آیه ۳۸ - سوره اعراف

آیه قَالَ ادْخُلُوا في أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِكُمْ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ فِي النَّارِ كُلَّما دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَعَنَتْ أُخْتَها حَتَّى إِذَا ادَّارَكُوا فيها جَميعاً قالَتْ أُخْراهُمْ لِأُولاهُمْ رَبَّنا هؤُلاءِ أَضَلُّونا فَآتِهِمْ عَذاباً ضِعْفاً مِنَ النَّارِ قالَ لِكُلٍّ ضِعْفٌ وَ لكِنْ لا تَعْلَمُونَ [38]

[خداوند به آن‌ها] مى گويد: «در صف اقوام گمراهى از جنّ و انس كه پيش از شما بودند در آتش وارد شويد»! هر زمان كه گروهى وارد مى‌شوند، گروه همسان خود را لعن مى‌كنند؛ تا همگى با ذلّت در آن قرار گيرند، در‌اين‌هنگام، گروه پيروان درباره‌ی پيشوايان خود مى‌گويند: «پروردگارا! اين‌ها بودند كه ما را گمراه ساختند؛ پس كيفر آن‌ها را از آتش دو برابر كن. [كيفرى براى گمراهيشان، و كيفرى به خاطر گمراه ساختن ما]». مى‌فرمايد: «براى هركدام [از شما] دو عذاب است؛ ولى نمى‌دانيد».

۱
(اعراف/ ۳۸)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَعَاشِرَ النَّاسِ هَذَا عَلِیٌّ (علیه السلام) أَخِی وَ وَصِیِّی وَ وَاعِی عِلْمِی وَ خَلِیفَتِی عَلَی أُمَّتِی وَ عَلَی تَفْسِیرِ کِتَابِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ مَعَاشِرَ النَّاسِ نَبِیُّکُمْ (صلی الله علیه و آله) خَیْرُ نَبِیٍّ وَ وَصِیُّکُمْ خَیْرُ وَصِیٍّ وَ بَنُوهُ خَیْرُ الْأَوْصِیَاءِ مَعَاشِرَ النَّاسِ ذُرِّیَّهًُْ کُلِّ نَبِیٍّ مِنْ صُلْبِهِ وَ ذُرِّیَّتِی مِنْ صُلْبِ عَلِی (علیه السلام) أَلَا إِنَّ أَعْدَاءَهُمُ الَّذِینَ یَصِلُونَ سَعِیراً أَلَا إِنَّ أَعْدَاءَهُمُ الَّذِینَ یَسْمَعُونَ لِجَهَنَّمَ شَهِیقاً وَ هِیَ تَفُورُ وَ لَهَا زَفِیرٌ کُلَّما دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَعَنَتْ أُخْتَها أَلَا إِنَّ أَعْدَاءَهُمْ الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ کُلَّما أُلْقِیَ فِیها فَوْجٌ سَأَلَهُمْ خَزَنَتُها أَ لَمْ یَأْتِکُمْ نَذِیرٌ قالُوا بَلی قَدْ جاءَنا نَذِیرٌ إِلَی قَوْلِهِ فَسُحْقاً لِأَصْحابِ السَّعِیرِ.

پیامبر ( ای مردم، این علی (است، برادر، وصی و حافظ علم من و جانشینم بر اُمّت من و تفسیر کتاب خدای عزّوجل ... ای مردم پیامبر شما بهترین پیامبر و وصیّ شما بهترین وصی است و فرزندان او نیز بهترین اوصیاء هستند. ای مردم، نسل هر پیامبری از صُلب اوست و نسل من از صلب علی است... هان که دشمنان ایشان به دوزخ برده میشوند؛ بدانید دشمنان آنان درحالی‌که جهنّم میجوشد و بانگی دلخراش به‌سان آواز خران از آن بشنوند وارد آن میشوند، هر زمان که گروهی وارد می‌شوند، گروه دیگر را لعن می‌کنند. آگاه باشید که دشمنان ایشان کسانی هستند که خدای عزّوجلّ درباره‌ی ایشان فرمود: هر زمان‌که گروهی در آن افکنده می‌شوند، نگهبانان دوزخ از آن‌ها می‌پرسند: «مگر بیم‌دهنده الهی به سراغ شما نیامد»؟! می‌گویند: «آری، بیم‌دهنده به سراغ ما آمد، ... در میان دوزخیان نبودیم»!. (ملک/۱۰۸).

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۲۲
بحار الأنوار، ج۳۷، ص۲۱۳/ الاحتجاج، ج۱، ص۶۳/ التحصین لابن طاوس، ص۵۸۶/ الیقین، ص۳۵۴/ روضهًْ الواعظین، ج۱، ص۹۷/ العدد القویهًْ، ص۱۷۸
۲
(اعراف/ ۳۸)

الصّادق (علیه السلام)- قَالَتْ أُولَاهُمْ لِأُخْرَاهُمْ رَبَّنا هؤُلاءِ أَضَلُّونَا قَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام): یَعْنِی أَئِمَّهًَْ الْجَوْرِ.

امام صادق ( رَبَّنَا هَؤُلاء أَضَلُّونَا؛ مراد از آن ائمّه و پیشوایان ظلم و ستم هستند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۲۲
نور الثقلین/ البرهان
۳
(اعراف/ ۳۸)

الباقر (علیه السلام)- قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فِیهِمْ حِینَ جَمَعَهُمْ إِلَی النَّارِ قالَتْ أُخْراهُمْ لِأُولاهُمْ رَبَّنا هؤُلاءِ أَضَلُّونا فَآتِهِمْ عَذاباً ضِعْفاً مِنَ النَّارِ وَ قَوْلُهُ کُلَّما دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَعَنَتْ أُخْتَها حَتَّی إِذَا ادَّارَکُوا فِیها جَمِیعاً بَرِئَ بَعْضُهُمْ مِنْ بَعْضٍ وَ لَعَنَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً یُرِیدُ بَعْضُهُمْ أَنْ یَحُجَّ بَعْضاً رَجَاءَ الْفَلْجِ فَیُفْلِتُوا مِنْ عَظِیمِ مَا نَزَلَ بِهِمْ وَ لَیْسَ بِأَوَانِ بَلْوَی وَ لَا اخْتِبَارٍ وَ لَا قَبُولِ مَعْذِرَهًٍْ وَ لَاتَ حِینَ نَجَاهًٍْ وَ الْآیَاتُ وَ أَشْبَاهُهُنَّ مِمَّا نَزَلَ بِهِ بِمَکَّهًَْ وَ لَا یُدْخِلُ اللَّهُ النَّارَ إِلَّا مُشْرِکاً.

امام باقر ( و خداوند درباره‌ی آنان آن زمان‌که آنان را در آتش گرد می‌آورد چنین می‌فرماید: أُخْراهُمْ لِأُولاهُمْ رَبَّنا هؤُلاءِ أَضَلُّونا فَآتِهِمْ عَذاباً ضِعْفاً مِنَ النَّارِ و نیز می‌فرماید: کُلَّما دَخَلَتْ أُمَّهْ لَعَنَتْ أُخْتَها حَتَّی إِذَا ادَّارَکُوا فِیها جَمِیعاً برخی از برخی دیگر بیزاری جسته و برخی نیز برخی دیگر را لعنت می‌کنند. برخی می‌خواهند به امید مغلوب‌ساختن دیگری مجادله کنند تا از گرفتاری بزرگی که بدان دچار گشته‌اند، رهایی یابند. درحالی‌که آن وقت، وقت آزمایش و امتحان و پذیرش عذر و هنگام نجات نیست. این آیات و آیات مشابه آن در مکّه نازل شده‌اند. و خداوند جز مشرک را وارد جهنّم نمی‌کند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۲۲
الکافی، ج۲، ص۳۱/ بحار الأنوار، ج۶۶، ص۸۷/ نور الثقلین/ البرهان
۴
(اعراف/ ۳۸)

علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- قَوْلُهُ قَالَ ادْخُلُوا فِی أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِکُمْ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ فِی النَّارِ کُلَّما دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَعَنَتْ أُخْتَها حَتَّی إِذَا ادَّارَکُوا فِیهَا جَمِیعاً یَعْنِی اجْتَمَعُوا وَ قَوْلُهُ أُخْتَهَا أَیِ الَّتِی کَانَتْ بَعْدَهَا تَبَعُوهُمْ عَلَی عِبَادَهًِْ الْأَصْنَامِ وَ قَوْلُهُ قَالَتْ أُخْراهُمْ لِأُولَاهُمْ رَبَّنَا هَؤُلَاءِ أَضَلُّونَا یَعْنِی أَئِمَّهًَْ الْجَوْرِ فَآتِهِمْ عَذاباً ضِعْفاً مِنَ النَّارِ فَقَالَ اللَّهُ لِکُلٍّ ضِعْفٌ وَ لکِنْ لَا تَعْلَمُونَ.

علیّ‌بن‌ابراهیم ( قَالَ ادْخُلُواْ فِی أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِکُم مِّن الْجِنِّ وَ الإِنسِ فِی النَّارِ کُلَّمَا دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَّعَنَتْ أُخْتَهَا حَتَّی إِذَا ادَّارَکُواْ فِیهَا جَمِیعًا؛ یعنی گرد هم آمدند: و این کلام خداوند أُخْتَهَا؛ یعنی (امّتی) که بعد از آن آمده است، در بت‌پرستی از آنان پیروی کرده است. و مراد از این سخن خدای عزّوجلّ: قَالَتْ أُخْرَاهُمْ لأُولاَهُمْ رَبَّنَا هَؤُلاء أَضَلُّونَا پیشوایان ظلم و ستم است. و در تفسیر کلام خداوند فَآتِهِمْ عَذاباً ضِعْفاً مِنَ النَّار خداوند می‌فرماید: «برای هرکدام [از شما] عذاب مضاعف است ولی نمی‌دانید»!

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۵، ص۱۲۲
القمی، ج۱، ص۲۲۷
بیشتر