آیه ۱۲ - سوره حَشر

آیه لَئِنْ أُخْرِجُوا لا يَخْرُجُونَ مَعَهُمْ وَ لَئِنْ قُوتِلُوا لا يَنْصُرُونَهُمْ وَ لَئِنْ نَصَرُوهُمْ لَيُوَلُّنَّ الْأَدْبارَ ثُمَّ لا يُنْصَرُونَ [12]

اگر آن‌ها را بيرون كنند با آنان بيرون نمى‌روند، و اگر با آن‌ها پيكار شود ياريشان نخواهند كرد، و اگر ياريشان كنند پشت [به ميدان] كرده فرار مى‌كنند؛ سپس كسى آنان را يارى نمى‌كند.

۱
(حَشر/ ۱۲)

الصّادق (علیه السلام)- لَمَّا بُویِعَ مُحَمَّدُ‌بْنُ‌عَبْدِ‌اللَّهِ‌بْنِ‌الْحَسَنِ عَلَی أَنَّهُ مَهْدِیُّ هَذِهِ الْأُمَّهًِْ جَاءَ أَبُوهُ عَبْدُ اللَّهِ إِلَی الصَّادِقِ (علیه السلام) وَ قَدْ کَانَ یَنْهَاهُ وَ زَعَمَ أَنَّهُ یَحْسُدُهُ فَضَرَبَ الصَّادِقُ (علیه السلام) یَدَهُ عَلَی کَتِفِ عَبْدِ اللَّهِ وَ قَالَ إِیهاً وَ اللَّهِ مَا هِیَ إِلَیْکَ وَ لَا إِلَی ابْنِکَ وَ إِنَّمَا هِیَ لِهَذَا یَعْنِی السَّفَّاحَ ثُمَّ لِهَذَا یَعْنِی الْمَنْصُورَ یَقْتُلُهُ عَلَی أَحْجَارِ الزَّیْتِ ثُمَّ یَقْتُلُ أَخَاهُ بِالطُّفُوفِ وَ قَوَائِمُ فَرَسِهِ فِی الْمَاءِ فَتَبِعَهُ الْمَنْصُورُ فَقَالَ مَا قُلْتَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ فَقَالَ مَا سَمِعْتَهُ وَ إِنَّهُ لَکَائِنٌ قَالَ فَحَدَّثَنِی مَنْ سَمِعَ الْمَنْصُورَ أَنَّهُ قَالَ انْصَرَفْتُ مِنْ وَقْتِی فَهَیَّأْتُ أَمْرِی فَکَانَ کَمَا قَالَ وَ رُوِیَ أَنَّهُ لَمَّا أَکْبَرَ الْمَنْصُورُ أَمْرَ ابْنَیْ عَبْدِ اللَّهِ اسْتَطْلَعَ حَالَهُمَا مِنْهُ فَقَالَ الصَّادِقُ (علیه السلام) مَا یَئُولُ إِلَیْهِ حَالُهُمَا أَتْلُو عَلَیْکَ آیَهًًْ فِیهَا مُنْتَهَی عِلْمِی وَ تَلَا لَئِنْ أُخْرِجُوا لا یَخْرُجُونَ مَعَهُمْ وَ لَئِنْ قُوتِلُوا لا یَنْصُرُونَهُمْ وَ لَئِنْ نَصَرُوهُمْ لَیُوَلُّنَّ الْأَدْبارَ ثُمَّ لا یُنْصَرُونَ فَخَرَّ الْمَنْصُورُ سَاجِداً وَ قَالَ حَسْبُکَ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام).

امام صادق (علیه السلام)- وقتی با محمّدبن‌عبداللَّه‌بن‌حسن به‌عنوان مهدی بیعت شد پدرش عبداللَّه پیش امام صادق (علیه السلام) آمد امام او را از این کار بازمی‌داشت ولی عبداللَّه خیال می‌کرد ایشان از روی حسد این حرف را می‌زند. امام دست بر روی شانه‌ی عبداللَّه گذاشت و فرمود: «عجله نکن! خلافت به تو و پسرت نمی‌رسد نصیب این شخص می‌شود». اشاره به سفّاح نمود بعد از او به منصور خواهد رسید او پسرت را در احجارالزّیت می‌کشد بعد برادرش را در طفوف خواهد کشت درحالی‌که پاهای اسبش درون آب باشد. منصور از پی امام رفت گفت: «چه فرمودید»؟ امام جواب داد آنچه شنیدی بالأخره واقع می‌شود. منصور گفت: «پس از شنیدن این حرف کارهایم را کردم و خود را آماده‌ی خلافت نمودم همان‌طوری که فرموده بود شد. وقتی کار دو فرزند عبداللَّه‌بن‌حسن بالا گرفت و پیشرفت کردند منصور از امام صادق (علیه السلام) تقاضا کرد بفرمایید: «عاقبت کار آن‌ها به کجا می‌رسد». امام صادق (علیه السلام) فرمود: «درباره‌ی عاقبت آن دو همین آیه را برایت می‌خوانم؛ لَئِنْ أُخْرِجُوا لا یَخْرُجُونَ مَعَهُمْ وَ لَئِنْ قُوتِلُوا لا یَنْصُرُونَهُمْ وَ لَئِنْ نَصَرُوهُمْ لَیُوَلُّنَّ الْأَدْبارَ ثُمَّ لا یُنْصَرُونَ منصور به سجده افتاده گفت: «بس است دیگر توضیحی نمی‌خواهم».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۱۵۴
بحارالأنوار، ج۴۷، ص۱۳۱/ المناقب، ج۴، ص۲۲۸؛ «بتفاوت»
۲
(حَشر/ ۱۲)

الباقر (علیه السلام)- قَالَ لَهُ أَبُوجَعْفَرٍ یَا أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ أَ‌لَا تُعْذِرُنِی مِنْ عَبْدِ‌اللَّهِ‌بْنِ‌حَسَنٍ وَ وُلْدِهِ یَبُثُّونَ الدُّعَاهًَْ وَ یُرِیدُونَ الْفِتْنَهًَْ قَالَ قَدْ عَرَفْتَ الْأَمْرَ بَیْنِی وَ بَیْنَهُمْ فَإِنْ أَقْنَعَتْکَ مِنِّی آیَهًٌْ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ تَعَالَی تَلَوْتُهَا عَلَیْکَ قَالَ هَاتِ قَالَ لَئِنْ أُخْرِجُوا لا یَخْرُجُونَ مَعَهُمْ وَ لَئِنْ قُوتِلُوا لا یَنْصُرُونَهُمْ وَ لَئِنْ نَصَرُوهُمْ لَیُوَلُّنَّ الْأَدْبارَ ثُمَّ لا یُنْصَرُونَ وَ قَالَ کَفَانِی وَ قَبَّلَ بَیْنَ عَیْنَیْهِ.

امام صادق (علیه السلام)- منصور دوانقی به امام صادق (علیه السلام) عرض کرد: «ای اباعبدالله، مرا در مورد عبدالله‌بن‌حسن و فرزندش که پیوسته علیه ما تبلیغ می‌کنند و فتنه و آشوب برپا می‌کنند، معذور نمی‌داری». فرمود: «تو اطلاع داری بین ما چگونه است؟ اگر قانع می‌شوی در جواب تو یک آیه از قرآن برایت بخوانم؟ گفت: بفرمایید: این آیه را تلاوت نمود: لَئِنْ أُخْرِجُوا لا یَخْرُجُونَ مَعَهُمْ وَ لَئِنْ قُوتِلُوا لا یَنْصُرُونَهُمْ وَ لَئِنْ نَصَرُوهُمْ لَیُوَلُّنَّ الْأَدْبارَ ثُمَّ لا یُنْصَرُونَ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۱۵۶
بحارالأنوار، ج۷۵، ص۲۰۷/ کشف الغمهًْ، ج۲، ص۲۰۶
بیشتر