آیه فَكُّ رَقَبَةٍ [13]
آزادكردن برده‌اي.
الصّادق (علیه السلام)- یَعْنِی بِقَوْلِهِ فَکُّ رَقَبَةٍ وَلَایَهًَْ أَمِیرِ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فَإِنَّ ذَلِکَ فَکُّ رَقَبَةٍ.
امام صادق (علیه السلام)- خداوند متعال در کلام خود: فَکُّ رَقَبَةٍ، ولایت امیرمؤمنان علی (علیه السلام) را منظور می‌دارد. پس ولایت امیرمؤمنان (علیه السلام)، باز کردن [ذمّه از] گردن است.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- الْعَقَبَهًُْ الْأَئِمَّهًُْ (علیهم السلام) مَنْ صَعِدَهَا فَکَ رَقَبَتَهُ مِنَ النَّار.
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- عقبه؛ ائمّه (علیهم السلام) هستند هرکس بر آن صعود کند از قید آتش رهائی می‌یابد.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی بَصِیر عَنْ أَبِی‌عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی فَکُّ رَقَبَةٍ قَالَ بِنَا تُفَکُّ الرِّقَابُ وَ بِمَعْرِفَتِنَا.
امام صادق (علیه السلام)- درباره‌ی کلام خداوند متعال فرمود: «با ما و با شناخت ماست که گردن ها رهایی می یابند».
الصّادق (علیه السلام)- أُفِیدُکَ حَرْفاً هُوَ خَیْرٌ لَکَ مِنَ الدُّنْیَا وَ مَا فِیهَا قَوْلُهُ تَعَالَی فَکُّ رَقَبَةٍ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی فَکَّ رِقَابَکُمْ مِنَ النَّارِ بِوَلَایَتِنَا أَهْلَ الْبَیْتِ وَ أَنْتُمْ صَفْوَهًُْ اللَّهِ وَ لَوْ أَنَّ الرَّجُلَ مِنْکُمْ یَأْتِی بِذُنُوبٍ مِثْلِ رَمْلِ عَالِجٍ لَشَفَعْنَا فِیهِ عِنْدَ اللَّهِ تَعَالَی فَلَکُمُ الْبُشْرَی فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ فِی الْآخِرَةِ لا تَبْدِیلَ لِکَلِماتِ اللهِ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ.
امام صادق (علیه السلام)- برایت حرفی می زنم که بهتر از دنیا و آنچه در دنیا است باشد. در این آیه می‌فرماید: فَکُّ رَقَبَةٍ خداوند شما را از آتش جهنّم به واسطه‌ی ولایت ما رهانید. شما برگزیده خدایید. اگر مردی از شما با گناهی به اندازه انبوهی رمل به محشر آید، ما شفیع او خواهیم بود نزد خداوند. شما را بشارت باد در دنیا و آخرت. تغییری در کلمات خدا نیست، این است آن رستگاری بزرگ.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی بَکْرٍ الْحَضْرَمِی عَنْ أَبِی‌عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی فَکُّ رَقَبَةٍ قَالَ النَّاسُ کُلُّهُمْ عَبِیدُ النَّارِ إِلَّا مَنْ دَخَلَ فِی طَاعَتِنَا وَ وَلَایَتِنَا فَقَدْ فَکَّ رَقَبَتَهُ مِنَ النَّارِ وَ الْعَقَبَهًُْ وَلَایَتُنَا.
امام صادق (علیه السلام)- ابوبکر خضرمی از امام صادق (علیه السلام) روایت می‌کنند: که در مورد آیه‌ی فَکُّ رَقَبَةٍ فرمود: مردم همه بنده‌ی آتشند مگر کسی که داخل در فرمانبرداری و ولایت ما شود که دراین‌صورت از قید آتش آزاد شده و عقبه ولایت ما است.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- رُوِیَ مَرْفُوعاً عَنِ الْبَرَاءِ ابْنِ عَازِبٍ قَالَ: جَاءَ أَعْرَابِیُّ إِلَی النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ: یَا رَسُولَ اللهِ (صلی الله علیه و آله) عَلِّمْنِی عَمَلًا یُدْخِلُنِی الْجَنَّهًَْ، قَالَ: إِنْ کُنْتَ أَقْصَرْتَ الْخُطْبَهًَْ لَقَدْ أَعْرَضْتَ الْمَسْأَلَهًَْ، أَعْتِقِ النَّسَمَهًَْ وَ فُکَّ الرَّقَبَهًَْ. فَقَالَ: أَ وَ لَیْسَا وَاحِداً؟ قَالَ: لَا، عِتْقُ الرَّقَبَهًِْ أَنْ تَتَفَرَّدَ بِعِتْقِهَا، وَ فَکُّ الرَّقَبَهًِْ أَنْ تُعِینَ فِی ثَمَنِهَا.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- در حدیثی مرفوع از براءبن‌عازب نقل شده است: شخصی اعرابی (عرب بیابان نشین) نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله) آمد و گفت: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! به من عملی بیاموز که مرا وارد بهشت کند». فرمود: «اگر من سخن را کوتاه می‌کردم، تو از سؤال کردن دوری می‌کردی، اعتق النسمه (برده‌ای را آزاد کن) و فک رقبة (گردن برده‌ای را آزاد کن)». [اعرابی] گفت: «مگر این دو، یکی نیستند». فرمود: «نه! عتق رقبه (عتق نسمه) این است که به تنهایی برده‌ای را آزاد کنی و فَکُّ رَقَبَةٍ این است که در قیمت آن (عبد) کمک کنی (بخشی از پول عبد را بدهی و به‌صورت شریکی آزاد کنی)».
الباقر (علیه السلام)- فَکُّ رَقَبَةٍ النَّاسُ کُلُّهُمْ عَبِیدُ النَّارِ مَا خَلَا نَحْنُ وَ شِیعَتَنَا فَکَّ اللَّهُ رِقَابَهُمْ مِنَ النَّارِ.
امام باقر (علیه السلام)- فَکُّ رَقَبَةٍ، مردم، همگی بنده‌ی دوزخند به‌جز ما و شیعیان ما که خداوند گردن های ایشان را از دوزخ رهایی می بخشد.