آیه وَ ما أَفاءَ اللهُ عَلى رَسُولِهِ مِنْهُمْ فَما أَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ مِنْ خَيْلٍ وَ لا رِكابٍ وَ لكِنَّ اللهَ يُسَلِّطُ رُسُلَهُ عَلى مَنْ يَشاءُ وَ اللهُ عَلى كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَديرٌ [6]
و آنچه را خدا از آنان [يهود ] به پيامبرش باز گردانده [و بخشيده] چيزى است كه شما [براى به دست آوردن آن زحمتى نكشيديد]، نه اسبى بر آن تاختيد و نه شترى؛ ولى خداوند پيامبران خود را بر هركس بخواهد مسلط مى‌سازد؛ و خدا بر هر چيز تواناست.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌عَلِیٍّ الْحَلَبِیِّ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الْأَنْفَالِ فَقَالَ مَا کَانَ مِنَ الْأَرَضِینَ بَادَ أَهْلُهَا وَ فِی غَیْرِ ذَلِکَ الْأَنْفَالُ هُوَ لَنَا وَ قَالَ سُورَهًُْ الْأَنْفَالِ فِیهَا جَدْعُ الْأَنْفِ وَ قَالَ ما أَفاءَ اللهُ عَلی رَسُولِهِ مِنْهُمْ فَما أَوْجَفْتُمْ عَلَیْهِ مِنْ خَیْلٍ وَ لا رِکابٍ وَ لکِنَّ اللهَ یُسَلِّطُ رُسُلَهُ عَلی مَنْ یَشاءُ وَ قَالَ الْفَیْءُ مَا کَانَ مِنْ أَمْوَالٍ لَمْ یَکُنْ فِیهَا هِرَاقَهًُْ دَمٍ أَوْ قَتْلٌ وَ الْأَنْفَالُ مِثْلُ ذَلِکَ هُوَ بِمَنْزِلَتِهِ.
امام صادق (علیه السلام)- محمّدبن‌علی حلبی گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی این کلام خداوند متعال: و مَا أَفَاء اللهُ عَلی رَسُولهِ مِنْهُمْ فَمَا أَوجَفْتُمْ عَلیْهِ مِنْ خَیْل ولا رِکَابٍ ولکِنَّ اللهَ یُسَلطُ رُسُلهُ عَلی مَن یَشَاءُ پرسیدم. فرمود: فیء اموالی است که در پای آن خونی ریخته نشده و کسی کشته نشده است. و انفال نیز مثل آن و به‌منزله‌ی آن است».
الباقر (علیه السلام)- الْفَیْءُ وَ الْأَنْفَالُ مَا کَانَ مِنْ أَرْضٍ لَمْ یَکُنْ فِیهَا هِرَاقَهًُْ الدِّمَاءِ وَ قَوْمٍ صُولِحُوا وَ أَعْطَوْا بِأَیْدِیهِمْ وَ مَا کَانَ مِنْ أَرْضٍ خَرِبَهًٍْ أَوْ بُطُونِ أَوْدِیَهًٍْ فَهُوَ کُلُّهُ مِنَ الْفَیْءِ فَهَذَا لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ (صلی الله علیه و آله) فَمَا کَانَ لِلَّهِ فَهُوَ لِرَسُولِهِ (صلی الله علیه و آله) یَضَعُهُ حَیْثُ شَاءَ وَ هُوَ لِلْإِمَامِ (علیه السلام) بَعْدَ الرَّسُولِ (صلی الله علیه و آله) وَ قَوْلُهُ وَ ما أَفاءَ اللهُ عَلی رَسُولِهِ مِنْهُمْ فَما أَوْجَفْتُمْ عَلَیْهِ مِنْ خَیْلٍ وَ لا رِکابٍ قَالَ أَ لَا تَرَی هُوَ هَذَا.
امام باقر (علیه السلام)- فیء و انفال زمین‌هایی است که برای آن خونی ریخته نشده است و قومی صلح کرده‌اند و با دستان خودشان، آن زمین‌ها را عطا کرده‌اند. زمین‌های بایر و آنچه در دل دشت است همگی فیء هستند و از آن خدا و رسولش می‌باشد. هرآنچه از آن خدا باشد، از آن رسولش هست و هرگونه بخواهد، از آن بهره می‌برد و آنچه از آن رسول (صلی الله علیه و آله) می‌باشد پس از ایشان، از آن امام (علیه السلام) است. و این همان کلام خداوند است که فرمود: و مَا أَفَاء اللهُ عَلی رَسُولهِ مِنْهُمْ فَمَا أَوجَفْتُمْ عَلیْهِ مِنْ خَیْل ولا رِکَابٍ امام علی (علیه السلام) فرمود: نمی‌بینی که آن، همین است.
الصّادق (علیه السلام)- رِسَالَهًَْ الصَّادِقِ (علیه السلام) فِی الْغَنَائِمِ ... فَلَمَّا ظَهَرَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) عَلَی بَنِی قُرَیْظَهًَْ وَ النَّضِیرِ وَ قَبَضَ أَمْوَالَهُمْ قَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) لِلْأَنْصَارِ إِنْ شِئْتُمْ أَخْرَجْتُمُ الْمُهَاجِرِینَ مِنْ دُورِکُمْ وَ أَمْوَالِکُمْ وَ قَسَمْتُ لهُمْ هَذِهِ الْأَمْوَالَ دُونَکُمْ وَ إِنْ شِئْتُمْ تَرَکْتُمْ أَمْوَالَکُمْ وَ دُورَکُمْ وَ قَسَمْتُ لَکُمْ مَعَهُمْ قَالَتِ الْأَنْصَارُ بَلِ اقْسِمْ لَهُمْ دُونَنَا وَ اتْرُکْهُمْ مَعَنَا فِی دُورِنَا وَ أَمْوَالِنَا فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی ما أَفاءَ اللهُ عَلی رَسُولِهِ مِنْهُمْ یَعْنِی یَهُودَ قُرَیْظَةَ فَما أَوْجَفْتُمْ عَلَیْهِ مِنْ خَیْلٍ وَ لا رِکابٍ لِأَنَّهُمْ کَانُوا مَعَهُمْ بِالْمَدِینَهًِْ أَقْرَبَ مِنْ أَنْ یُوجَفَ عَلَیْهِ بِخَیْلٍ وَ لَا رِکَابٍ.
امام صادق (علیه السلام)- نامه‌ی امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی غنیمت‌ها ... و چون خدا بر دو طائفه‌ی بنی‌قریظه و بنی‌نضیر پیروز شد و اموالشان را به‌دست آورد پیغمبر (صلی الله علیه و آله) به انصار فرمود: «اگر می‌خواهید مهاجران را از خانه‌ها و اموال خود به‌در کنید، و من این اموال را به همان‌ها تقسیم کنم، و اگر می‌خواهید اموال و خانه‌ها که به آن‌ها دادید به خودشان وانهید و من این اموال را به همه‌ی شما و آن‌ها تقسیم کنم». انصار گفتند: «بلکه همه‌ی این اموال را به آن‌ها تقسیم کن، و خانه‌ها و اموال ما هم از آنِ آن‌ها باشد، و خدای تبارک‌وتعالی این آیه: وَ ما أَفاءَ اللهُ عَلی رَسُولِهِ مِنْهُمْ فَما أَوْجَفْتُمْ عَلَیْهِ مِنْ خَیْلٍ وَ لا رِکابٍ وَ لکِنَّ اللهَ یُسَلِّطُ رُسُلَهُ عَلی مَنْ یَشاءُ وَ اللهُ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدیرٌ را نازل فرمود که منظور یهود قریظه هستند چون قریظه با آن‌ها در خود مدینه بودند، و نزدیکتر از این بودند که نیازی به اسب‌سوار و شترسوار داشته باشند.
الصّادق (علیه السلام)- رِسَالَهًَْ الصَّادِقِ (علیه السلام) فِی الْغَنَائِم ... وَ أَمَّا الْمَغَانِمُ فَإِنَّهُ لَمَّا کَانَ یَوْمُ بَدْرٍ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مَنْ قَتَلَ قَتِیلًا فَلَهُ کَذَا وَ کَذَا وَ مَنْ أَسَرَ أَسِیراً فَلَهُ مِنْ غَنَائِمِ الْقَوْمِ کَذَا وَ کَذَا فَإِنَّ اللَّهَ قَدْ وَعَدَنِی أَنْ یَفْتَحَ عَلَیَّ وَ أَنْعَمَنِی عَسْکَرَهُمْ فَلَمَّا هَزَمَ اللَّهُ الْمُشْرِکِینَ وَ جُمِعَتْ غَنَائِمُهُمْ قَامَ رَجُلٌ مِنَ الْأَنْصَارِ فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِنَّکَ أَمَرْتَنَا بِقِتَالِ الْمُشْرِکِینَ وَ حَثَثْتَنَا عَلَیْهِ وَ قُلْتَ مَنْ أَسَرَ أَسِیراً فَلَهُ کَذَا وَ کَذَا مِنْ غَنَائِمِ الْقَوْمِ وَ مَنْ قَتَلَ قَتِیلًا فَلَهُ کَذَا وَ کَذَا وَ إِنِّی قَتَلْتُ قَتِیلَیْنِ لِی بِذَلِکَ الْبَیِّنَهًُْ وَ أَسَرْتُ أَسِیراً فَأَعْطِنَا مَا أَوْجَبْتَ عَلَی نَفْسِکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) ثُمَّ جَلَسَ فَقَامَ سَعْدُ‌بْنُ‌عُبَادَهًَْ فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مَا مَنَعَنَا أَنْ نُصِیبَ مِثْلَ مَا أَصَابُوا جُبْنٌ مِنَ الْعَدُوِّ وَ لَا زَهَادَهًٌْ فِی الْآخِرَهًِْ وَ الْمَغْنَمِ وَ لَکِنَّا تَخَوَّفْنَا إِنْ بَعُدَ مَکَانُنَا مِنْکَ فَیَمِیلُ إِلَیْکَ مِنْ جُنْدِ الْمُشْرِکِینَ أَوْ یُصِیبُوا مِنْکَ ضَیْعَهًًْ فَیَمِیلُوا إِلَیْکَ فَیُصِیبُوکَ بِمُصِیبَهًٍْ وَ إِنَّکَ إِنْ تُعْطِ هَؤُلَاءِ الْقَوْمَ مَا طَلَبُوا یَرْجِعُ سَائِرُ الْمُسْلِمِینَ لَیْسَ لَهُمْ مِنَ الْغَنِیمَهًِْ شَیْءٌ ثُمَّ جَلَسَ فَقَامَ الْأَنْصَارِیُّ فَقَالَ مِثْلَ مَقَالَتِهِ الْأُولَی ثُمَّ جَلَسَ یَقُولُ ذَلِکَ کُلُّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا ثَلَاثَ مَرَّاتٍ فَصَدَّ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) بِوَجْهِهِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عزّوجلّ یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْأَنْفالِ وَ الْأَنْفَالُ اسْمٌ جَامِعٌ لِمَا أَصَابُوا یَوْمَئِذٍ مِثْلَ قَوْلِهِ ما أَفاءَ اللهُ عَلی رَسُولِهِ وَ مِثْلَ قَوْلِهِ أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَیْءٍ ثُمَّ قَالَ قُلِ الْأَنْفالُ لِلهِ وَ الرَّسُولِ فَاخْتَلَجَهَا اللَّهُ مِنْ أَیْدِیهِمْ فَجَعَلَهَا لِلَّهِ وَ لِرَسُولِه (صلی الله علیه و آله).
امام صادق (علیه السلام)- نامه امام صادق (علیه السلام) در مورد غنایم جنگی ... امّا غنایم جنگی، بدین شرح می‌باشد که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در روز [جنگ] بدر فرمود: «هرکس از [سپاه] دشمن کسی را بکشد؛ فلان مقدار [مال] برای اوست، و هرکس دشمنی را اسیر کند، فلان مقدار از غنایم به او رسد، زیرا خداوند به من وعده فرموده که پیروزم فرماید و تمام غنایم لشکر دشمن را به من ارزانی بدارد». پس آنگاه که خداوند مشرکین را شکست داد و تار و مار کرد و غنیمت‌هایشان گرد آمد، مردی از اهل مدینه به پاخاسته و گفت: «ای رسول خدا، شما ما را به نبرد با دشمنان مشرک فرمان دادید و بر آن تشویق نمودید، و نیز فرمودید: «هرکس دشمنی را بکشد یا به اسارت گیرد فلان و فلان مقدار از آن اوست، من دو تن از دشمنان را کشته‌ام و بر این ادّعا شاهد و گواه نیز دارم، و یک نفر هم اسیر کرده‌ام، پس ای رسول خدا آنچه تعهّد کرده‌ای به ما عطا فرما»! [این را گفت] و نشست. سپس سعدبن‌عباده برخاسته و گفت: «ای رسول خدا، مانع ما در رسیدن به آنچه دیگران رسیدند نه ترس از دشمن بود و نه بی‌رغبتی به پول؛ بلکه ترسیدیم مبادا از شما دور شویم و گروهی از مشرکان بر شما حمله کنند، یا شما را تنها و بی‌یاور بینند و یورش برده و به شما گزند و آسیبی رسانند، و با این وضع اگر شما تنها خواسته‌ی این جماعت را اجابت فرمایید، مسلمانان دیگر ناکام و بی‌بهره از غنایم به شهر بازمی‌گردند، [این را گفت] و نشست، سپس آن مرد مدنی برخاسته و همان سخن پیش خود را تکرار کرد و نشست. و خلاصه هرکدام از طرفین حرف خودشان را سه‌بار تکرار کردند. و پیامبر (صلی الله علیه و آله) هیچ واکنش یا عکس‌العملی از خود نشان نداد و توجّهی به ایشان نکرد، تا اینکه خداوند عزیز و جلیل این آیه را نازل فرمود: از تو درباره‌ی انفال [غنایم، و هرگونه مال بدون مالک مشخص] سؤال می‌کنند. (انفال/۱) و کلمه‌ی «انفال» در آن روز دربرگیرنده‌ی هر چیزی بود که در جنگ به دست مردم می‌افتاد، مانند این آیه‌ی: هرگونه غنیمتی به دست آورید. (انفال/۴۲) سپس خداوند فرمود: بگو: انفال مخصوص خدا و پیامبر است. (انفال/۱) در نتیجه [با نزول این آیه] غنیمت را از ایشان باز گرفته و آن را منحصراً به خدا و رسول اختصاص داده است.
الصّادق (علیه السلام)- أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) خَرَجَ فِی غَزَاهًٍْ فَلَمَّا انْصَرَفَ رَاجِعاً نَزَلَ فِی بَعْضِ الطَّرِیقِ فَبَیْنَمَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَطْعَمُ وَ النَّاسُ مَعَهُ إِذْ أَتَاهُ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) قُمْ فَارْکَبْ فَقَامَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) فَرَکِبَ وَ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) مَعَهُ فَطُوِیَتْ لَهُ الْأَرْضُ کَطَیِّ الثَّوْبِ حَتَّی انْتَهَی إِلَی فَدَکَ فَلَمَّا سَمِعَ أَهْلُ فَدَکَ وَقْعَ الْخَیْلِ ظَنُّوا أَنَّ عَدُوَّهُمْ قَدْ جَاءَهُمْ فَغَلَّقُوا أَبْوَابَ الْمَدِینَهًِْ وَ دَفَعُوا الْمَفَاتِیحَ إِلَی عَجُوزٍ لَهُمْ فِی بَیْتٍ لَهُمْ خَارِجٍ مِنَ الْمَدِینَهًِْ وَ لَحِقُوا بِرُءُوسِ الْجِبَالِ فَأَتَی جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) الْعَجُوزَ حَتَّی أَخَذَ الْمَفَاتِیحَ ثُمَّ فَتَحَ أَبْوَابَ الْمَدِینَهًِْ وَ دَارَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) فِی بُیُوتِهَا وَ قِرَاهَا فَقَالَ جَبْرَئِیلُ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) هَذَا مَا خَصَّکَ اللَّهُ بِهِ أَعْطَاکَهُ دُونَ النَّاسِ وَ هُوَ قَوْلُهُ ما أَفاءَ اللهُ عَلی رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُری فَلِلهِ وَ لِلرَّسُولِ (صلی الله علیه و آله) وَ لِذِی الْقُرْبی وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ فَما أَوْجَفْتُمْ عَلَیْهِ مِنْ خَیْلٍ وَ لا رِکابٍ وَ لکِنَّ اللهَ یُسَلِّطُ رُسُلَهُ عَلی مَنْ یَشاءُ وَ لَمْ یَعْرِفِ الْمُسْلِمُونَ وَ لَمْ یَطَئُوهَا وَ لَکِنَّ اللَّهَ أَفَاءَهَا عَلَی رَسُولِهِ (صلی الله علیه و آله) وَ طَوَّفَ بِهِ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) فِی دُورِهَا وَ حِیطَانِهَا وَ غَلَّقَ الْبَابَ وَ دَفَعَ الْمَفَاتِیحَ إِلَیْهِ فَجَعَلَهَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فِی غِلَافِ سَیْفِهِ وَ هُوَ مُعَلَّقٌ بِالرَّحْلِ ثُمَّ رَکِبَ وَ طُوِیَتْ لَهُ الْأَرْضُ کَطَیِّ الثَّوْبِ ثُمَّ أَتَاهُمْ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ هُمْ عَلَی مَجَالِسِهِمْ وَ لَمْ یَتَفَرَّقُوا وَ لَمْ یَبْرَحُوا فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَدِ انْتَهَیْتُ إِلَی فَدَکَ وَ إِنِّی قَدْ أَفَاءَهَا اللَّهُ عَلَیَّ فَغَمَزَ الْمُنَافِقُونَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) هَذِهِ مَفَاتِیحُ فَدَکَ ثُمَّ أَخْرَجَهَا مِنْ غِلَافِ سَیْفِهِ ثُمَّ رَکِبَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ رَکِبَ مَعَهُ النَّاسُ فَلَمَّا دَخَلَ الْمَدِینَهًَْ دَخَلَ عَلَی فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) فَقَالَ یَا بُنَیَّهًُْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ أَفَاءَ عَلَی أَبِیکِ بِفَدَکَ وَ اخْتَصَّهُ بِهَا فَهِیَ لَهُ خَاصَّهًًْ دُونَ الْمُسْلِمِینَ أَفْعَلُ بِهَا مَا أَشَاءُ وَ إِنَّهُ قَدْ کَانَ لِأُمِّکِ خَدِیجَهًَْ عَلَی أَبِیکِ مَهْرٌ وَ إِنَّ أَبَاکِ قَدْ جَعَلَهَا لَکِ بِذَلِکِ وَ أَنْحَلْتُکِهَا تَکُونُ لَکِ وَ لِوُلْدِکِ بَعْدَکِ قَالَ فَدَعَا بِأَدِیمٍ وَ دَعَا عَلِیَّ‌بْنَ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) فَقَالَ اکْتُبْ لِفَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) بِفَدَکَ نِحْلَهًًْ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَشَهِدَ عَلَی ذَلِکَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) وَ مَوْلًی لِرَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ أُمُّ أَیْمَنَ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِنَّ أُمَّ أَیْمَنَ امْرَأَهًٌْ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّهًِْ وَ جَاءَ أَهْلُ فدَکَ إِلَی النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) فَقَاطَعَهُمْ عَلَی أَرْبَعَهًٍْ وَ عِشْرِینَ أَلْفَ دِینَارٍ فِی کُلِّ سَنَهًٍْ.
امام صادق (علیه السلام)- پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و مسلمانان از جنگی برمی‌گشتند در منزلی فرود آمدند و غذا خوردند. جبرئیل فرود آمد و فرمود: «ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! برخیز و سوار شو»! حضرت، سوار شد و جبرئیل با او بود. به‌وسیله‌ی طیّ الارض به فدک رسید. هنگامی‌که اهل فدک شنیدند سواری به‌طرف آن‌ها می‌آید، خیال کردند دشمن، آن‌ها را غافلگیر کرده لذا درهای شهر را بستند و کلیدها را به پیرزنی که در بیرون شهر زندگی می‌کرد، سپردند، و به بالای کوه‌ها پناه بردند. جبرئیل نزد پیر زن آمد و کلیدها را از وی گرفت و دروازه‌های شهر را باز کرد. و پیامبر (صلی الله علیه و آله) را در خانه‌های آن‌ها گردانید. جبرئیل فرمود: «ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! اینجا را خداوند از آن تو قرار داده است؛ چون مسلمانان جنگ نکردند. و خدا آن را به تو بخشید. و جبرئیل پیامبر را در خانه‌ها و کوچه‌های آن‌ها گردانید و درها را بست و کلیدها را به پیامبر (صلی الله علیه و آله) سپرد. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نیز آن را در غلاف شمشیرش قرار داد. سپس سوار شد و باز هم زمین زیر پای او پیچیده شد و به یارانش ملحق گردید. و هنوز آن‌ها برنخاسته بودند. حضرت فرمود: «به فدک رفتم و خداوند آن را به من بخشید». منافقین به حضرت، کنایه و طعنه زدند. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «این هم کلیدهای آن». بعد سوار شدند و به مدینه برگشتند. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نزد حضرت فاطمه (سلام الله علیها) رفت و فرمود: «دخترم! خدا فدک را به پدرت بخشیده و به او اختصاص داده است. و مسلمانان را در آن سهمی نیست. هرچه می‌خواهی درباره‌ی آن انجام بده. چون من به مادرت خدیجه، مهرش را مقروض بودم. فدک را عوض مهر مادرت به تو می‌دهم. از آن تو و فرزندانت باشد». بعد پوستی را خواست و خطاب به علی (علیه السلام) فرمود: «بنویس: «رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فدک را به دخترش فاطمه (سلام الله علیها) بخشید». علی (علیه السلام) غلام پیامبر (صلی الله علیه و آله) و امّایمن شاهد این جریان بودند. و پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در مورد امّایمن فرمود: «امّایمن اهل بهشت است». اهل فدک آمدند و با حضرت بر بیست‌وچهار هزار دینار در سال، صلح کردند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- أَیُّمَا قَرْیَهًْ فَتَحَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ بِغَیْرِ قِتَالٍ فَهِیَ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ وَ أَیُّمَا قَرْیَهًْ فَتَحَهَا الْمُسْلِمُونَ عَنْوَهًْ فَأَنَّ لِلهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِأَقْرِبَائِهِ وَ مَا بَقِیَ غَنِیمَهًْ لِمَنْ قَاتَلَ عَلَیْهَا إِذَا کَانَ یَصِحُّ نَقْلُهُ إِلَی دَارِ السَّلَامِ فَإِنْ لَمْ یُمْکِنْ نَقْلُهُ فَهُوَ لِبَیْتِ الْمَالِ. ثُمَّ قَالَ فَما أَوْجَفْتُمْ عَلَیْهِ مِنْ خَیْلٍ وَ لا رِکابٍ یَعْنِی لَمْ یُوجِفُوا عَلَی ذَلِکَ بِخَیْلٍ وَ لَا رِکَابٍ وَ إِنَّمَا جَلَوْا عَنِ الرُّعْبِ وَ لَمْ یَکُنْ هُنَاکَ قِتَال.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هر آبادی که خدا و رسولش بدون جنگ فتح کنند، آن برای خدا و رسولش می باشد و هر آبادی که مسلمانان آن را با زور و غلبه فتح کنند، خمس آن برای خدا، و برای پیامبر (صلی الله علیه و آله) و برای خویشاوندان اوست و آنچه به‌عنوان غنیمت برای کسی که جنگ کرده باقی بماند؛ اگر انتقال آن به سرزمین امن و امان [مسلمانان] ممکن بود [همین حکم را دارد] و اگر انتقال آن ممکن نبود، آن برای بیت‌المال است. سپس فرمود: فَما أَوْجَفْتُمْ عَلَیْهِ مِنْ خَیْلٍ وَ لا رِکابٍ یعنی نه اسبی بر آن تاختید و نه شتری؛ بلکه از روی ترس، ترک وطن کردند و جنگی در کار نبود.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ فِی غَزْوَهًْ بَنِی النَّضِیرِ وَ زَادَ فِیهِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّه (صلی الله علیه و آله) لِلْأَنْصَارِ:إِنْ شِئْتُمْ دَفَعْتُ إِلَیْکُمْ فَیْءَ الْمُهَاجِرِینَ مِنْهَا وَ إِنْ شِئْتُمْ قَسَمْتُهَا بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَهُمْ وَ تَرَکْتُهُمْ مَعَکُمْ قَالُوا: قَدْ شِئْنَا أَنْ تَقْسِمَهَا فِیهِمْ، فَقَسَمَهَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بَیْنَ الْمُهَاجِرِینَ وَ دَفَعَهَا عَنِ الْأَنْصَارِ وَ لَمْ یُعْطِ مِنَ الْأَنْصَارِ إِلَّا رَجُلَیْنِ سُهَیْلَ‌بْنَ‌حُنَیْفٍ وَ أبو {أَبَا} دُجَانَهًَْ فَإِنَّهُمَا ذَکَرَا حَاجَهًْ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- در غزوه‌ی بنی‌نضیر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به انصار فرمود: «اگر بخواهید، اموال را به مهاجرین می‌دهم و اگر بخواهید، میان شما و آنان تقسیم می‌کنم و آنان را در کنار شما باقی می‌گذارم». گفتند: «می‌خواهیم، اموال را میان آنان تقسیم کنی». پس رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آن‌ها را میان مهاجرین تقسیم کرد و به انصار چیزی نبخشید، فقط به دو نفر از آنان، سهل‌بن‌حنین و ابودجانهًْ عطا کرد، چراکه آن دو اظهار نیاز کردند.