آیه ۵ - سوره بینه

آیه وَ ما أُمِرُوا إِلاَّ لِيَعْبُدُوا اللهَ مُخْلِصينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفاءَ وَ يُقيمُوا الصَّلاةَ وَ يُؤْتُوا الزَّكاةَ وَ ذلِكَ دينُ الْقَيِّمَةِ [5]

و به آن‌ها دستوري داده نشده بود جز اينكه خدا را بپرستند و دين خود را براي او خالص كنند و به توحيد بازگردند،و نماز را برپا دارند و زكات را بپردازند؛ و اين است دين پايدار.

۱
(بینه/ ۵)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ عَزَّوَجَلَّ ... وَ ما أُمِرُوا هَؤُلَاءِ الْأَصْنَافُ إِلَّا لِیَعْبُدُوا اللهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ وَ الْإِخْلَاصُ الْإِیمَانُ بِاللَّهِ وَ بِرَسُولِهِ (صلی الله علیه و آله) وَ الْأَئِمَّهًِْ (علیهم السلام) وَ قَوْلُهُ وَ یُقِیمُوا الصَّلاةَ وَ یُؤْتُوا الزَّکاةَ فَالصَّلَاهًُْ وَ الزَّکَاهًُْ أَمِیرُ‌الْمُؤْمِنِینَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) وَ ذلِکَ دِینُ الْقَیِّمَةِ قَالَ هِیَ فَاطِمَهًُْ (سلام الله علیها).

امام باقر (علیه السلام)- و به این گروه‌ها دستوری داده نشده بود. جز اینکه خدا را بپرستند و دین خود را برای او خالص کنند. اخلاص ایمان به خدا و پیامبر (صلی الله علیه و آله) و ائمّه (علیهم السلام) است. وَ یُقِیمُوا الصَّلاةَ وَ یُؤْتُوا الزَّکاةَ نماز و زکات امیرالمؤمنین علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) است. وَ ذلِکَ دِینُ الْقَیِّمَةِ اشاره به فاطمه (سلام الله علیها) است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۰۰
بحارالأنوار، ج۲۳، ص۳۶۹/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۸۰۰
۲
(بینه/ ۵)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- مَعْرِفَتِی بِالنُّورَانِیَّهًِْ مَعْرِفَهًُْ اللَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ وَ مَعْرِفَهًُْ اللَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ مَعْرِفَتِی بِالنُّورَانِیَّهًِْ وَ هُوَ الدِّینُ الْخَالِصُ الَّذِی قَالَ اللَّهُ تَعَالَی وَ ما أُمِرُوا إِلَّا لِیَعْبُدُوا اللهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ حُنَفاءَ وَ یُقِیمُوا الصَّلاةَ وَ یُؤْتُوا الزَّکاةَ وَ ذلِکَ دِینُ الْقَیِّمَةِ یَقُولُ مَا أُمِرُوا إِلَّا بِنُبُوَّهًِْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ هُوَ الدِّینُ الْحَنِیفِیَّهًُْ الْمُحَمَّدِیَّهًُْ السَّمْحَهًُْ وَ قَوْلُهُ یُقِیمُونَ الصَّلاهًَْ فَمَنْ أَقَامَ وَلَایَتِی فَقَدْ أَقَامَ الصَّلَاهًَْ ... مَنْ لَمْ یُقِرَّ بِوَلَایَتِی لَمْ یَنْفَعْهُ الْإِقْرَارُ بِنُبُوَّهًِْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) إِلَّا أَنَّهُمَا مَقْرُونَانِ وَ ذَلِکَ أَنَّ النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) نَبِیٌّ مُرْسَلٌ وَ هُوَ إِمَامُ الْخَلْقِ وَ عَلِیٌّ (علیه السلام) مِنْ بَعْدِهِ إِمَامُ الْخَلْقِ وَ وَصِیُّ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) کَمَا قَالَ لَهُ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) أَنْتَ مِنِّی بِمَنْزِلَهًِْ هَارُونَ مِنْ مُوسَی إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِیَّ بَعْدِی وَ أَوَّلُنَا مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) وَ أَوْسَطُنَا مُحَمَّدٌ وَ آخِرُنَا مُحَمَّدٌ فَمَنِ اسْتَکْمَلَ مَعْرِفَتِی فَهُوَ عَلَی الدِّینِ الْقَیِّمِ کَمَا قَالَ اللَّهُ تَعَالَی وَ ذلِکَ دِینُ الْقَیِّمَةِ.

امام علی (علیه السلام)- شناخت با نورانیّت، شناخت خدا است و شناخت خدا معرفت من است با نورانیّت. این است همان دین خالص که خداوند می‌فرماید: وَ ما أُمِرُوا إِلَّا لِیَعْبُدُوا اللهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ حُنَفاءَ وَ یُقِیمُوا الصَّلاةَ وَ یُؤْتُوا الزَّکاةَ وَ ذلِکَ دِینُ الْقَیِّمَةِ. می‌فرماید: به آن‌ها دستور داده نشده مگر اینکه به نبوّت حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله) ایمان آورند که همان دین حنیف محمّدی ساده است. این قسمت آیه: وَ یُقِیمُوا الصَّلاةَ؛ هرکس اقامه ولایت مرا کرده باشد نماز را به‌پای داشته است... هر که اقرار به ولایت من نداشته باشد اقرار به نبوّت پیامبر (صلی الله علیه و آله) برای او سودی نخواهد داشت این دو با هم قرین و همراهند. زیرا پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نبیّ مرسل و امام مردم است. علی (علیه السلام) پس از او امام مردم و وصیّ محمّد (صلی الله علیه و آله) است چنانچه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: تو نسبت به من مانند هارون نسبت به موسی هستی جز اینکه بعد از من هیچ پیامبری نیست. اوّل ما محمّد (صلی الله علیه و آله) و وسط ما محمّد (علیه السلام) و آخر ما محمّد (عجل الله تعالی فرجه الشریف) نام دارد هرکس معرفت مرا کامل داشته باشد او بر دین قیّم و استوار است چنانچه در این آیه می‌فرماید: ذلِکَ دِینُ الْقَیِّمَةِ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۰۰
بحارالأنوار، ج۲۶، ص۱
۳
(بینه/ ۵)

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- حُنَفاءَ قَالَ طَاهِرِینَ.

علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- حُنَفَاء؛ [یعنی] پاکان.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۰۰
القمی، ج۲، ص۴۳۲
۴
(بینه/ ۵)

الصّادق (علیه السلام)- وَ ذلِکَ دِینُ الْقَیِّمَةِ قَالَ إِنَّمَا هُوَ وَ ذَلِکَ دِینُ الْقَائِم (عجل الله تعالی فرجه الشریف).

امام صادق (علیه السلام)- وَذَلِکَ دِینُ الْقَیِّمَةِ؛ آن همان دین حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۰۰
بحارالأنوار، ج۲۳، ص۳۷۰/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۸۰۱/ البرهان
۵
(بینه/ ۵)

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- ذلِکَ دِینُ الْقَیِّمَةِ أَیْ دِیٌن قَیِّم.

علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ ذلِکَ دِینُ الْقَیِّمَةِ؛ یعنی دینی پایدار.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۸، ص۳۰۰
القمی، ج۲، ص۴۳۲
بیشتر