آیه ۱۸ - سوره حجرات

آیه إِنَّ اللهَ يَعْلَمُ غَيْبَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اللهُ بَصيرٌ بِما تَعْمَلُونَ [18]

خداوند غيب آسمانها و زمين را مى‌داند و خدا نسبت به آنچه انجام مى‌دهيد بيناست.

آن‌ها بر تو منّت می‌نهند که اسلام آورده‌اند؛ بگو: «اسلام آوردن خود را بر من منّت نگذارید، بلکه خداوند بر شما منّت می‌نهد که شما را به سوی ایمان هدایت کرده است، اگر [در ادّعای ایمان] راستگو هستید

۱ -۱
(حجرات/ ۱۸)

الصّادق (علیه السلام)- عَن هِشَامِ‌بْنِ‌سَالِمٍ قَالَ کُنْتُ أَنَا وَ ابْنُ أَبِی‌یَعْفُورٍ وَ جَمَاعَهًٌْ مِنْ أَصْحَابِنَا بِالْمَدِینَهًِْ نُرِیدُ الْحَجَّ قَالَ وَ لَمْ یَکُنْ بِذِی الْحُلَیْفَهًِْ مَاءٌ قَالَ فَاغْتَسَلْنَا بِالْمَدِینَهًِْ وَ لَبِسْنَا ثِیَابَ إِحْرَامِنَا وَ دَخَلْنَا عَلَی أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) إِلَی أَنْ قَالَ ثُمَّ قَالَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) تَمْشُونَ قَالَ قُلْنَا نَعَمْ قَالَ فَقَالَ حَمَلَکُمُ اللَّهُ عَلَی أَقْدَامِکُمْ وَ سَکَّنَ عَلَیْکُمْ عُرُوقَکُمْ وَ فَعَلَ بِکُمْ إِذَا أُعْیِیتُمْ فَانْسِلُوا فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) أَمَرَ بِذَلِکَ قَالَ ثُمَّ قَالَ إِذَا قَامَ أَحَدُکُمْ فَلَا یَتَمَطَّأَنَّ کَأَنَّهُ یَمُنُّ عَلَی اللَّهِ قَالَ ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَهًَْ قُلْ لا تَمُنُّوا عَلَیَّ إِسْلامَکُمْ بَلِ اللهُ یَمُنُّ عَلَیْکُمْ أَنْ هَداکُمْ لِلْإِیمانِ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ.

امام صادق (علیه السلام)- هشام‌بن‌سالم گوید: «من و ابن ابی‌یعفور و جماعتی از اصحابمان در مدینه بودیم و خواستیم به حج برویم ... در ذی الحلیفه آب پیدا نمی شد ... از این رو در مدینه غسل کردیم و لباس احرام خود را پوشیدیم و به محضر امام صادق (علیه السلام) وارد شدیم». تا اینجا که گفت: آن‌گاه امام صادق (علیه السلام) فرمود: «پیاده [به حج] می روید»؟ گفتیم: «بله»! فرمود: «هنگامی‌که خسته شدید خداوند قدمهایتان را یاری کند و سختی ها شما را بر شما تسکین دهد و این کار را با شما انجام دهد تا با سرعت به راه خود ادامه دهید؛ زیرا رسول خدا به آن کار (سرعت در رفتن به حج) دستور می‌داد». سپس فرمود: «هنگامی‌که یکی از شما ایستاد (اقدام به رفتن به حج کرد)، نباید طوری قدم بردارد که گویا بر خداوند منّت می‌گذارد». [هشام] گوید: آن‌گاه این آیه را تلاوت کرد: قُلْ لا تَمُنُّوا عَلَیَّ إِسْلامَکُمْ بَلِ اللهُ یَمُنُّ عَلَیْکُمْ أَنْ هَداکُمْ لِلْإِیمانِ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۵۷۴
مستدرک الوسایل، ج۸، ص۲۲۶
۱ -۲
(حجرات/ ۱۸)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَالَ أبوجعفر (علیه السلام): ... صَعِدَ الْمِنْبَرَ فِی الْیَوْمِ الثَّانِی مِنْ یَوْمِ الْبَیْعَهًِْ ... صَاحَ بِأَعْلَی صَوْتِهِ أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّیْتُمْ فَإِنَّ اللهَ لَا یُحِبُّ الْکَافِرِینَ ثُمَّ قَالَ یَا مَعْشَرَ الْمُهَاجِرِینَ وَ الْأَنْصَارِ أَتَمُنُّونَ عَلَی اللَّهِ وَ رَسُولِهِ (صلی الله علیه و آله) بِإِسْلَامِکُمْ بَلِ اللَّهُ یَمُنُّ عَلَیْکُمْ أَنْ هَداکُمْ لِلْإِیمانِ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ.

امام علی (علیه السلام)- امام باقر (علیه السلام) فرمود: ... [امام علی (علیه السلام)] روز دوّم بیعت بر منبر بالارفت ... سپس با بانگ بلند فریاد برآورد که: «از خدا و از پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) فرمان برید، و اگر رویگردان شوید بدانید که خدا کافران را دوست ندارد». سپس گفت: «ای گروه مهاجران و انصار! آیا برای مسلمان شدن خود بر خدا و پیامبر منّت می‌نهید، بدانید که خدا بر شما منّت می‌گذارد که به ایمان اگر راست بگویید هدایتتان کرده است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۵۷۶
بحارالأنوار، ج۳۲، ص۲۰/ شرح نهج البلاغهًْ، ج۷، ص۳۹
۱ -۳
(حجرات/ ۱۸)

الکاظم (علیه السلام)- عَن عَلِیِّ‌بْنِ‌سُوَیْدٍ عَنْ أَبِی‌الْحَسَنِ (علیه السلام) قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الْعُجْبِ الَّذِی یُفْسِدُ الْعَمَلَ فَقَالَ: الْعُجْبُ دَرَجَاتٌ مِنْهَا أَنْ یُزَیَّنَ لِلْعَبْدِ سُوءُ عَمَلِهِ فَیَرَاهُ حَسَناً فَیُعْجِبَهُ وَ یَحْسَبَ أَنَّهُ یُحْسِنُ صُنْعاً وَ مِنْهَا أَنْ یُؤْمِنَ الْعَبْدُ بِرَبِّهِ فَیَمُنَّ عَلَی اللَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ وَ لِلَّهِ عَلَیْهِ فِیهِ الْمَنُّ.

امام کاظم (علیه السلام)- علی‌بن‌سوید گوید: از آن جناب سؤال کردم: «عُجب چیست»؟ فرمود: «عُِجب درجاتی دارد، یکی از آن‌ها این است که انسان کارهای زشت خود را زیبا بداند و از آن خوشش بیاید و گمان کند که کارهای خوبی انجام می‌دهد، دوّم اینکه بنده‌ای ایمان بیاورد و به خداوند منّت گذارد که ایمان آورده است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۵۷۶
الکافی، ج۲، ص۳۱۳/ نورالثقلین
بیشتر