آیه ۲ - سوره نحل

آیه يُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلى مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ أَنْ أَنْذِرُوا أَنَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ أَنَا فَاتَّقُونِ [2]

فرشتگان را با روح [و وحى الهى] به فرمانش بر هرکس از بندگانش بخواهد نازل می‌کند [و به آنها دستور می‌دهد] که [مردم را] انذار کنید [و بگویید:] معبودى جز من نیست؛ از [مخالفت دستور] من، بپرهیزید!

فرشتگان را با روح [و وحی الهی] به فرمانش بر هرکس از بندگانش بخواهد نازل می‌کند [و به آنها دستور می‌دهد]

۱ -۱
(نحل/ ۲)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ سَعْدٍ الْإِسْکَافِ قَالَ أَتَی رَجُلٌ أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) یَسْأَلُهُ عَنِ الرُّوحِ أَ لَیْسَ هُوَ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) فَقَالَ لَهُ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) مِنَ الْمَلَائِکَهًِْ وَ الرُّوحُ غَیْرُ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) فَکَرَّرَ ذَلِکَ عَلَی الرَّجُلِ فَقَالَ لَهُ لَقَدْ قُلْتَ عَظِیماً مِنَ الْقَوْلِ مَا أَحَدٌ یَزْعُمُ أَنَّ الرُّوحَ غَیْرُ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) فَقَالَ لَهُ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) إِنَّکَ ضَالٌّ تَرْوِی عَنْ أَهْلِ الضَّلَالِ یَقُولُ اللَّهُ تَعَالَی لِنَبِیِّهِ (صلی الله علیه و آله) أَتی أَمْرُ اللهِ فَلا تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحانَهُ وَ تَعالی عَمَّا یُشْرِکُونَ یُنَزِّلُ الْمَلائِکَةَ بِالرُّوحِ وَ الرُّوحُ غَیْرُ الْمَلَائِکَهًِْ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ.

امام علی (علیه السلام)- سعد اسکاف گوید: «شخصی نزد امیرالمؤمنین (علیه السلام) آمد و از او درباره‌ی روح پرسید: «آیا روح همان جبرئیل (علیه السلام) نیست»؟ امام (علیه السلام) فرمود: «جبرئیل (علیه السلام) از ملائکه است، روح غیر از جبرئیل (علیه السلام) است». و این جمله را برای او تکرار کرد. آن مرد عرض کرد: «کلام بزرگی می‌گویی، هیچ‌کس نمیگوید روح، مخلوقی غیر از جبرئیل (علیه السلام) است». امیرالمؤمنین (علیه السلام) به او فرمود: «تو گمراهی و از گمراهان روایت میکنی؛ خداوند به پیامبرش فرمود: أَتَی أَمْرُ اللهِ فَلاَ تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَی عَمَّا یُشْرِکُونَ* یُنَزِّلُ الْمَلآئِکَةَ بِالْرُّوحِ پس روح، مخلوقی غیر از ملائکه است که درود خدا بر آن‌ها باد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۵۹۴
الکافی، ج۱، ص۲۷۴/ بحارالأنوار، ج۲۵، ص۶۴/ الغارات، ج۱، ص۱۰۷/ مستدرک الوسایل، ج۷، ص۴۶۳/ نورالثقلین/ البرهان
۱ -۲
(نحل/ ۲)

الباقر (علیه السلام)- جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) الَّذِی نُزِّلَ عَلَی الْأَنْبِیَاءِ (علیهم السلام) وَ الرُّوحُ تَکُونُ مَعَهُمْ وَ مَعَ الْأَوْصِیَاءِ لَا تُفَارِقُهُمْ.

امام باقر (علیه السلام)- جبرئیل (علیه السلام)، کسی است که بر پیامبران نازل می‌شود؛ امّا روح همیشه همراه پیامبران و اوصیاء (علیهم السلام) است و از آن‌ها جدا نمی‌شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۵۹۴
بحارالأنوار، ج۲۵، ص۶۳/ البرهان
۱ -۳
(نحل/ ۲)

الرّضا (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ قَدْ أَیَّدَنَا بِرُوحٍ مِنْهُ مُقَدَّسَهًٍْ مُطَهَّرَهًٍْ لَیْسَتْ بِمَلَکٍ لَمْ تَکُنْ مَعَ أَحَدٍ مِمَّنْ مَضَی إِلَّا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ هِیَ مَعَ الْأَئِمَّهًِْ مِنَّا تُسَدِّدُهُمْ وَ تُوَفِّقُهُمْ وَ هُوَ عَمُودٌ مِنْ نُورٍ بَیْنَنَا وَ بَیْنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَل.

امام رضا (علیه السلام)- خداوند ما را با روحی از جانب خود تأیید کرده؛ روحی مقدّس و پاک که از ملائکه نیست و با هیچیک از پیامبران گذشته جز پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) نبوده است. آن روح با امامانِ از ما اهل‌بیت است که آن‌ها را تقویت و توفیق میدهد. او استوانه‌ای از نور بین ما و خداست.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۵۹۴
عیون اخبار الرضا (ج۲، ص۲۰۰
۱ -۴
(نحل/ ۲)

الصّادق (علیه السلام)- إِنَّهُ کَانَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) خَلَقَ أَعْظَمُ مِنْ جَبْرَئِیلَ وَ مِیکَائِیلَ کَانَ یوفقه وَ یُسَدِّدُهُ وَ هُوَ مَعَ الْأَئِمَّهًِْ مِنْ بَعْدَهُ.

امام صادق (علیه السلام)- روح، مخلوقی با عظمت‌تر از جبرئیل و میکائیل است که همراه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بوده و او را تقویت می‌کرده و پس از پیامبر (صلی الله علیه و آله)، روح همراه امامان (است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۵۹۴
بحارالأنوار، ج۲۵، ص۶۱
۱ -۵
(نحل/ ۲)

علی‌ّبن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- قَوْلُهُ یُنَزِّلُ الْمَلائِکَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ یَعْنِی بِالْقُوَّهًِْ الَّتِی جَعَلَهَا اللَّهُ فِیهِم.

علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- سخن خداوند: یُنَزِّلُ الْمَلآئِکَةَ بِالْرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ یعنی ملائکه با نیرویی که خدا در آن‌ها قرار داده است نازل می‌شوند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۵۹۴
بحارالأنوار، ج۹، ص۲۲۰/ القمی، ج۱، ص۳۸۲/ البرهان
۱ -۶
(نحل/ ۲)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ عَلی مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ أَنْ أَنْذِرُوا أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا أَنَا فَاتَّقُونِ یَقُولُ بِالْکِتَابِ وَ النُّبُوَّهًِْ.

امام باقر (علیه السلام)- امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی آیه: عَلَی مَن یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ أَنْ أَنذِرُواْ أَنَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنَاْ فَاتَّقُونِ فرمود: «یعنی ملائکه با کتاب و [ابلاغ منصب] پیامبری [نازل می‌شوند تا کتاب آسمانی و مقام نبوّت را به کسی بدهند تا به‌واسطه‌ی آن مردم را انذار کند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۵۹۴
بحارالأنوار، ج۹، ص۲۲۰/ القمی، ج۱، ص۳۸۲/ البرهان

که [مردم را] انذار کنید؛ [و بگویید:] معبودی جز من نیست؛ از [مخالفت دستور] من، بپرهیزید

۲ -۱
(نحل/ ۲)

الباقر (علیه السلام)- تُفَقِّهُهُمْ وَ تُسَدِّدُهُمْ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَ إِنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ بِهِمَا عُبِدَ اللَّهُ وَ اسْتَعْبَدَ اللَّهُ عَلَی هَذَا الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ وَ الْمَلَائِکَهًَْ وَ لَمْ یَعْبُدِ اللَّهَ مَلَکٌ وَ لَا نَبِیٌّ وَ لَا إِنْسَانٌ وَ لَا جَانٌّ إِلَّا بِشَهَادَهًِْ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ مَا خَلَقَ اللَّهُ خَلْقاً إِلَّا لِلْعِبَادَهًِْ.

امام باقر (علیه السلام)- ملائکه، امامان و پیامبران (را از جانب خدا تقویت و توفیق می‌دهند؛ [آنچه ملائکه نازل می‌کنند این است که] خدایی جز الله نیست و محمّد (صلی الله علیه و آله) فرستاده‌ی خداست، به‌واسطه‌ی این دو شهادت است که پرستش خدا انجام می‌شود و خداوند از جنّیان و انسان‌ها و ملائکه خواسته که به‌واسطه‌ی این دو شهادت خدا را عبادت کنند؛ هیچ فرشته و پیامبر و انسان و جنّی خدا را عبادت نمی‌کند مگر به‌واسطه‌ی شهادت به لا اله اله الله و محمداً رسول الله؛ و خداوند مخلوقات را فقط برای عبادت خلق کرده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۵۹۴
بحارالأنوار، ج۲۵، ص۶۳/ البرهان
بیشتر