آیه ۲ - سوره حجرات

آیه يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تَرْفَعُوا أَصْواتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِيِّ وَ لا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ كَجَهْرِ بَعْضِكُمْ لِبَعْضٍ أَنْ تَحْبَطَ أَعْمالُكُمْ وَ أَنْتُمْ لا تَشْعُرُونَ [2]

ای کسانی كه ايمان آورده‌ايد! صداى خود را از صداى پيامبر بالاتر نبريد، و در برابر او بلند سخن مگوييد [و او را بلند صدا نزنيد] آن گونه كه بعضى از شما در برابر بعضى بلند صدا مى‌كنند، مبادا اعمال شما نابود گردد درحالى‌كه نمى‌دانيد.

سبب نزول

۱
(حجرات/ ۲)

ابن‌عباس (رحمة الله علیه)- نَزَلَتْ فِی ثَابِتِ‌بْنِ‌قَیْسِ‌بْنِ‌شَمَّاسٍ وَ کَانَ فِی أُذُنِهِ وَقْرٌ وَ کَانَ جَهُورِیَّ الصَّوْتِ فَکَانَ إِذَا کَلَّمَ رَفَعَ صَوْتَهُ وَ رُبَّمَا تَأَذَّی رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله) بِصَوْتِهِ.

ابن‌عباس (رحمة الله علیه)- این آیه درباره‌ی ثابت‌بن‌قیس‌بن‌شماس که گوشش سنگین بود و صدای بلندی داشت نازل شد؛ او هنگامی‌که سخن می‌گفت، صدایش را بالا می‌برد و چه بسا رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از صدای او اذیّت می‌شد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۵۰۸
نورالثقلین

ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! صدای خود را از صدای پیامبر بالاتر نبرید، و در برابر او بلند سخن مگویید [و او را بلند صدا نزنید] آن گونه که بعضی از شما در برابر بعضی بلند صدا می‌کنند، مبادا اعمال شما نابود گردد درحالی‌که نمی‌دانید

۱ -۱
(حجرات/ ۲)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ أَنَسٍ: لَمَّا نَزَلَتِ الْآیَهًُْ فَقَدَ ثَابِتٌ، فَتَفَقَّدَهُ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله) فَأُخْبِرَ بِشَأنِهِ فَدَعَاهُ فَسَأَلَهُ. فَقَالَ: یَا رَسُولَ اللهِ (صلی الله علیه و آله) لَقَدْ أُنْزِلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ وَ إِنِّی جَهُورِیُّ الصَّوْتِ فَأَخُافُ أَنْ یَکُونَ عَمَلِی قَدْ حَبِطَ، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله): لَسْتَ هُنَاکَ إِنَّکَ تَعِیشُ بِخَیْرٍ وَ تَمُوتُ بِخَیْرٍ وَ إِنَّکَ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّهًِْ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- از انس‌بن‌مالک نقل‌شده: هنگامیکه این آیه نازل شد، ثابت‌بن‌قیس ناپدید شد. رسول‌خدا (صلی الله علیه و آله) سراغش را گرفت؛ پیامبر (صلی الله علیه و آله) را از حال او باخبر ساختند؛ حضرت ثابت را نزد خویش فرا خوانده و از او [درباره‌ی علّت ناپدید شدنش] پرسید. او عرض کرد: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! این آیه نازل شد و من هم شخصی هستم که صدای بلندی دارم، می‌ترسم که عملم نابود شود [به‌همین‌خاطر در محضر شما حاضر نمی‌شوم]». رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «تو مصداق این آیه نیستی، تو به خیر و نیکی زندگی خواهی کرد و به نیکی خواهی مُرد و از اهل بهشت خواهی بود».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۵۰۸
نورالثقلین
۱ -۲
(حجرات/ ۲)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ قَالَ ثَابِتُ‌بْنُ‌قَیْسٍ: أَنَا الَّذِی کُنْتُ أَرْفَعُ صَوْتِی فَوْقَ صَوْتِ رَسُولِ اللهِ (صلی الله علیه و آله) وَ أَجْهَرُ لَهُ بِالْقَوْلِ؛ حَبِطَ عَمَلِی، أَنَا مِنْ أَهْلِ النَّارِ. وَ کَانَ ثَابِتٌ رَفِیعَ الصَّوْتِ. فَذُکِرَ ذَلِکَ لِرَسُولِ اللهِ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ: هُوَ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّهًِْ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هنگامی‌که این آیه نازل شد، ثابت‌بن‌قیس گفت: «من بودم که صدایم را از صدای رسول‌خدا (صلی الله علیه و آله) فراتر برده و در برابر او بلند سخن می‌گفتم؛ اعمال من نابود شد و من اهل دوزخم». این مطلب به گوش رسول‌خدا (صلی الله علیه و آله) رسید. حضرت‌فرمود: «[چنین نیست] او اهل بهشت است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۵۰۸
بحرالعرفان، ج۱۵، ص۷۹، نورالثقلین
۱ -۳
(حجرات/ ۲)

الکاظم (علیه السلام)- إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لَمَّا قَدِمَ الْمَدِینَهًَْ وَ کَثُرَ حَوْلَهُ الْمُهَاجِرُونَ وَ الْأَنْصَارُ وَ کَثُرَتْ عَلَیْهِ الْمَسَائِلُ وَ کَانُوا یُخَاطِبُونَهُ بِالْخِطَابِ الشَّرِیفِ الْعَظِیمِ الَّذِی یَلِیقُ بِهِ وَ ذَلِکَ أَنَّ اللَّهَ تَعَالَی کَانَ قَالَ لَهُمْ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَرْفَعُوا أَصْواتَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ وَ لا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ کَجَهْرِ بَعْضِکُمْ لِبَعْضٍ أَنْ تَحْبَطَ أَعْمالُکُمْ وَ أَنْتُمْ لا تَشْعُرُونَ وَ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بِهِمْ رَحِیماً وَ عَلَیْهِمْ عَطُوفاً وَ فِی إِزَالَهًِْ الْآثَامِ عَنْهُمْ مُجْتَهِداً حَتَّی إِنَّهُ کَانَ یَنْظُرُ إِلَی کُلِّ مَنْ کَانَ یُخَاطِبُهُ فَیَعْمَلُ عَلَی أَنْ یَکُونَ صَوْتُهُ مُرْتَفِعاً عَلَی صَوْتِهِ لِیَزِیلَ عَنْهُ مَا تَوَعَّدَهُ اللَّهُ بِهِ مِنْ إِحْبَاطِ أَعْمَالِهِ حَتَّی إِنَّ رَجُلًا أَعْرَابِیّاً نَادَاهُ یَوْماً وَ هُوَ خَلْفَ حَائِطٍ بِصَوْتٍ لَهُ جَهْوَرِیٍّ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) فَأَجَابَهُ (صلی الله علیه و آله) بِأَرْفَعَ مِنْ صَوْتِهِ یُرِیدُ أَنْ لَا یَأْثَمَ الْأَعْرَابِیُّ بِارْتِفَاعِ صَوْتِهِ.

امام کاظم (علیه السلام)- وقتی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) وارد مدینه شد و اطراف او را مهاجر و انصار گرفتند و پیوسته نیازمندی مردم به ایشان افزایش می‌یافت و او را با لقبهای شایسته و بزرگ مورد خطاب قرار می‌دادند آن القابی که زیبنده‌ی آن جناب بود و خداوند به آن‌ها دستور داده بود: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَرْفَعُوا أَصْواتَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ وَ لا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ کَجَهْرِ بَعْضِکُمْ لِبَعْضٍ أَنْ تَحْبَطَ أَعْمالُکُمْ وَ أَنْتُمْ لا تَشْعُرُونَ پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نسبت به آن‌ها مهربان و با محبّت بود و در رفع گرفتاری آن‌ها پیوسته می‌کوشید به‌طوری‌که سعی می‌کرد با هرکدام از مؤمنین صحبت می‌کرد صدای خود را از او بلندتر نماید مبادا آن مؤمن اگر صدایش بلند شود مشمول تهدید خداوند قرار گیرد و اعمالش از میان برود. روزی مردی اعرابی از پشت دیوار با صدای بلند ایشان را صدا زده گفت: یا محمّد (صلی الله علیه و آله)! امّا پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) با صدای بلندتری که منظورش این بود مرد عرب با بلند نمودن صدایش به گناه دچار نگردد او را پاسخ داد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۵۰۸
بحارالأنوار، ج۹، ص۳۳۱/ الإمام العسکری، ص۴۷۷
بیشتر