آیه يا بَني آدَمَ إِمّا يَأْتِيَنَّكُمْ رُسُلٌ مِنْكُمْ يَقُصُّونَ عَلَيْكُمْ آياتي فَمَنِ اتَّقى وَ أَصْلَحَ فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ [35]
اى فرزندان آدم! اگر پيامبرانى از خود شما به سراغتان بيايند كه آيات مرا براى شما بازگو كنند، [از آنها پيروى كنيد]؛ كسانى كه پرهيزگارى پيشه كنند و عمل صالح انجام دهند، نه ترسى بر آنهاست و نه اندوهگين مىشوند.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ بَکْرِبْنِمُحَمَّدٍ الْأزْدِیِّ عَنْ أبِی عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ: إِنَّ الْمَوْتَ الَّذِی تَفِرُّونَ مِنْهُ فَإِنَّهُ مُلاقِیکُمْ إِلَی قَوْلِهِ تَعْمَلُونَ قَالَ تَعُدُّ السِّنِینَ ثُمَّ تَعُدُّ الشُّهُورَ ثُمَّ تَعُدُّ الْأَیَّامَ ثُمَّ تَعُدُّ السَّاعَاتِ ثُمَّ تَعُدُّ النَّفَسَ فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ لا یَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لا یَسْتَقْدِمُونَ.
امام صادق ( بکربنمحمد ازدی از امام صادق (روایت کرده است که فرمود: بگو: «این مرگی که از آن فرار میکنید سرانجام با شما ملاقات خواهد کرد سپس بهسوی کسی که دانای پنهان و آشکار است بازگردانده میشوید آنگاه شما را از آنچه انجام میدادید خبر میدهد»!. (جمعه/۸) سپس گفت: «سالها را میشمرند. سالها که به سر رسید ماهها را میشمرند، ماهها که تمام شد روزها را میشمرند، روزها که تمام شد ساعتها را میشمرند و بالأخره نفسها را میشمرند تا عمر مقدّر به سر آید و فرشتهی مرگ، روح آدمی را قبض کند، فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ لا یَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لا یَسْتَقْدِمُونَ.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ مَسْعَدَهًَْبْنِصَدَقَهًَْ عَنْ أبِیعَبْدِاللهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ ثُمَّ قَضی أَجَلًا وَ أَجَلٌ مُسَمًّی عِنْدَهُ قَالَ الْأَجَلُ الَّذِی غَیْرُ مُسَمًّی مَوْقُوفٌ یُقَدِّمُ مِنْهُ مَا شَاءَ وَ یُؤَخِّرُ مِنْهُ مَا شَاءَ وَ أَمَّا الْأَجَلُ الْمُسَمَّی فَهُوَ الَّذِی یُنْزَلُ مِمَّا یُرِیدُ أَنْ یَکُونَ مِنْ لَیْلَهًِْ الْقَدْرِ إِلَی مِثْلِهَا مِنْ قَابِلٍ فَذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ لا یَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لا یَسْتَقْدِمُونَ.
امام صادق ( مسعدهبنصدقه گوید: امام صادق (در تفسیر سخن خداوند: او کسی است که شما را از گل آفرید سپس مدّتی مقرّر داشت [تا انسان تکامل یابد] و اجل حتمی نزد اوست [و فقط او از آن آگاه است]. با این همه، شما [مشرکان در توحید و یگانگی و قدرت او] تردید میکنید. (انعام/۲) فرمود: «اجل غیر مسمّی، موقوف [معلّق] است، هرچه میخواهد از آن مقدّم میدارد و هرچه میخواهد از آن به تأخیر میاندازد. امّا اجل مسمّی (تعیین شده) عبارت است از نزول آنچه میخواهد از شب قدر امسال تا شب قدر سال آینده، اتّفاق بیفتد». فرمود: «این همان فرمودهی خداوند عزّوجلّ است: فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ لا یَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لا یَسْتَقْدِمُونَ».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ حُمْرَانَ عَنْ أبِیعَبْدِاللهِ (علیه السلام) سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ ثُمَّ قَضی أَجَلًا وَ أَجَلٌ مُسَمًّی عِنْدَهُ قَالَ الْمُسَمَّی مَا سُمِّیَ لِمَلَکِ الْمَوْتِ فِی تِلْکَ اللَّیْلَهًِْ وَ هُوَ الَّذِی قَالَ اللَّهُ فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ لا یَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لا یَسْتَقْدِمُونَ وَ هُوَ الَّذِی سُمِّیَ لِمَلَکِ الْمَوْتِ فِی لَیْلَهًِْ الْقَدْرِ وَ الْآخَرُ لَهُ فِیهِ الْمَشِیَّهًُْ إِنْ شَاءَ قَدَّمَهُ وَ إِنْ شَاءَ أَخَّرَهُ.
امام صادق ( حمران گوید: از امام صادق (درمورد کلام خداوند: سپس مدّتی مقرّر داشت [تا انسان تکامل یابد] و اجل حتمی نزد اوست [و فقط او از آن آگاه است]. (انعام/۲) پرسیدم، فرمود: «مسمّی، آن چیزی است که برای ملک الموت در آن شب تعیین گردیده است». و آن همان کلام خداوند است: فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ لایَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لایَسْتَقْدِمُونَ، و آن عبارت است از آنچه برای ملکالموت در شب قدر تعیین شده است و امّا در آن دیگری، اختیار دارد، اگر بخواهد مقدّم میدارد و اگر بخواهد به تأخیر میاندازد».
الصّادق (علیه السلام)- الْأَجَلُ الَّذِی یُسَمَّی فِی لَیْلَهًِْ الْقَدْرِ هُوَ الْأَجَلُ الَّذِی قَالَ اللَّهُ تَعَالَی فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ لا یَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لا یَسْتَقْدِمُونَ.
امام صادق ( اجلی که در شب قدر مقدّر میشود، همان اجلی است که خداوند در مورد آن فرموده است: فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ لایَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لایَسْتَقْدِمُونَ.
الصّادق (علیه السلام)- الْعَیَّاشِیُّ، عَنْ أَبِی عَبْدِاللهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ فَإِذَا جَاءَ أَجَلُهُمْ لَا یَسْتَأْخِرُونَ سَاعَةً وَ لَا یَسْتَقْدِمُونَ قَالَ: هُوَ الَّذِی یُسَمَّی لِمَلَکِ الْمَوْتِ (علیه السلام).
امام صادق ( فَإِذَا جَاء أَجَلُهُمْ لاَ یَسْتَأْخِرُونَ سَاعَةً وَ لاَ یَسْتَقْدِمُونَ؛ اوست که برای فرشته مرگ [اجل را] تعیین میکند.
الحسن (علیه السلام)- إِنَّ عَلِیّاً (علیه السلام) فِی الْمَحْیَا وَ الْمَمَاتِ وَ الْمَبْعَثِ عَاشَ بِقَدَرٍ وَ مَاتَ بِأَجَلٍ.
امام حسن ( همانا علی (در حیات، ممات، و بعثت، آنقدر که مقدّر او بود زیست و چون زمانش سر آمد، به جهان دیگر رحلت کرد.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ یَحْیَی بْنِ أَبِی کَثِیرٍ قَالَ قِیلَ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) أَ لَا نَحْرُسُکَ قَالَ حَرَسُ کُلِّ امْرِئٍ أَجَلُه.
امام علی ( یحییبنابوکثیر گوید: به امیرالمؤمنین (عرض شد: «آیا نمیخواهی که تو را پاسبانی کنیم»؟ فرمود: «هر مردی را اجلش پاسبانی کرده است».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ سَعِیدِ بْنِ وَهْبٍ قَالَ: کُنَّا مَعَ سَعِیدِ بْنِ قَیْسٍ بِصِفِّینَ لَیْلًا وَ الصَّفَّانُ یَنْظُرُ کُلُ وَاحِدٍ مِنْهُمَا إِلَی صَاحِبِهِ حَتَّی جَاءَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فَنَزَلْنَا عَلَی قَنَاهًٍْ، فَقَالَ لَهُ سَعِیدُ بْنُ قَیْسٍ: أَ فِی هَذِهِ السَّاعَهًِْ یَا أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام)؟ أَ مَا خِفْتَ شَیْئاً؟ قَالَ: وَ أَیَّ شَیْءٍ أَخَافُ؟ إِنَّهُ لَیْسَ مِنْ أَحَدٍ إِلَّا وَ مَعَهُ مَلَکَانِ مُوَکَّلَانِ بِهِ أَنْ یَقَعَ فِی بِئْرٍ أَوْ تَضُرَّ بِهِ دَابَّهًٌْ أَوْ یَتَرَدَّی مِنْ جَبَلٍ حَتَّی یَأْتِیَهُ الْقَدَرُ فَإِذَا أَتَی الْقَدَرُ خَلَّوْا بَیْنَهُ وَ بَیْنَهُ.
امام علی ( سعیدبنوهب گوید: شبی در صفین با سعیدبنقیس بودیم و صفها یعنی صف لشکر علی (و صف لشکر معاویه چنان بودند که هریک از ایشان بهسوی صاحب خویش که صف دیگر باشد نظر میکردند تا آنکه امیرالمؤمنین (آمد پس امر کرد بر کاریزی آمدیم و سعیدبنقیس به آن حضرت عرض کرد: «یا امیرالمؤمنین (آیا در این ساعت از چیزی نترسیدی»؟ فرمود: «از چه چیزی بترسم بهدرستیکه هیچکس نیست مگر آنکه با او دو فرشتهاند که بر او گماشتهاند که نگذارند در چاهی فرود آید یا جنبندهای به او گزند برساند یا از کوهی بیفتد تا او را قدر بیاید و چون قدر آمد در میانهی او و قدر رها کنند».