آیه أَعَدَّ اللهُ لَهُمْ عَذاباً شَديداً فَاتَّقُوا اللهَ يا أُولِي الْأَلْبابِ الَّذينَ آمَنُوا قَدْ أَنْزَلَ اللهُ إِلَيْكُمْ ذِكْراً [11]
خداوند عذاب سختى براى آن‌ها فراهم ساخته؛ پس اى خردمندانى كه ايمان آورده‌ايد از [مخالفت فرمان] خدا بپرهيزيد! به يقين خداوند چيزى كه مايه‌ی تذكّر است بر شما نازل كرده.
الباقر (علیه السلام)- الذِّکْرُ اسْمُ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ قَالُوا نَحْنُ أَهْلُ الذِّکْر.
امام باقر (علیه السلام)- ذکر نام پیامبر (صلی الله علیه و آله) است. و ما اهل ذکریم.
الباقر (علیه السلام)- نَحْنُ أَهْلُ الذِّکْرِ وَ قَدْ سَمَّی اللَّهُ رَسُولَهُ (صلی الله علیه و آله) ذِکْراً فِی قَوْلِهِ ذِکْراً رَسُولًا.
امام باقر (علیه السلام)- ما اهل ذکر هستیم. خداوند پیغمبر (صلی الله علیه و آله) را در این آیه ذِکْراً رَسُولًا ذکر نامیده است.
الصّادق (علیه السلام)- عَنِ الْکَلْبِیِّ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ قَالَ لِی کَمْ لِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) اسْمٌ فِی الْقُرْآنِ قَالَ قُلْتُ اسْمَانِ أَوْ ثَلَاثٌ فَقَالَ یَا کَلْبِیُّ لَهُ عَشَرَهًُْ أَسْمَاءٍ وَ ما مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ وَ مُبَشِّراً بِرَسُولٍ یَأْتِی مِنْ بَعْدِی اسْمُهُ أَحْمَدُ وَ أَنَّهُ لَمَّا قامَ عَبْدُ اللهِ یَدْعُوهُ کادُوا یَکُونُونَ عَلَیْهِ لِبَداً وَ طه ما أَنْزَلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقی وَ یس وَ الْقُرْآنِ الْحَکِیمِ إِنَّکَ لَمِنَ الْمُرْسَلِینَ عَلی صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ وَ ن وَ الْقَلَمِ وَ ما یَسْطُرُونَ ما أَنْتَ بِنِعْمَةِ رَبِّکَ بِمَجْنُونٍ وَ یا أَیُّهَا الْمُزَّمِّلُ وَ یا أَیُّهَا الْمُدَّثِّرُ وَ قَدْ أَنْزَلَ اللهُ إِلَیْکُمْ ذِکْراً رَسُولًا فَالذِّکْرُ اسْمٌ مِنْ أَسْمَاءِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ نَحْنُ أَهْلُ الذِّکْرِ فَسَلْ یَا کَلْبِیُّ عَمَّا بَدَا لَکَ قَالَ فَأُنْسِیتُ وَ اللَّهِ الْقُرْآنَ کُلَّهُ فَمَا حَفِظْتُ مِنْهُ حَرْفاً أَسْأَلُهُ عَنْهُ.
امام صادق (علیه السلام)- کلبیّ از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده که به من فرمود: «حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) چند نام در قرآن دارد»؟ عرض کردم: «دو یا سه نام». فرمود: «ای کلبیّ! ایشان ده نام دارد؛ محمّد فقط فرستاده‌ی خداست و پیش از او، فرستادگان دیگری نیز بودند. (آل عمران/۱۴۴)، و بشارت‌دهنده به رسولی که بعد از من می‌آید و نام او احمد است!. (صف/۶)، و اینکه هنگامی‌که بنده خدا [محمّد] به عبادت برمی‌خاست و او را می‌خواند، گروهی پیرامون او به‌شدّت ازدحام می‌کردند!. (جن/۱۹)، و طه، ما قرآن را بر تو نازل نکردیم که خود را به زحمت بیفکنی!. (طه/۲۱). و یس. سوگند به قرآن حکیم. که تو قطعاً از رسولان (خداوند) هستی، بر راهی راست [قرار داری]. (یس/۴۱)، و ن، سوگند به قلم و آنچه می‌نویسند، که به نعمت پروردگارت تو مجنون نیستی. (قلم/۲۱)، و ای جامه به خود پیچیده!. (مزمل/۱)، و ای جامه خواب به خود پیچیده [و در بستر آرمیده]!. (مدثر/۱)، وَ قَدْ أَنْزَلَ اللهُ إِلَیْکُمْ ذِکْراً رَسُولًا؛ پس «ذکر» نامی از نام های حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله) است و ما اهل ذکر هستیم». سپس فرمود: «ای کلبیّ! از هر چه می خواهی بپرس». امّا به خدا سوگند همه قرآن از یادم رفت و دیگر هیچ کلامی از آن را به یاد نداشتم تا درباره اش از امام (علیه السلام) سؤال کنم.
الرّضا (علیه السلام)- وَ نَحْنُ أَهْلُ الذِّکْرِ الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ فَقَالَتِ الْعُلَمَاءُ إِنَّمَا عَنَی بِذَلِکَ الْیَهُودَ وَ النَّصَارَی فَقَالَ أَبُوالْحَسَنِ (علیه السلام) سُبْحَانَ اللَّهِ وَ یَجُوزُ ذَلِکَ إِذَنْ یَدْعُونَا إِلَی دِینِهِمْ وَ یَقُولُونَ إِنَّهُ أَفْضَلُ مِنْ دِینِ الْإِسْلَامِ فَقَالَ الْمَأْمُونُ فَهَلْ عِنْدَکَ فِی ذَلِکَ شَرْحٌ بِخِلَافِ مَا قَالُوا یَا أَبَاالْحَسَنِ (علیه السلام) قَالَ نَعَمْ الذِّکْرُ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ نَحْنُ أَهْلُهُ وَ ذَلِکَ بَیِّنٌ فِی کِتَابِ اللَّهِ حَیْثُ یَقُولُ فِی سُورَهًِْ الطَّلَاقِ فَاتَّقُوا اللهَ یا أُولِی الْأَلْبابِ الَّذِینَ آمَنُوا قَدْ أَنْزَلَ اللهُ إِلَیْکُمْ ذِکْراً رَسُولًا یَتْلُوا عَلَیْکُمْ آیاتِ اللهِ مُبَیِّناتٍ فَالذِّکْرُ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ نَحْنُ أَهْلُهُ.
امام رضا (علیه السلام)- ما همان اهل ذکریم که خدا در کتاب محکمش فرموده است: اگر نمی‌دانید، از آگاهان بپرسید. (انبیاء/۷) علماء گفتند: «مقصود از اهل ذکر یهود و نصاری است». امام رضا (علیه السلام) فرمود: «سبحان اللَّه آیا این رواست؟ دراین‌صورت به دین خود دعوت می‌کنند و گویند: «از دین اسلام برتر است». مأمون عرض کرد: «دراین‌باره شما توضیحی دارید به خلاف آنچه گفتند»؟ فرمود: «آری مقصود از ذکر رسول خداست و ما اهل اوئیم و این را در سوره‌ی طلاق بیان کرده است: فَاتَّقُوا اللهَ یا أُولِی الْأَلْبابِ الَّذِینَ آمَنُوا؛ قَدْ أَنْزَلَ اللهُ إِلَیْکُمْ ذِکْراً رَسُولًا یَتْلُوا عَلَیْکُمْ آیاتِ اللهِ مُبَیِّناتٍ ذکر رسول خداست و ما اهل ذکریم».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَمَرَکُمْ أَنْ تَسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ وَ نَحْنُ وَ اللَّهِ أَهْلُ الذِّکْرِ لَا یَدَّعِی ذَلِکَ غَیْرُنَا إِلَّا کَاذِبٌ تَصْدِیقُ ذَلِکَ فِی قَوْلِهِ تَعَالَی قَدْ أَنْزَلَ اللهُ إِلَیْکُمْ ذِکْراً رَسُولا.
امام علی (علیه السلام)- خداوند به شما دستور داد که از اهل ذکر سؤال کنید و به خدا سوگند! ما (اهل بیت) اهل ذکر هستیم و هرکس غیر از ما آن را ادّعا کند، دروغگوست و تصدیق حرف من در این کلام خداوند تعالی است: قَدْ أَنْزَلَ اللهُ إِلَیْکُمْ ذِکْراً رَسُولا.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- صَارَ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) الذِّکْرَ الَّذِی قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ قَدْ أَنْزَلَ اللهُ إِلَیْکُمْ ذِکْراً رَسُولًا یَتْلُوا عَلَیْکُمْ آیاتِ اللهِ.
امام علی (علیه السلام)- محمّد (صلی الله علیه و آله) همان ذکری است که در قرآن فرموده است: قَدْ أَنْزَلَ اللهُ إِلَیْکُمْ ذِکْراً رَسُولًا یَتْلُوا عَلَیْکُمْ آیاتِ اللهِ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- فِی قَوْلِهِ ذِکْراً رَسُولًا النَّبِیُّ ذِکْرٌ مِنَ اللَّهِ وَ عَلِیٌ (علیه السلام) ذِکْرٌ مِنْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) کَمَا قَالَ وَ إِنَّهُ لَذِکْرٌ لَکَ وَ لِقَوْمِکَ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- در سخن خداوند متعال: ذِکْراً رَسُولًا ذکربودن پیامبر (صلی الله علیه و آله) از جانب خداوند است، و علی (علیه السلام) ذکری از محمّد (صلی الله علیه و آله) است؛ آن‌گونه خداوند می‌فرماید: و این مایه‌ی یادآوری [و عظمت] تو و قوم تو است. (زخرف/۴۴)».
الصّادق (علیه السلام)- فِی قَوْلِهِ تَعَالَی قَدْ أَنْزَلَ اللهُ إِلَیْکُمْ ذِکْراً یَعْنِی الرَّسُول (صلی الله علیه و آله).
امام صادق (علیه السلام)- قَدْ أَنْزَلَ اللهُ إِلَیْکُمْ ذِکْراً منظور پیامبر (صلی الله علیه و آله) است.