آیه الَّذي أَطْعَمَهُمْ مِنْ جُوعٍ وَ آمَنَهُمْ مِنْ خَوْفٍ [4]
همان كس كه آنها را از گرسنگي نجات داد و از ترس و ناامني ايمن ساخت.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- نَزَلَتْ فِی قُرَیْشٍ لِأَنَّهُ کَانَ مَعَاشُهُمْ مِنَ الرِّحْلَتَیْنِ رِحْلَةٍ فِی الشِّتَاءِ إِلَی الْیَمَنِ وَ رِحْلَهًٍْ فِی الصَّیْفِ إِلَی الشَّامِ وَ کَانُوا یَحْمِلُونَ مِنْ مَکَّهًَْ الْأُدْمَ وَ اللِّبَاسَ وَ مَا یَقَعُ مِنْ نَاحِیَهًِْ الْبَحْرِ مِنَ الْفُلْفُلِ وَ غَیْرِهِ فَیَشْتَرُونَ بِالشَّامِ الثِّیَابَ و الدَّرْمَکَ وَ الْحُبُوبَ وَ کَانُوا یَتَأَلَّفُونَ فِی طَرِیقِهِمْ وَ یُثْبِتُونَ فِی الْخُرُوجِ فِی کُلِّ خُرْجَهًٍْ رَئِیساً مِنْ رُؤَسَاءِ قُرَیْشٍ وَ کَانَ مَعَاشُهُمْ مِنْ ذَلِکَ فَلَمَّا بَعَثَ اللَّهُ نَبِیَّهُ (صلی الله علیه و آله) اسْتَغْنَوْا عَنْ ذَلِکَ لِأَنَّ النَّاسَ وَفَدُوا عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ حُجُّوا إِلَی الْبَیْتِ، فَقَالَ اللَّهُ: فَلْیَعْبُدُوا رَبَّ هذَا الْبَیْتِ الَّذِی أَطْعَمَهُمْ مِنْ جُوعٍ فَلَا یَحْتَاجُونَ أَنْ یَذْهَبُوا إِلَی الشَّامِ وَ آمَنَهُمْ مِنْ خَوْفٍ یَعْنِی خَوْفَ الطَّرِیق.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- این سوره دربارهی قریش نازل شد؛ چرا که قریشیان از راه دو سفر، زندگی خود را میگذراندند: سفرهای زمستانه به یمن و سفری در تابستان به شام. ایشان از مکّه، پوست و خشکبار و کالاهایی همچون فلفل و... که از راه دریا آورده میشد، بار میگرفتند و در شام، جامه و آرد سفید و حبوبات میخریدند. آنها در راه به یکدیگر میپیوستند و برای هر سفری که خارج میشدند، یکی از بزرگان قریش را رئیس خود میکردند و از این راه زندگی میگذراندند. چون خداوند رسول خود (صلی الله علیه و آله) را برانگیخت، آنان از این کار بینیاز شدند؛ چرا که مردم گرد رسول خدا (صلی الله علیه و آله) جمع میشدند و حجّ کعبه بهجا میآوردند، از اینرو خداوند فرمود: لیَعْبُدُوا رَبَّ هَذَا الْبَیْتِ، الَّذِی أَطْعَمَهُم مِّن جُوعٍ و دیگر نیاز ندارند که به شام بروند و وَ آمَنَهُم مِّنْ خَوْفٍ یعنی ترس از راه.