آیه ۱۴ - سوره اعلی

آیه قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّى [14]

به يقين كسي كه خود را پاكيزه ساخت، رستگار شد.

۱
(اعلی/ ۱۴)

الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ مِنْ تَمَامِ الصَّوْمِ إِعْطَاءُ الزَّکَاهًِْ یَعْنِی الْفِطْرَهًَْ کَمَا أَنَّ الصَّلَاهًَْ عَلَی النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) مِنْ تَمَامِ الصَّلَاهًِْ لِأَنَّهُ مَنْ صَامَ وَ لَمْ یُؤَدِّ الزَّکَاهًَْ فَلَا صَوْمَ لَهُ إِذَا تَرَکَهَا مُتَعَمِّداً وَ لَا صَلَاهًَْ لَهُ إِذَا تَرَکَ الصَّلَاهًَْ عَلَی النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) إِنَّ اللَّهَ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ قَدْ بَدَأَ بِهَا قَبْلَ الصَّلَاهًِْ قَالَ قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکَّی* وَ ذَکَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّی.

امام صادق (علیه السلام)- روزه با پرداخت زکات فطره کامل می‌شود، همچنان که نماز با درود فرستادن بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به کمال خود میرسد. پس هرکس روزه بگیرد، امّا به عمد زکات فطره را واگذارد، روزهای برایش نیست؛ و هرکس نماز بخواند، امّا بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) درود نفرستند و آن را به عمد واگذارد، نمازی برایش نیست؛ چراکه خداوند عزّوجلّ زکات فطره را بر نماز مقدّم داشت و فرمود: قَدْ أَفْلَحَ مَن تَزَکَّی * وَ ذَکَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّی.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۵۰
من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۱۸۳/ تهذیب الأحکام، ج۲، ص۱۵۹/ وسایل الشیعهًْ، ج۶، ص۴۰۷/روضهًْ الواعظین، ج۲، ص۳۵۸/ فقه القرآن، ج۱، ص۲۵۳/ المقنعهًْ، ص۲۶۴/ البرهان، فیه: «الصلاهًْ» بدل «الصوم»
۲
(اعلی/ ۱۴)

الصّادق (علیه السلام)- قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکَّی قَالَ مَنْ أَخْرَجَ الْفِطْرَهًْ.

امام صادق (علیه السلام)- قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکَّی مراد کسی است که زکات فطره را از مال خود بیرون کرد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۵۰
وسایل الشیعهًْ، ج۷، ص۴۵۰/ من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۵۱۰/ القمی، ج۲، ص۴۱۶/ دعایم الإسلام، ج۱، ص۲۶۶/ البرهان، فیه: «قبل صلاهًْ العید»
۳
(اعلی/ ۱۴)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَن أَبِی ذَرٍّ (رحمة الله علیه) قَالَ قُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) هَلْ فِی أَیْدِینَا مِمَّا أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَیْکَ شَیْءٌ مِمَّا کَانَ فِی صُحُفِ إِبْرَاهِیمَ وَ مُوسَی قَالَ یَا أَبَاذَرٍّ (رحمة الله علیه) اقْرَأْ قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکَّی* وَ ذَکَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّی* بَلْ تُؤْثِرُونَ الْحَیاةَ الدُّنْیا* وَ الْآخِرَةُ خَیْرٌ وَ أَبْقی* إِنَّ هذا لَفِی الصُّحُفِ الْأُولی* صُحُفِ إِبْراهِیمَ وَ مُوسی.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ابوذر گوید: گفتم: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)، در دست ما چیزی از آنچه خداوند از صحف ابراهیم و موسی (علیها السلام) بر تو نازل کرده وجود دارد»؟ فرمود: «ای ابوذر (رحمة الله علیه)! بخوان: به یقین کسی که پاکی جست [و خود را تزکیه کرد]، رستگار شد. و [آنکه] نام پروردگارش را یاد کرد سپس نماز خواند! ولی شما زندگی دنیا را مقدّم می‌دارید، درحالی‌که آخرت بهتر و پایدارتر است! این دستورها در کتب آسمانی پیشین [نیز] آمده است، در کتب ابراهیم و موسی. (اعلی/۱۹-۱۴)».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۵۲
بحارالأنوار، ج۷۴، ص۷۴/ مکارم الأخلاق، ص۴۷۲/ أعلام الدین، ص۲۰۶/ الأمالی للطوسی، ص۵۳۹/ الخصال، ج۲، ص۵۲۳/ مجموعهًْ ورام، ج۲، ص۶۶/ معانی الأخبار، ص۳۳۲/ عوالی اللآلی، ج۱، ص۹۰
۴
(اعلی/ ۱۴)

ابن عبّاس (رحمة الله علیه)- {قَالَ ابنُ‌سَلَام} یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) فَهَلْ فِی کِتَابِکَ شَیْءٌ مِنْ هَذِهِ الصُّحُفِ قَالَ نَعَمْ یَا ابْنَ‌سَلَامٍ قَالَ مَا هُوَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) فَقَرَأَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکَّی إِلَی قَوْلِهِ صُحُفِ إِبْراهِیمَ وَ مُوسی.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ابن‌سلام گفت: ای محمّد (صلی الله علیه و آله) در کتاب تو از این صحف چیزی درج است؟ فرمود: «آری، ای پسر سلام». پرسید: «آن چیست ای محمّد (صلی الله علیه و آله)»؟ فرمود: «پیغمبر (صلی الله علیه و آله) برای او خواند: قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکَّی* وَ ذَکَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّی* بَلْ تُؤْثِرُونَ الحَیاةَ الدُّنْیا* وَ الْآخِرَةُ خَیْرٌ وَ أَبْقی* إِنَّ هذا لَفِی الصُّحُفِ الْأُولی* صُحُفِ إِبْراهِیمَ وَ مُوسی».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۵۲
بحارالأنوار، ج۵۷، ص۲۴۳
بیشتر