آیه الَّذي خَلَقَكَ فَسَوَّاكَ فَعَدَلَكَ [7]
همان كسي كه تو را آفريد و منظم ساخت و اعتدال بخشيد
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- الَّذِی خَلَقَکَ فَسَوَّاکَ فَعَدَلَکَ أَیْ لَیْسَ فِیکَ اعْوَجَاج.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- الَّذِی خَلَقَکَ فَسَوَّاکَ فَعَدَلَکَ یعنی اینکه هیچ ناهنجاری در تو نیست.
الهادی (علیه السلام)- فَقَدْ أَخْبَرَ عَزَّوَجَلَّ عَنْ تَفْضِیلِهِ بَنِی آدَمَ عَلَی سَائِرِ خَلْقِهِ مِنَ الْبَهَائِمِ وَ السِّبَاعِ وَ دَوَابِّ الْبَحْرِ وَ الطَّیْرِ وَ کُلِّ ذِی حَرَکَهًٍْ تُدْرِکُهُ حَوَاسُّ بَنِی آدَمَ بِتَمْیِیزِ الْعَقْلِ وَ النُّطْقِ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِی أَحْسَنِ تَقْوِیمٍ وَ قَوْلُهُ یا أَیُّهَا الْإِنْسانُ ما غَرَّکَ بِرَبِّکَ الْکَرِیمِ. الَّذِی خَلَقَکَ فَسَوَّاکَ فَعَدَلَکَ. فِی أَیِّ صُورَهًٍْ ما شاءَ رَکَّبَکَ وَ فِی آیَاتٍ کَثِیرَهًٍْ فَأَوَّلُ نِعْمَهًِْ اللَّهِ عَلَی الْإِنْسَانِ صِحَّهًُْ عَقْلِهِ وَ تَفْضِیلُهُ عَلَی کَثِیرٍ مِنْ خَلْقِهِ بِکَمَالِ الْعَقْلِ وَ تَمْیِیزِ الْبَیَانِ وَ ذَلِکَ أَنَّ کُلَّ ذِی حَرَکَهًٍْ عَلَی بَسِیطِ الْأَرْضِ هُوَ قَائِمٌ بِنَفْسِهِ بِحَوَاسِّهِ مُسْتَکْمِلٌ فِی ذَاتِهِ فَفَضَّلَ بَنِی آدَمَ بِالنُّطْقِ الَّذِی لَیْسَ فِی غَیْرِهِ مِنَ الْخَلْقِ الْمُدْرِکِ بِالْحَوَاسِّ فَمِنْ أَجْلِ النُّطْقِ مَلَّکَ اللَّهُ ابْنَ آدَمَ غَیْرَهُ مِنَ الْخَلْقِ حَتَّی صَارَ آمِراً نَاهِیاً وَ غَیْرُهُ مُسَخَّرٌ لَهُ کَمَا قَالَ اللَّهُ کَذلِکَ سَخَّرَها لَکُمْ لِتُکَبِّرُوا اللهَ عَلی ما هَداکُمْ وَ قَالَ وَ هُوَ الَّذِی سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْکُلُوا مِنْهُ لَحْماً طَرِیًّا وَ تَسْتَخْرِجُوا مِنْهُ حِلْیَهًًْ تَلْبَسُونَها وَ قَالَ وَ الْأَنْعامَ خَلَقَها لَکُمْ فِیها دِفْءٌ وَ مَنافِعُ وَ مِنْها تَأْکُلُونَ. وَ لَکُمْ فِیها جَمالٌ حِینَ تُرِیحُونَ وَ حِینَ تَسْرَحُونَ. وَ تَحْمِلُ أَثْقالَکُمْ إِلی بَلَدٍ لَمْ تَکُونُوا بالِغِیهِ إِلَّا بِشِقِّ الْأَنْفُسِ فَمِنْ أَجْلِ ذَلِکَ دَعَا اللَّهُ الْإِنْسَانَ إِلَی اتِّبَاعِ أَمْرِهِ وَ إِلَی طَاعَتِهِ بِتَفْضِیلِهِ إِیَّاهُ بِاسْتِوَاءِ الْخَلْقِ وَ کَمَالِ النُّطْقِ وَ الْمَعْرِفَهًِْ بَعْدَ أَنْ مَلَّکَهُمْ اسْتِطَاعَهًَْ مَا کَانَ تَعَبَّدَهُمْ بِه ... وَ کَذَلِکَ أَوْجَبَ عَلَی ذِی الْیَسَارِ الْحَجَّ وَ الزَّکَاهًَْ لِمَا مَلَّکَهُ مِنِ اسْتِطَاعَهًِْ ذَلِکَ وَ لَمْ یُوجِبْ عَلَی الْفَقِیرِ الزَّکَاهًَْ وَ الْحَجَّ.
امام هادی (علیه السلام)- خدای عزّوجلّ از برتری‌دادن انسان بر سایر مخلوقات خود از چهار پایان، درندگان، آبزیان و پرندگان و هر جنبنده‌ای که حواس انسان به تمیز عقل و بیان درکش نماید خبر داده و این فرمایش خدا است که: که ما انسان را در بهترین صورت و نظام آفریدیم. (تین/۴) و این آیات: یا أَیُّهَا الْإِنْسانُ ما غَرَّکَ بِرَبِّکَ الْکَرِیمِ* الَّذِی خَلَقَکَ فَسَوَّاکَ فَعَدَلَکَ و همچنین در بسیاری از آیات دیگر آمده است؛ پس نخستین نعمت خداوند بر انسان، «عقل درستی» و برتری او بر بسیاری از آفریدگان دیگر به خاطر برخورداری از عقل کامل و بیان گویاست. و این از آنجاست که هر جنبنده‌ای بر روی زمین به حواس خود برپاست و به‌سوی کمال خویش پویاست و انسان را به خاطر نطق که در دیگر مخلوقات وجود ندارد برتری داده و به‌وسیله‌ی نطق است که خداوند انسان را بر سایر مخلوقات مسلّط ساخته تا آنجا که امر و نهی‌کننده شده و دیگران در تسخیر اویند. او کسی است که دریا را مسخّر [شما] ساخت تا از آن، گوشت تازه بخورید و زیوری برای پوشیدن [مانند مروارید] از آن استخراج کنید. (نحل/۴) و این آیه: و چهارپایان را آفرید درحالی‌که در آن‌ها، برای شما وسیله‌ی پوشش، و منافع دیگری است و از گوشت آن‌ها می‌خورید! و در آن‌ها برای شما زینت و شکوه است به هنگامی‌که آن‌ها را به استراحتگاهشان بازمی‌گردانید، و هنگامی‌که [صبحگاهان] به صحرا می‌فرستید! آن‌ها بارهای سنگین شما را به شهری حمل می‌کنند که جز با مشقّت زیاد، به آن نمی‌رسیدید. (نحل/۷-۵) پس به همین خاطر خداوند آدمی را به پیروی فرمان و طاعت خویش فراخوانده است، که وی را به جهت خلقت موزون و دادن شعور کامل و معرفت؛ برتری و تفضیل داده، پس از آنکه قدرت انجام تکلیف را بدیشان ارزانی داشت. و از طرف دیگر حج و زکات را بر توانگر واجب ساخته است؛ چون استطاعت و امکان انجام آن‌ها را به او داده و فقیر را از پرداخت زکات و انجام حج معاف نموده است.