آیه إِنَّ الَّذينَ أَجْرَمُوا كانُوا مِنَ الَّذينَ آمَنُوا يَضْحَكُونَ [29]
[آري] بدكاران [در دنيا] پيوسته به مؤمنان مي‌خنديدند
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- الزَّجَّاجُ وَ مُقَاتِلٌ وَ الْکَلْبِیُّ وَ الضَّحَّاکُ وَ السُّدِّیُّ وَ الْقُشَیْرِیُّ وَ الثَّعْلَبِیُّ أَنَّ عَلِیّاً (علیه السلام) جَاءَ فِی نَفَرٍ مِنَ الْمُسْلِمِینَ نَحْوَ سَلْمَانَ وَ أَبِی ذَرٍّ وَ الْمِقْدَادِ وَ بِلَالٍ وَ خَبَّابٍ وَ صُهَیْبٍ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَسَخِرَ بِهِمْ أَبُو جَهْلٍ وَ الْمُنَافِقُونَ فَضَحِکُوا وَ تَغَامَزُوا ثُمَّ قَالُوا لِأَصْحَابِهِمْ رَأَیْنَا الْیَوْمَ الْأَصْلَعَ فَضَحِکْنَا مِنْهُ فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَی إِنَّ الَّذِینَ أَجْرَمُوا کانُوا مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا یَضْحَکُونَ السُّورَهًَْ فَالْیَوْمَ الَّذِینَ آمَنُوا یَعْنِی عَلِیّاً وَ أَصْحَابَهُ مِنَ الْکُفَّارِ یَضْحَکُونَ یَعْنِی أَبَا جَهْلٍ وَ أَصْحَابَهُ إِذَا رَأَوْهُمْ فِی النَّارِ وَ هُمْ عَلَی الْأَرائِکِ یَنْظُرُونَ.
امام علی (علیه السلام)- زجّاج، مقاتل، کلبی، ضحّاک، سدّی، قشیری و ثعلبی آورده اند که علی (علیه السلام) به همراه عدّه ای از مسلمانان از قبیل سلمان، ابوذر، مقداد، بلال، خبّاب و صهیب نزد رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می آمدند که مورد تمسخر ابوجهل و منافقان قرار گرفتند و آن ها می خندیدند و به یکدیگر چشمک می زدند، سپس به دوستانشان گفتند: «امروز اصلع (علی (علیه السلام)) را دیده و به او خندیدیم، سپس خدای متعال این آیات را نازل فرمود: إِنَّ الَّذِینَ أَجْرَمُواْ کاَنُواْ مِنَ الَّذِینَ ءَامَنُواْ یَضْحَکُون را نازل فرمود. در این آیات، منظور از ولی امروز مؤمنان به کفّار می‌خندند. (مطففین/۳۴) علی (علیه السلام) و یاران وی هستند و منظور از الْکُفَّارِ در: مِنَ الْکُفَّارِ یَضْحَکُونَ ابوجهل و یاران او هستند آنگاه که ایشان در دوزخ ببینند درحالی‌که خود بر تختهای زیبای بهشتی تکیه کرده و [به زیباییهای بهشت] می‌نگرند!
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ عَبَایَهًَْ‌بْنِ‌رِبْعِیٍّ عَنْ عَلِیٍّ (علیه السلام) أَنَّهُ کَانَ یَمُرُّ بِالنَّفَرِ مِنْ قُرَیْشٍ فَیَقُولُونَ انْظُرُوا إِلَی هَذَا الَّذِی اصْطَفَاهُ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) وَ اخْتَارَهُ مِنْ بَیْنِ أَهْلِهِ وَ یَتَغَامَزُونَ فَنَزَلَ إِنَّ الَّذِینَ أَجْرَمُوا کانُوا مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا یَضْحَکُونَ الْآیَاتِ.
امام علی (علیه السلام)- عَبایةبن‌رِبعی، از امام علی (علیه السلام) نقل کرده است: آن حضرت بر گروهی از قریشی‌ها گذر کرد. آنها گفتند: ببینید، این کسی است که محمّد (صلی الله علیه و آله) او را برگزید و از میان تمامی خویشاوندان خود، او را انتخاب کرد. آنان با چشم و ابرو اشاره میکردند [به یکدیگر چشمک می زدند]، پس این آیات نازل شد: إِنَّ الَّذِینَ أَجْرَمُوا کَانُواْ مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا یَضْحَکُونَ، وَ إِذَا مَرُّواْ بِهِمْ یَتَغَامَزُونَ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- ِ عَنْ أَبِی‌صَالِحٍ عَنِ ابْنِ‌عَبَّاسٍ قَالَ: إِنَّ الَّذِینَ أَجْرَمُوا مُنَافِقُو قُرَیْشٍ وَ الَّذِینَ آمَنُوا عَلِیُّ‌بنُ‌أبِی‌طَالِب (علیه السلام).
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- آنان که جرم کردند منافقان قریش بودند و آنان که گرویدند امام علی (علیه السلام).
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- عَنِ الْکَلْبِیِّ عَنْ أَبِی‌صَالِحٍ عَنِ ابْنِ‌عَبَّاسٍ (رحمة الله علیه) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی إِنَّ الَّذِینَ أَجْرَمُوا کانُوا مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا یَضْحَکُونَ قَالَ ذَلِکَ هُوَ الْحَارِثُ‌بْنُ‌قَیْسٍ وَ أُنَاسٌ مَعَهُ کَانُوا إِذَا مَرَّ بِهِمْ عَلِیٌّ (علیه السلام) قَالُوا انْظُرُوا إِلَی هَذَا الَّذِی اصْطَفَاهُ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) وَ اخْتَارَهُ مِنْ بَیْنِ أَهْلِ بَیْتِهِ فَکَانُوا یَسْخَرُونَ وَ یَضْحَکُونَ فَإِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهًِْ فُتِحَ بَیْنَ الْجَنَّهًِْ وَ النَّارِ بَابٌ فَعَلِیٌّ (علیه السلام) یَوْمَئِذٍ عَلَی الْأَرَائِکِ مُتَّکِئٌ وَ یَقُولُ لَهُمْ هَلُمَّ لَکُمْ فَإِذَا جَاءُوا یُسَدُّ بَیْنَهُمُ الْبَابُ فَهُوَ کَذَلِکَ یَسْخَرُ مِنْهُمْ وَ یَضْحَکُ وَ هُوَ قَوْلُهُ تَعَالَی فَالْیَوْمَ الَّذِینَ آمَنُوا مِنَ الْکُفَّارِ یَضْحَکُونَ عَلَی الْأَرائِکِ یَنْظُرُونَ هَلْ ثُوِّبَ الْکُفَّارُ ما کانُوا یَفْعَلُونَ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- از ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) درباره‌ی این آیه: إِنَّ الَّذِینَ أَجْرَمُوا کَانُواْ مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا یَضْحَکُونَ نقل شده است که می‌گوید: «آن شخص، حارث‌بن‌قیس و گروه همراه وی بودند که هرگاه علی (علیه السلام) از کنار آنها می‌گذشت، می‌گفتند: این همان کسی است که محمّد (صلی الله علیه و آله)، وی را برگزید و از میان خویشاوندان خود، او را انتخاب کرد، ببینید! و مسخره می کردند و میخندیدند. آنگاه که روز قیامت فرا رسد، بین بهشت و دوزخ دری گشوده می‌شود و علی (علیه السلام) در آن زمان بر اورنگ‌ها (اریکه ها) تکیه داده است و به آنها می‌گوید: «بشتابید، این برای شماست» و چون آنها می‌آیند، دری که گشوده شده بود، بسته می‌شود، و او نیز آنها را به سُخره می‌گیرد و به آنها می‌خندد؛ همان‌گونه که خداوند عزّوجلّ می‌فرماید: فَالْیَوْمَ الَّذِینَ آمَنُواْ مِنَ الْکُفَّارِ یَضْحَکُونَ * عَلَی الْأَرَائِکِ یَنظُرُونَ * هَلْ ثُوِّبَ الْکُفَّارُ مَا کَانُوا یَفْعَلُونَ.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِ‌الرَّحْمَنِ‌بْنِ‌سَالِم عَن أبِی‌عَبدِ‌اللهِ (علیه السلام) فِی قَولِهِ تَعَالی إِنَّ الَّذِینَ أَجْرَمُوا إِلَی آخِرِ السُّورَهًِْ، قَالَ: نَزَلَتْ فِی عَلِیٍّ، وَ الَّذِینَ اسْتَهْزَءُوا بِهِ مِنْ بَنِی أُمَیَّهًَْ، أَنَّ عَلِیّاً مَرَّ عَلَی نَفَرٍ مِنْ بَنِی أُمَیَّهًَْ وَ غَیْرِهِمْ مِنَ الْمُنَافِقِینَ، فَسَخِرُوا مِنْهُ، وَ لَمْ یَکُونُوا یَصْنَعُونَ شَیْئاً إِلَّا نَزَلَ بِهِ کِتَابٌ، فَلَمَّا رَأَوْا ذَلِکَ مَطَّوْا بِحَوَاجِبِهِمْ فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَی: وَ إِذا مَرُّوا بِهِمْ یَتَغامَزُونَ.
امام صادق (علیه السلام)- امام صادق (علیه السلام) می‌فرماید: آیه: إِنَّ الَّذِینَ أَجْرَمُوا کانُوا مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا یَضْحَکُونَ وَ إِذا مَرُّوا بِهِمْ یَتَغامَزُونَ در شأن علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) نازل شد. روزی علی (علیه السلام) از کنار جمعی از بنی‌امیّه و منافقین عبور می‌کرد. آن گروه به استهزاء آن حضرت پرداختند و سخن‌های او را به تمسخر گرفتند، چون چنین حرکات زشتی را ادامه دادند، آیه‌ی کریمه در مذمّت آنان نازل شد.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- ثُمَّ وَصَفَ الْمُجْرِمِینَ الَّذِینَ یَسْتَهْزِءُونَ بِالْمُؤْمِنِینَ وَ یَضْحَکُونَ مِنْهُمْ وَ یَتَغَامَزُونَ عَلَیْهِمْ فَقَالَ إِنَّ الَّذِینَ أَجْرَمُوا کانُوا مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا یَضْحَکُونَ إِلَی قَوْلِهِ فَکِهِینَ قَالَ یَسْخَرُونَ وَ إِذا رَأَوْهُمْ یَعْنِی الْمُؤْمِنِینَ قالُوا إِنَّ هؤُلاءِ لَضالُّونَ فَقَالَ اللَّهُ وَ ما أُرْسِلُوا عَلَیْهِمْ حافِظِینَ ثُمَّ قَالَ اللَّهُ فَالْیَوْمَ یَعْنِی یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ الَّذِینَ آمَنُوا مِنَ الْکُفَّارِ یَضْحَکُونَ عَلَی الْأَرائِکِ یَنْظُرُونَ هَلْ ثُوِّبَ الْکُفَّارُ هَلْ جَازَیْتُ الْکُفَّارَ ما کانُوا یَفْعَلُونَ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- ... مجرمین را معرّفی می‌کند که مؤمنین را استهزاء می‌کنند و بر آنها می‌خندند و چشمک می‌زنند فرموده است: إِنَّ الَّذِینَ أَجْرَمُوا کانُوا مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا یَضْحَکُونَ تا فَکِهِینَ گفت: «مسخره می‌کنند و هنگامی‌که آنها را می‌دیدند. می‌گفتند: «این‌ها گمراهانند»! خداوند می‌فرماید: درحالی‌که هرگز مأمور مراقبت و متکفّل آنان [مؤمنان] نبودند!. سپس می‌گوید: فَالْیَوْمَ یعنی روز قیامت الَّذِینَ آمَنُوا مِنَ الْکُفَّارِ یَضْحَکُونَ. عَلَی الْأَرائِکِ یَنْظُرُونَ هَلْ ثُوِّبَ الْکُفَّارُ مؤمنین به کفّار می‌خندند بر تکیه‌گاه‌های بهشتی خود تکیه زده‌اند و تماشا می‌کنند آیا [با این حال] کافران پاداش اعمال خود را گرفتند؟!. (مطففین/۳۶) آیا کفّار را به سزای کردارشان رسانیده‌اند.