آیه وَ الْخَيْلَ وَ الْبِغالَ وَ الْحَميرَ لِتَرْكَبُوها وَ زينَةً وَ يَخْلُقُ ما لا تَعْلَمُونَ [8]
[همچنین] اسب‌ها و استرها و الاغ‌ها را [آفرید]، تا بر آن‌ها سوار شوید و زینت شما باشد؛ و چیزهایى مي‌آفریندکه نمی‌دانید.
علی‌ّبن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ الْخَیْلَ وَ الْبِغالَ وَ الْحَمِیرَ لِتَرْکَبُوها وَ لَمْ یَقُلْ عَزَّ وَ عَلَا لِتَرْکَبُوهَا وَ تَأْکُلُوهَا کَمَا قَالَ فِی الْأَنْعَامِ.
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ الْخَیْلَ وَ الْبِغالَ وَ الْحَمِیرَ لِتَرْکَبُوها و خدای عزّ و جلّ نفرمود: برای آنکه سوار شوید و بخوریدشان، چنانچه درباره‌ی دیگر چهارپایان چنین فرمود.
الصّادق (علیه السلام)- إِنَ الْخَیْلَ کَانَتْ وُحُوشاً فِی بِلَادِ الْعَرَبِ فَصَعِدَ إِبْرَاهِیمُ وَ إِسْمَاعِیلُ (علیه السلام) عَلَی جَبَلِ جِیَادٍ ثُمَّ صَاحَا أَلَا هَلَا أَلَا هَلْ قَالَ فَمَا بَقِیَ فَرَسٌ إِلَّا أَعْطَاهُمَا بِیَدِهِ وَ أَمْکَنَ مِنْ نَاصِیَتِه.
امام صادق (علیه السلام)- اسب‌ها در بلاد عرب وحشی می زیستند و ابراهیم (علیه السلام) و اسماعیل (علیه السلام) بر بالای کوه ابوقبیس رفتند و بانگ زدند که بشتابید، پس هیچ اسبی نماند مگر آنکه در برابر ایشان رام شد و افسار خود را در اختیار ایشان نهاد.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- الْخَیْلُ مَعْقُودٌ فِی نَوَاصِیهَا الْخَیْرُ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًْ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- در پیشانی اسب تا روز قیامت خیر و نیکی نوشته شده است.
الرِّضا (علیه السلام)- أَوَّلُ مَنْ رَکِبَ الْخَیْلَ إِسْمَاعِیلُ وَ کَانَتْ وَحْشِیَّهًًْ لَا تُرْکَبُ فَحَشَرَهَا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَی إِسْمَاعِیلَ مِنْ جَبَلِ مِنًی وَ إِنَّمَا سُمِّیَتِ الْخَیْلَ الْعِرَابَ لِأَنَ أَوَّلَ مَنْ رَکِبَهَا إِسْمَاعِیل (علیه السلام).
امام رضا (علیه السلام)- نخستین کسی که سوار اسب شد، اسماعیل (علیه السلام) بود، اسب وحشی بود و سواری نمی‌داد، خدای عزّ و جلّ آن را از کوه منی برای اسماعیل (علیه السلام) فراهم و رام کرد و اسب را عراب (نژاد اصیل عربی) نامیدند. برای آنکه نخستین بار اسماعیل (علیه السلام) بر آن سوار شد.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- خَمْسٌ لَا أَدَعُهُنَ حَتَّی الْمَمَاتِ الْأَکْلُ ... وَ رُکُوبِیَ الْحِمَارَ مُؤْکَفا.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- پنج خصلت است که تا زنده‌ام آن را ترک نمی‌کنم که یکی از آن‌ها تداوم در سوارشدن بر الاغ [به عنوان مرکب حمل و نقل] است.
علی‌ّبن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ یَخْلُقُ ما لا تَعْلَمُونَ قَالَ الْعَجَائِبَ الَّتِی خَلَقَهَا اللَّهُ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ.
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ یَخْلُقُ ما لا تَعْلَمُونَ؛ منظور عجائبی است که خدا در خشکی و دریا آفریده است.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنِ ابْنِ‌عَبَّاسٍ قَالَ ... دَخَلَ عَلَیْنَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ نَحْنُ فِی الْمَسْجِدِ حَلَقٌ حَلَقٌ فَقَالَ لَنَا فِیمَ أَنْتُمْ قُلْنَا نَتَفَکَّرُ فِی الشَّمْسِ کَیْفَ طَلَعَتْ وَ کَیْفَ غَرَبَتْ قَالَ أَحْسَنْتُمْ کُونُوا هَکَذَا تَفَکَّرُوا فِی الْمَخْلُوقِ وَ لَا تَفَکَّرُوا فِی الْخَالِقِ فَإِنَّ اللَّهَ خَلَقَ مَا شَاءَ لِمَا شَاءَ وَ تَعَجَّبُونَ مِنْ ذَلِکَ إِنَّ مِنْ وَرَاءِ قَافٍ سَبْعَ بِحَارٍ کُلُّ بِحَارٍ خَمْسُمِائَهًِْ عَامٍ وَ مِنْ وَرَاءِ ذَلِکَ سَبْعُ أَرَضِینَ یُضِیءُ نُورُهَا لِأَهْلِهَا وَ مِنْ وَرَاءِ ذَلِکَ سَبْعِینَ أَلْفَ أُمَّهًٍْ خُلِقُوا عَلَی أَمْثَالِ الطَّیْرِ هُوَ وَ فَرْخُهُ فِی الْهَوَاءِ لَا یَفْتُرُونَ عَنْ تَسْبِیحَهًٍْ وَاحِدَهًٍْ وَ مِنْ وَرَاءِ ذَلِکَ سَبْعِینَ أَلْفَ أُمَّهًٍْ خُلِقُوا مِنْ رِیحٍ فَطَعَامُهُمْ رِیحٌ وَ شَرَابُهُمْ رِیحٌ وَ ثِیَابُهُمْ مِنْ رِیحٍ وَ آنِیَتُهُمْ مِنْ رِیحٍ وَ دَوَابُّهُمْ مِنْ رِیحٍ لَا تَسْتَقِرُّ حَوَافِرُ دَوَابِّهِمْ إِلَی الْأَرْضِ إِلَی قِیَامِ السَّاعَهًِْ أَعْیُنُهُمْ فِی صُدُورِهِمْ یَنَامُ أَحَدُهُمْ نَوْمَهًًْ وَاحِدَهًًْ یَنْتَبِهُ وَ رِزْقُهُ عِنْدَ رَأْسِهِ وَ مِنْ وَرَاءِ ذَلِکَ ظِلُّ الْعَرْشِ وَ فِی ظِلِّ الْعَرْشِ سَبْعُونَ أَلْفَ أُمَّهًٍْ مَا یَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ خَلَقَ آدَمَ (علیه السلام) وَ لَا وُلْدَ آدَمَ (علیه السلام) وَ لَا إِبْلِیسَ وَ لَا وُلْدَ إِبْلِیسَ وَ هُوَ قَوْلُهُ وَ یَخْلُقُ ما لا تَعْلَمُونَ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ابن‌عباسٍ (رحمة الله علیه) گوید: نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله) رفتیم؛ به صورت دایره‌وار در مسجد نشسته بودیم که رسول‌خدا (صلی الله علیه و آله) وارد شد و به ما فرمود: «شما درباره‌ی چه چیزی فکر می‌کردید»؟ گفتیم: «در اندیشه‌ی خورشید بودیم که چگونه طلوع و غروب می‌کند»؟! فرمود: «خوب کردید، چنین باشید؛ درباره‌ی مخلوق اندیشه کنید ولی درباره‌ی خالق نه، زیرا خدا هرچه بخواهد برای هرچه خواسته آفریده و شما از آن در شگفتید، در پشت کوه قاف، هفت دریاست، هر دریا پانصد سال راه است، پشت آن هفت زمین است که نورشان برای اهل آن‌ها می‌درخشد و از پس آن هفتاد هزار امّت است که همانند پرنده‌ها که با جوجه‌ی خود در هوا باشند، هستند و از تسبیح گفتن یکنواخت خسته نمی‌شوند؛ و از پس آن هفتاد هزار امّت که از باد آفریده شدند، خوراک، نوشابه، جامه، ظرف و چهارپایانشان از باد است، وجود دارند. سُمّ جانوران آن‌ها تا روز قیامت به زمین استوار نمی‌شود، چشم‌هایشان در سینه‌ی آن‌هاست. چون یکی از آن‌ها یک بار بخوابد و بیدار شود روزیِ او نزد سر او آماده است. در پس آن سایه، عرش است و در سایه‌ی عرش هفتاد هزار امّت هستند که خبر ندارند خدا آدم و فرزندان آدم و ابلیس و فرزندان ابلیس را آفریده است! و این کلام خداست که می‌فرماید: وَ یَخْلُقُ ما لا تَعْلَمُونَ».
الرِّضا (علیه السلام)- عَنْ عَلِیِّ‌بْنِ‌الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ‌بْنِ‌فَضَّالٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا (علیه السلام) قَالَ: قُلْتُ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ لِمَ خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الْخَلْقَ عَلَی أَنْوَاعٍ شَتَّی وَ لَمْ یَخْلُقْهُ نَوْعاً وَاحِداً فَقَالَ لِئَلَّا یَقَعَ فِی الْأَوْهَامِ أَنَّهُ عَاجِزٌ فَلَا تَقَعُ صُورَهًٌْ فِی وَهْمِ مُلْحِدٍ إِلَّا وَ قَدْ خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَیْهَا خَلْقاً وَ لَا یَقُولُ قَائِلٌ هَلْ یَقْدِرُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَی أَنْ یَخْلُقَ عَلَی صُورَهًِْ کَذَا وَ کَذَا إِلَّا وَجَدَ ذَلِکَ فِی خَلْقِهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فَیَعْلَمُ بِالنَّظَرِ إِلَی أَنْوَاعِ خَلْقِهِ أَنَّهُ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ.
امام رضا (علیه السلام)- علی‌بن‌فضّال گوید: به امام رضا (علیه السلام) عرض کردم: «ای فرزند رسول خدا، چرا خداوند مخلوقات خود را یک نوع نیافرید و آن‌ها را گوناگون خلق فرمود»؟ امام (علیه السلام) در پاسخ فرمود: «برای اینکه فکر نکنند خداوند عاجز است، و صورتی به ذهن ملحدی خطور نکند جز آنکه خداوند مانند آن صورت مخلوقاتی دارد، و نیز کسی نگوید: آیا خدا می تواند به فلان صورت و شکل موجودی بیافریند، مگر اینکه مثل آن را در آفریدگان خداوند تبارک و تعالی بیابد».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- لِلَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی إِحْدَی وَ ثلاثین {ثَلَاثُونَ} قُبَّهًًْ مِنْهَا وَاحِدَهًٌْ أَنْتُمْ فِیهَا وَ ثَلَاثُونَ قُبَّهًًْ أَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ بِهَا فَذَلِکَ قَوْلُهُ تَعَالَی وَ یَخْلُقُ ما لا تَعْلَمُونَ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- خداوند، سی‌ویک گنبد دارد که شما در یکی از آن‌ها قرار دارید و سی گنبد دیگر است که از آن بی‌خبرید و این معنای گفتار خداوند است که فرمود: وَ یَخْلُقُ ما لا تَعْلَمُونَ.