آیه ۴ - سوره احقاف

آیه قُلْ أَ رَأَيْتُمْ ما تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللهِ أَرُوني ما ذا خَلَقُوا مِنَ الْأَرْضِ أَمْ لَهُمْ شِرْكٌ فِي السَّماواتِ ائْتُوني بِكِتابٍ مِنْ قَبْلِ هذا أَوْ أَثارَةٍ مِنْ عِلْمٍ إِنْ كُنْتُمْ صادِقينَ [4]

به آنان بگو: «به من نشان دهيد آنچه را كه غير از خدا پرستش مى‌كنيد چه چيزى از زمين را آفريده‌اند، يا شركتى در آفرينش آسمان‌ها دارند؟! كتابى آسمانى پيش از اين، يا اثر علمى از گذشتگان براى من بياوريد [كه دليل صدق گفتار شما باشد] اگر راست مى‌گوييد»!

به آنان بگو: «به من نشان دهید آنچه را که غیر از خدا پرستش می‌کنید چه چیزی از زمین را آفریده‌اند، یا شرکتی در آفرینش آسمان‌ها دارند؟! کتابی آسمانی پیش از این، یا اثر علمی از گذشتگان برای من بیاورید [که دلیل صدق گفتار شما باشد] اگر راست می‌گویید»

۱ -۱
(احقاف/ ۴)

الصّادق (علیه السلام)- سُلَیْمَانَ‌بْنِ‌خَالِدٍ قَالَ لَقِیتُ الْحَسَنَ‌بْنَ‌الْحَسَنِ فَقَالَ أَ مَا لَنَا حَقٌّ أَ مَا لَنَا حُرْمَهًٌْ إِذَا اخْتَرْتُمْ مِنَّا رَجُلًا وَاحِداً کَفَاکُمْ فَلَمْ یَکُنْ لَهُ عِنْدِی جَوَابٌ فَلَقِیتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) فَأَخْبَرْتُهُ بِمَا کَانَ مِنْ قَوْلِهِ فَقَالَ لِی الْقَهُ فَقُلْ لَهُ أَتَیْنَاکُمْ فَقُلْنَا هَلْ عِنْدَکُمْ مَا لَیْسَ عِنْدَ غَیْرِکُمْ فَقُلْتُمْ لَا فَصَدَّقْنَاکُمْ وَ کُنْتُمْ أَهْلَ ذَلِکَ وَ أَتَیْنَا بَنِی عَمِّکُمْ فَقُلْنَا هَلْ عِنْدَکُمْ مَا لَیْسَ عِنْدَ النَّاسِ فَقَالُوا نَعَمْ فَصَدَّقْنَاهُمْ وَ کَانُوا أَهْلَ ذَلِکَ قَالَ فَلَقِیتُهُ فَقُلْتُ لَهُ مَا قَالَ لِی فَقَالَ لِیَ الْحَسَنُ فَإِنَّ عِنْدَنَا مَا لَیْسَ عِنْدَ النَّاسِ فَلَمْ یَکُنْ عِنْدِی شَیْءٌ فَأَتَیْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فَأَخْبَرْتُهُ فَقَالَ لِی الْقَهُ وَ قُلْ إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ یَقُولُ فِی کِتَابِهِ ائْتُونِی بِکِتابٍ مِنْ قَبْلِ هذا أَوْ أَثارَةٍ مِنْ عِلْمٍ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ فَاقْعُدُوا لَنَا حَتَّی نَسْأَلَکُمْ قَالَ فَلَقِیتُهُ فَحَاجَجْتُهُ بِذَلِکَ فَقَالَ أَ فَمَا عِنْدَکُمْ شَیْءٌ إِلَّا تَعِیبُونَا إِنْ کَانَ فُلَانٌ تَفَرَّغَ وَ شَغَلَنَا فَذَاکَ الَّذِی یَذْهَبُ بِحَقِّنَا.

امام صادق (علیه السلام)- سلیمان‌بن‌خالد گوید: حسن‌بن‌حسن را ملاقات کردم گفت: «بدان که ما حق و حرمتی داریم که اگر یکی از ما را انتخاب کنی تو را کفایت می‌کند». من جوابی نداشتم که به او بدهم. امام صادق (علیه السلام) را ملاقات کردم و ایشان را از سخن او باخبر کردم. فرمود: «نزد شما آمدیم و گفتیم که آیا چیزی نزد شما هست که نزد دیگران نباشد؟ گفتید نه ما شما را باور کردیم همین طور هم بود. نزد پسر عموهایتان آمدیم و گفتیم آیا چیزی نزد شما هست که نزد مردم نباشد؟ گفتند: «بله». آن‌ها را باور کردیم همین‌طور هم بود». حسن‌بن‌حسن را دیدم و آنچه امام (علیه السلام) فرموده بود، گفتم. حسن گفت: «نزد ما چیزی است که نزد مردم نیست»، من جوابی برایش نداشتم. نزد امام صادق (علیه السلام) رفتم و ایشان را باخبر کردم. ایشان فرمود: «با او ملاقات کن و بگو خداوند عزّوجلّ در کتابش می‌فرماید: ائْتُونِی بِکِتابٍ مِنْ قَبْلِ هذا أَوْ أَثارَةٍ مِنْ عِلْمٍ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ، با ما بنشینید تا از شما سؤال کنیم او را ملاقات کرده سخن امام را بیان کرده و با او بحث کردم. گفت: «چیزی پیش شما نیست جز اینکه از ما عیبجویی کنید اینکه فلانی (منظورش حضرت صادق است) بیکار است و به مطالعه علوم می‌پردازد ولی ما گرفتار هستیم و به دنبال علم نمی‌رویم باعث می‌شود که او از ما عالم‌تر بوده و حق ما از بین برود».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۲۴۸
بحارالأنوار، ج۴۷، ص۲۷۵/ رجال الکشی، ص۳۶۰
۱ -۲
(احقاف/ ۴)

المهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)- عن أَحْمَدَ‌بْنِ‌إِسْحَاقَ‌بْنِ‌سَعْدٍ الْأَشْعَرِیِّ (رحمة الله علیه) أَنَّهُ جَاءَهُ بَعْضُ أَصْحَابِنَا یُعْلِمُهُ بِأَنَّ جَعْفَرَ‌بْنَ‌عَلِیٍّ کَتَبَ إِلَیْهِ کِتَاباً یُعَرِّفُهُ نَفْسَهُ وَ یُعْلِمُهُ أَنَّهُ الْقَیِّمُ بَعْدَ أَخِیهِ وَ أَنَّ عِنْدَهُ مِنْ عِلْمِ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ مَا یُحْتَاجُ إِلَیْهِ وَ غَیْرَ ذَلِکَ مِنَ الْعُلُومِ کُلِّهَا قَالَ أَحْمَدُ‌بْنُ‌إِسْحَاقَ فَلَمَّا قَرَأَتُ الْکِتَابَ کَتَبْتُ إِلَی صَاحِبِ الزَّمَانِ (علیه السلام) وَ صَیَّرْتُ کِتَابَ جَعْفَرٍ فِی دَرْجِهِ فَخَرَجَ إِلَیَّ الْجَوَابُ فِی ذَلِک ... وَ قَدِ ادَّعَی هَذَا الْمُبْطِلُ الْمُدَّعِی عَلَی اللَّهِ الْکَذِبَ بِمَا ادَّعَاهُ فَلَا أَدْرِی بِأَیَّهًِْ حَالَهًٍْ هِیَ لَهُ رَجَاءَ أَنْ یَتِمَّ دَعْوَاهُ أَ بِفِقْهٍ فِی دِینِ اللَّهِ فَوَ اللَّهِ مَا یَعْرِفُ حَلَالًا مِنْ حَرَامٍ وَ لَا یَفْرُقُ بَیْنَ خَطَإٍ وَ صَوَابٍ أَمْ بِعِلْمٍ فَمَا یَعْلَمُ حَقّاً مِنْ بَاطِلٍ وَ لَا مُحْکَماً مِنْ مُتَشَابِهٍ وَ لَا یَعْرِفُ حَدَّ الصَّلَاهًِْ وَ وَقْتَهَا أَمْ بِوَرَعٍ فَاللَّهُ شَهِدَ {شَهِیدٌ} عَلَی تَرْکِهِ لِصَلَاهًِْ الْفَرْضِ أَرْبَعِینَ یَوْماً یَزْعُمُ ذَلِکَ لِطَلَبِ الشُّعْبَدَهًِْ وَ لَعَلَّ خَبَرَهُ تَأَدَّی إِلَیْکُمْ وَ هَاتِیکَ طُرُقٌ مُنْکَرَهًٌْ مَنْصُوبَهًٌْ وَ آثَارُ عِصْیَانِهِ لِلَّهِ عَزَّوَجَلَّ مَشْهُورَهًٌْ قَائِمَهًٌْ أَمْ بِآیَهًٍْ فَلْیَأْتِ بِهَا أَمْ بِحُجَّهًٍْ فَلْیُقِمْهَا أَمْ بِدَلَالَهًٍْ فَلْیَذْکُرْهَا قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فِی کِتَابِهِ الْعَزِیزِ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ* حم* تَنْزِیلُ الْکِتابِ مِنَ اللهِ الْعَزِیزِ الْحَکِیمِ* ما خَلَقْنَا السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما إِلَّا بِالْحَقِّ وَ أَجَلٍ مُسَمًّی وَ الَّذِینَ کَفَرُوا عَمَّا أُنْذِرُوا مُعْرِضُونَ* قُلْ أَ رَأَیْتُمْ ما تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللهِ أَرُونِی ما ذا خَلَقُوا مِنَ الْأَرْضِ أَمْ لَهُمْ شِرْکٌ فِی السَّماواتِ ائْتُونِی بِکِتابٍ مِنْ قَبْلِ هذا أَوْ أَثارَةٍ مِنْ عِلْمٍ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ* وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنْ یَدْعُوا مِنْ دُونِ اللهِ مَنْ لا یَسْتَجِیبُ لَهُ إِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ وَ هُمْ عَنْ دُعائِهِمْ غافِلُونَ* وَ إِذا حُشِرَ النَّاسُ کانُوا لَهُمْ أَعْداءً وَ کانُوا بِعِبادَتِهِمْ کافِرِینَ فَالْتَمِسْ تَوَلَّی اللهُ تَوْفِیقَکَ مِنْ هَذَا الظَّالِمِ مَا ذَکَرْتُ لَکَ وَ امْتَحِنْه.

امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)- احمدبن‌اسحاق اشعری گوید: یکی از شیعیان به نزد من آمده و گفت: «جعفربن‌علی (جعفر کذّاب) نامه‌ای به وی نوشته و خود را امام دانسته و ادّعا کرده بود که امام بعد از پدرم من هستم، و علم حلال و حرام و آنچه مورد احتیاج مردم است و سایر علوم همه و همه در نزد من است». احمدبن‌اسحاق گفت: «وقتی آن نامه را خواندم مکتوبی در این خصوص به ناحیه‌ی مقدّسه حضرت صاحب الأمر نوشته و نامه‌ی جعفر [کذّاب] را هم در وسط آن گذاشته ارسال کردم، سپس جواب آن بدین‌گونه از ناحیه‌ی مقدّسه حضرت صادر شد ... این مفسد باطل (جعفر کذّاب) که بر خداوند دروغ بسته و ادّعای امامت دارد؛ نمی‌دانم به چه چیز خود نظر داشته است؟ اگر امید به فقه و دانایی در احکام دین خدا داشته است به خدا قسم او نمی‌تواند حلال را از حرام تشخیص بدهد، و میان خطا و صواب فرق بگذارد. و اگر به علم خود می‌بالیده، او قادر نیست که حقّ را از باطل جدا سازد و محکم را از متشابه تشخیص دهد، و حتّی از حدود نماز و وقت آن هیچ اطّلاعی ندارد. و اگر او به تقوا و پرهیزکاری خود اطمینان داشته، خداوند گواه است که او چهل روز نماز واجبش را ترک کرد، به این منظور که با ترک نماز بتواند شعبده بازی را یاد بگیرد! شاید خبر آن به شما هم رسیده باشد. ظرف‌های شراب او را همه کس دیده است، علاوه‌بر این‌ها آثار و علایم نافرمانی وی از امر و نهی الهی، مشهور و ثابت است. و اگر ادّعای وی مبتنی بر معجزه است، معجزه‌ی خود را بیاورد نشان دهد، و اگر حجّتی دارد آن را اقامه نماید، و چنانکه دلیلی دارد ذکر کند! خداوند عزّوجلّ در قرآن فرموده: «بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ. حم تَنْزِیلُ الْکِتابِ مِنَ اللهِ الْعَزِیزِ الحَکِیمِ* ما خَلَقْنَا السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما إِلَّا بِالحَقِّ وَ أَجَلٍ مُسَمًّی وَ الَّذِینَ کَفَرُوا عَمَّا أُنْذِرُوا مُعْرِضُونَ* قُلْ أَ رَأَیْتُمْ ما تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللهِ أَرُونِی ما ذا خَلَقُوا مِنَ الْأَرْضِ أَمْ لَهُمْ شِرْکٌ فِی السَّماواتِ ائْتُونِی بِکِتابٍ مِنْ قَبْلِ هذا أَوْ أَثارَةٍ مِنْ عِلْمٍ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ* وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنْ یَدْعُوا مِنْ دُونِ اللهِ مَنْ لا یَسْتَجِیبُ لَهُ إِلی یَوْمِ الْقِیامَةِ وَ هُمْ عَنْ دُعائِهِمْ غافِلُونَ* وَ إِذا حُشِرَ النَّاسُ کانُوا لَهُمْ أَعْداءً وَ کانُوا بِعِبادَتِهِمْ کافِرِین. ای احمدبن‌اسحاق، خداوند توفیقاتت را افزون کند آنچه را که گفتم از این زورگو (جعفر کذّاب) بپرس و او را بدین‌گونه امتحان کن».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۲۵۰
بحارالأنوار، ج۲۵، ص۱۸۳/ الاحتجاج، ج۲، ص۴۶۹/ الغیبهًْ للطوسی، ص۲۸۹/ نورالثقلین

ولایت

۱
(احقاف/ ۴)

الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ فِی الْجَفْرِ الَّذِی یَذْکُرُونَهُ لَمَا یَسُوؤُهُمْ لِأَنَّهُمْ لَا یَقُولُونَ الْحَقَّ وَ الْحَقُّ فِیهِ فَلْیُخْرِجُوا قَضَایَا عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ فَرَائِضَهُ إِنْ کَانُوا صَادِقِینَ وَ سَلُوهُمْ عَنِ الْخَالَاتِ وَ الْعَمَّاتِ وَ لْیُخْرِجُوا مُصْحَفَ فَاطِمَهًَْ (علیه السلام) فَإِنَّ فِیهِ وَصِیَّهًَْ فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها) وَ مَعَهُ سِلَاحُ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ یَقُولُ فَأْتُوا بِکِتابٍ مِنْ قَبْلِ هذا أَوْ أَثارَةٍ مِنْ عِلْمٍ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ.

امام صادق (علیه السلام)- سلیمان‌بن‌خالد گفت: امام صادق (علیه السلام) فرمود: «در جفری که آن‌ها نام می‌برند، مطالبی است که موجب ناراحتی ایشان می‌شود، چون آن‌ها اعتقاد به حق ندارند و حق در آن ثبت شده. اگر راست می‌گویند، قضایای علّی و واجباتش را بیرون بیاورند، از آن‌ها درباره‌ی خاله‌ها و عمّه‌ها سؤال کنید و مصحف حضرت فاطمه (سلام الله علیها) را بیاورند که در آن وصیّت فاطمه (سلام الله علیها) است، یا سلاح پیامبر را. خداوند می‌فرماید: ائْتُونی بِکِتابٍ مِنْ قَبْلِ هذا أَوْ أَثارَةٍ مِنْ عِلْمٍ إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۲۵۰
الکافی، ج۱، ص۲۴۱/ بحارالأنوار، ج۲۶، ص۵۳/بصایرالدرجات، ص۱۵۸/ نورالثقلین/ البرهان
۲
(احقاف/ ۴)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌عُبَیْدَهًَْ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاجَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِهِ تَعَالَیائْتُونِی بِکِتابٍ مِنْ قَبْلِ هذا أَوْ أَثارَةٍ مِنْ عِلْمٍ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ، قَالَ عَنَی بِالْکِتَابِ التَّوْرَاهًَْ وَ الْإِنْجِیلَ وَ أَثَارَهًٍْ مِنْ عِلْمٍ فَإِنَّمَا عَنَی بِذَلِکَ عِلْمَ أَوْصِیَاءِ الْأَنْبِیَاءِ (علیه السلام).

امام باقر (علیه السلام)- ابوعبیده گوید: از امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی این آیه پرسیدم: ائْتُونی بِکِتابٍ مِنْ قَبْلِ هذا أَوْ أَثارَةٍ مِنْ عِلْمٍ إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ. فرمود: «مقصود از کتاب تورات و انجیل است و مقصود از باقیمانده‌ی علم، علم اوصیاء پیغمبران (علیهم السلام) است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۲۵۲
الکافی، ج۱، ص۴۲۶/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۲۱۲/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۵۶۱/ نورالثقلین/ البرهان
بیشتر