آیه ۱۴ - سوره نحل

آیه وَ هُوَ الَّذي سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْكُلُوا مِنْهُ لَحْماً طَرِيًّا وَ تَسْتَخْرِجُوا مِنْهُ حِلْيَةً تَلْبَسُونَها وَ تَرَى الْفُلْكَ مَواخِرَ فيهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ [14]

او کسى است که دریا را مسخّر [شما] ساخت تا از آن، گوشت تازه بخورید؛ و زیورى که آن را بر خود می‌پوشانید [همچون مروارید] از آن استخراج کنید؛ و کشتی‌ها را می‌بینی که سینه‌ي دریا را می‌شکافند تا شما [به تجارت بپردازید و] از فضل خدا بهره گیرید؛ شاید شکر او را به‌جاى آورید.

۱
(نحل/ ۱۴)

علی‌ّبن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ هُوَ الَّذِی سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْکُلُوا مِنْهُ لَحْماً طَرِیًّا وَ تَسْتَخْرِجُوا مِنْهُ حِلْیَةً تَلْبَسُونَها یَعْنِی مَا یَخْرُجُ مِنَ الْبَحرِ مِنْ أنْوَاعِ الْجَوَاهِرِ وَ تَرَی الْفُلْکَ مَواخِرَ فِیهِ یَعْنِی السُّفُنِ.

علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَهُوَ الَّذِی سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْکُلُواْ مِنْهُ لَحْمًا طَرِیًّا وَتَسْتَخْرِجُواْ مِنْهُ حِلْیَةً تَلْبَسُونَهَا؛ یعنی انواع جواهر که از دریا بیرون می‌آورد. وَتَرَی الْفُلْکَ مَوَاخِرَ فِیهِ یعنی کشتی‌ها.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۶۰۶
القمی، ج۱، ص۳۸۲
۲
(نحل/ ۱۴)

الهادی (علیه السلام)- رُوِی عَن الإمَامِ أبِی‌الحَسَنِ عَلِیّ‌بْنِ‌مُحَمَّدٍ (علیه السلام) رِسَالَتُهُ (علیه السلام) فِی الرَّدِّ عَلَی أهْلِ الْجَبْرِ وَ التَّفْوِیضِ وَ إثْبَاتِ الْعَدْلِ وَ الْمَنْزِلَهًُْ بَیْنَ الْمَنْزِلَتَیْنِ ... فَأَوَّلُ نِعْمَهًِْ اللَّهِ عَلَی الْإِنْسَانِ صِحَّهًُْ عَقْلِهِ وَ تَفْضِیلُهُ عَلَی کَثِیرٍ مِنْ خَلْقِهِ بِکَمَالِ الْعَقْلِ وَ تَمْیِیزِ الْبَیَانِ وَ ذَلِکَ أَنَّ کُلَّ ذِی حَرَکَهًٍْ عَلَی بَسِیطِ الْأَرْضِ هُوَ قَائِمٌ بِنَفْسِهِ بِحَوَاسِّهِ مُسْتَکْمِلٌ فِی ذَاتِهِ فَفَضَّلَ بَنِی آدَمَ بِالنُّطْقِ الَّذِی لَیْسَ فِی غَیْرِهِ مِنَ الْخَلْقِ الْمُدْرِکِ بِالْحَوَاسِّ فَمِنْ أَجْلِ النُّطْقِ مَلَّکَ اللَّهُ ابْنَ آدَمَ غَیْرَهُ مِنَ الْخَلْقِ حَتَّی صَارَ آمِراً نَاهِیاً وَ غَیْرُهُ مُسَخَّرٌ لَهُ کَمَا قَالَ اللَّهُ کَذلِکَ سَخَّرَها لَکُمْ لِتُکَبِّرُوا اللهَ عَلی ما هَداکُمْ وَ قَالَ وَ هُوَ الَّذِی سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْکُلُوا مِنْهُ لَحْماً طَرِیًّا وَ تَسْتَخْرِجُوا مِنْهُ حِلْیَةً تَلْبَسُونَها وَ قَالَ وَ الْأَنْعامَ خَلَقَها لَکُمْ فِیها دِفْءٌ وَ مَنافِعُ وَ مِنْها تَأْکُلُونَ. وَ لَکُمْ فِیها جَمالٌ حِینَ تُرِیحُونَ وَ حِینَ تَسْرَحُونَ. وَ تَحْمِلُ أَثْقالَکُمْ إِلی بَلَدٍ لَمْ تَکُونُوا بالِغِیهِ إِلَّا بِشِقِّ الْأَنْفُسِ فَمِنْ أَجْلِ ذَلِکَ دَعَا اللَّهُ الْإِنْسَانَ إِلَی اتِّبَاعِ أَمْرِهِ وَ إِلَی طَاعَتِهِ بِتَفْضِیلِهِ إِیَّاهُ بِاسْتِوَاءِ الْخَلْقِ وَ کَمَالِ النُّطْقِ وَ الْمَعْرِفَهًِْ بَعْدَ أَنْ مَلَّکَهُمْ اسْتِطَاعَهًَْ مَا کَانَ تَعَبَّدَهُمْ بِهِ.

امام هادی (علیه السلام)- در رساله‌ی امام هادی (علیه السلام) در ردّ نظر اهل جبر و تفویض و در اثبات عدل و مقامی بین جبر و اختیار روایت شده است: ... نخستین نعمتی که خداوند به انسان داد، صحّت و سلامت خرد و برتری دادن او بر بسیاری از آفریدگان خویش، به کمال خرد و قوای تشخیص آشکار بین حق و باطل است؛ و این از آن روست که هر جنبنده‌ای به پهنه‌ی زمین به‌واسطه‌ی حواسّ خود [زنده و] برپا و در درون خود پویاست! امّا آدمیزاده را به‌واسطه‌ی نطق بر دیگران برتری داده که نطق در دیگر آفریده‌ها نیست و به‌وسیله‌ی حواسّ ادراک نمی‌شود. پس به خاطر نطق است که خدا آدمیزاده را بر دیگر آفریدگان چیرگی داده تا بدان جا که امر و نهی‌کننده گشته و دیگران در تسخیر او هستند، چنانکه خدا فرموده است: همچنین آن‌ها را رام شما ساخت تا خدا را به شکرانه‌ی آنکه هدایتتان کرده است، به بزرگی یاد کنید (حج/۳۷) و فرمود: وَ هُوَ الَّذِی سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْکُلُوا مِنْهُ لَحْماً طَرِیًّا وَ تَسْتَخْرِجُوا مِنْهُ حِلْیَةً تَلْبَسُونَها و فرمود: وَ الْأَنْعامَ خَلَقَها لَکُمْ فِیها دِفْءٌ وَ مَنافِعُ وَ مِنْها تَأْکُلُونَ. وَ لَکُمْ فِیها جَمالٌ حِینَ تُرِیحُونَ وَ حِینَ تَسْرَحُونَ* وَ تَحْمِلُ أَثْقالَکُمْ إِلی بَلَدٍ لَمْ تَکُونُوا بالِغِیهِ إِلَّا بِشِقِّ الْأَنْفُسِ. و از این رو خداوند انسان را به پیروی از فرمان و اطاعت خود دعوت فرمود چراکه او را به شکلی درست و منظم خلقت کرد و کمال نطق و [خردورزی] و شناخت بر دیگران برتری داد و به او توان و استطاعتی مرحمت کرد که بدانچه فرموده بندگی کند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۶۰۶
تحف العقول، ص۴۷۰
بیشتر