آیه فَلَمَّا رَأَوْهُ زُلْفَةً سيئَتْ وُجُوهُ الَّذينَ كَفَرُوا وَ قيلَ هذَا الَّذي كُنْتُمْ بِهِ تَدَّعُونَ [27]
هنگامى‌كه آن [وعده‌ی الهى] را از نزديك مى‌بينند، صورت كافران زشت و سياه مى‌گردد، و [به آن‌ها] گفته مى‌شود: «اين همان چيزى است كه تقاضاى آن را داشتيد»!
الباقر (علیه السلام)- هَذِهِ نَزَلَتْ فِی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ أَصْحَابِهِ الَّذِینَ عَمِلُوا مَا عَمِلُوا یَرَوْنَ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فِی أَغْبَطِ الْأَمَاکِنِ لَهُمْ فَیُسِیءُ وُجُوهَهُمْ وَ یُقَالُ لَهُمْ هذَا الَّذِی کُنْتُمْ بِهِ تَدَّعُونَ الَّذِی انْتَحَلْتُمِ اسْمَهُ.
امام باقر (علیه السلام)- این آیه در شأن امیرالمؤمنین (علیه السلام) و آنانی که آن اعمال از آن‌ها سر زد، نازل شده است. امیرالمؤمنین (علیه السلام) را در بهترین جاها می‌بینند و ناراحت می‌شوند و به آن‌ها گفته می‌شود: هذَا الَّذِی کُنْتُمْ بِهِ تَدَّعُونَ همان کسی است که لقب وی را به خود بستید.
الباقر (علیه السلام)- عَنْ فُضَیْلِ‌بْنِ‌یَسَارٍ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ تَلَا هَذِهِ الْآیَهًَْ فَلَمَّا رَأَوْهُ زُلْفَةً سِیئَتْ وُجُوهُ الَّذِینَ کَفَرُوا قَالَ أَ تَدْرُونَ مَا رَأَوْا رَأَوْا وَ اللَّهِ عَلِیّاً مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) الَّذِی کُنْتُمْ بِهِ تَدَّعُونَ تُسَمُّونَ بِهِ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ یَا فُضَیْلُ لَمْ یُسَمَّ بِهِ وَ اللَّهِ بَعْدَ عَلِیٍّ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ إِلَّا مُفْتَرٍ کَذَّابٌ إِلَی یَوْمِ النَّاسِ هَذَا.
امام باقر (علیه السلام)- فضیل از امام باقر (علیه السلام) نقل کرده است که فرمود: فَلَمَّا رَأَوْهُ زُلْفَةً سِیئَتْ وُجُوهُ الَّذِینَ کَفَرُوا وَ قِیلَ هذَا الَّذِی کُنْتُمْ بِهِ تَدَّعُونَ وقتی او (امیرالمؤمنین (علیه السلام)) را می‌بینند که دارای مقام و موقعیتی عالی در نزد خدا است ناراحت می‌شوند کافران، ملائکه به آن‌ها می‌گویند اینست آن کسی که نسبت به مقام او ادّعا می‌کردید و خود را به لقب شخصی او می‌نامیدید (امیرالمؤمنین) فرمود: «فضیل! نام امیرالمؤمنین (علیه السلام) را هرکس بر خود بگذارد جز علی (علیه السلام) افترا بسته و به دروغ ادّعا نموده تا روز قیامت».
الباقر (علیه السلام)- عَنِ الْفُضَیْلِ قَالَ دَخَلْتُ مَعَ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ وَ هُوَ مُتَّکِئٌ عَلَیَّ فَنَظَرَ إِلَی النَّاسِ وَ نَحْنُ عَلَی بَابِ بَنِی شَیْبَهًَْ فَقَالَ یَا فُضَیْلُ هَکَذَا کَانَ یَطُوفُونَ فِی الْجَاهِلِیَّهًِْ لَا یَعْرِفُونَ حَقّاً وَ لَا یَدِینُونَ دِیناً یَا فُضَیْلُ انْظُرْ إِلَیْهِمْ مُکِبِّینَ عَلَی وُجُوهِهِمْ لَعَنَهُمُ اللَّهُ مِنْ خَلْقٍ مَسْخُورٍ بِهِمْ مُکِبِّینَ عَلَی وُجُوهِهِم ... ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَهًَْ فَلَمَّا رَأَوْهُ زُلْفَةً سِیئَتْ وُجُوهُ الَّذِینَ کَفَرُوا وَ قِیلَ هذَا الَّذِی کُنْتُمْ بِهِ تَدَّعُونَ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) یَا فُضَیْلُ لَمْ یَتَسَمَّ بِهَذَا الِاسْمِ غَیْرُ عَلِیٍّ (علیه السلام) إِلَّا مُفْتَرٍ کَذَّابٌ إِلَی یَوْمِ الْبَأْسِ هَذَا أَمَا وَ اللَّهِ یَا فُضَیْلُ مَا لِلَّهِ عَزَّ ذِکْرُهُ حَاجٌّ غَیْرَکُمْ وَ لَا یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا لَکُمْ وَ لَا یَتَقَبَّلُ إِلَّا مِنْکُمْ.
امام باقر (علیه السلام)- فضیل گوید: خدمت امام باقر (علیه السلام) بودم، درحالی‌که به من تکیه نموده بود، وارد مسجد الحرام شد. ما جلوی درب بنی شیبه بودیم. امام (علیه السلام) نگاهی به مردم نموده، فرمود: «فضیل! در جاهلیّت نیز همین‌طور طواف می کردند؛ نه عارف به حق بودند و نه پیرو دینی. فضیل! نگاه کن چگونه به رو افتاده‌اند! خدا لعنت کند این گروه مسخره را»؛..سپس این آیه را تلاوت فرمود: فَلَمَّا رَأَوْهُ زُلْفَةً سِیئَتْ وُجُوهُ الَّذِینَ کَفَرُوا وَقِیلَ هَذَا الَّذِی کُنتُم بِهِ تَدَّعُونَ منظور امیرالمؤمنین (علیه السلام) است. ای فضیل! به جز علی (علیه السلام) هرکس تا روز قیامت، خود را به این نام بنامد، [خود را صراط مستقیم بنامد] دروغگو و کذّاب است. ای فضیل! به خدا سوگند! خداوند به جز شما، حج کننده‌ای ندارد و گناهان هیچ‌کس را به جز شما نمی آمرزد و به‌جز اعمال شما، عملی را نخواهد پذیرفت».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ یُوسُفَ‌بْنِ‌أَبِی‌سَعِیدٍ قَالَ کُنْتُ عِنْدَ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) ذَاتَ یَوْمٍ فَقَالَ لِی إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهًِْ وَ جَمَعَ اللَّهُ تَبَارَکَ‌وَ‌تَعَالَی الْخَلَائِقَ کَانَ نُوحٌ (علیه السلام) أَوَّلَ مَنْ یُدْعَی بِهِ فَیُقَالُ لَهُ هَلْ بَلَّغْتَ فَیَقُولُ نَعَمْ فَیُقَالُ لَهُ مَنْ یَشْهَدُ لَکَ فَیَقُولُ مُحَمَّدُ‌بْنُ‌عَبْدِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَالَ فَیَخْرُجُ نُوحٌ (علیه السلام) فَیَتَخَطَّی النَّاسَ حَتَّی یَجِیءَ إِلَی مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ هُوَ عَلَی کَثِیبِ الْمِسْکِ وَ مَعَهُ عَلِیٌّ (علیه السلام) وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ فَلَمَّا رَأَوْهُ زُلْفَةً سِیئَتْ وُجُوهُ الَّذِینَ کَفَرُوا فَیَقُولُ نُوحٌ لِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) یَا مُحَمَّدُ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ‌وَ‌تَعَالَی سَأَلَنِی هَلْ بَلَّغْتَ فَقُلْتُ نَعَمْ فَقَالَ مَنْ یَشْهَدُ لَکَ فَقُلْتُ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) فَیَقُولُ یَا جَعْفَرُ (رحمة الله علیه) یَا حَمْزَهًُْ (رحمة الله علیه) اذْهَبَا وَ اشْهَدَا لَهُ أَنَّهُ قَدْ بَلَّغَ فَقَالَ أَبُوعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) فَجَعْفَرٌ (رحمة الله علیه) وَ حَمْزَهًُْ (رحمة الله علیه) هُمَا الشَّاهِدَانِ لِلْأَنْبِیَاءِ (علیه السلام) بِمَا بَلَّغُوا فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ فَعَلِیٌّ (علیه السلام) أَیْنَ هُوَ فَقَالَ هُوَ أَعْظَمُ مَنْزِلَهًًْ مِنْ ذَلِکَ.
امام صادق (علیه السلام)- یوسف‌بن‌ابوسعید گوید: روزی نزد امام صادق (علیه السلام) بودم ایشان به من فرمود: در روز قیامت آنگاه که خداوند تعالی آفریده‌ها را گرد می‌آورد، نوح (علیه السلام) اوّلین کسی خواهد بود که فرا خوانده می‌شود، و به وی گفته می‌شود: «آیا رسالت خویش را ابلاغ نمودی»؟ عرض می‌کند: «آری، و به او گفته می‌شود: چه کسی برای تو شهادت و گواهی می‌دهد»؟ عرض می‌کند: «محمّد (صلی الله علیه و آله)». فرمود: «پس نوح (علیه السلام) خارج می‌شود و از میان مردم می‌گذرد تا اینکه نزد محمّد (صلی الله علیه و آله) برسد، درحالی‌که محمّد (صلی الله علیه و آله) بر تپه‌ای از مشک است و علی (علیه السلام) همراه وی است و این همان سخن خداوند عزّوجلّ است فَلَمَّا رَأَوْهُ زُلْفَةً سِیئَتْ وُجُوهُ الَّذِینَ کَفَرُوا، و نوح به محمّد (صلی الله علیه و آله) می‌گوید: ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! خداوند تعالی از من پرسید: «آیا رسالت خویش را ابلاغ کردم»؟ و من پاسخ دادم: «آری»! و فرمود: «چه کسی برای تو شهادت می‌دهد»؟ عرض کردم: «محمّد (صلی الله علیه و آله)». آن حضرت می فرماید: «ای جعفر (رحمة الله علیه)! ای حمزه (رحمة الله علیه)! بروید و شهادت دهید که رسالت خویش را ابلاغ نموده است». امام صادق (علیه السلام) فرمود: «پس جعفر (رحمة الله علیه) و حمزه (رحمة الله علیه) دو شاهد و گواه پیامبران برآنچه ابلاغ نمودند، هستند». عرض کردم: «فدایت شوم! پس علی (علیه السلام) کجاست»؟ فرمود: «منزلت و شأن ایشان از این والاتر است».
الباقر (علیه السلام)- فَلَمَّا رَأَوْا مَکَانَ عَلِیٍّ (علیه السلام) مِنَ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) سِیئَتْ وُجُوهُ الَّذِینَ کَفَرُوا یَعْنِی الَّذِینَ کَذَبُوا بِفَضْلِهِ.
امام باقر (علیه السلام)- فَلَمَّا رَأَوْا چون مقام و منزلت علی (علیه السلام) را نزد پیامبر دیدند، صورت‌های کافران زشت شد، یعنی کسانی که فضل او را تکذیب میکردند.
علیّ‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ نَظَرَ أَعْدَاءُ أَمِیرِ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) مَا أَعْطَاهُ اللَّهُ مِنَ الْمَنْزِلَهًِْ الشَّرِیفَهًِْ الْعَظِیمَهًِْ وَ بِیَدِهِ لِوَاءُ الْحَمْدِ وَ هُوَ عَلَی الْحَوْضِ یَسْقِی وَ یَمْنَعُ یَسْوَدُّ وُجُوهُ أَعْدَائِهِ، فَیُقَالُ لَهُمْ (هذَا الَّذِی کُنْتُمْ بِهِ تَدَّعُونَ) مَنْزِلَهُ وَ مَوْضِعَهُ وَ اسْمَهُ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وقتی روز قیامت برپا شود، دشمنان امیرالمؤمنین (علیه السلام) مقام شریف و بزرگی را که خداوند به او عطا فرموده می‌بینند درحالی‌که پرچم حمد در دست اوست و او بر حوض [کوثر دوستانش را] سیراب می‌کند و [دشمنانش را از آن] باز می‌دارد. چهره‌ی دشمنانش سیاه می‌شود و به آن‌ها گفته می‌شود: هذَا الَّذِی کُنْتُمْ بِهِ تَدَّعُونَ جایگاه، موقعیّت و اسم او را [تقاضا می‌کردید].
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ دَاوُدَ‌بْنِ‌سِرْحَانَ قَال سَأَلْتُ جَعْفَرَ‌بْنَ‌مُحَمَّدٍ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِهِ تَعَالَی فَلَمَّا رَأَوْهُ زُلْفَةً سِیئَتْ وُجُوهُ الَّذِینَ کَفَرُوا قَالَ ذَلِکَ عَلِیٌّ (علیه السلام) إِذَا رَأَوْا مَنْزِلَتَهُ وَ مَکَانَهُ مِنَ اللَّهِ أَکَلُوا أَکُفَّهُمْ عَلَی مَا فَرَّطُوا فِی وَلَایَتِهِ.
امام صادق (علیه السلام)- داوودبن‌سرحان گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی سخن خداوند: فَلَمَّا رَأَوْهُ زُلْفَةً سِیئَتْ وُجُوهُ الَّذِینَ کَفَرُوا پرسیدم. فرمود: «او علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) است، وقتی مقام و منزلت او را نزد خدا می‌بینند، به خاطر کوتاهی که در دوستی با او کرده‌اند، دستان خود را می‌خورند».