آیه ۲۰۱ - سوره اعراف

آیه إِنَّ الَّذينَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّيْطانِ تَذَكَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ [201]

پرهيزگاران هنگامى‌كه گرفتار وسوسه‌هاى شيطان شوند، به ياد [خدا و پاداش و كيفر او] مى‌‌‌‌‌افتند؛ و [در پرتو ياد او، راه حق را مى‌بينند و] در اين هنگام بينا مى‌‌شوند.

۱
(اعراف/ ۲۰۱)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أبِی‌بَصِیرٍ عَنْ أبِی‌عَبْدِاللهِ (علیه السلام) قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ قَالَ هُوَ الْعَبْدُ یَهُمُّ بِالذَّنْبِ ثُمَّ یَتَذَکَّرُ فَیُمْسِکُ فَذَلِکَ قَوْلُهُ تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ.

امام صادق ( ابوبصیر گوید: از امام صادق (درباره‌ی کلام خدای عزّوجلّ: إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ پرسیدم. فرمود: «او بنده‌ای است که آهنگ گناه می‌کند؛ سپس از طرف خدا یاد آور می‌شود و خودداری می‌کند، پس این است که گفتارش [که می‌فرماید]: تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۴۵۲
بحار الأنوار، ج۶، ص۴۰/ نور الثقلین/ البرهان
۲
(اعراف/ ۲۰۱)

الصّادق (علیه السلام)- هُوَ الذَّنْبُ یَهُمُّ بِهِ الْعَبْدُ فَیَتَذَکَّرُ فَیَدَعُهُ.

امام صادق ( آن گناه است که هرگاه متذکّر آن شود آن را ترک می‌گوید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۴۵۴
بحار الأنوار، ج۶۷، ص۲۸۷/ العیاشی، ج۲، ص۴۳/ نور الثقلین/ البرهان
۳
(اعراف/ ۲۰۱)

الصّادق (علیه السلام)- یَهُمُ بِالذَّنْبِ ثُمَ یَتَذَکَّرُ فَیَمْتَنِع.

امام صادق ( منظور بنده‌ای است که اهتمام به گناه می‌کند و سپس متذکّر می‌شود و دست از گناه می‌کشد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۴۵۴
مجموعهًْ ورام، ج۲، ص۲۰۱
۴
(اعراف/ ۲۰۱)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَلِیِّ‌بْنِ‌أبِی‌حَمْزَهًَْ عَنْ أبِی‌عَبْدِاللهِ (علیه السلام) قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا مَا ذَلِکَ الطَّائِفُ قَالَ هُوَ السَّیِّئُ یَهُمُّ الْعَبْدُ بِهِ ثُمَّ یَذْکُرُ اللَّهَ فَیُبْصِرُ وَ یُقْصِرُ.

امام صادق ( علی‌بن‌حمزه گوید: از امام صادق (سؤال کردم: «منظور از طائف در این آیه: إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا چیست»؟ فرمود: «آن کار زشتی است که بنده‌ای می‌خواهد انجام دهد، ولی قبل از عمل متذکّر می‌گردد و بصیرت پیدا می‌کند و دست از آن باز می‌دارد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۴۵۴
بحار الأنوار، ج۶۷، ص۲۸۷/ العیاشی، ج۲، ص۴۴/ نور الثقلین/ البرهان
۵
(اعراف/ ۲۰۱)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أبِی‌بَصِیرٍ عَنْ أبِی‌عَبْدِاللهِ (علیه السلام) قَالَ: مِنْ أَشَدِّ مَا عَمِلَ الْعِبَادُ إِنْصَافُ الْمَرْءِ مِنْ نَفْسِهِ وَ مُوَاسَاهًُْ الْمَرْءِ أَخَاهُ وَ ذِکْرُ اللَّهِ عَلَی کُلِّ حَالٍ قَالَ قُلْتُ أَصْلَحَکَ اللَّهُ وَ مَا وَجْهُ ذِکْرِ اللَّهِ عَلَی کُلِّ حَالٍ قَالَ یَذْکُرُ اللَّهَ عِنْدَ الْمَعْصِیَهًِْ یَهُمُّ بِهَا فَیَحُولُ ذِکْرُ اللَّهِ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ تِلْکَ الْمَعْصِیَهًِْ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ.

امام صادق ( ابوبصیر گوید: امام صادق (فرمود: «از دشوارترین مواردی که بندگان باید عمل کنند: انصاف‌داشتن شخص، و همدردی مرد با برادر [مؤمن] خود، و درهمه‌حال به یاد خدا بودن است». عرض کردم: «خدا تو را خیر بدهد؛ واقعیّت ذکر خدا در هرحال چیست»؟ فرمود: «هنگام ارتکاب معصیت به یاد خدا می‌افتد و اگر نزدیک است به آن آلوده شود، ذکر خدا میان او و معصیت حائل می‌گردد، و این است کلام خداوند متعال: إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُون».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۴۵۴
وسایل الشیعهًْ، ج۱۵، ص۲۵۷/ مستدرک الوسایل، ج۱۱، ص۲۷۸/ بحار الأنوار، ج۶۶، ص۳۷۹/ الخصال، ج۱، ص۱۳۱/ معانی الأخبار، ص۱۹۲/ البرهان/ نور الثقلین
۶
(اعراف/ ۲۰۱)

الباقر (علیه السلام)- إِنَّ الْمُؤْمِنَ مَعْنِیٌّ بِمُجَاهَدَهًِْ نَفْسِهِ لِیَغْلِبَهَا عَلَی هَوَاهَا فَمَرَّهًًْ یُقِیمُ أَوَدَهَا وَ یُخَالِفُ هَوَاهَا فِی مَحَبَّهًِْ اللَّهِ وَ مَرَّهًًْ تَصْرَعُهُ نَفْسُهُ فَیَتَّبِعُ هَوَاهَا فَیَنْعَشُهُ اللَّهُ فَیَنْتَعِشُ وَ یُقِیلُ اللَّهُ عَثْرَتَهُ فَیَتَذَکَّرُ وَ یَفْزَعُ إِلَی التَّوْبَهًِْ وَ الْمَخَافَهًِْ فَیَزْدَادُ بَصِیرَهًًْ وَ مَعْرِفَهًًْ لِمَا زِیدَ فِیهِ مِنَ الْخَوْفِ وَ ذَلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ یَقُولُ إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُون.

امام باقر ( از مؤمن خواسته‌اند که با نفس خود به مبارزه برخیزد. تا بر او پیروز شود گاهی دراثر مبارزه انحراف نفس را جلوگیری می‌کند و مخالفت با هوای نفس خود در راه خدا می‌کند. و گاهی نفسش او را بر زمین می‌زند و پیرو هوای نفس می‌شود. خداوند دستش را می‌گیرد و بلندش می‌کند و او از جای برمی‌خیزد. از خطایش خدا می‌گذرد و او نیز متذکّر می‌شود و رو به توبه و بیم و ترس می‌آورد. که این مطلب موجب افزایش بصیرت و بینش او می‌گردد چون ترسش افزون شده است. زیرا خداوند می‌فرماید: إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُون.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۴۵۴
بحار الأنوار، ج۷۵، ص۱۶۲/ تحف العقول، ص۲۸۴
۷
(اعراف/ ۲۰۱)

علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَوْا إِذَا مَسَّهُمْ طَائِفٌ مِنَ الشَّیْطَانِ تَذَکَّرُوا فَإِذَا هُمْ مُبْصِرُونَ قَالَ: وَ إِذَا ذَکَّرَهُمُ الشَّیْطَانُ الْمَعَاصِیَ وَ حَمَلَهُمْ عَلَیْهَا یَذْکُرُونَ اللَّهَ فَإِذَا هُمْ مُبْصِرُونَ.

علیّ‌بن‌ابراهیم ( إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُون؛ یعنی هنگامی‌که شیطان آن‌ها را به یاد گناه می‌اندازد و به آن وادار می‌کند، یاد خدا کنند و نامش را ببرند و بینا گردند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۴۵۴
القمی، ج۱، ص۲۵۳/ بحار الأنوار، ج۶۰، ص۲۳۶/ البرهان
۸
(اعراف/ ۲۰۱)

السّجّاد (علیه السلام)- فَاحْذَرُوا أَیُّهَا النَّاسُ مِنَ الذُّنُوبِ وَ الْمَعَاصِی مَا قَدْ نَهَاکُمُ اللَّهُ عَنْهَا وَ حَذَّرَکُمُوهَا فِی کِتَابِهِ الصَّادِقِ وَ الْبَیَانِ النَّاطِقِ وَ لَا تَأْمَنُوا مَکْرَ اللَّهِ وَ تَحْذِیرَهُ وَ تَهْدِیدَهُ عِنْدَ مَا یَدْعُوکُمُ الشَّیْطَانُ اللَّعِینُ إِلَیْهِ مِنْ عَاجِلِ الشَّهَوَاتِ وَ اللَّذَّاتِ فِی هَذِهِ الدُّنْیَا فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ یَقُولُ إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ وَ أَشْعِرُوا قُلُوبَکُمْ خَوْفَ اللَّهِ وَ تَذَکَّرُوا مَا قَدْ وَعَدَکُمُ اللَّهُ فِی مَرْجِعُکُمْ إِلَیْهِ مِنْ حُسْنِ ثَوَابِهِ کَمَا قَدْ خَوَّفَکُمْ مِنْ شَدِیدِ الْعِقَابِ فَإِنَّهُ مَنْ خَافَ شَیْئاً حَذِرَهُ وَ مَنْ حَذِرَ شَیْئاً تَرَکَهُ.

امام سجّاد ( پس ای مردم! از گناهانی که خدا منعتان کرده، و در کتاب صادق و بیان ناطقش بر حذرتان داشته بپرهیزید، و آنجا که شیطان لعنتی شما را به شهوات نقد و کامرانی‌های این دنیا دعوت کند از مکر و عذاب خدا ایمن نباشید، خداوند فرموده است: إِنَّ الَّذِینَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّیْطانِ تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُون. ترس خدا را در دل جای دهید، پاداش‌های نیکی را که خدا برای هنگام بازگشت به او نوید داده، و عذاب‌های سختی را که از آن‌ها بیمتان داده، به یاد آرید. هرکه از چیزی ترسد از آن بپرهیزد، هرکه از چیزی آن را وانهد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۴۵۴
الکافی، ج۸، ص۷۲/ أعلام الدین، ص۲۲۳/ تحف العقول، ص۲۴۹/ بحار الأنوار، ج۷۵، ص۱۴۳/ الأمالی للصدوق، ص۵۰۳/ نور الثقلین
بیشتر