آیه ۴۵ - سوره فاطر

آیه وَ لَوْ يُؤاخِذُ اللهُ النَّاسَ بِما كَسَبُوا ما تَرَكَ عَلى ظَهْرِها مِنْ دَابَّةٍ وَ لكِنْ يُؤَخِّرُهُمْ إِلى أَجَلٍ مُسَمًّى فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ فَإِنَّ اللهَ كانَ بِعِبادِهِ بَصيراً [45]

اگر خداوند مردم را به سبب كارهايى كه مرتكب شده‌اند مجازات كند، جنبنده‌اى را بر پشت زمين باقى نخواهد گذاشت؛ ولى [به لطفش] آن‌ها را تا سرآمد معيّنى تأخير مى‌اندازد [و مهلت اصلاح مى‌دهد] امّا هنگامى‌كه اجل آنان فرا رسد، [خداوند هر‌كس را به مقتضاى عملش جزا مى‌دهد] به يقين خداوند نسبت به بندگانش بيناست.

۱
(فاطر/ ۴۵)

علی‌بن‌إبراهیم ( فِی قَوْلِهِ تَعَالَی وَ لَوْ یُؤاخِذُ اللهُ النَّاسَ بِمَا کَسَبُوا ما تَرَکَ عَلَی ظَهْرِهَا مِنْ دَابَّةٍ وَ لکِنْ یُؤَخِّرُهُمْ إِلَی أَجَلٍ مُسَمًّی قَالَ: لَا یُؤَاخِذُهُمُ اللَّهُ عِنْدَ الْمَعَاصِی وَ عِنْدَ اغْتِرَارِهِمْ بِاللَّهِ.

علیّ‌بن‌ابراهیم ( وَلَوْ یُؤَاخِذُ اللهُ النَّاسَ بِمَا کَسَبُوا مَا تَرَکَ عَلَی ظَهْرِهَا مِن دَابَّةٍ وَلَکِن یُؤَخِّرُهُمْ إِلَی أَجَلٍ مُّسَمًّی، یعنی خداوند به هنگام انجام معصیت‌ها و به هنگام مغرورشدن آن‌ها در برابر او، آن‌ها را مؤاخذه نمی‌کند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۴۷۸
البرهان/ القمی، ج۲، ص۲۱۰
۲
(فاطر/ ۴۵)

علی‌بن‌إبراهیم ( وَ لَوْ یُؤاخِذُ اللهُ النَّاسَ بِما کَسَبُوا ما تَرَکَ عَلی ظَهْرِها مِنْ دَابَّةٍ لَمْ أُکَلِّفْکَ فَوْقَ طَاقَتِکَ وَ لَمْ أَحْمِلْکَ مِنَ الْأَمَانَهًِْ إِلَّا مَا قَرَرْتَ بِهَا عَلَی نَفْسِکَ وَ رَضِیتُ لِنَفْسِی مِنْکَ مَا رَضِیتَ بِهِ لِنَفْسِکَ مِنِّی ثُمَّ قَالَ عَزَّ وَ جَل وَ لکِنْ یُؤَخِّرُهُمْ إِلی أَجَلٍ مُسَمًّی فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ فَإِنَّ اللهَ کانَ بِعِبادِهِ بَصِیراً.

علیّ‌بن‌ابراهیم ( وَ لَوْ یُؤاخِذُ اللهُ النَّاسَ بِما کَسَبُوا ما تَرَکَ عَلی ظَهْرِها مِنْ دَابَّةٍ؛ تو را بیشتر از طاقتت مکلّف نکردم و بیش از آن امانتی که خودت به آن اقرار کردی بر دوش تو نگذاشتم، و برای خود، از تو همان را پسندیدم که برای تو از خودم پسندیدم. وَ لکِنْ یُؤَخِّرُهُمْ إِلی أَجَلٍ مُسَمًّی فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ فَإِنَّ اللهَ کانَ بِعِبادِهِ بَصِیراً.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۴۷۸
القمی، ج۲، ص۲۱۰
۳
(فاطر/ ۴۵)

الرّسول ( إِنَّ اللَّهَ یَقُولُ یَا ابْنَ آدَمَ (أفَلِیَ الْحَمْدُ وَ الْحُجَّهًُْ عَلَیْکَ بِالْبَیَانِ وَ لِیَ السَّبِیلُ عَلَیْکَ بِالْعِصْیَانِ وَ لَکَ الْجَزَاءُ الْحَسَنُ عِنْدِی بِالْإِحْسَانِ لَمْ أَدَعْ تَحْذِیرَکَ بِی وَ لَمْ آخُذْکَ عِنْدَ عِزَّتِکَ وَ هُوَ قَوْلُهُ وَ لَوْ یُؤاخِذُ اللهُ النَّاسَ بِما کَسَبُوا ما تَرَکَ عَلی ظَهْرِها مِنْ دَابَّةٍ لَمْ أُکَلِّفْکَ فَوْقَ طَاقَتِکَ وَ لَمْ أَحْمِلْکَ مِنَ الْأَمَانَهًِْ إِلَّا مَا أَقْرَرْتَ بِهَا عَلَی نَفْسِکَ وَ رَضِیْتُ لِنَفْسِی مِنْکَ مَا رَضِیتُ بِهِ لِنَفْسِکَ مِنِّی.

پیامبر ( رسول خدا (فرمود: خداوند میفرماید: ای فرزند آدم! ... بنابراین من به جهت حجّت و بیانی که بر تو دارم سزاوار سپاس هستم و به سبب عصیانت بر تو اختیار دارم و تو به سبب احسانی که میکنی نزد من پاداش داری، هشدار دادن تو به خود را فرونگذاشتم و تو را در هنگام عزّتمندی مؤاخذه نکردم که این همان سخن خداوند است [که فرمود]: وَ لَوْ یُؤاخِذُ اللهُ النَّاسَ بِما کَسَبُوا ما تَرَکَ عَلی ظَهْرِها مِنْ دَابَّةٍ تو را بیشتر از طاقتت مکلّف نکردم و بیش از آن امانتی که خودت به آن اقرار کردی بر دوش تو نگذاشتم، و برای خود، از تو همان را پسندیدم که برای تو از خودم پسندیدم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۲، ص۴۷۸
بحار الأنوار، ج۵، ص۹۳/ البرهان/ نورالثقلین
بیشتر