آیه ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتابَ الَّذينَ اصْطَفَيْنا مِنْ عِبادِنا فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَيْراتِ بِإِذْنِ اللهِ ذلِكَ هُوَ الْفَضْلُ الْكَبيرُ [32]
سپس اين كتاب [آسمانى] را به گروهى از بندگان برگزيده‌ی خود به ميراث داديم [امّا] از ميان آنها عدّه‌اى بر خود ستم كردند، و عدّه‌اى ميانه‌رو بودند، و گروهى به اذن خدا در نيكي‌ها [از همه] پيشى‌گرفتند، و اين، همان فضيلت بزرگ است!
الباقر ( عَنْ جَابِرٍالْجُعْفِیِّ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَیْراتِ بِإِذْنِ اللهِ فَقَالَ الظَّالِمُ مِنَّا مَنْ لَا یَعْرِفُ حَقَّ الْإِمَامِ (وَ الْمُقْتَصِدُ الْعَارِفُ بِحَقِّ الْإِمَامِ (وَ السَّابِقُ بِالْخَیْرَاتِ بِإِذْنِ اللَّهِ هُوَ الْإِمَامُ جَنَّاتُ عَدْنٍ یَدْخُلُونَها یَعْنِی السَّابِقَ وَ الْمُقْتَصِدَ.
امام باقر ( جابر جعفی گوید: از امام باقر (در مورد کلام خداوند: ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَیْراتِ بِإِذْنِ اللهِ سؤال کردم. فرمود: «ظالمِ از ما خانواده، کسی است که حق امام را نشناسد و مقتصد عارف به حق امام است و سابق در خیرات به اذن خدا خود امام است؛ جَنَّاتُ عَدْنٍ یَدْخُلُونَها بهشت برین که داخل آن می‌شوند سابق و مقتصداند.
الصّادق ( الظَّالِمُ لِنَفْسِهِ مِنَّا مَنْ لَا یَعْرِفُ حَقَّ الْإِمَامِ وَ الْمُقْتَصِدُ مِنَّا الْعَارِفُ بِحَقِّ الْإِمَامِ وَ السَّابِقُ بِالْخَیْرَاتِ هُوَ الْإِمَامُ وَ هَؤُلَاءِ کُلُّهُمْ مَغْفُورٌ لَهُمْ.
امام صادق ( اصحاب ما از میسربن‌عبد العزیز نقل کرده‌اند که حضرت صادق (فرمود: «ظالم از ما خانواده کسی است که عارف به حقّ امام نباشد و مقتصد کسی از ما خانواده است که عارف به امام باشد و سابق به خیرات خود امام است و تمام این سه دسته آمرزیده خواهند شد»..
الرّضا ( عَنْ أَحْمَدَ‌بْنِ‌عُمَرَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاالْحَسَنِ الرِّضَا (عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا ... قَالَ وَ السَّابِقُ بِالْخَیْرَاتِ الْإِمَامُ (وَ الْمُقْتَصِدُ الْعَارِفُ بِالْإِمَامِ (وَ الظَّالِمُ لِنَفْسِهِ الَّذِی لَا یَعْرِفُ الْإِمَامَ.
امام رضا ( احمدبن‌عمر گوید: از امام رضا (در مورد آیه: ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا پرسیدم. فرمود: سابق به خیرات امام است و مقتصد کسی است که امام را بشناسد و ظالم به خود کسی است که امام را نشناسد.
الصّادق ( عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ‌اللَّهِ (عَنْ هَذِهِ الْآیَهًِْ ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا قَالَ أَیَّ شَیْءٍ تَقُولُ قُلْتُ أَقُولُ إِنَّهَا خَاصٌّ لِوُلْدِ فَاطِمَهًَْ (فَقَالَ مَنْ أَشَالَ سَیْفَهُ وَ دَعَا النَّاسَ إِلَی نَفْسِهِ إِلَی الضَّلَالِ مِنْ وُلْدِ فَاطِمَهًَْ (وَ غَیْرِهِمْ فَلَیْسَ بِدَاخِلٍ فِی هَذِهِ الْآیَهًِْ قُلْتُ مَنْ یَدْخُلُ فِیهَا قَالَ الظَّالِمُ لِنَفْسِهِ الَّذِی لَا یَدْعُوالنَّاسَ إِلَی ضَلَالٍ وَ لَا هُدًی وَ الْمُقْتَصِدُ مِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ الْعَارِفُ حَقَّ الْإِمَامِ وَ السَّابِقُ بِالْخَیْرَاتِ الْإِمَامُ.
امام صادق ( ابوبصیر گوید: از امام صادق (درباره‌ی این آیه: ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا پرسیدم. فرمود: «تو چه می‌گویی». عرض کردم: «من می‌گویم اختصاص به فرزندان فاطمه (دارد». فرمود: «کسی که شمشیر بکشد و مردم را به امامت خویش دعوت کند و گمراه نماید چه از فرزندان فاطمه (و یا دیگری باشد در این آیه داخل نخواهد بود». عرض کردم: «پس آیه شامل چه کسانی است»؟ فرمود: «ظالم به خود کسی است که مردم را دعوت به خیر و شرّ نکند مقتصد کسی است که عارف به حقّ امام باشد و سابق به خیرات خود امام است».
الباقر ( السَّابِقُ بِالْخَیْرَاتِ الْإِمَامُ فَهِیَ فِی وُلْدِ عَلِیٍّ (وَ فَاطِمَهًَْ (.
امام باقر ( سابق به خیرات، امام (است، که از فرزندان علی (و فاطمه (است.
الصّادق ( عَنْ سُلَیْمَانَ‌بْنِ‌خَالِد عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِهِ تَعَالَی ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا فَقَالَ أَیَّ شَیْءٍ تَقُولُونَ أَنْتُمْ قُلْتُ نَقُولُ إِنَّهَا فِی الْفَاطِمِیِّینَ قَالَ لَیْسَ حَیْثُ تَذْهَبُ لَیْسَ یَدْخُلُ فِی هَذَا مَنْ أَشَارَ بِسَیْفِهِ وَ دَعَا النَّاسَ إِلَی خِلَافٍ فَقُلْتُ فَأَیُّ شَیْءٍ الظَّالِمُ لِنَفْسِهِ قَالَ الْجَالِسُ فِی بَیْتِهِ لَا یَعْرِفُ حَقَّ الْإِمَامِ وَ الْمُقْتَصِدُ الْعَارِفُ بِحَقِّ الْإِمَامِ وَ السَّابِقُ بِالْخَیْرَاتِ الْإِمَامُ.
امام صادق ( سلیمان‌بن‌خالد گوید: از امام صادق (تفسیر آیه: ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتَابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنَا مِنْ عِبَادِنَا، را پرسیدم و حضرت پاسخ داد: «شما چه نظری دارید»؟ عرض کردم: «ما قائل هستیم به اینکه این آیه در شأن فاطمیّین نازل شده است». حضرت فرمود: «این طور که شما می‌گویید، نیست؛ زیرا کسی که به شمشیر خود اشاره کرده و مردم را به اختلاف فرا می‌خواند، از مصادیق این آیه نیست». عرض کردم: «پس ظالِمٌ لِنَفسِهِ (ستم کننده به خود) چه کسی است»؟ حضرت فرمود: «منظور، کسی است که در خانه‌اش می‌نشیند و حق امام را نمی‌شناسد و منظور از مقتصد (میانه‌رو)، کسی است که حق امام را می‌شناسد و منظور از سابِقٌ بِالخَیرات (کسی که در اعمال نیک پیشی می‌گیرد)، امام است».
علی‌بن‌إبراهیم ( الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا وَ هُمُ الْأَئِمَّهًُْ (قَالَ فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ (غَیْرَ الْأَئِمَّهًِْ وَ هُوَ الْجَاحِدُ لِلْإِمَامِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ هُوَ الْمُقِرُّ بِالْإِمَامِ وَ مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَیْراتِ بِإِذْنِ اللهِ وَ هُوَ الإمَامُ.
علیّ‌بن‌ابراهیم ( ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا آنها عبارت از ائمّه (هستند. ظالِمٌ لِنَفْسِهِ از آل محمّد آنها غیر از ائمّه هستند که منکر امام باشند وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ کسی است که اقرار به امام دارد وَ مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَیْراتِ بِإِذْنِ اللهِ که همان امام است.
العسکری ( رُوِیَ عَنْ أَبِی‌هَاشِمٍ أَنَّهُ سَأَلَهُ عَنْ قَوْلِهِ تَعَالَی ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَیْراتِ بِإِذْنِ اللهِ قَال: کُلُّهُمْ مِنْ آلِ مُحَمَّد (الظَّالِمُ لِنَفْسِهِ الَّذِی لَا یُقِرُّ بِالْإِمَامِ (وَ الْمُقْتَصِدُ الْعَارِفُ بِالْإِمَامِ (وَ السَّابِقُ بِالْخَیْرَاتِ الْإِمَامُ فَجَعَلْتُ أُفَکِّرُ فِی نَفْسِی عِظَمَ مَا أَعْطَی اللَّهُ آلَ مُحَمَّدٍ (وَ بَکَیْتُ فَنَظَرَ إِلَیَّ وَ قَالَ الْأَمْرُ أَعْظَمُ مِمَّا حَدَّثْتَ بِهِ نَفْسَکَ مِنْ عِظَمِ شَأْنِ آلِ مُحَمَّدٍ (فَاحْمَدِ اللَّهَ أَنْ جَعَلَکَ مُتَمَسِّکاً بِحَبْلِهِمْ تُدْعَی یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ بِهِمْ إِذَا دُعِیَ کُلُّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ إِنَّکَ عَلَی خَیْر. ٍ
امام عسکری ( از ابوهاشم روایت است که از امام (درباره‌ی این آیه: ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَیْراتِ بِإِذْنِ اللهِ سؤال کرد. فرمود: «تمام این‌ها که وارث کتاب هستند از آل محمّدند؛ کسی که ظالم به نفس خویش است آن کسی است که اقرار به امام ندارد، و مقتصد کسی است که عارف به امام است، و سابق در خیرات خود امام می باشد». من در دل درباره‌ی مقام و موقعیّت عظیمی که خداوند به آل محمّد داده است فکر می‌کردم و گریه‌ام گرفت. امام (نگاهی به من نموده و فرمود: «امر بزرگ‌تر از آن است که تو در دل درباره‌ی عظمت مقام و موقعیّت آل محمّد (خیال کردی. خدا را سپاسگزار باش که تو را از چنگ‌زنندگان به دست‌آویز ولایت این خاندان قرار داده. روز قیامت که هر گروه را با پیشوای خود فرا خوانند، ائمّه (را نیز خواهند خواست. تو عاقبت به خیر هستی».
الباقر ( عَنْ سَالِمٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاجَعْفَرٍ (عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَیْراتِ بِإِذْنِ اللهِ قَالَ السَّابِقُ بِالْخَیْرَاتِ الْإِمَامُ (وَ الْمُقْتَصِدُ الْعَارِفُ لِلْإِمَامِ وَ الظَّالِمُ لِنَفْسِهِ الَّذِی لَا یَعْرِفُ الْإِمَامَ.
امام باقر ( سالم گوید: از امام باقر (در مورد آیه: ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَیْراتِ بِإِذْنِ اللهِ پرسیدم. فرمود: «سابق به خیرات، امام است و مقتصد کسی است که امام را بشناسد و ظالم به خود کسی است که امام را نشناسد».
الصّادق ( عَنِ الْحَسَنِ‌بْنِ‌رَاشِدٍ قَالَ: ... ثُمَّ قَالَ أَلَا یَا حَسَنُ إِنَّ فَاطِمَهًَْ (أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَحَرَّمَ اللَّهُ ذُرِّیَّتَهَا عَلَی النَّارِ وَ فِیهِمْ نَزَلَتْ ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَیْراتِ فَإِنَّ الظَّالِمَ لِنَفْسِهِ الَّذِی لَا یَعْرِفُ الْإِمَامَ وَ الْمُقْتَصِدُ الْعَارِفُ بِحَقِّ الْإِمَامِ وَ السَّابِقُ بِالْخَیْرَاتِ هُوَ الْإِمَامُ ثُمَّ قَالَ یَا حَسَنُ إِنَّا أَهْلُ بَیْتٍ لَا یَخْرُجُ أَحَدُنَا مِنَ الدُّنْیَا حَتَّی یُقِرَّ لِکُلِّ ذِی فَضْلٍ بِفَضْلِهِ.
امام صادق ( حسن‌بن‌راشد گوید: ... امام صادق (رو به من نموده و فرمود: «حسن‌بن‌راشد! فاطمه (پاک‌سرشت است خداوند ذرّیّه‌ی او را بر آتش جهنّم حرام نموده و درباره‌ی آنها این آیه: ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَیْراتِ نازل شده است. ستم‌کننده به نفس خود کسی است که امام را نمی‌شناسد میانه‌رو مقتصد کسی است که امام را می‌شناسد سبقت‌گیرنده به کار نیک خود امام است. حسن! ما خانواده‌ای هستیم که هر یک از ما قبل از خارج شدن از دنیا به فضیلت هر صاحب فضلی (منظور اقرار به مقام امام وقت است)، اقرار خواهد کرد».
الباقر ( عَنْ سَوْرَهًَْ‌بْنِ‌کُلَیْبٍ قَال: قُلْتُ لِأَبِی‌جَعْفَرٍ (مَا مَعْنَی قَوْلِهِ عَزَّوَجَلَّ ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا ... قَالَ الظَّالِمُ لِنَفْسِهِ الَّذِی لَا یَعْرِفُ الْإِمَامَ (قُلْتُ فَمَنِ الْمُقْتَصِدُ قَالَ الَّذِی یَعْرِفُ الْإِمَامَ (قُلْتُ فَمَنِ السَّابِقُ بِالْخَیْرَاتِ قَالَ الْإِمَامُ (قُلْتُ فَمَا لِشِیعَتِکُمْ قَالَ تُکَفَّرُ ذُنُوبُهُمْ وَ تُقْضَی دُیُونُهُمْ وَ نَحْنُ بَابُ حِطَّتِهِمْ وَ بِنَا یُغْفَرُ لَهُمْ.
امام باقر ( سورهًْ‌بن‌کلیب گوید: از امام باقر (پرسیدم: «معنی این آیه: ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ چیست»؟ ... فرمود: «ظالم به نفس کسی است که امام را نشناسد». پرسیدم: «مقتصد کیست»؟ فرمود: «کسی که امام را می‌شناسد»، گفتم: «پس سابق به خیرات کیست»؟ فرمود: «امام است»، عرض کردم: «پس برای شیعیان شما چه خواهد بود»؟ فرمود: «از گناهان آنها چشم‌پوشی میشود و دیون آنها پرداخت می‌گردد و ما در حطّه‌ی آن‌هاییم و به وسیله‌ی ما بخشیده می‌شوند».
الکاظم ( ... وَ قَدْ وَرِثْنَا نَحْنُ هَذَا الْقُرْآنَ الَّذِی فِیهِ مَا تُسَیَّرُ بِهِ الْجِبَالُ وَ تُقَطَّعُ بِهِ الْبُلْدَانُ وَ تُحْیَا بِهِ الْمَوْتَی وَ نَحْنُ نَعْرِفُ الْمَاءَ تَحْتَ الْهَوَاءِ وَ إِنَّ فِی کِتَابِ اللَّهِ لآَیَاتٍ مَا یُرَادُ بِهَا أَمْرٌ إِلَّا أَنْ یَأْذَنَ اللَّهُ بِهِ مَعَ مَا قَدْ یَأْذَنُ اللَّهُ مِمَّا کَتَبَهُ الْمَاضُونَ جَعَلَهُ اللَّهُ لَنَا فِی أُمِّ الْکِتَابِ إِنَّ اللَّهَ یَقُولُ وَ ما مِنْ غائِبَةٍ فِی السَّماءِ وَ الْأَرْضِ إِلَّا فِی کِتابٍ مُبِینٍ ثُمَّ قَالَ ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا فَنَحْنُ الَّذِینَ اصْطَفَانَا اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَ أَوْرَثَنَا هَذَا الَّذِی فِیهِ تِبْیَانُ کُلِّ شَیْءٍ.
امام کاظم ( ... ما این قرآن را به ارث برده ایم که درونمایه اش کوه ها را روان میسازد و سرزمین ها را قطعه قطعه می گرداند و مردگان را زنده می کند، و ما جای آب را به زیر آسمان می دانیم. در کتاب خدا آیاتی هست که هر خواسته ای به وسیله‌ی آن آیات به اذن خداوند برآورده می شود، افزون بر آن، آنچه را که اذن خداوند را جاری می سازد و پیامبران پیشین به ارث نهاده اند، خداوند در امّ الکتاب برای ما قرار داده است، خداوند می فرماید: و هیچ موجود پنهانی در آسمان و زمین نیست مگر اینکه در کتاب مبین (در لوح محفوظ و علم بی‌پایان پروردگار) ثبت است! (نمل/۷۵) و می فرماید: ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا ما همان کسانی هستیم که خداوند عزّ‌وجلّ برگزید و کتابی را که در آن بیان همه چیز هست، به ما به میراث داد.
أمیرالمومنین ( فَنَحْنُ الَّذِینَ اصْطَفَانَا اللَّهُ مِنْ عِبَادِهِ وَ نَحْنُ صَفْوَهًُْ اللَّهِ وَ لَنَا ضَرَبَ الْأَمْثَالَ وَ عَلَیْنَا نَزَلَ الْوَحْیُ.
امام علی ( پس کسانی هستیم که خداوند از میان بندگانش برگزید و ما برگزیده خدا هستیم و برای ما مثال زده شده و بر ما وحی نازل شد.
الصّادق ( الْأَئِمَّهًُْ الْهُدَی (الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا.
امام صادق ( اهل قرآن ائمّه هدی هستند که در این آیه ذکر شد: ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا.
الباقر ( عَنِ الثُّمَالِیِّ قَالَ: کُنْتُ جَالِساً فِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ مَعَ أَبِی‌جَعْفَرٍ (إِذْ أَتَاهُ رَجُلَانِ مِنْ أَهْلِ الْبَصْرَهًْ ... قَالا: أَخْبِرْنَا عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَیْراتِ بِإِذْنِ اللهِ ذلِکَ هُوَ الْفَضْلُ الْکَبِیرُ إِلَی آخِرِ الْآیَتَیْنِ قَالَ نَزَلَتْ فِینَا أَهْلَ الْبَیْتِ قَالَ أَبُوحَمْزَهًَْ فَقُلْتُ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی فَمَنِ الظَّالِمُ لِنَفْسِهِ مِنْکُمْ قَالَ مَنِ اسْتَوَتْ حَسَنَاتُهُ وَ سَیِّئَاتُهُ مِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ فَهُوَ ظَالِمٌ لِنَفْسِهِ فَقُلْتُ مَنِ الْمُقْتَصِدُ مِنْکُمْ قَالَ الْعَابِدُ لِلَّهِ فِی الْحَالَیْنِ حَتَّی یَأْتِیَهُ الْیَقِینُ فَقُلْتُ فَمَنِ السَّابِقُ مِنْکُمْ بِالْخَیْرَاتِ قَالَ مَنْ دَعَا وَ اللَّهِ إِلَی سَبِیلِ رَبِّهِ وَ أَمَرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَی عَنِ الْمُنْکَرِ وَ لَمْ یَکُنْ لِلْمُضِلِّینَ عَضُداً وَ لَا لِلْخَائِنِینَ خَصِیماً وَ لَمْ یَرْضَ بِحُکْمِ الْفَاسِقِینَ إِلَّا مَنْ خَافَ عَلَی نَفْسِهِ وَ دِینِهِ وَ لَمْ یَجِدْ أَعْوَاناً.
امام باقر ( ثمالی گوید: در مسجدالحرام خدمت امام باقر (نشسته بودم دو نفر از اهالی بصره پیش آمدند، عرض کردند: «ما سؤالی داریم اجازه می‌فرمایید بپرسیم»؟. فرمود: «هر چه مایلید بپرسید». گفتند: «تفسیر این آیه را: ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا ... می‌خواهیم». فرمود: «این آیات درباره‌ی ما اهل‌بیت (پیغمبر نازل شده است». عرض کردم: «فدایت شوم پس ظالم از شما اهل‌بیت کیست»؟ فرمود: «کسی که حسنات و گناهانش برابر باشد، او به خود ظلم نموده است. مقتصد کسی است که خدا را در هر دو حالت (سختی و سستی) می‌پرستد تا مرگ گریبانش را بگیرد». عرض کردم: «پس سابق به خیرات کیست»؟ فرمود: «به خدا قسم کسی که دعوت به راه حق کند و امر به معروف و نهی از منکر نماید و پشتیبان گمراهان نباشد و دشمن تبهکاران باشد و هرگز تن به حکم تبهکاران ندهد مگر از جان خویش یا دین خویش باک داشته باشد و یاوری پیدا نکند».
الرّضا ( عَنِ الرَّیَّانِ‌بْنِ‌الصَّلْتِ عَنِ الرِّضَا (فِی حَدِیث: أَنَّ الْمَأْمُونَ سَأَلَ عُلَمَاءَ الْعِرَاقِ وَ خُرَاسَانَ عَنْ قَوْلِهِ تَعَالَی ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا فَقَالَتِ الْعُلَمَاءُ أَرَادَ اللَّهُ بِذَلِکَ الْأُمَّهًَْ کُلَّهَا فَقَالَ الْمَأْمُونُ مَا تَقُولُ یَا أَبَا الْحَسَنِ (فَقَالَ الرِّضَا (إِنَّهُ لَوْ أَرَادَ الْأُمَّهًَْ لَکَانَتْ بِأَجْمَعِهَا فِی الْجَنَّهًِْ إِلَی أَنْ قَالَ فَصَارَتْ وِرَاثَهًُْ الْکِتَابِ لِلْعِتْرَهًِْ الطَّاهِرَهًِْ لَا لِغَیْرِهِمْ ... قَالَ الْمَأْمُونُ وَ مَنِ الْعِتْرَهًُْ الطَّاهِرَهًُْ فَقَالَ الرِّضَا (الَّذِینَ وَصَفَهُمُ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ فَقَالَ إِنَّما یُرِیدُ اللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً وَ هُمُ الَّذِینَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (إِنِّی مُخَلِّفٌ فِیکُمُ الثَّقَلَیْنِ کِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی وَ إِنَّهُمَا لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّی یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ انْظُرُوا کَیْفَ تَخْلُفُونِّی فِیهِمَا أَیُّهَا النَّاسُ لَا تُعَلِّمُوهُمْ فَإِنَّهُمْ أَعْلَمُ مِنْکُمْ إِلَی أَنْ قَالَ فَصَارَتْ وِرَاثَهًُْ الْکِتَابِ لِلْمُهْتَدِینَ دُونَ الْفَاسِقِینَ.
امام رضا ( ریّان‌بن‌صلت گوید: امام رضا (به مجلس مأمون در مرو حاضر شد. در آن مجلس عدّه‌ای از علمای عراق و خراسان حضور داشتند، مأمون گفت: «معنی این آیه را برایم بگویید: ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا». علما گفتند: «مراد خداوند تمامی امّت است»، مأمون گفت: «یا ابا الحسن! نظر شما چیست»؟ حضرت فرمود: «با آنان هم عقیده نیستم، بلکه به نظر من مراد خداوند عترت طاهره پیامبر (بوده است»، ... مأمون سؤال کرد: «عترت طاهره چه کسانی هستند»؟ حضرت فرمود: «همان کسانی که خداوند آنان را در کتابش اینگونه وصف نموده است: خداوند فقط می‌خواهد پلیدی و گناه را از شما اهل بیت دور کند و کاملاً شما را پاک سازد (احزاب/۳۳) و آنان همان کسانی هستند که پیامبر (درباره‌شان فرموده است: «من دو چیز گرانبها را که کتاب خدا و عترتم یعنی اهل بیتم را در میان شما باقی می‌گذارم. آن دو از یکدیگر جدا نخواهند شد تا در حوض بر من وارد شوند، ببینید بعد من در مورد آن دو چه می‌کنید؟ ای مردم به آنان چیزی نیاموزید زیرا آنان از شما دانشمندترند» ... در نتیجه وراثت پیامبری و کتاب، مختصّ به هدایت یافتگان است نه فاسقین».
الرّضا ( عَنِ الرَّیَّانِ‌بْنِ‌الصَّلْتِ: عَنِ الرِّضَا (فِی حَدِیثٍ أَنَّهُ قَالَ لِلْعُلَمَاءِ فِی مَجْلِسِ الْمَأْمُونِ أَخْبِرُونِی عَنْ هَذِهِ الْآیَهًِْ ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا فَقَالَتِ الْعُلَمَاءُ أَرَادَ اللَّهُ بِذَلِکَ الْأُمَّهًَْ کُلَّهَا فَقَالَ الرِّضَا (بَلْ أَرَادَ اللَّهُ الْعِتْرَهًَْ الطَّاهِرَهًَْ إِلَی أَنْ قَالَ الرِّضَا (وَ نَحْنُ أَهْلُ الذِّکْر. ِ
امام رضا ( ریّان‌بن‌صلت گوید: امام رضا (در مجلسی که عدّه‌ای از علمای عراق و خراسان حضور داشتند، فرمود: «معنی این آیه را برایم بگویید: ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا». علما گفتند: «مراد خداوند تمامی امّت است»، حضرت فرمود: «بلکه به نظر من مراد خداوند عترت طاهره پیامبر (بوده است ... و ما اهل ذکر هستیم».
الباقر ( تَفْسِیرُ جَابِرِ‌بْنِ‌یَزِیدَ عَنِ الْإِمَامِ أَثْبَتَ اللَّهُ تَعَالَی بِهَذِهِ وَلَایَهًَْ علی‌بن‌ابی‌طالب (لِأَنَّ عَلِیّاً (کَانَ أَوْلَی بِرَسُولِ اللَّهِ (مِنْ غَیْرِهِ لِأَنَّهُ کَانَ أَخُوهُ أَخَاهُ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهًِْ لِأَنَّهُ حَازَ مِیرَاثَهُ وَ سِلَاحَهُ وَ مَتَاعَهُ وَ بَغْلَتَهُ الشَّهْبَاءَ وَ جَمِیعَ مَا تَرَکَ وَ وَرِثَ کِتَابَهُ مِنْ بَعْدِهِ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا وَ هُوَ الْقُرْآنُ کُلُّهُ نَزَلَ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (وَ کَانَ یُعَلِّمُ النَّاسَ مِنْ بَعْدِ النَّبِیِّ (وَ لَمْ یُعَلِّمْهُ أَحَدٌ وَ کَانَ یُسْأَلُ وَ لَا یَسْأَلُ أَحَداً عَنْ شَیْءٍ مِنْ دِینِ اللَّهِ وَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَی کِنَانَهًَْ مِنْ وُلْدِ إِسْمَاعِیلَ (وَ اصْطَفَی قُرَیْشاً مِنْ کِنَانَهًَْ وَ اصْطَفَی هَاشِماً مِنْ قُرَیْشٍ وَ لَمْ یَکُنْ لِلْمَشَایِخِ فِی الَّذِی هُوَ صَفْوَهًُْ الصَّفْوَهًِْ نَصِیبٌ ثُمَّ إِنَّهُ هَاشِمِیٌّ مِنْ هَاشِمِیَّیْنِ وَ لَمْ یَکُنْ فِی زَمَانِهِ غَیْرُهُ وَ غَیْرُ أَخَوَیْهِ وَ غَیْرُ ابْنَیْهِ أَبُوهُ أَبُوطَالِبِ‌بْنُ‌عَبْدِ‌الْمُطَّلِبِ‌بْنِ‌هَاشِمٍ أُمُّهُ فَاطِمَهًُْ‌بِنْتُ‌أَسَدِ‌بْنِ‌هَاشِمٍ.
امام باقر ( در تفسیر جابربن‌یزید از امام (آمده است: «خداوند با این آیه ولایت علی‌بن‌ابی‌طالب (را اثبات فرموده است، زیرا علی (از دیگری به رسول خدا (سزاوارتر بود، چون در دنیا و آخرت برادر وی بود، زیرا میراث، سلاح، اثاثیه، استر او شهباء و هر آنچه را که آن حضرت داشت، به ارث برد، بعد از او کتابش را به ارث برد، خدای متعال می فرماید: ثمَُّ أَوْرَثْنَا الْکِتَابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنَا مِنْ عِبَادِنَا و آن عبارت است از کُلّ قرآن که بر رسول خدا (نازل گشت و او پس از پیامبر (مردم را تعلیم می داد و کسی وی را تعلیم نداد. از وی پرسیده می‌شد و از کسی درباره‌ی دین خدا نمی پرسید، و خداوند از فرزندان اسماعیل (، «کنانه» را برگزید و از کنانه «قریش» را برگزید و از قریش «هاشم» را برگزید، و مشایخ دیگر از آن کسی که برگزیده‌ی برگزیدگان بود نصیبی نداشتند، از طرفی، او یک هاشمی است که از پدر و مادری هاشمی‌زاده شده و در زمان وی کسی جز او و برادرانش و دو پسرش از چنین امتیازی برخوردار نبود. پدرش ابوطالب‌بن‌عبدالمطلّب بن هاشم (بود و مادرش فاطمه بنت اسد بن هاشم است».
الصّادق ( عَنْ عَاصِمِ‌بْنِ‌حُمَیْدٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ اللَّهِ (إِنَّ الصَّفا وَ الْمَرْوَةَ مِنْ شَعائِرِ اللهِ یَقُولُ لَا حَرَجَ عَلَیْهِ أَنْ یَطَّوَّفَ بِهِمَا فَنَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ فَقُلْتُ هِیَ خَاصَّهًٌْ أَوْ عَامَّهًٌْ قَالَ هِیَ بِمَنْزِلَهًِْ قَوْلِهِ ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا فَمَنْ دَخَلَ فِیهِمْ مِنَ النَّاسِ کَانَ بِمَنْزِلَتِهِمْ یَقُولُ اللَّهُ وَ مَنْ یُطِعِ اللهَ وَ الرَّسُولَ فَأُولئِکَ مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِینَ وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفِیقاً.
امام صادق ( عاصم‌بن‌حمید نقل کرده است که از امام صادق (درباره‌ی نزول این کلام خداوند که فرمود: «صفا» و «مروه» از شعائر (و نشانه‌های) خداست! (بقره/۱۵۸). [و خدا میفرماید:] مانعی نیست که بر آن دو طواف کنند. پرسیدم: «این آیه خاص است یا عام»؟ امام فرمود: «این آیه به منزله این سخن خداوند است که فرمود: ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا پس هر یک از مردم که در میان آنان وارد شود، به منزله‌ی آنان است. خداوند میفرماید: و کسی که خدا و پیامبر را اطاعت کند، (در روز رستاخیز،) همنشین کسانی خواهد بود که خدا، نعمت خود را بر آنان تمام کرده از پیامبران و صدّیقان و شهدا و صالحان و آنها رفیقهای خوبی هستند (نساء/۶۹).
الباقر ( عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ إِنَّ الصَّفا وَ الْمَرْوَةَ مِنْ شَعائِرِ اللهِ یَقُولُ لَا حَرَجَ عَلَیْهِ أَنْ یَطَّوَّفَ بِهِمَا قَالَ فَقَالَ إِنَّ الْجَاهِلِیَّهًَْ قَالُوا کُنَّا نَطُوفُ بِهِمَا فِی الْجَاهِلِیَّهًِْ فَإِذَا جَاءَ الْإِسْلَامُ فَلَا نَطُوفُ بِهِمَا قَالَ وَ أَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ هَذِهِ الْآیَهًَْ قَالَ قُلْتُ خَاصَّهًٌْ هِیَ أَمْ عَامَّهًٌْ قَالَ هِیَ بِمَنْزِلَهًِْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ ... فَمَنْ دَخَلَ فِیهِ مِنَ النَّاسِ کَانَ بِمَنْزِلَتِهِمْ إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ یَقُولُ وَ مَنْ یُطِعِ اللهَ وَ الرَّسُولَ ...
امام باقر ( محمّدبن‌مسلم گوید: شنیدم امام باقر (فرمود: «صفا» و «مروه» از شعائر (و نشانه‌های) خداست! و فرمود: مانعی نیست که بر آن دو طواف کنند (بقره/۱۵۸). ... و خداوند این آیه را نازل فرمود. به امام (گفتم: «این آیه خاص است یا عام»؟ امام فرمود: «این آیه به منزله این سخن خداوند است که فرمود: ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا پس هر یک از مردم که در میان آنان وارد شود، به منزله‌ی آنان است. خداوند میفرماید: و کسی که خدا و پیامبر را اطاعت کند، (در روز رستاخیز،) همنشین کسانی خواهد بود که خدا، نعمت خود را بر آنان تمام کرده از پیامبران و صدّیقان و شهدا و صالحان و آنها رفیقهای خوبی هستند (نساء/۶۹).