آیه وَ تَحْمِلُ أَثْقالَكُمْ إِلى بَلَدٍ لَمْ تَكُونُوا بالِغيهِ إِلاَّ بِشِقِّ الْأَنْفُسِ إِنَّ رَبَّكُمْ لَرَؤُفٌ رَحيمٌ [7]
آنها بارهاى سنگین شما را به شهرى حمل می‌کنند که خودتان جز با مشقّت زیاد، به آن نمی‌رسیدید؛ پروردگارتان به یقین رئوف و مهربان است.
الرّسول (علیه السلام)- عَبْدِاللَّهِ‌بْنِ‌یَحْیَی الْکَاهِلِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَاعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) یَقُولُ وَ یَذْکُرُ الْحَجَّ فَقَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) هُوَ أَحَدُ الْجِهَادَیْنِ هُوَ جِهَادُ الضُّعَفَاءِ وَ نَحْنُ الضُّعَفَاءُ أَمَا إِنَّهُ لَیْسَ شَیْءٌ أَفْضَلَ مِنَ الْحَجِّ إِلَّا الصَّلَاهًُْ وَ فِی الْحَجِّ لَهَاهُنَا صَلَاهًٌْ وَ لَیْسَ فِی الصَّلَاهًِْ قِبَلَکُمْ حَجٌّ لَا تَدَعِ الْحَجَّ وَ أَنْتَ تَقْدِرُ عَلَیْهِ أَ مَا تَرَی أَنَّهُ یَشْعَثُ رَأْسُکَ وَ یَقْشَفُ فِیهِ جِلْدُکَ وَ یَمْتَنِعُ فِیهِ مِنَ النَّظَرِ إِلَی النِّسَاءِ وَ إِنَّا نَحْنُ لَهَاهُنَا وَ نَحْنُ قَرِیبٌ وَ لَنَا مِیَاهٌ مُتَّصِلَهًٌْ مَا نَبْلُغُ الْحَجَّ حَتَّی یَشُقَّ عَلَیْنَا فَکَیْفَ أَنْتُمْ فِی بُعْدِ الْبِلَادِ وَ مَا مِنْ مَلِکٍ وَ لَا سُوقَهًٍْ یَصِلُ إِلَی الْحَجِّ إِلَّا بِمَشَقَّهًٍْ فِی تَغْیِیرِ مَطْعَمٍ أَوْ مَشْرَبٍ أَوْ رِیحٍ أَوْ شَمْسٍ لَا یَسْتَطِیعُ رَدَّهَا وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ وَ تَحْمِلُ أَثْقالَکُمْ إِلی بَلَدٍ لَمْ تَکُونُوا بالِغِیهِ إِلَّا بِشِقِّ الْأَنْفُسِ إِنَّ رَبَّکُمْ لَرَؤُفٌ رَحِیمٌ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- عبداللّه‌بن‌یحیی‌کاهلی گوید: شنیدم امام صادق (علیه السلام) در توصیف حج فرمود: «رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «حج، یکی از دو جهاد است؛ حج، جهاد ضعیفان است». امام صادق (علیه السلام) افزود: «ما ضعیفانیم. به جز نماز هیچ چیز برتر و بالاتر از حج نیست. اینجا در حج نماز هم وجود دارد، امّا در نماز شما، حج وجود نداشت. مبادا وقتی توانایی به جاآوردن حج را داری، درباره‌ی آن کوتاهی کنی؛ مگر نمی‌بینی که در راه حج، موی سرت ژولیده و آشفته و پوستت چرکین و کثیف می‌شود و از نگاه به زنان منع می‌شوی، ما که اینجا و به کعبه نزدیک هستیم و آب جاری در دسترس داریم، با سختی و مشقّت به حج می‌رسیم؛ وضع شما که دور هستید چگونه خواهد بود؟ هیچ پادشاه و رعیّتی به حج نمی‌رسد مگر اینکه سختی و مشقّت بسیاری تحمّل کند، مثل تغییر غذا و خوراک و تحمّل باد و آفتابی که نمی‌تواند آن را از خود دور کند یا از آن بگریزد و این معنی کلام خداوند است که می‌فرماید: وَ تحَمِلُ أَثْقَالَکُمْ إِلیَ بَلَدٍ لَّمْ تَکُونُواْ بَلِغِیهِ إِلَّا بِشِقِّ الْأَنفُسِ إِنَّ رَبَّکُمْ لَرَءُوفٌ رَّحِیم».
علی‌ّبن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- قَوْلُهُ وَ تَحْمِلُ أَثْقالَکُمْ إِلی بَلَدٍ لَمْ تَکُونُوا بالِغِیهِ إِلَّا بِشِقِّ الْأَنْفُسِ قَالَ إِلَی مَکَّهًَْ وَ الْمَدِینَهًِْ وَ جَمِیعِ الْبُلْدَانِ.
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ تحَمِلُ أَثْقَالَکُمْ إِلیَ بَلَدٍ لَّمْ تَکُونُواْ بَلِغِیهِ إِلَّا بِشِقِّ الْأَنفُس؛ [منظور از بَلَدٍ] یعنی به مکه و مدینه و همه‌ی شهرها.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِیَّاکُمْ أَنْ تَتَّخِذُوا ظُهُورَ دَوَابِّکُمْ مَنَابِرَ فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَی إِنَّمَا سَخَّرَهَا لَکُمْ لِتُبْلِغَکُمْ إِلی بَلَدٍ لَمْ تَکُونُوا بالِغِیهِ إِلَّا بِشِقِّ الْأَنْفُسِ، وَ جَعَلَ لَکُمْ فِی الْأَرْضِ مُسْتَقَرّاً فَاقْضُوا عَلَیْهَا حَاجَاتِکُمْ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- مبادا پشت چهارپایان خود را منبر سازید (روی چهارپایان جایگاهی برای سخنرانی بسازید) زیرا خدا آنها را تحت تسلّط شما قرار داده تا شما را به شهری رسانند که خودتان جز با مشقّت زیاد، به آن نمی‌رسیدید و برای شما روی زمین را قرارگاه ساخته پس نیاز خود [در این مورد] را با آنها برطرف کنید.