آیه ثُمَّ سَوّاهُ وَ نَفَخَ فِیهِ مِنْ رُوحِهِ وَ جَعَلَ لَکُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ الْأَفْئِدَةَ قَلِیلاً ما تَشْکُرُونَ [9]
سپس [اندام] او را نظام بخشید و از روح خویش [روحى شریف و برجسته] در وى دمید؛ و براى شما گوش‌ها و چشم‌ها و دل‌ها (عقل‌ها) قرار داد؛ امّا کمتر شکر [نعمت‌هاى او را] به جا مى‌آورید.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- ثُمَّ سَوَّاهُ أَیْ اسْتَحَالَهُ مِنْ نُطْفَهًٍْ إِلَی عَلَقَهًٍْ وَ مِنَ الْعَلَقَهًِْ إِلَی مُضْغَهًٍْ ثُمَّ نَفَخَ فِیهِ الرُّوحَ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- [یعنی آن را] از نطفه، به علقه و از علقه، به مضغه دگرگون ساخت و سپس جان در او دمید.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ قَال: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی فَقَالَ أَبُوعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) خَلْقٌ أَعْظَمُ مِنْ جَبْرَئِیلَ (علیه السلام) وَ مِیکَائِیلَ (علیه السلام) وَ هُوَ مَعَ الْأَئِمَّهًِْ یُفَقِّهُهُمْ قُلْتُ وَ نَفَخَ فِیهِ مِنْ رُوحِهِ قَالَ مِنْ قُدْرَتِهِ.
امام صادق (علیه السلام)- از ابوبصیر نقل شده که گفت: «از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی روح [در این آیه]: بگو: روح جزیی از فرمان پروردگار من است. (إسراء/۸۵) پرسیدم». فرمود: «آفریده‌ای بزرگتر از جبرئیل و میکائیل است و او با ائمّه (علیهم السلام) است و احکام دین را به آن‌ها می‌آموزد». گفتم: «وَ نَفَخَ فِیهِ مِنْ رُوحِهِ [یعنی چه]»؟ فرمود: «یعنی از قدرت خود [می‌دمد]»».
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- لَمَّا خَلَقَ اللَّهُ تَعَالَی آدَمَ (علیه السلام) وَ نَفَخَ فِیهِ مِنْ رُوحِهِ عَطَسَ فَأَلْهَمَهُ اللَّهُ الْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ الْعالَمِین.
ابن‌عباس (رحمة الله علیه)- وقتی خدا آدم (علیه السلام) را آفرید و از روح خود در او دمید، آدم (علیه السلام) عطسه‌ای زد و خداوند به او الهام فرمود: الْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ الْعالَمِین.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- نَحْنُ آلُ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) الْمَحْسُودُونَ وَ أَنْتَ الْحَاسِدُ لَنَا خَلَقَ اللَّهُ آدَمَ (علیه السلام) بِیَدِهِ وَ نَفَخَ فِیهِ مِنْ رُوحِهِ وَ أَسْجَدَ لَهُ الْمَلَائِکَهًَْ وَ عَلَّمَهُ الْأَسْمَاءَ کُلَّهَا وَ اصْطَفَاهُ عَلَی الْعَالَمِینَ فَحَسَدَهُ الشَّیْطَان0
امام علی (علیه السلام)- [خطاب به معاویه فرمود:] ما خاندان حضرت ابراهیم (علیه السلام) هستیم که مورد حسد قرار گرفته‌ایم و تو کسی هستی که به ما حسادت می‌ورزی. [چون] خداوند به دست قدرت خویش، آدم (علیه السلام) را آفرید و از روح خویش در وی دمید و فرشتگان را برای او به سجده واداشت و تمامی نام‌ها را به او آموخت و وی را بر جهانیان برگزید، شیطان نیز به او حسادت ورزید.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنِ ابْنِ‌عَبَّاسٍ قَال: خَرَجَ مِنَ الْمَدِینَهًِْ أَرْبَعُونَ رَجُلًا مِنَ الْیَهُودِ قَالُوا انْطَلِقُوا بِنَا إِلَی هَذَا الْکَاهِنِ الْکَذَّابِ حَتَّی نُوَبِّخَهُ فِی وَجْهِهِ وَ نُکَذِّبَهُ بِأَنَّهُ یَقُولُ أَنَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) رَبِّ الْعَالَمِینَ فَکَیْفَ یَکُونُ رَسُولًا وَ آدَمُ خَیْرٌ مِنْهُ وَ نُوحٌ (علیه السلام) خَیْرٌ مِنْهُ وَ ذَکَرُوا الْأَنْبِیَاءَ (علیه السلام) ... فَقَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) لِعَبْدِ اللَّهِ بْنِ سَلَامٍ التَّوْرَاهًُْ بَیْنِی وَ بَیْنَکُمْ فَرَضِیَتِ الْیَهُودُ بِالتَّوْرَاهًِْ فَقَالَتِ الْیَهُودُ آدَمُ (علیه السلام) خَیْرٌ مِنْکَ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی خَلَقَهُ بِیَدِهِ وَ نَفَخَ فِیهِ مِنْ رُوحِهِ فَقَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) آدَمُ (علیه السلام) النَّبِیُّ أَبِی وَ قَدْ أُعْطِیتُ أَنَا أَفْضَلَ مِمَّا أُعْطِیَ آدَمُُ (علیه السلام) فَقَالَتِ الْیَهُودُ وَ مَا ذَاکَ قَالَ إِنَّ الْمُنَادِی یُنَادِی کُلَّ یَوْمٍ خَمْسَ مَرَّاتٍ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) رَسُولُ اللهِ وَ لَمْ یَقُلْ آدَمُ (علیه السلام) رَسُولُ اللَّهِ وَ لِوَاءَ الْحَمْدِ بِیَدِی یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ وَ لَیْسَ بِیَدِ آدَمَ (علیه السلام) فَقَالَتِ الْیَهُودُ صَدَقْتَ یَا مُحَمَّد (صلی الله علیه و آله).
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ابن‌عباس (رحمة الله علیه) نقل می‌کند: چهل نفر از یهودیان مدینه گفتند: «نزد این پیشگوی دروغگو برویم و رو در رویش او را سرزنش نماییم و تکذیبش کنیم. چراکه او مدّعی است: من پیامبر خدای جهانیانم! چگونه او می‌تواند پیامبر باشد، با اینکه آدم (علیه السلام) از او بهتر است؛ نوح (علیه السلام) از او بهتر است»؟! و یکایک پیامبران (علیهم السلام) را نام بردند. ... پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله) به عبدالله‌بن‌سلام فرمود: «بین من و شما تورات حاکم باشد». یهودیان به تورات راضی شدند. و گفتند: «آدم (علیه السلام) از تو بهتر است زیرا خداوند او را به دست خویش آفریده و از روح خود در او دمیده است». پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: «آدم (علیه السلام) پدر من است ولی بهتر از آنچه به آدم (علیه السلام) داده شده، به من داده‌اند». پرسیدند: «چه چیزی»؟ فرمود: «ندادهنده‌ای در هر روز پنج مرتبه فریاد می‌زند: أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا الله وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ الله، ولی نمی‌گوید آدم (علیه السلام) رسول خداست. و پرچم حمد در روز قیامت در اختیار من است نه در دست آدم (علیه السلام)». گفتند: «راست گفتی ای محمد (صلی الله علیه و آله)»!