آیه ما قَطَعْتُمْ مِنْ لينَةٍ أَوْ تَرَكْتُمُوها قائِمَةً عَلى أُصُولِها فَبِإِذْنِ اللهِ وَ لِيُخْزِيَ الْفاسِقينَ [5]
هر درخت نخل با ارزشى را قطع كرديد يا آن را به‌حال خود واگذاشتيد، همه به‌اذن خدا بود؛ و براى اين بود كه فاسقان را رسوا كند.
الصّادق (علیه السلام)- الْعَجْوَهًُْ أُمُّ التَّمْرِ وَ هِیَ الَّتِی أَنْزَلَهَا اللَّهُ عزّوجلّ مِنَ الْجَنَّهًِْ لآِدَمَ (علیه السلام) وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عزّوجلّ ما قَطَعْتُمْ مِنْ لِینَةٍ أَوْ تَرَکْتُمُوها قائِمَةً عَلی أُصُولِها قَالَ یَعْنِی الْعَجْوَهًَْ.
امام صادق (علیه السلام)- ابوخدیجه از امام صادق (علیه السلام) روایت می‌کند: هسته‌ی خرما، مادر خرماست. و آن همان هسته‌ای است که خداوند عزّوجلّ از بهشت برای آدم (علیه السلام) نازل کرد. درباره‌ی کلام خداوند تعالی: مَا قَطَعْتُم مِّن لینَةٍ أَو تَرَکْتُمُوهَا قَائِمَةً عَلی أُصُولهَا فرمود: مقصود، هسته‌ی خرما است.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) نَهَی عَنْ قَطْعِ الشَّجَرِ الْمُثْمِرِ أَوْ إِحْرَاقِهِ یَعْنِی فِی دَارِ الْحَرْبِ وَ غَیْرِهَا إِلَّا أَنْ یَکُونَ ذَلِکَ مِنَ الصَّلَاحِ لِلْمُسْلِمِینَ فَقَدْ قَالَ اللَّهُ عزّوجلّ ما قَطَعْتُمْ مِنْ لِینَةٍ أَوْ تَرَکْتُمُوها قائِمَةً عَلی أُصُولِها فَبِإِذْنِ اللهِ وَ لِیُخْزِیَ الْفاسِقِین.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از قطع‌کردن درختی که میوه می‌دهد یا سوزاندن آن نهی فرمود؛ یعنی در سرزمین جنگ و غیر آن؛ مگر آنکه آن کار به صلاح مسلمانان باشد. خدای عزّوجلّ فرمود: ما قَطَعْتُمْ مِنْ لِینَةٍ أَوْ تَرَکْتُمُوها قائِمَةً عَلی أُصُولِها فَبِإِذْنِ الله وَ لِیُخْزِیَ الْفاسِقِین.
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ أَنْزَلَ عَلَیْهِ فِیمَا عَابُوهُ مِنْ قَطْعِ النَّخْلِ ما قَطَعْتُمْ مِنْ لِینَةٍ أَوْ تَرَکْتُمُوها قائِمَةً عَلی أُصُولِها فَبِإِذْنِ اللهِ وَ لِیُخْزِیَ الْفاسِقِینَ.
علیّ‌ّّبن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- خداوند در مورد سرزنش پیامبر (صلی الله علیه و آله) درباره‌ی قطع درختان خرما این آیه را نازل کرد: مَا قَطَعْتُم مِّن لینَةٍ أَو تَرَکْتُمُوهَا قَائِمَةً عَلی أُصُولهَا فَبِإِذْنِ اللهِ ولیُخْزِیَ الفَاسِقِینَ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- کَانَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) حَاصَرَهُمْ حَتَّی بَلَغَ مِنْهُمْ کُلَّ مَبْلَغٍ، فَأَعْطَوْهُ مَا أَرَادَ مِنْهُمْ فَصَالَحَهُمْ عَلَی أَنْ یُحْقِنَ لَهُمْ دِمَائَهُمْ وَ أَنْ یُخْرِجَهُمْ مِنْ أَرْضِهِمْ وَ أَوْطَانِهِمْ وَ أَنْ یَسِیرَهُمْ إِلَی أَذْرِعَاتٍ بِالشَّامِ وَ جَعَلَ لِکُلِّ ثَلَاثَهٍ مِنْهُمْ بَعِیراً وَ سِقَاءً فَخَرَجُوا إِلَی أَذْرِعَاتٍ وَ أَرِیحَا إِلَّا أَهْلَ بَیْتَیْنِ مِنْهُمْ، آلَ أَبِی الْحَقِیقِ وَ آلَ حُیَیِّ‌بْنِ‌أَخْطَبَ فَإِنَّهُمْ لَحِقُوا بِخَیْبَرَ وَ لَحِقَتْ طَائِفَهًْ مِنْهُمْ بِالْحِیرَهًْ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- پیامبر (صلی الله علیه و آله) آن‌ها را محاصره کرده بود، تا اینکه کاملاً بر آن‌ها مسلّط شد؛ در نتیجه هرچه از آن‌ها خواست، به او دادند و با آن‌ها مصالحه فرمود؛ بنابر اینکه خونشان حفظ شود و آن‌ها را از زمینشان و وطنشان بیرون کند و آن‌ها را به‌سوی «اَذرعات» در شام حرکت دهد و برای هر سه نفر از آن‌ها یک شتر و مشک آبی قرار داد. آن‌ها خارج شدند و به‌سوی «اذرعات» و «اریحا» رفتند مگر اهل دو خانواده از آن‌ها خاندان اباالحقیق و خاندان حیی‌بن‌اخطب که آن‌ها به خیبر ملحق شدند و طایفه‌ای از آن‌ها به «حیره» ملحق شدند.
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- هُوَ الَّذِی أَخْرَجَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ مِنْ دِیارِهِمْ لِأَوَّلِ الْحَشْرِ ما ظَنَنْتُمْ أَنْ یَخْرُجُوا قَالَ سَبَبُ ذَلِکَ أَنَّهُ کَانَ بِالْمَدِینَهًِْ ثَلَاثَهًُْ أَبْطُنٍ مِنَ الْیَهُودِ بَنِی النَّضِیرِ وَ قُرَیْظَهًَْ وَ قَیْنُقَاعَ وَ کَانَ بَیْنَهُمْ وَ بَیْنَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) عَهْدٌ وَ مُدَّهًٌْ فَنَقَضُوا عَهْدَهُمْ وَ کَانَ سَبَبُ ذَلِکَ فِی بَنِی النَّضِیر ... ثُمَّ قَالُوا نَخْرُجُ وَ لَنَا مَا حَمَلَتِ الْإِبِلُ فَقَالَ لَا وَ لَکِنْ تَخْرُجُونَ وَ لَا یَحْمِلُ أَحَدٌ مِنْکُمْ شَیْئاً فَمَنْ وَجَدْنَا مَعَهُ شَیْئاً مِنْ ذَلِکَ قَتَلْنَاهُ فَخَرَجُوا عَلَی ذَلِکَ وَ وَقَعَ قَوْمٌ مِنْهُمْ إِلَی فَدَکٍ وَ وَادِی الْقُرَی وَ خَرَجَ قَوْمٌ مِنْهُمْ إِلَی الشَّامِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ فِیهِمْ هُوَ الَّذِی أَخْرَجَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ مِنْ دِیارِهِمْ لِأَوَّلِ الْحَشْرِ ما ظَنَنْتُمْ أَنْ یَخْرُجُوا وَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ مانِعَتُهُمْ حُصُونُهُمْ مِنَ اللهِ فَأَتاهُمُ اللهُ مِنْ حَیْثُ لَمْ یَحْتَسِبُوا إِلَی قَوْلِهِ فَإِنَّ اللهَ شَدِیدُ الْعِقابِ وَ أَنْزَلَ عَلَیْهِ فِیمَا عَابُوهُ مِنْ قَطْعِ النَّخْلِ ما قَطَعْتُمْ مِنْ لِینَةٍ أَوْ تَرَکْتُمُوها قائِمَهًًْ عَلی أُصُولِها فَبِإِذْنِ اللَّهِ وَ لِیُخْزِیَ الْفاسِقِینَ.
علیّ‌ّّبن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- هُو الذِی أَخْرَجَ الذِینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْل الکِتَابِ مِن دِیَارِهِمْ لأَول الحَشْرِ مَا ظَنَنتُمْ أَن یَخْرُجُوا سبب نزول این آیات این است که در مدینه سه گروه از یهود بودند: بنی‌نضیر، قریظه و قینقاع، و بین آن‌ها و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) عهد و پیمانی بود. آن‌ها عهد و پیمان را نقض کرده و شکستند که سبب نقض آن بنی‌نضیر بود سپس گفتند: از اینجا می‌رویم و هرآنچه شترها حمل می‌کنند را با خود می‌بریم. فرمود: «نه، از اینجا بروید و هیچ‌کس چیزی را با خود نمی‌برد، و با هرکس چیزی یافتیم، او را می‌کشیم». سپس به‌همین شکل از آن سرزمین خارج شدند و برخی از آنان به فدک و وادی قری رفتند. و برخی از آنان به شام رفتند. خداوند درباره‌ی آنان این آیه را نازل کرد: هُو الذِی أَخْرَجَ الذِینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْل الکِتَابِ مِن دِیَارِهِمْ لأَول الحَشْرِ مَا ظَنَنتُمْ أَن یَخْرُجُوا وظَنُّوا أَنَّهُم مَّانِعَتُهُمْ حُصُونُهُم مِّنَ اللهِ فَأَتَاهُمُ اللهُ مِنْ حَیْثُ لمْ یَحْتَسِبُوا ... فَإِنَّ اللهَ شَدِیدُ العِقَابِ.