آیه ۱۵ - سوره تغابن

آیه إِنَّما أَمْوالُكُمْ وَ أَوْلادُكُمْ فِتْنَةٌ وَ اللهُ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ [15]

اموال و فرزندانتان فقط وسيله‌ی آزمايش شما هستند؛ و خداست كه پاداش عظيم نزد اوست.

۱
(تغابن/ ۱۵)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- سَمِعَ رَجُلًا یَقُولُ اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنَ الْفِتْنَهًِْ فَقَالَ أَرَاکَ تَتَعَوَّذُ مِنْ مَالِکَ وَ وَلَدِکَ یَقُولُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ إِنَّما أَمْوالُکُمْ وَ أَوْلادُکُمْ فِتْنَةٌ وَ لَکِنْ قُلِ اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنْ مَضَلَّاتِ الْفِتَنِ.

امام علی (علیه السلام)- حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) شنید که مردی می‌گوید: خدایا از فتنه پناه به تو می‌برم، حضرت فرمود: «تو را می‌بینم که از مال و فرزند خود [به خدا] پناه می‌بری [زیرا] خداوند با عزّت و جلال می‌فرماید: أَنَّما أَمْوالُکُمْ وَ أَوْلادُکُمْ فِتْنَةٌ بلکه بگو: پروردگارا پناه به تو می‌برم از فتنه‌های گمراه‌کننده».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۰۸
وسایل الشیعهًْ، ج۷، ص۱۳۷/ بحارالأنوار، ج۹۰، ص۳۲۵/ الأمالی للطوسی، ص۵۸۰/ مجموعهًْ ورام، ج۲، ص۷۲/ أعلام الدین، ص۲۱۰
۲
(تغابن/ ۱۵)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- لَا یَقُولَنَّ أَحَدُکُمْ اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنَ الْفِتْنَهًْ لِأَنَّهُ لَیْسَ أَحَدٌ إِلَّا وَ هُوَ مُشْتَمِلٌ عَلَی فِتْنَهًْ وَ لَکِنْ مَنِ اسْتَعَاذَ فَلْیَسْتَعِذْ مِنْ مُضِلَّاتِ الْفِتَنِ فَإِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ یَقُولُ وَ اعْلَمُوا أَنَّما أَمْوالُکُمْ وَ أَوْلادُکُمْ فِتْنَةٌ.

امام علی (علیه السلام)- [فرمود]: کسی از شما نگوید خدایا از فتنه به تو پناه می‌برم! چه هیچ‌کس نیست جز که در فتنه‌ای است، لیکن آنکه پناه خواهد از فتنه‌های گمراه کننده پناهد که خدای سبحان فرماید: وَ اعْلَمُوا أَنَّما أَمْوالُکُمْ وَ أَوْلادُکُمْ فِتْنَةٌ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۰۸
نهج البلاغه، ص۴۸۳/ نورالثقلین/ متشابه القرآن، ج۱، ص۱۷۵
۳
(تغابن/ ۱۵)

السّجّاد (علیه السلام)- فَاتَّقُوا اللَّهَ عِبَادَ اللَّهِ تَقْوَی مُؤَمِّلٍ ثَوَابَهُ وَ خَافٍ عِقَابَهُ فَقَدْ لِلَّهِ أَنْتُمْ أَعْذَرَ وَ أَنْذَرَ وَ شَوَّقَ وَ خَوَّفَ فَلَا أَنْتُمْ إِلَی مَا شَوَّقَکُمْ إِلَیْهِ مِنْ کَرِیمِ ثَوَابِهِ تَشْتَاقُونَ فَتَعْمَلُونَ وَ لَا أَنْتُمْ مِمَّا خَوَّفَکُمْ بِهِ مِنْ شَدِیدِ عِقَابِهِ وَ أَلِیمِ عَذَابِهِ تَرْهَبُونَ فَتَنْکُلُونَ وَ قَدْ نَبَّأَکُمُ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ أَنَّهُ فَمَنْ یَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحاتِ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلا کُفْرانَ لِسَعْیِهِ وَ إِنَّا لَهُ کاتِبُونَ ثُمَّ ضَرَبَ لَکُمُ الْأَمْثَالَ فِی کِتَابِهِ وَ صَرَّفَ الْآیَاتِ لِتَحْذَرُوا عَاجِلَ زَهْرَهًِْ الْحَیَاهًِْ الدُّنْیَا فَقَالَ إِنَّما أَمْوالُکُمْ وَ أَوْلادُکُمْ فِتْنَةٌ وَ اللهُ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِیمٌ فَاتَّقُوا اللهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَ اسْمَعُوا وَ أَطِیعُوا.

امام سجاد (علیه السلام)- از خدا بپرهیزید مانند آن پرهیزکاری که امید ثواب دارد و از کیفرش می‌ترسد خدا را سوگند یاد می‌کنم که او بهانه‌ی شما را قطع کرده و ترسانیده است، شما را تشویق نموده و برحذر داشته، نه شما علاقه‌ای به ثواب‌های عالی خدا پیدا کرده‌اید که عمل نمایید و نه از عقاب و کیفر شدیدی که ترسانیده است می‌ترسید تا از کار زشت خودداری نمایید در قرآن کریم به شما اطلاع داده. و هرکس چیزی از اعمال شایسته بجا آورد، درحالی‌که ایمان داشته باشد، کوشش او ناسپاسی نخواهد شد و ما تمام اعمال او را [برای پاداش] می‌نویسیم. (انبیاء/۹۴) هرکه اعمال صالح با ایمان انجام دهد کوشش را ندیده نمی‌گیریم و ما برای او یادداشت می‌کنیم. بعد خداوند در قرآن کریم مثل‌ها زده و آیاتی را مقرّر داشته تا بترسید از زیبایی زودگذر دنیا فرموده است: ما أَمْوالُکُمْ وَ أَوْلادُکُمْ فِتْنَةٌ وَ اللهُ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِیمٌ. فَاتَّقُوا اللهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَ اسْمَعُوا وَ أَطِیعُوا.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۰۸
بحارالأنوار، ج۷۵، ص۱۲۸/ تحف العقول، ص۲۷۲
۴
(تغابن/ ۱۵)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- سَأَلُوهُ (علیاً (علیه السلام)) عَنِ الْمُتَشَابِهِ فِی تَفْسِیرِ الْفِتْنَهًِْ فَقَال ... وَ مِنْهُ فِتْنَهًُْ الْمَحَبَّهًِْ لِلْمَالِ وَ الْوَلَدِ کَقَوْلِهِ تَعَالَی إِنَّما أَمْوالُکُمْ وَ أَوْلادُکُمْ فِتْنَةٌ أَیْ إِنَّمَا حُبُّکُمْ لَهَا فِتْنَهًٌْ لَکُم.

امام علی (علیه السلام)- از امام علی (علیه السلام) درباره‌ی متشابه (معانی متعدّد) در تفسیر فِتْنَةٌ پرسیدند، فرمود: «و از جمله آن فِتْنَةٌ [به‌معنای] محبّت مال و فرزند است؛ مانند سخن خدای تعالی: إِنَّما أَمْوالُکُمْ وَ أَوْلادُکُمْ فِتْنَةٌ یعنی محبّت شما به آن‌ها فِتْنَةٌ (وسیله‌ی آزمایش) برای شما است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۰۸
بحارالأنوار، ج۹۰، ص۱۶/ بحارالأنوار، ج۵، ص۱۷۴؛ «ای انما حبکم فتنه لکم» محذوف
۵
(تغابن/ ۱۵)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَن بُرَیْدَهًَْ قَالَ: کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَخْطُبُ فَجَاءَ الْحَسَنُ (علیه السلام) وَ الْحُسَیْنُ (علیه السلام) وَ عَلَیْهِمَا قَمِیصَانِ أَحْمَرَانِ یَمْشِیَانِ وَ یَعْثُرَانِ فَنَزَلَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مِنَ الْمِنْبَرَ فَحَمَلَهُمَا وَ وَضْعَهُمَا بَیْنَ یَدَیْهِ ثُمَّ قَالَ صَدَقَ اللَّهُ إِنَّما أَمْوالُکُمْ وَ أَوْلادُکُمْ فِتْنَةٌ فَنَظَرْتُ إِلَی هَذَیْنِ الصَّبِیَّیْنِ یَمْشِیَانِ وَ یَعْثُرَانِ فَلَمْ أَصْبِرْ حَتَّی قَطَعْتُ حَدِیثِی وَ رَفَعْتُهُمَا.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- بریده گوید: روزی حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) برای ما خطبه می‌خواندند، دراین‌هنگام حسنین (علیها السلام) درحالی‌که دو پیراهن قرمزی در بر داشتند از راه رسیدند، و در هنگام راه رفتن به زمین می‌افتادند، پیغمبر (صلی الله علیه و آله) از منبر فرود آمد و آن‌ها را گرفت و در مقابل خود نشانید، پس از این فرمود: خداوند راست گفته که إِنَّما أَمْوالُکُمْ وَ أَوْلادُکُمْ فِتْنَةٌ، من این دو کودک را دیدم بر زمین می‌افتند دلم آرام نگرفت لذا سخن خود را قطع کردم و آن‌ها را از زمین بلند کردم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۰۸
بحارالأنوار، ج۴۳، ص۳۰۰/ بحارالأنوار، ج۴۳، ص۲۸۴/ المناقب، ج۳، ص۳۸۵؛ «نظرت هاتین ... رفعتهما» محذوف/ إعلام الوری، ص۲۲۱/ نورالثقلین/ کشف الغمهًْ، ج۱، ص۵۴۶؛ «رایت هذین فلم اصبر حتی اخذتهما» و «بتفاوت لفظی»
بیشتر