّنَهًُْ تَنْقُصُ سِتَّهًَْ أَیَّامٍ.
امام صادق ( إِنَّ اللهَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ؛ خداوند آسمانها و زمین را در شش روز آفرید که پس آن شش روز از روزهای سال کاسته شد.
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی خَلَقَ السَّنَهًَْ ثَلَاثَمِائَهًٍْ وَ سِتِّینَ یَوْماً وَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّامٍ فَحَجَزَهَا مِنْ ثَلَاثِمِائَهًٍْ وَ سِتِّینَ یَوْماً فَالسَّنَهًُْ ثَلَاثُمِائَهًٍْ وَ أَرْبَعَهًٌْ وَ خَمْسُونَ یَوْماً.
امام صادق ( خدا سال را سیصدوشصت روز آفرید، و آسمان و زمین را در شش روز آفرید و از سیصدوشصت کنار نهاد و سال سیصدوپنجاه‌وچهار روز شد.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- خَلَقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ مِنْ دُخَانٍ ثُمَّ ابْتَدَأَ خَلْقَ الْأَرْضِ یَوْمَ الْأَحَدِ وَ یَوْمَ الْإِثْنَیْنِ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ أَ إِنَّکُمْ لَتَکْفُرُونَ بِالَّذِی خَلَقَ الْأَرْضَ فِی یَوْمَیْنِ ثُمَّ قَدَّرَ فِیهَا أَقْوَاتَهَا فِی یَوْمِ الثَّلَاثَاءِ وَ یَوْمِ الْأَرْبِعَاءِ فَذَلِکَ قَوْلُهُ وَ قَدَّرَ فِیها أَقْواتَها فِی أَرْبَعَةِ أَیَّامٍ سَواءً لِلسَّائِلِینَ ثُمَّ اسْتَوی إِلَی السَّماءِ وَ هِیَ دُخانٌ فَسَمَکَهَا وَ زَیَّنَهَا بِالنُّجُومِ وَ الشَّمْسِ وَ الْقَمَرِ وَ أَجْرَاهُمَا فِی فَلَکِهِمَا وَ خَلَقَ فِیهَا مَا شَاءَ مِنْ خَلْقِهِ وَ مَلَائِکَتِهِ فِی یَوْمِ الْخَمِیسِ وَ یَوْمِ الْجُمُعَهًِْ وَ خَلَقَ الْجَنَّهًَْ فِی یَوْمِ الْجُمُعَهًِْ وَ صّادِ خَلَقَ آدَمَ (علیه السلام) یَوْمَ الْجُمُعَهًِْ فَذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فِی سِتَّهًِْ أَیَّامٍ وَ سَبَتَ کُلُّ شَیْءٍ یَوْمَ السَّبْتِ فَعَظَّمَتِ الْیَهُودُ یَوْمَ السَّبْتِ لِأَنَّهُ سَبَتَ فِیهِ کُلُّ شَیْءٍ وَ عَظَّمَتِ النَّصَارَی یَوْمَ الْأَحَدِ لِأَنَّهُ ابْتَدَأَ فِیهِ خَلْقَ کُلِّ شَیْءٍ وَ عَظَّمَ الْمُسْلِمُونَ یَوْمَ الْجُمُعَهًِْ لِأَنَّ اللَّهَ فَرَغَ فِیهِ مِنْ خَلْقِهِ وَ خَلَقَ فِی الْجَنَّهًِْ رَحْمَتَهُ وَ خَلَقَ فِیهِ آدَمَ (علیه السلام) وَ فِیهِ هَبَطَ مِنَ الْجَنَّهًِْ إِلَی الْأَرْضِ وَ فِیهِ قُبِلَتْ فِی الْأَرْضِ تَوْبَتُهُ وَ هُوَ أَعْظَمُهَا.
ابن‌عبّاس ( خداوند آسمانها را از دود آفرید، سپس خلق زمین را در روز یکشنبه و روز دوشنبه آغاز کرد؛ و این است کلام خدای عزّوجلّ: آیا شما به آن‌کس که زمین را در دو روز آفرید کافر هستید. (فصّلت/۹) سپس قوت‌هایش را در روز سه‌شنبه و چهارشنبه مقرّر کرد، و این است کلام خدای عزّوجلّ: موادّ غذایی آن را مقدّر فرمود، این‌ها همه در چهار روز بود درست به‌اندازه‌ی نیاز تقاضاکنندگان! سپس به آفرینش آسمان پرداخت. (فصّلت/۱۰) و آن را برافراشت و با اختران و خورشید و ماه آراسته کرد و آن ها را در فلک گرداند، و در آن‌ها هرچه، از خلق و فرشته‌هایش را خواست، روز پنجشنبه و روز جمعه آفرید. و بهشت را روز جمعه آفرید و نیز آدم (را در روز جمعه، و این است کلام خداوند متعال: ِخَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیَّام؛ و به پایان رسید و همه چیز را در روز شنبه ثبت کرد. و یهود روز شنبه را بزرگ می‌دارند برای آنکه در آن هر چیزی پایان یافت، و نصاری روز یکشنبه را بزرگ می‌شمارند برای آنکه در آن خلق هر چیزی آغاز شد، و مسلمین روز جمعه را بزرگ می‌شمارند چون خدا از آفرینش فراغت یافت و رحمتش را در بهشت آفرید، و آدم را آفرید، و در آن روز آدم از بهشت به زمین فرود آمد، و در آن روز بود که در زمین توبه‌اش پذیرفته شد و این بزرگتر از همه بود.
الباقر (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ جَلَّ ذِکْرُهُ وَ تَقَدَّسَتْ أَسْمَاؤُهُ خَلَقَ الْأَرْضَ قَبْلَ السَّمَاءِ ثُمَّ اسْتَوی عَلَی الْعَرْشِ لِتَدْبِیرِ الْأُمُور.
امام باقر ( راستی خدا که ذکرش بزرگ باد و اسماء او پاک و مقدس باد، زمین را پیش از آسمان آفرید، سپس برای تدبیر کارها بر عرش استوار شد.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَلَی الْعَرْشِ اسْتَوی یَعْنِی اسْتَوَی تَدْبِیرُهُ وَ عَلَا أَمْرُهُ.
امام علی ( عَلَی الْعَرْشِ اسْتَوی؛ یعنی تدبیر خدای عزّوجلّ و امر او بر عرش مستولی گردید.
الکاظم (علیه السلام)- عَنِ الْحَسَنِ‌بْنِ‌رَاشِدٍ عَنْ أبِی‌الْحَسَنِ مَوسَی (علیه السلام) وَ سُئِلَ عَنْ مَعْنَی قَوْلِ اللَّهِ عَلَی الْعَرْشِ اسْتَوی فَقَالَ اسْتَوْلَی عَلَی مَا دَقَّ وَ جَلَّ.
امام کاظم ( حسن‌بن‌راشد نقل می‌کند: از امام کاظم (در مورد معنی آیه: عَلَی الْعَرْشِ اسْتَوی پرسیده شد. فرمود: «بر هرچیز کوچک و بزرگ تسلّط دارد».
السّجّاد (علیه السلام)- وَ أَمَّا مَا سَأَلَ عَنْهُ مِنَ الْعَرْشِ مِمَّ خَلَقَهُ اللَّهُ فَإِنَّ اللَّهَ خَلَقَهُ أَرْبَاعاً لَمْ یَخْلُقْ قَبْلَهُ إِلَّا ثَلَاثَهًَْ أَشْیَاءَ الْهَوَاءَ وَ الْقَلَمَ وَ النُّورَ ثُمَّ خَلَقَهُ مِنْ أَلْوَانِ أَنْوَارٍ مُخْتَلِفَهًٍْ مِنْ ذَلِکَ النُّورِ نُورٌ أَخْضَرُ مِنْهُ اخْضَرَّتِ الْخُضْرَهًُْ وَ نُورٌ أَصْفَرُ مِنْهُ اصْفَرَّتِ الصُّفْرَهًُْ وَ نُورٌ أَحْمَرُ مِنْهُ احْمَرَّتِ الْحُمْرَهًُْ وَ نُورٌ أَبْیَضُ وَ هُوَ نُورُ الْأَنْوَارِ وَ مِنْهُ ضَوْءُ النَّهَارِ ثُمَّ جَعَلَهُ سَبْعِینَ أَلْفَ طَبَقٍ غِلَظُ کُلِّ طَبَقٍ کَأَوَّلِ الْعَرْشِ إِلَی أَسْفَلِ السَّافِلِینَ لَیْسَ مِنْ ذَلِکَ طَبَقٌ إِلَّا یُسَبِّحُ بِحَمْدِ رَبِّهِ وَ یُقَدِّسُهُ بِأَصْوَاتٍ مُخْتَلِفَهًٍْ وَ أَلسِنَهًٍْ غَیْرِ مُشْتَبِهَهًٍْ لَوْ أُذِنَ لِلِسَانٍ وَاحِدٍ فَأَسْمَعَ شَیْئاً مِمَّا تَحْتَهُ لَهَدَمَ الْجِبَالَ وَ الْمَدَائِنَ وَ الْحُصُونَ وَ کَشَفَ الْبِحَارَ وَ لَهَلَکَ مَا دُونَهُ لَهُ ثَمَانِیَهًُْ أَرْکَانٍ یَحْمِلُ کُلُّ رُکْنٍ مِنْهَا مِنَ الْمَلَائِکَهًِْ مَا لَا یُحْصِی عَدَدَهُمْ إِلَّا اللَّهُ یُسَبِّحُونَ بِاللَّیْلِ وَ النَّهَارِ لا یَفْتُرُونَ وَ لَوْ أَحَسَّ حِسَّ شَیْءٍ مِمَّا فَوْقَهُ مَا قَامَ لِذَلِکَ طَرْفَهًَْ عَیْنٍ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ الْإِحْسَاسِ الْجَبَرُوتُ وَ الْکِبْرِیَاءُ وَ الْعَظَمَهًُْ وَ الْقُدْسُ وَ الرَّحْمَهًُْ وَ الْعِلْمُ وَ لَیْسَ وَرَاءَ هَذَا مَقَالٌ فَقَالَ لَقَدْ طَمَعَ الْحَائِرُ فِی غَیْرِ مَطْمَعٍ.
امام سجّاد ( در پاسخ سوالی که در مورد عرش بود که خداوند آن را از چه چیزی خلق کرده، [فرمود:] چهارمین چیزی که خداوند خلق کرد، عرش بود که قبل از آن سه شی را خلق نموده بود، هوا، علم و نور، سپس عرش را از نورهای رنگارنگ آفرید، که از آن نورها نور سبز که سبزی رنگش را از آن گرفت و نور زرد که زردی نورش از آن است و نور سرخ که سرخی از آن است و نور سفید که نور نورهاست و روز، نورش را از آن گرفته است، آنگاه آن را در هفتاد هزار طبق قرار داد که پهنای هر طبقی از اوّل عرش تا پایین‌ترین نقطه‌ی آن است و هیج طبقی نیست؛ مگر اینکه خداوند را مورد تهلیل و تسبیح، با صداهایی گوناگون و زبان‌هایی مختلف قرار می‌دهد، و اگر اجازه داده می‌شد و چیزی از آن شنیده می‌گشت کوه‌ها و شهرها و قلعه‌ها از هیبت آن ویران گشته، دریاها شکاف برداشته، و هرچه در هستی بود به غیر از خداوند متعال هلاک می‌گشت، عرش هشتاد ستون دارد که هر طبقی را فرشتگانی حمل می‌نماید که از کثرت و زیادی عددشان کسی به‌جز خداوند قادر به شمارش آن‌ها نیست، فرشتگانی که تسبیح و تقدیس خداوند را در شب و روز می‌نمایند و از این کار خسته نمی‌شوند و اگر بالاتر از آنان امکان وجودی موجود بود لحظه‌ای و حتی به قدر یک چشم بر هم زدنی بین آنان و موجودات عالم جبروت و کبریا و عظمت و قدس و رحمت و علم چیزی به وجود نمی‌آورد. فراتر از آنچه گفته شد سخنی نیست و هرکه فراتر از این بخواهد، جز سرگردانی نصیبش نمی‌شود.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَّ اللَّهَ لَمَّا خَلَقَ الْعَرْشَ خَلَقَ لَهُ ثَلَاثَمِائَهًٍْ وَ سِتِّینَ أَلْفَ رُکْنٍ وَ خَلَقَ عِنْدَ کُلِّ رُکْنٍ ثَلَاثَمِائَهًِْ أَلْفٍ وَ سِتِّینَ أَلْفَ مَلَکٍ لَوْ أَذِنَ اللَّهُ تَعَالَی لِأَصْغَرِهِمْ فَالْتَقَمَ السَّمَاوَاتِ السَّبْعَ وَ الْأَرَضِینَ السَّبْعَ مَا کَانَ ذَلِکَ بَیْنَ لَهَوَاتِهِ إِلَّا کَالرَّمْلَهًِْ فِی الْمَفَازَهًِْ الْفَضْفَاضَهًِْ فَقَالَ لَهُمُ اللَّهُ یَا عِبَادِی احْتَمِلُوا عَرْشِی هَذَا فَتَعَاطَوْهُ فَلَمْ یُطِیقُوا حَمْلَهُ وَ لَا تَحْرِیکَهُ فَخَلَقَ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ مَعَ کُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ وَاحِداً فَلَمْ یَقْدِرُوا أَنْ یُزَعْزِعُوهُ فَخَلَقَ اللَّهُ مَعَ کُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ عَشَرَهًًْ فَلَمْ یَقْدِرُوا أَنْ یُحَرِّکُوهُ ... فَقَالَ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ لِجَمِیعِهِمْ خَلُّوهُ عَلَیَّ أُمْسِکْهُ بِقُدْرَتِی فَخَلَّوْهُ فَأَمْسَکَهُ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ بِقُدْرَتِهِ ثُمَّ قَالَ لِثَمَانِیَهًٍْ مِنْهُمْ احْمِلُوهُ أَنْتُمْ فَقَالُوا یَا رَبَّنَا لَمْ نُطِقْهُ نَحْنُ وَ هَذَا الْخَلْقُ الْکَثِیرُ وَ الْجَمُّ الْغَفِیرُ فَکَیْفَ نُطِیقُهُ الْآنَ دُونَهُمْ فَقَالَ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ ... أُعَلِّمُکُمْ کَلِمَاتٍ تَقُولُونَهَا یَخِفُّ بِهَا عَلَیْکُمْ قَالُوا وَ مَا هِیَ یَا رَبَّنَا قَالَ تَقُولُونَ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّهًَْ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّیِّبِینَ فَقَالُوهَا فَحَمَلُوهُ وَ خَفَّ عَلَی کَوَاهِلِهِمْ کَشَعْرَهًٍْ نَابِتَهًٍْ عَلَی کَاهِلِ رَجُلٍ جَلْدٍ قَوِیٍّ.
پیامبر ( وقتی خداوند عرش را آفرید، برای آن سیصدوشصت هزار رکن قرار داد و در جلوی هر رکنی، سیصدوشصت هزار فرشته قرار داد. اگر خداوند به کوچک ترین آن‌ها دستور دهد، تمام آسمان های هفتگانه و زمین‌های هفتگانه را می‌بلعد و تمام آن میان دهانش چون ریگی است در بیابان وسیعی. خداوند به آن‌ها فرمود: ای بندگانم! عرش مرا بردارید! پس به یکدیگر کمک کردند، امّا نه قدرت حمل آن را داشتند و نه قدرت حرکت دادنش را. خداوند با هر ملکی، ملک دیگری آفرید. امّا باز قدرت تکان‌دادنش را نداشتند. پس خدا با هرکدام ده ملک آفرید؛ باز قدرت حرکت‌دادن آن را نداشتند. در مقابل هرکدام به تعداد تمام آن‌ها آفرید؛ باز قدرت حرکت‌دادن آن را نداشتند. ... خداوند به همه‌ی آن‌ها فرمود: «رهایش کنید تا خودم به قدرت خویش آن را نگه دارم». رهایش کردند و خداوند به قدرت خویش آن را نگه داشت. سپس به هشت ملک از آن‌ها فرمود: «شما بردارید»! گفتند: «ما با این همه ملک قدرت حمل آن را نداشتیم، چگونه آن را تنها و بدون آن‌ها حمل کنیم»؟ فرمود: «چون من خدایی هستم که دور را نزدیک و مشکل را آسان و آسان را مشکل و ساده را سخت می کنم؛ هرچه بخواهم انجام می‌دهم و هرچه بخواهم حکم می کنم. به شما کلماتی می‌آموزم که وقتی آن کلمات را بگویید، برای شما سبک می‌شود». عرض کردند: «آن کلمات چیست»؟ فرمود: «بگویید: بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ وَ صَلَّی اللهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّیِّبِین». این کلمات را گفتند و آن را حمل کردند و بر شانه‌های ایشان سبک آمد، چون مویی که بر شانه مردی چابک و قوی بروید».
السّجّاد (علیه السلام)- أَنَّ فِی الْعَرْشِ تِمْثَالَ جَمِیعِ مَا خَلَقَ اللَّهُ.
امام سجّاد ( در عرش از هرچه خداوند متعال آفریده، نمونه‌ای وجود دارد.
الصّادق (علیه السلام)- الْمُفَضَّلِ‌بْنِ‌عُمَرَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) عَنِ الْعَرْشِ وَ الْکُرْسِیِّ مَا هُمَا فَقَالَ الْعَرْشُ فِی وَجْهٍ هُوَ جُمْلَهًُْ الْخَلْقِ وَ الْکُرْسِیُّ وِعَاؤُهُ وَ فِی وَجْهٍ آخَرَ هُوَ الْعِلْمُ الَّذِی أَطْلَعَ اللَّهُ عَلَیْهِ أَنْبِیَاءَهُ وَ رُسُلَهُ وَ حُجَجَهُ (علیهم السلام) وَ الْکُرْسِیُّ هُوَ الْعِلْمُ الَّذِی لَمْ یُطْلِعْ عَلَیْهِ أَحَداً مِنْ أَنْبِیَائِهِ وَ رُسُلِهِ وَ حُجَجِهِ (علیهم السلام).
امام صادق ( مفضّل‌بن‌عمر گوید: از امام صادق (سؤال کردم: «عرش و کرسی چه چیزی هستند»؟ فرمود: «از یک‌جهت تمامی خلق را عرش می‌گویند و کرسی ظرفی است که آن را در بر گرفته و ازجهت دیگر عرش همان علمی است که خداوند انبیاء، رسولان (و حجّت‌هایش را از آن آگاه ساخت و کرسی علمی است که هیچ‌کدام از انبیاء، رسولان (وحجّت‌هایش را بر آن آگاه نساخت».
الکاظم (علیه السلام)- یَا مَنْ خَافَتِ الْمَلَائِکَهًُْ مِنْ نُورِهِ الْمُتَوَقِّدِ حَوْلَ کُرْسِیِّهِ وَ عَرْشِهِ صَافُّونَ مُسَبِّحُونَ طَائِفُونَ خَاضِعُونَ مُذْعِنُونَ الدُّعَاءَ.
امام کاظم ( ای کسی که فرشته‌ها از نور افروخته‌اش، گرد کرسی و عرشش ترسان هستند، صف بسته، تسبیح‌گو، طواف‌کننده، خاضع، و گوش به فرمان هستند.