آیه يَوْمَ يَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعالَمينَ [6]
روزي كه مردم در پيشگاه پروردگار جهانيان مي‌ايستند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- أَنَّهُ (صلی الله علیه و آله) لَمّاَ قَرَأَ یَوْمَ یَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعالَمِینَ قَالَ یَقُومُونَ حَتَّی یَغِیبَ أَحَدُهُمْ فِی رَشْحِهِ إِلَی أَنْصَافِ أُذُنَیْهِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- در حدیثی آمده است: پیامبر (صلی الله علیه و آله) وقتی این آیه: یَوْمَ یَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعالَمینَ را خواند، فرمود: «مردم می‌ایستند تا آنجا که هریک از آن‌ها [در عرق خودش تا نصف گوش‌هایش پنهان می‌شود] عرق تا کنار گوش‌هایش سرازیر می‌شود.
الصّادق (علیه السلام)- مَثَلُ النَّاسِ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ إِذَا قَامُوا لِرَبِّ الْعَالَمِینَ مَثَلُ السَّهْمِ فِی الْقُرْبِ لَیْسَ لَهُ مِنَ الْأَرْضِ إِلَّا مَوْضِعُ قَدَمِهِ کَالسَّهْمِ فِی الْکِنَانَهًِْ لَا یَقْدِرُ أَنْ یَزُولَ هَاهُنَا وَ لَا هَاهُنَا.
امام صادق (علیه السلام)- مردم در روز قیامت که برابر پروردگار عالمیان بایستند نمونه تیر باشند که در ترکش است هرکس جز جای پای خود وسعتی در زمین محشر ندارد، مانند همان تیر در ترکش و نمی‌تواند از این‌سو و آن‌سو برود و نقل مکان کند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قَالَ عَقَبَهًُْ بْنُ عَامِرٍ: قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله): تَدْنُوا الشَّمْسُ مِنَ الْأَرْضِ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ فَیُعَرِّقُ فَمِنَ النَّاسِ مَنْ یَبْلُغُ عَرَقُهُ عَقِبَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَبْلُغُ نِصْفَ سَاقِهِ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَبْلُغُ رُکْبَتَیْهِ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَبْلُغُ فَخْذَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَبْلُغُ خَاصِرَتَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَبْلُغُ فَاهُ فَأَشَارَ بِیَدِهِ فَأَلْجَمَهَا فَاهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ یُغَطِّیهِ عَرَقُهُ وَ ضَرَبَ بِیَدِهِ عَلَی رَأْسِهِ هَکَذَا.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- خورشید در روز قیامت به زمین نزدیک می‌شود و عرق [مردم را] در می‌آورد. بعضی از مردم، عرقشان به پاشنه‌اش می‌رسد و برخی از آن‌ها [عرقشان] به ساق پایش می‌رسد و برخی از آن‌ها، [عرقش] به زانوهایش می‌رسد و برخی دیگر، [عرقش] به رانش می‌رسد و بعضی از آن‌ها، به نشیمنگاهش می‌رسد و برخی از مردم، به دهانش می‌رسد با دستش اشاره کرد و آن دست را به دهانش رساند و بعضی از آن‌ها، عرقش او را می‌پوشاند و با دستش اینگونه به سرش می‌زند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) رَجُلٌ یُصَلِّی فِی جَمَاعَهًٍْ وَ لَیْسَ لَهُ صَلَاهًْ ... سُئِلَ مَا الْحِکْمَهًُْ فِی أَنَّهُ جُعِلَ لِلصَّلَاهًِْ الْأَذَانُ وَ لَمْ یُجْعَلْ لِسَائِرِ الْعِبَادَاتِ أَذَانٌ وَ لَا دُعَاءٌ قَالَ لِأَنَّ الصَّلَاهًَْ شَبِیهٌ بِأَحْوَالِ یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ لِأَنَّ الْأَذَانَ شَبِیهٌ بِالنَّفْخَهًِْ الْأَوْلَی بِمَوْتِ الْخَلَائِقِ وَ الْإِقَامَهًَْ شَبِیهٌ بِالنَّفْخَهًِْ الثَّانِیَهًِْ کَمَا قَالَ اللَّهُ تَعَالَی وَ اسْتَمِعْ یَوْمَ یُنادِ الْمُنادِ مِنْ مَکانٍ قَرِیبٍ وَ الْقِیَامَ إِلَی الصَّلَاهًِْ شَبِیهٌ بِقِیَامِ الْخَلَائِقِ کَمَا قَالَ اللَّهُ تَعَالَی یَوْمَ یَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعالَمِین.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- .... از ایشان پرسیدند: «حکمت آن چیست که برای نماز اذان گذاشته شده و برای عبادت‌های دیگر نه اذان و نه دعائی؛ هیچکدام فرض نشده است». فرمود: «برای آنکه نماز مانند احوال روز قیامت است و اذان مانند دمیدن صور اوّل است برای مردن خلایق و اقامه مانند دمیدن صور دوّم است. چنانچه خدای متعال فرمود: و گوش فرا ده و منتظر روزی باش که منادی از مکانی نزدیک ندا می‌دهد. (ق/۴۱) یعنی به گوش باش! آن روزی را که نداکننده که آن اسرافیل است از جای نزدیک ندا کند. و ایستادن برای نماز مانند ایستادن در برابر حساب پروردگار است. چنانچه خداوند متعال فرمود: یَوْمَ یَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعالَمِین.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- رُوِیَ عَنِ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) أَنَّهُ تَلَا قَوْلَهُ تَعَالَی یَوْمَ یَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعَالَمِینَ ثُمَّ قَالَ: کَیْفَ بِکُمْ إِذَا جَمَعَکُمُ اللَّهُ کَمَا یُجْمَعُ النَّبْلُ فِی الْکِنَانَهًِْ خَمْسِینَ أَلْفَ سَنَهًٍْ لَا یَنْظُرُ إِلَیْکُمْ. وَ عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ ذَلِکَ یَوْمٌ یَجْمَعُ اللَّهُ فِیهِ الْأَوَّلِینَ وَ الآْخِرِینَ لِنِقَاشِ الْحِسَابِ وَ جَزَاءِ الْأَعْمَالِ خُضُوعاً قِیَاماً قَدْ أَلْجَمَهُمُ الْعَرَقُ وَ رَجَفَتْ بِهِمُ الْأَرْضُ فَأَحْسَنُهُمُ حَالًا مَنْ وَجَدَ لِقَدَمَیْهِ مَوْضِعاً وَ لِنَفْسِهِ مُتَّسَعاً.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- از پیامبر (صلی الله علیه و آله) روایت شده است که او این آیه را تلاوت کرد: یَوْمَ یَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعالَمینَ سپس فرمود: «حال شما چگونه است در آن زمانی‌که خداوند شما را جمع می‌کند همان‌گونه که تیرها در ظرف تیرجمع می‌شود به مدّت پنجاه‌هزارسال و به شما هیچ نظری نمی‌کند. و امام علی (علیه السلام) فرمود: «و آن روزی است که خدا پیشینیان و پسینیان را در آن فراهم آرد، برای رسیدگی به حساب کار، و پرداخت پاداش کردار. آنان فروتنانه برپایند، عرق تا گوشه دهن‌هاشان روان، و زمین زیر پایشان لرزان، نیکو حال‌ترین آنان کسی است که جای نهادن دو پایی بیابد، یا برای راحت خود فراخ جایی».