آیه بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ [1]
به‌نام خداوند بخشنده‌ی مهربان
الصّادق (علیه السلام)- مَا نَزَلَ کِتَابٌ مِنَ السَّمَاءِ إِلَّا أَوَّلُهُ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ.
امام صادق (علیه السلام) کتابی از آسمان نازل نگردیده مگر اینکه در ابتدای آن، بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ است.
الصّادق (علیه السلام)- مَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّمَاءِ کِتَاباً إِلَّا وَ فَاتِحَتُهُ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ وَ إِنَّمَا کَانَ یُعْرَفُ انْقِضَاءُ السُّورَهًِْ بِنُزُولِ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ ابْتِدَاءً لِلْأُخْرَی.
امام صادق (علیه السلام) خداوند هیچ کتابی را از آسمان فرو نفرستاد، مگر آنکه آغازگر آن بِسْمِ الله الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ بوده است و پایان هر سوره نیز با نزول بِسْمِ الله الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ آغازین سوره‌ی بعدی مشخص شده است.
الباقر (علیه السلام)- أَوَّلُ کُلِ کِتَابٍ نَزَلَ مِنَ السَّمَاءِ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم.
امام باقر (علیه السلام) ابتدای هر کتابی که از آسمان نازل گردیده بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ است.
الصّادق (علیه السلام)- لَا تَدَعْ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ وَ إِنْ کَانَ بَعْدَهُ شِعْر.
امام صادق (علیه السلام) بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ را وامگذار، گرچه پس از آن شعری باشد.
الصّادق (علیه السلام)- فِی کَشفِ الغُمَّهًِْ: قَالَ: بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ تِیجَانُ الْعَرَبِ.
امام صادق (علیه السلام) بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ تاج‌های عرب است.
الصّادق (علیه السلام)- عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ: بَعدَ اَن حَکَی عَنِ النَّبِیّ (صلی الله علیه و آله) مَا رَاَی اِذ عَرَجَ بِهِ وَ عِلَّهًْ الاَذَانِ وَ الاِفتِتَاحِ: فَلَمَّا فَرَغَ مِنَ التَّکْبِیرِ وَ الِافْتِتَاحِ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ الْآنَ: وَصَلْتَ إِلَیَّ فَسَمِّ بِاسْمِی. فَقَالَ: بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فَمِنْ أَجْلِ ذَلِکَ جُعِلَ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فِی أَوَّلِ السُّوَر.
امام صادق (علیه السلام) در علل الشّرایع در حدیثی طولانی بعد از اینکه امام صادق (علیه السلام) از پیامبر (صلی الله علیه و آله) آنچه را در معراج مشاهده فرموده بود و [همچنین] علّت گفتن اذان و تکبیرة الاحرام [در نماز] را نقل فرمود ... گفت: [حضرت رسول (صلی الله علیه و آله)] وقتی از تکبیر و افتتاح فارغ شد خداوند عزّوجلّ فرمود: «الان به من رسیدی پس اسم مرا یاد کن». حضرت (صلی الله علیه و آله) فرمود: «بِسْمِ الله الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ» و به‌همین خاطر در اوّل هر سوره، گفتن بِسْمِ الله الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ مشروع گردید.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ: فَلَمَّا فَرَغَ مِنَ التَّکْبِیرِ وَ الِافْتِتَاحِ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ: الْآنَ وَصَلْتَ إِلَیَّ فَسَمِّ بِاسْمِی. فَقَالَ: بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فَمِنْ أَجْلِ ذَلِکَ جُعِلَ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فِی أَوَّلِ کُلِّ السُّورَهًٍْ ... فَقَالَ اللَّهُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ: قَطَعْتَ ذِکْرِی فَسَمِ بِاسْمِی فَقَالَ: بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فَمِنْ أَجْلِ ذَلِکَ جُعِلَ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ بَعْدَ الْحَمْدِ فِی اسْتِقْبَالِ السُّورَهًِْ الْأُخْرَی.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که فرمود: هنگامی‌که پیامبر (صلی الله علیه و آله) از گفتن الله اکبر و تکبیرة الاحرام فارغ شد خداوند عزّوجلّ فرمود: «اکنون به من رسیدی، پس نام مرا ببر». پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ»؛ به‌همین خاطر در ابتدای هر سوره [از قرآن] بِسْمِ الله الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ قرار داده شده است. خداوند عزیز و جبّار فرمود: «یاد مرا قطع نمودی، پس نام مرا ببر». پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «بِسْمِ الله الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ»؛ به‌همین خاطر بعد از قرائت سوره‌ی حمد و در ابتدای سوره‌ی دیگر [که بعد از حمد خوانده می‌شود] بِسْمِ الله الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ قرار داده شده است.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قَالَ أَمِیرُ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام): إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ خَصَّ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) وَ شَرَّفَهُ بِهَا وَ لَمْ یُشْرِکْ مَعَهُ فِیهَا أَحَداً مِنْ أَنْبِیَائِهِ (علیهم السلام) مَا خَلَا سُلَیْمَانَ (علیه السلام) فَإِنَّهُ أَعْطَاهُ مِنْهَا بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ أَ لَا تَرَاهُ یَحْکِی عَنْ بِلْقِیسَ حِینَ قَالَتْ: إِنِّی أُلْقِیَ إِلَیَّ کِتابٌ کَرِیمٌ* إِنَّهُ مِنْ سُلَیْمانَ وَ إِنَّهُ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) امام علی (علیه السلام) فرمود: خداوند عزّوجلّ آن (فاتحه‌الکتاب) را به محمّد (صلی الله علیه و آله) اختصاص داد و او را بدان مفتخر ساخت و هیچ یک از پیامبران (علیهم السلام) را در این امر با وی شریک نگرداند، مگر حضرت سلیمان (علیه السلام) را که از فاتحة الکتاب آیه: بِسْمِ الله الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ را به او عطا فرمود و از بلقیس حکایت کرد، آنگاه که او گفت: نامه‌ی پرارزشی به‌سوی من افکنده شده! این نامه از سلیمان است، و چنین می‌باشد: به‌نام خداوند بخشنده‌ی مهربان. (نمل/۳۰۲۹).
الصّادق (علیه السلام)- إِذَا أَمَّ الرَّجُلُ الْقَوْمَ جَاءَ شَیْطَانٌ إِلَی الشَّیْطَانِ الَّذِی هُوَ قَرِینُ الْإِمَامِ فَیَقُولُ: هَلْ ذَکَرَ اللَّهَ؟ یَعْنِی هَلْ قَرَأَ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ؟ فَإِنْ قَالَ: نَعَمْ؛ هَرَبَ مِنْهُ وَ إِنْ قَالَ: لَا؛ رَکِبَ عُنُقَ الْإِمَامِ وَ دَلَّی رِجْلَیْهِ فِی صَدْرِهِ فَلَمْ یَزَلِ الشَّیْطَانُ إِمَامَ الْقَوْمِ حَتَّی یَفْرُغُوا مِنْ صَلَاتِهِمْ.
امام صادق (علیه السلام) هرگاه کسی به امامت گروهی ایستد، شیطان به نزد شیطانی دیگر که نزدیک امام ایستاده می‌آید و می‌پرسد: «آیا نام خدا را به زبان آورد»؟ یعنی آیا بِسْمِ الله الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ را خواند؟ اگر بگوید: آری، او از امام دور می‌شود و اگر بگوید نه، او بر گردن امام سوار می‌شود و پاهایش را بر سینه‌اش می‌آویزد و این‌گونه شیطان پیشاپیش آن گروه به امامت می‌ایستد تا نمازشان را به پایان رسانند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: وَ إِذا ذَکَرْتَ رَبَّکَ الآیهًْ قَالَ: کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِذَا تَهَجَّدَ بِالْقُرْآنِ تَسَمَّعَ قُرَیْشٌ لِحُسْنِ قِرَاءَتِهِ وَ کَانَ إِذَا قَرَأَبِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فَرُّوا عَنْهُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) از امام صادق (علیه السلام) روایت است: هنگامی‌که پروردگارت را در قرآن به یگانگی یاد می‌کنی، آن‌ها پشت می‌کنند و از تو روی بر می‌گردانند. (اسراء/۴۶) وقتی پیامبر (صلی الله علیه و آله) در تهجّد و شب زنده‌داری‌اش قرآن می‌خواند به خاطر صوت زیبایی که حضرت داشت، قریش به صدای او گوش می‌دادند و هرگاه که بِسْمِ الله الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ می‌خواند آنان می‌گریختند.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ عِیسَی‌بْنِ‌عَبْدِ‌اللَّهِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّه عَنْ عَلِیٍّ (علیه السلام) قَالَ: بَلَغَهُ أَنَّ أُنَاساً یَنْزِعُونَ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فَقَالَ: هِیَ آیَهًٌْ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ أَنْسَاهُمْ إِیَّاهَا الشَّیْطَانُ.
امام علی (علیه السلام) از حضرت علی (علیه السلام) روایت شده است که چون به حضرت گفتند برخی از مردم، بِسْمِ الله الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ را جا می‌اندازند، ایشان فرمود: «آن آیه‌ای از کتاب خداست که شیطان آن را از یادشان برده است».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- کَشفُ الغُمَّهًْ: وَ قَدْ نَقَلْتُ مِنْ مُسْنَدِ أَحْمَدَ‌بْنِ‌حَنْبَلٍ قَالَ علی (علیه السلام) ... قال (علیه السلام) مَرَّهًًْ لَوْ شِئْتُ لَأَوْقَرْتُ بَعِیراً مِنْ تَفْسِیرِ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم.
امام علی (علیه السلام) در کشف‌الغمّه آمده است: از مسند احمدبن‌حنبل روایت شده است امام علی (علیه السلام) فرمود: اگر بخواهم می‌توانم بار هفتاد شتر را از [شرح] بسم الله الرحمن الرحیم سنگین کنم.
علیّ‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- إِنِّی لَأَعْرِفُ مَا فِی کِتَابِ أَصْحَابِ الْیَمِینِ وَ کِتَابِ أَصْحَابِ الشِّمَالِ وَ أَمَّا کِتَابُ أَصْحَابِ الْیَمِینِ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه) من می‌دانم آنچه در کتاب اصحاب یمین و [آنچه در] کتاب اصحاب شمال است؛ امّا کتاب اصحاب یمین [شامل] بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ است (یعنی ابتدای آن بسم الله است چون نوشته‌ی رحمت است).
الکاظم (علیه السلام)- عَنْ سُلَیْمَانَ الْجَعْفَرِیِّ فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ فِی الْمَجْلِسِ: فَإِنْ قَرَأَبِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ أُوجِرَ بِهِ. فَقَالَ: وَ أَیُّ آیَهًٍْ أَعْظَمُ فِی کِتَابِ اللَّهِ؟ فَقَالَ: بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ.
امام کاظم (علیه السلام) از سلیمان جعفری روایت است: مردی که در جلسه حضور داشت به امام کاظم (علیه السلام) گفت: «[اینکه فرمودید مرد بعد از آمیزش با همسرش، آیه‌ای از قرآن بخواند] اگر بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ را بخواند [کفایت می‌کند و] ثواب خواهد برد»؟ امام (علیه السلام) فرمود: «چه آیه‌ای در قرآن با عظمت‌تر [از بسم الله] می‌باشد»؟! و [خود نیز] بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ گفت.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ خَالِدِ بْنِ الْمُخْتَارِ قَالَ: سَمِعْتُ جَعْفَرَبْنَ‌مُحَمَّدٍ (علیه السلام) یَقُولُ: مَا لَهُمْ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ وَ عَمَدُوا إِلَی أَعْظَمِ آیَهًٍْ فِی کِتَابِ اللَّهِ فَزَعَمُوا أَنَّهَا بِدْعَهًٌْ إِذَا أَظْهَرُوهَا وَ هِیَ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ.
امام صادق (علیه السلام) خالدبن‌مختار گوید: از امام صادق (علیه السلام) شنیدم که می‌فرمود: «خداوند آنان را بکشد! والاترین آیه‌ی‌کتاب خدا را به عمد نمی‌خوانند و گمان کرده‌اند اگر آن را آشکار کنند، بدعت می‌شود. آن آیه: بِسْمِ الله الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ است».
العسکری (علیه السلام)- فُضِّلَتْ {بِ}بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ وَ هِیَ الْآیَهًُْ السَّابِعَهًُْ مِنْهَا.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) در تفسیر امام عسکری (علیه السلام) آمده است: رسول‌خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: سوره‌ی حمد به‌واسطه‌ی بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ برتری یافته است و بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ یکی از هفت آیه‌ی آن می‌باشد.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عن الصادق (علیه السلام): لَقَدْ دَخَلَ عَبْدُ اللَّهِ‌بْنُ‌یَحْیَی عَلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام). فَقَالَ عَبْدُاللَّهِ‌بْنُ‌یَحْیَی: یَا أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) قَدْ أَفَدْتَنِی وَ عَلَّمْتَنِی فَإِنْ أَرَدْتَ أَنْ تُعَرِّفَنِی ذَنْبِیَ الَّذِی امْتُحِنْتُ بِهِ فِی هَذَا الْمَجْلِسِ حَتَّی لَا أَعُودَ إِلَی مِثْلِهِ. قَالَ: تَرْکُکَ حِینَ جَلَسْتَ أَنْ تَقُولَ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فَجَعَلَ ذَلِکَ لِسَهْوِکَ عَمَّا نُدِبْتَ إِلَیْهِ تَمْحِیصاً بِمَا أَصَابَکَ. أَمَا عَلِمْتَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) حَدَّثَنِی عَنِ اللَّهِ عَزَّوجَلَّ کُلُّ أَمْرٍ ذِی بَالٍ لَمْ یُذْکَرْ فِیهِ بِسْمِ اللهِ فَهُوَ أَبْتَرُ؟ فَقُلْتُ: بَلَی! بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی، لَا أَتْرُکُهَا بَعْدَهَا. قَالَ: إِذاً تَحْظَی بِذَلِکَ وَ تَسْعَدُ ثُمَّ قَالَ عَبْدُاللَّهِ‌بْنُ‌یَحْیَی: یَا أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ مَا تَفْسِیرُ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ؟ قَالَ: إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا أَرَادَ أَنْ یَقْرَأَ أَوْ یَعْمَلَ عَمَلًا فَیَقُولُ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِفَإِنَّهُ تُبَارَکُ لَهُ فِیه.
امام علی (علیه السلام) از امام صادق (علیه السلام) روایت است: عبدالله‌بن‌یحیی بر امام علی (علیه السلام) وارد شد و گفت: «ای امیرمؤمنان! اگر می‌خواهی به من فایده رسانی و مرا آموزش دهی؛ به من آن گناهی را که برایش در این مجلس گرفتار بلا شدم بشناسان تا بدان باز نگردم»؟ فرمود: «آن این بود که هنگام نشستن بِسْمِ الله الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ نگفتی و خدا از تو این بی‌ادبی و ترک وظیفه را چنین نمود که این مصیبت و گرفتاریت، تو را پاک کرد. آیا ندانستی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از جانب خدای عزّوجلّ به من فرمود: «هرکار مهمّی که در آن بسم الله گفته نشود دنباله بریده شود». گفتم: «پدر و مادرم بقربانت! از این پس آن را واننهم». فرمود: «در این صورت به آن بهره‌مند شوی و خوشبخت گردی». عبداللَّه‌بن‌یحیی گفت: «ای امیرمؤمنان! تفسیر بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ چیست»؟ فرمود: «بنده هرگاه؛ اراده‌ی خواندن یا به‌جا آوردن عملی داشت، می‌گوید: بِسْمِ الله الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ به این معنا که: [به این اسم، این کار را به جا می‌آورم]. پس؛ هر عملی که به جا می‌آورد، در آن با [بِسْمِ الله الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ] آغاز کند. یقینا! برایش در آن، میمنت و مبارکی است».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عن ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه): ... دَخَل عَبْدُ‌اللَّهِ‌بْنُ‌سَلَام مِنْ رُؤَسَاءِ بَنِی إِسْرَائِیل عَلی الرَسول فَقال: ... فَأَخْبِرْنِی أَیُ شَیْءٍ مُبْتَدَأُ الْقُرْآنِ وَ أَیُ شَیْءٍ مُؤَخَّرُهُ؟ قَالَ: مُبْتَدَؤُهُ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم ... سَهْمُ اللَّهِ الْمَنْزَلُ فِی کِتَابِهِ الْمُحْکَمِ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ سُنَّهًُْ اللَّهِ سَبَقَتْ رَحْمَهًُْ اللَّهِ غَضَبَه.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) از ابن‌عباس (رحمة الله علیه) روایت است که عبدالله‌بن‌سلام از رؤسای بنی اسرائیل بر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) وارد شد و گفت: «مرا خبر بده که ابتدای قرآن و انتهای آن چیست»؟ فرمود: «ابتدای آن بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ است ... سهم خداست که در کتاب محکم او تعیین شده است. بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ سنّت خداست که رحمتش بر غضب او سبقت گرفته است».
الصّادق (علیه السلام)- وَ لَرُبَّمَا تُرِکَ فِی افْتِتَاحِ أَمْرِ بَعْضِ شِیعَتِنَا بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فَیَمْتَحِنُهُ اللَّهُ بِمَکْرُوهٍ، لِیُنَبِّهَهُ عَلَی شُکْرِ اللَّهِ تَعَالَی وَ الثَّنَاءِ عَلَیْهِ، وَ یَمْحُوَ عَنْهُ وَصْمَهًَْ تَقْصِیرِهِ عِنْدَ تَرْکِهِ قَوْلَ: بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم.
امام صادق (علیه السلام) و چه بسا! برخی از شیعیان ما، در آغاز کار، بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ را [فراموش کند و] واگذارد! در نتیجه؛ خداوند به گرفتاری و بلا، دچارش کند برای اینکه؛ آگاه و بیدارش سازد! تا شکر و ثنای او را به جای آورد. و در آن گرفتاری و بلا، لکّه‌ی ننگ و تقصیر و کوتاهی او را [به هنگام ترک (بسم الله)] از او، بزداید.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام): لَقَدْ دَخَلَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ یَحْیَی عَلَی أَمِیرِ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ بَیْنَ یَدَیْهِ کُرْسِیٌّ فَأَمَرَهُ بِالْجُلُوسِ عَلَیْهِ فَجَلَسَ عَلَیْهِ فَمَالَ بِهِ حَتَّی سَقَطَ عَلَی رَأْسِهِ فَأَوْضَحَ عَنْ عَظْمِ رَأْسِهِ وَ سَالَ الدَّمُ فَأَمَرَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) بِمَاءٍ فَغَسَلَ عَنْهُ ذَلِکَ الدَّمَ ثُمَّ قَالَ: ادْنُ مِنِّی فَوَضَعَ یَدَهُ عَلَی مُوضِحَتِهِ وَ قَدْ کَانَ یَجِدُ مِنْ أَلَمِهَا مَا لَا صَبْرَ لَهُ مَعَهُ وَ مَسَحَ یَدَهُ عَلَیْهَا وَ تَفَلَ فِیهَا فَمَا هُوَ إِنْ فَعَلَ ذَلِکَ حَتَّی انْدَمَلَ فَصَارَ کَأَنَّهُ لَمْ یُصِبْهُ شَیْءٌ قَطُّ ثُمَّ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام): یَا عَبْدَ اللَّهِ! الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَ تَمْحِیصَ ذُنُوبِ شِیعَتِنَا فِی الدُّنْیَا بِمِحَنِهِمْ لِتَسْلَمَ لَهُمْ طَاعَاتُهُمْ وَ یَسْتَحِقُّوا عَلَیْهَا ثَوَابَهَا فَقَالَ عَبْدُ اللَّهِ‌بْنُ‌یَحْیَی: یَا أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ إِنَّا لَا نُجَازَی بِذُنُوبِنَا إِلَّا فِی الدُّنْیَا، قَالَ: نَعَمْ! أَ مَا سَمِعْتَ قَوْلَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): الدُّنْیَا سِجْنُ الْمُؤْمِنِ وَ جَنَّهًُْ الْکَافِرِ؟ إِنَّ اللَّهَ یُطَهِّرُ شِیعَتَنَا مِنْ ذُنُوبِهِمْ فِی الدُّنْیَا بِمَا تُبْلِیهِمْ بِهِ مِنَ الْمِحَنِ وَ بِمَا یَغْفِرُهُ لَهُمْ فَإِنَّ اللَّهَ یَقُولُ: وَ ما أَصابَکُمْ مِنْ مُصِیبَةٍ فَبِما کَسَبَتْ أَیْدِیکُمْ وَ یَعْفُوا عَنْ کَثِیرٍ حَتَّی إِذَا أَوْرَدُوا الْقِیَامَهًَْ، تَوَفَّرَتْ عَلَیْهِمْ طَاعَتُهُمْ وَ عِبَادَاتُهُمْ وَ إِنَّ أَعْدَاءَ آلِ مُحَمَّدٍ یُجَازِیهِمْ عَنْ طَاعَهًٍْ تَکُونُ مِنْهُمْ فِی الدُّنْیَا وَ إِنْ کَانَ لَا وَزْنَ لَهَا لِأَنَّهُ لَا إِخْلَاصَ مَعَهَا حَتَّی إِذَا وَافَوُا الْقِیَامَهًَْ، حُمِلَتْ عَلَیْهِمْ ذُنُوبُهُمْ وَ بُغْضُهُمْ لِمُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ خِیَارِ أَصْحَابِهِ، فَقُذِفُوا لِذَلِکَ فِی النَّار. فَقَالَ عَبْدُ‌اللَّهِ: یَا أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام)! قَدْ أَفَدْتَنِی وَ عَلَّمْتَنِی فَإِنْ أَرَدْتَ أَنْ تُعَرِّفَنِی ذَنْبِیَ الَّذِی امْتُحِنْتُ بِهِ فِی هَذَا الْمَجْلِسِ حَتَّی لَا أَعُودَ إِلَی مِثْلِهِ؟ قَالَ: تَرْکُکَ حِینَ جَلَسْتَ أَنْ تَقُولَ: بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ، فَجَعَلَ اللَّهُ ذَلِکَ لِسَهْوِکَ عَمَّا نُدِبْتَ إِلَیْهِ تَمْحِیصاً بِمَا أَصَابَکَ، أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) حَدَّثَنِی عَنِ اللَّهِ جَلَّ وَ عَزَّ أَنَّهُ قَالَ: کُلُّ أَمْرٍ ذِی بَالٍ لَمْ یُذْکَرْ فِیهِ بِسْمِ اللهِ فَهُوَ أَبْتَرُ. فَقُلْتُ: بَلَی بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی لَا أَتْرُکُهَا بَعْدَهَا. قَالَ: إِذاً تَحْظَی بِذَلِکَ وَ تَسْعَد.
امام علی (علیه السلام) از امام صادق (علیه السلام) روایت است: عبداللَّه‌بن‌یحیی بر امیرالمؤمنان (علیه السلام) وارد شد. و در مقابلش صندلی بود، امیرالمؤمنان (علیه السلام) به او دستور نشستن داد و او هم، روی آن نشست. [ناگهان] صندلی کج شد! و با سرش [به زمین] فرود آمد! و [سرش شکست] و استخوان سرش اندکی نمایان شد! و خون، جاری گشت! امیرالمؤمنان (علیه السلام)، دستور آب داد. آوردند و خون را از او شست. آنگاه فرمود: «نزدیک من بیا»! نزدش آمد. دستش را بر آن [زخمی] که استخوانش نمایان بود، گذاشت. از درد آن، بیتاب شد و بر آن، دست مالید و آب دهان انداخت. به مجرّد این کار زخمش خوب شد! آنچنان‌که گویی [اصلا]! جراحتی به او نرسیده است. امیرالمؤمنان (علیه السلام) فرمود: «ای عبداللَّه! حمد و ستایش برای خداوندی است که پاک‌کردن گناه شیعیان ما را [در دنیا] به رنج و محنتشان قرار داده است! تا فرمانبری و طاعت، آنان را بی‌آلایش و سالم گرداند! و مستحقّ اجر و ثواب آن گرداند». عبداللَّه‌بن‌یحیی گفت: «ای امیرالمؤمنان (علیه السلام)! آیا به‌راستی ما جز در دنیا به گناهانمان مجازات نمی‌شویم»؟! فرمود: «آری! [همین طور است]. آیا نشنیدی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «دنیا، زندان مؤمن است! و بهشت کافر»! خدا شیعیان ما را [به خاطر محنت و رنجی که در این دنیا متحمّل شده‌اند، و به خاطر آمرزشی که؛ نصیب آنان فرموده است] حتما از گناهان، پاک و پاکیزه می‌گرداند! از این جهت است که خدا می‌فرماید: آنچه از گرفتاری و پیشامدی به شما رسد، از آن چیزی است که تاب‌وتوان شما به‌دست آورده، و [تعداد] بی‌شماری [از آن را] می‌بخشد و می‌گذرد. (شوری/۳۰) تا هنگامی‌که؛ به آستان رستاخیز در آمدند، طاعات و عباداتشان بر آن‌ها، سرشار گردد! و دشمنان محمّد (صلی الله علیه و آله) و دشمنان و بدخواهان ما را بنا به فرمانبری و طاعتی که از آنان سر می‌زند در دنیا پاداش و جزا می‌دهد! اگرچه طاعتشان بی‌وزن و بی‌ارزش است! چون خلوصی همراهش نیست. تا هنگامی‌که به آستان رستاخیز درآمدند، گناه و کینه‌ی خود [که از محمّد و آل محمّد (علیهم السلام) و یاران خوب او، در دل داشتند] بر آنان بازگردد! و به خاطر آن، در آتش افکنده شوند». در این هنگام؛ عبداللَّه‌بن‌یحیی گفت: «یا امیرمؤمنان (علیه السلام)! به‌من بال و پر دادی و مرا تعلیم فرمودی! پس اگر صلاح بدانی، گناهم را که در این مجلس به آن امتحان شدم به من بشناسان، تا همچنان تکرارش نکنم». فرمود: «لحظه‌ای که نشستی بِسْمِ الله الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ نگفتی! نتیجه این شد که به خاطر سهو و نسیانت از آنچه به آن دعوت گشتی و خوانده شدی، خدا به این مصیبت و گرفتاریت، تمحیص و پاکی از گناه قرار داد. آیا ندانستی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از جانب خدای عزّوجلّ فرمود: «هر اقدام قابل توجّه که در آن، یادی از [بسم اللهِ] نشود، ناقص و بریده است»!؟ گفتم: «آری، پدر و مادرم فدای شما! بعد از این، ترکش نمی‌کنم». فرمود: «در این صورت از آن، بهره‌مند و سعادتمندی».