آیه لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلى جَبَلٍ لَرَأَيْتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْيَةِ اللهِ وَ تِلْكَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ [21]
اگر اين قرآن را بر كوهى نازل مى‌كرديم، مى‌ديدى كه در برابر آن خاشع مى‌شود و از خوف خدا مى‌شكافد! اين‌ها مثال‌هايى است كه براى مردم مى‌زنيم، شايد [در آن] بينديشند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ قَرَأَ لَوْ أَنْزَلْنَا هذَا الْقُرْآنَ ... فَمَاتَ مِنْ لَیْلَتِهِ مَاتَ شَهِیداً.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکس لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ... را بخواند و در همان شب از دنیا برود، شهید از دنیا رفته است.
العسکری (علیه السلام)- قَالَ عَزَّوَجَلَّ وَ إِنَّ مِنْها یَعْنِی مِنَ الْحِجَارَهًِْ لَما یَهْبِطُ مِنْ خَشْیَهًِْ اللَّهِ إِذَا أَقْسَمَ عَلَیْهَا بِاسْمِ اللَّهِ وَ بِأَسْمَاءِ أَوْلِیَائِهِ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَهًَْ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ وَ الطَّیِّبِینَ مِنْ آلِهِمْ (علیهم السلام) وَ لَیْسَ فِی قُلُوبِکُمْ شَیْءٌ مِنْ هَذِهِ الْخَیْرَاتِ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ بَلْ عَالِمٌ بِهِ یُجَازِیکُمْ عَنْهُ بِمَا هُوَ بِهِ عَادِلٌ عَلَیْکُمْ وَ لَیْسَ بِظَالِمٍ لَکُمْ یُشَدِّدُ حِسَابَکُمْ وَ یُؤْلِمُ عِقَابَکُمْ وَ هَذَا الَّذِی وَصَفَ اللَّهُ تَعَالَی بِهِ قُلُوبَهُمْ هَاهُنَا نَحْوُ مَا قَالَ فِی سُورَهًِْ النِّسَاءِ أَمْ لَهُمْ نَصِیبٌ مِنَ الْمُلْکِ فَإِذاً لا یُؤْتُونَ النَّاسَ نَقِیراً وَ مَا وَصَفَ بِهِ الْأَحْجَارَ هَاهُنَا نَحْوُ مَا وَصَفَ فِی قَوْلِهِ تَعَالَی لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلی جَبَلٍ لَرَأَیْتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْیَهًِْ اللَّهِ وَ هَذَا التَّقْرِیعُ مِنَ اللَّهِ تَعَالَی لِلْیَهُودِ وَ النَّاصِبِ وَ الْیَهُودُ جَمَعُوا الْأَمْرَیْنِ وَ اقْتَرَفُوا الْخَطِیئَتَیْنِ فَغَلَّظَ عَلَی الْیَهُودِ مَا وَبَّخَهُمْ بِهِ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله).
امام عسکری (علیه السلام)- خداوند متعال می‌فرماید: و پاره‌ای از خوف خدا [از فراز کوه] به زیر می‌افتد [اما دل‌های شما، نه از خوف خدا می‌تپد، و نه سرچشمه علم و دانش و عواطف انسانی است]!. (بقره/۷۴) بعضی از این سنگ‌ها از خشیّت خدا فرود می‌آید وقتی آن‌ها را قسم به خدا و به اسماء اولیاء خدا محمّد و علی و فاطمه و حسن و حسین و اولاد پاکش (علیهم السلام) بدهند ولی در دل‌های شما چنین اثری وجود ندارد؛ خداوند از اعمال شما غافل نیست. (بقره/۷۴) خداوند کاملا مطّلع از وضع شماست طبق استحقاق به شما جزا و کیفر می‌دهد او هرگز ظلم به شما نخواهد نمود حسابی سخت می‌گیرد و عقابی سخت می‌نماید آنچه در این آیه خداوند درباره‌ی دل‌های آن‌ها می‌گوید شبیه مطلبی است که می‌فرماید: آیا آن‌ها [یهود] سهمی در حکومت دارند [که بخواهند چنین داوری کنند]؟ درحالی‌که اگر چنین بود، [همه چیز را در انحصار خود می‌گرفتند]، و کمترین حق را به مردم نمی‌دادند. (نساء/۵۳) اگر قدرت در دست آن‌ها بود به مردم به‌اندازه‌ی ذرهّ‌ّای هم نمی‌دادند و توضیحی که در مورد سنگ‌ها داده شبیه توصیفی است که در این آیه می‌فرماید: لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلی جَبَلٍ لَرَأَیْتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْیَةِ الله این سرزنش در ارتباط با یهودیان و ناصبی‌ها است یهودیان جامع هر دو کار و فاعل هر دو خطا بودند به همین جهت بر آن‌ها سخت گرفته شد به‌صورتی که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) ایشان را مورد سرزنش قرار داد.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِ‌اللَّهِ‌بْنِ‌سِنَانٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ رُقْیَهًِْ الْعَقْرَبِ وَ الْحَیَّهًِْ وَ النُّشْرَهًِْ وَ رُقْیَهًِْ الْمَجْنُونِ وَ الْمَسْحُورِ الَّذِی یُعَذَّبُ قَالَ یَا ابْنَ‌سِنَانٍ لَا بَأْسَ بِالرُّقْیَهًِْ وَ الْعُوذَهًِْ وَ النَّشْرِ إِذَا کَانَتْ مِنَ الْقُرْآنِ وَ مَنْ لَمْ یَشْفِهِ الْقُرْآنُ فَلَا شَفَاهُ اللَّهُ وَ هَلْ شَیْءٌ أَبْلَغُ فِی هَذِهِ الْأَشْیَاءِ مِنَ الْقُرْآنِ أَ لَیْسَ اللَّهُ تَعَالَی یَقُولُ وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِینَ أَ لَیْسَ اللَّهُ یَقُولُ تَعَالَی ذِکْرُهُ وَ جَلَّ ثَنَاؤُهُ لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلی جَبَلٍ لَرَأَیْتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْیَةِ اللهِ سَلُونَا نُعَلِّمْکُمْ وَ نُوقِفْکُمْ عَلَی قَوَارِعِ الْقُرْآنِ لِکُلِّ دَاءٍ.
امام صادق (علیه السلام)- عبدالله‌بن‌سنان از امام صادق (علیه السلام) روایت می‌کند و می‌گوید: از امام صادق (علیه السلام) «از رُقْیه‌ی عقرب و مار، افسون و درمان غیرطبیعی رُقْیه‌ی دیوانه و جادوشده‌ای که عذاب می‌کشد، سؤال کردم». فرمود: «ای ابن‌سنان اشکالی بر رقیه و عوذه و نُشْره نیست اگر از قرآن باشد. و هرکس را قرآن شفا ندهد چه چیزی او را شفا می‌دهد؟! و آیا چیزی در این موارد، رساتر از قرآن وجود دارد»؟ آیا خدای تعالی نمی‌فرماید: و از قرآن، آنچه شفا و رحمت است برای مؤمنان، نازل می‌کنیم. (اسراء/۸۲) آیا خدای تعالی نمی‌فرماید: لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلی جَبَلٍ لَرَأَیْتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْیَةِ الله. از ما بپرسید به شما یاد می‌دهیم، و شما را به قوارع قرآن برای هر مرضی واقف سازیم.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ إِدْرِیسَ‌بْنِ‌عَبْدِ‌الْکَرِیمِ الْحَدَّادِ قَالَ قَرَأْتُ عَلَی خَلَفٍ فَلَمَّا بَلَغْتُ هَذِهِ الْآیَهًَْ لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلی جَبَلٍ قَالَ ضَعْ یَدَکَ عَلَی رَأْسِکَ فَإِنِّی قَرَأْتُ عَلَی سُلَیْمٍ فَلَمَّا بَلَغْتُ هَذِهِ الْآیَهًَْ قَالَ ضَعْ یَدَکَ عَلَی رَأْسِکَ فَإِنِّی قَرَأْتُ عَلَی حَمْزَهًَْ فَلَمَّا بَلَغْتُ هَذِهِ الْآیَهًَْ قَالَ ضَعْ یَدَکَ عَلَی رَأْسِکَ فَإِنِّی قَرَأْتُ عَلَی عَلْقَمَهًَْ وَ الْأَسْوَدِ فَلَمَّا بَلَغْتُ هَذِهِ الْآیَهًَْ قَالَا ضَعْ یَدَکَ عَلَی رَأْسِکَ فَإِنَّا قَرَأْنَا عَلَی عَبْدِ اللَّهِ فَلَمَّا بَلَغْنَا هَذِهِ الْآیَهًَْ قَالَ ضَعَا أَیْدِیَکُمَا عَلَی رَءُوسِکُمَا فَإِنِّی قَرَأْتُ عَلَی النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) فَلَمَّا بَلَغْتُ هَذِهِ الْآیَهًَْ قَالَ لِی ضَعْ یَدَکَ عَلَی رَأْسِکَ فَإِنَّ جَبْرَئِیلَ لَمَّا نَزَلَ بِهَا إِلَیَّ قَالَ لِی ضَعْ یَدَکَ عَلَی رَأْسِکَ فَإِنَّهَا شِفَاءٌ مِنْ کُلِّ دَاءٍ إِلَّا السَّامَ وَ السَّامُ الْمَوْتُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- از ادریس‌بن‌عبدالکریم حدّاد [نقل‌شده است] که گفت: پشت سر [یکی از قرّاء] [قرآن] خواندم و هنگامی‌که به این آیه رسیدم: لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلی جَبَلٍ، گفت: «دستت را بر سرت بگذار» چون بر سُلَیم خواندم و هنگامی‌که به این آیه رسیدم، گفت: «دستت را بر سرت بگذار» چون من بر «حمزه (رحمة الله علیه) خواندم و هنگامی‌که به این آیه رسیدم، گفت: «دستت را بر سرت بگذار» چون من بر علقمه و اسود خواندم و هنگامی‌که به این آیه رسیدم، گفتند: «دستت را بر سرت بگذار» چون ما بر «عبدالله» خواندیم و هنگامی‌که به این آیه رسیدیم، گفت: «دستتان را بر سرتان بگذارید» چون من بر پیامبر (صلی الله علیه و آله) خواندم و هنگامی‌که به این آیه رسیدم، به من فرمود: «دستت را بر سرت بگذار، چون هنگامی‌که جبرئیل (علیه السلام) آن را به‌سوی من نازل کرد، به من گفت: «دستت را بر سرت بگذار؛ چون آن مایه‌ی بهبودی از هر دردی است مگر «سام» و «سام» مرگ است»».
الباقر (علیه السلام)- عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌عَلِیٍّ الْبَاقِرِ (علیه السلام) أَنَّ رَجُلًا شَکَا إِلَیْهِ صَمَماً. فَقَالَ: امْسَحْ یَدَکَ عَلَیْهَا وَ اقْرَأْ عَلَیْهَا لَوْ أَنْزَلْنَا هذَا الْقُرْآنَ عَلی جَبَلٍ إِلَی آخِرِ السُّورَهًْ.
امام باقر (علیه السلام)- مردی از بسته‌شدن شنوایی به امام (علیه السلام) شکایت کرد؛ پس فرمود: «دستت را بر آن بکش و بر آن بخوان: لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلی جَبَلٍ لَرَأَیْتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْیَةِ اللهِ وَ تِلْکَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ».
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ هَذِهِ الْآیَهًَْ لِکُلِّ وَرَمٍ فِی الْجَسَدِ یَخَافُ الرَّجُلُ أَنْ یَئُولَ إِلَی شَیْءٍ فَإِذَا قَرَأْتَهَا فَاقْرَأْهَا وَ أَنْتَ طَاهِرٌ وَ إِذَا أَعْدَدْتَ وُضُوءَکَ لِصَلَاهًْ الْفَرِیضَهًْ فَعَوِّذْ بِهَا وَرَمَکَ قَبْلَ الصَّلَاهًْ وَ دُبُرَهَا وَ هِیَ لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلی جَبَلٍ لَرَأَیْتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْیَةِ اللهِ إِلَی آخِرِ السُّورَهًْ فَإِنَّکَ إِذَا فَعَلْتَ ذَلِکَ عَلَی مَا حُدَّ لَکَ سَکَنَ الْوَرَمُ.
امام صادق (علیه السلام)- این آیه برای هر ورمی در جسم است که فرد می‌ترسد به چیزی رجوع کند. هنگامی‌که آن را خواندی، آن را بخوان درحالی‌که تو پاک هستی و وضو را برای نماز واجب اعاده کرده‌ای و قبل از نماز و بعد از آن این آیه را برای سلامتی ورمت بخوان و آن [آیه این است]: لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلی جَبَلٍ... وقتی تو این کار را بر اساس آنچه برای تو معیّن شده انجام دادی، ورم آرام می‌گیرد.
الباقر (علیه السلام)- عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: اقْرَأْ عَلَی کُلِ وَرَمٍ آخِرَ سُورَهًْ الْحَشْرِ لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلی جَبَلٍ إِلَی آخِرِهَا.
امام باقر (علیه السلام)- بر هر ورمی آخر سوره‌ی حشر را بخوان: لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلی جَبَلٍ لَرَأَیْتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْیَةِ اللهِ وَ تِلْکَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ.