آیه أَ يَحْسَبُ الْإِنْسانُ أَنْ يُتْرَكَ سُدىً [36]
آيا انسان گمان ميكند بيهدف رها ميشود؟!
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- قوله أَ یَحْسَبُ الْإِنْسانُ أَنْ یُتْرَکَ سُدیً قَالَ لَا یُحَاسَبَ وَ لَا یُعَذَّبَ وَ لَا یُسْأَلَ عَنْ شَیْء.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه)- أَیَحْسَبُ الْإِنسَانُ أَن یُتْرَکَ سُدًی این است که از او حساب کشیده نمیشود و عذاب داده نمیشود و دربارهی چیزی از او سؤال نخواهد شد.
الصّادق (علیه السلام)- جَعْفَرُبْنُمُحَمَّدِبْنِعُمَارَهًَْ عَنْ أَبِیهِ قَالَ: سَأَلْتُ الصَّادِقَ جَعْفَرَبْنَمُحَمَّدٍ (علیه السلام) فَقُلْتُ لَهُ لِمَ خَلَقَ اللَّهُ الْخَلْقَ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لَمْ یَخْلُقْ خَلْقَهُ عَبَثاً وَ لَمْ یَتْرُکْهُمْ سُدًی بَلْ خَلَقَهُمْ لِإِظْهَارِ قُدْرَتِهِ وَ لِیُکَلِّفَهُمْ طَاعَتَهُ فَیَسْتَوْجِبُوا بِذَلِکَ رِضْوَانَهُ وَ مَا خَلَقَهُمْ لِیَجْلِبَ مِنْهُمْ مَنْفَعَهًًْ وَ لَا لِیَدْفَعَ بِهِمْ مَضَرَّهًًْ بَلْ خَلَقَهُمْ لِیَنْفَعَهُمْ وَ یُوصِلَهُمْ إِلَی نَعِیمِ الْأَبَدِ.
امام صادق (علیه السلام)- محمّدبنعمّاره از پدرش نقل میکند که گوید: از امام صادق (علیه السلام) پرسیدم: «چرا و برای چه جهتی خداوند بشر را خلق نمود»؟ فرمود: «خدای تعالی بشر را عبث و بیهوده نیافریده و آنها را مهمل وانگذارده بلکه [ایشان را تکلیف به انجامدادن عبادات فرموده و آنان را محاسبه خواهد نمود و] خلق فرمود آنها را برای اظهار قدرت خود، و ایشان را به اطاعت و بندگی خود تکلیف فرموده تا مستوجب و مستحق بهشت شوند، و خلق نفرموده ایشان را که منفعت و سودی ببرد، و یا به سبب ایشان دفع سوء و ضرری از خود بنماید، بلکه آنان را آفریده که منفعت به ایشان برساند و متنعم به نعمتهای همیشگی آخرت خود گرداند».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ مَسْعَدَهًَْبْنِزِیَادٍ قَالَ: قَالَ رَجُلٌ لِجَعْفَرِبْنِمُحَمَّدٍ (علیه السلام) یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ إِنَّا خُلِقْنَا لِلْعَجَبِ قَالَ وَ مَا ذَاکَ لِلَّهِ أَنْتَ قَالَ خُلِقْنَا لِلْفَنَاءِ فَقَالَ مَهْ یَا ابْنَ أَخِ خُلِقْنَا لِلْبَقَاءِ وَ کَیْفَ تَفْنَی جَنَّهًٌْ لَا تَبِیدُ وَ نَارٌ لَا تَخْمُدُ وَ لَکِنْ قُلْ إِنَّمَا نَتَحَرَّکُ مِنْ دَارٍ إِلَی دَارٍ.
امام صادق (علیه السلام)- مسعدةبنزیاده گوید: مردی به امام صادق (علیه السلام) گفت: «ما برای یک أمر عجیبی آفریده شدهایم». آن حضرت فرمود: «ای بندهی خدا! امر عجیب چیست»؟ عرض کرد: «آفریده شدهایم برای فنا و نابودشدن [که پس از مردن اثری از بدن ما باقی نمیماند و تا ابد فانی خواهیم بود]».
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- أَ یَحْسَبُ الْإِنْسانُ یَعْنِی أَبَا جَهْل أَنْ یُتْرَکَ سُدیً مُهْمَلا لا یؤمر و لا یُنهَی.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- أَ یَحْسَبُ الْإِنْسانُ منظور ابوجهل است. أَنْ یُتْرَکَ سُدیً بدون تکلیف که به او امر و نهی نمیشود.