آیه ۱۰۰ - سوره نحل

آیه إِنَّما سُلْطانُهُ عَلَى الَّذينَ يَتَوَلَّوْنَهُ وَ الَّذينَ هُمْ بِهِ مُشْرِكُونَ [100]

سلطه او تنها بر کسانى است که او را سرپرست خود قراردادهاند و کسانى که او را شریک [خدا در اطاعت و بندگى] قرارمىدهند [و به فرمان شیطان گردن مىنهند].

۱
(نحل/ ۱۰۰)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- یَا کُمَیْلُ إِنَّ إِبْلِیسَ لَا یَعِدُ عَنْ نَفْسِهِ وَ إِنَّمَا یَعِدُ عَنْ رَبِّهِ لِیَحْمِلَهُمْ عَلَی مَعْصِیَتِهِ فَیُوَرِّطَهُم یَا کُمَیْلُ إِنَّهُ یَأْتِی لَکَ بِلُطْفِ کَیْدِهِ فَیَأْمُرُکَ بِمَا یَعْلَمُ أَنَّکَ قَدْ أَلِفْتَهُ مِنْ طَاعَهًٍْ لَا تَدَعُهَا فَتُحْسَبُ أَنَّ ذَلِکَ مَلَکٌ کَرِیمٌ وَ إِنَّمَا هُوَ شَیْطَانٌ رَجِیمٌ فَإِذَا سَکَنْتَ إِلَیْهِ وَ اطْمَأْنَنْتَ حَمَلَکَ عَلَی الْعَظَائِمِ الْمُهْلِکَهًِْ الَّتِی لَا نَجَاهًَْ مَعَهَا یَا کُمَیْلُ إِنَّ لَهُ فِخَاخاً یَنْصِبُهَا فَاحْذَرْ أَنْ یُوقِعَکَ فِیهَا یَا کُمَیْلُ إِنَّ الْأَرْضَ مَمْلُوَّهًٌْ مِنْ فِخَاخِهِمْ فَلَنْ یَنْجُوَ مِنْهَا إِلَّا مَنْ تَشَبَّثَ بِنَا وَ قَدْ أَعْلَمَکَ اللَّهُ أَنَّهُ لَنْ یَنْجُوَ مِنْهَا إِلَّا عِبَادُهُ وَ عِبَادُهُ أَوْلِیَاؤُنَا یَا کُمَیْلُ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ إِنَّ عِبادِی لَیْسَ لَکَ عَلَیْهِمْ سُلْطانٌ وَ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ إِنَّما سُلْطانُهُ عَلَی الَّذِینَ یَتَوَلَّوْنَهُ وَ الَّذِینَ هُمْ بِهِ مُشْرِکُونَ یَا کُمَیْلُ انْجُ بِوَلَایَتِنَا مِنْ أَنْ یَشْرَکَکَ فِی مَالِکَ وَ وُلْدِکَ کَمَا أُمِرَ.

امام علی (علیه السلام)- [خطاب به کمیل فرمود:] ای کمیل! شیطان از خودش وعده نمیدهد؛ بلکه از خدا وعده میدهد تا مردم را وادار به گناه کند و به این طریق آن‌ها را گرفتار میکند. ای کمیل! شیطان با حیله‌هایی ظریف نزد تو می‌آید و به آن اطاعتی که میداند تو به آن انس داری و آن را وانمیگذاری فرمانت می‌دهد؛ پس تو گمان میکنی آن شیطان، فرشته‌ای گرامی است؛ درحالی‌که او شیطان رانده شده است [با تکرار این کار] وقتی [در دلت نسبت] به او آرامش پیدا کردی و خاطر جمع شدی، تو را وادار به انجام گناهان بزرگی می‌کند که اصلاً نجاتی از آن‌ها نیست. ای کمیل! شیطان دامهایی دارد که آن‌ها را [بر سر راه مردم] نصب میکند؛ بترس! که مبادا تو را در آن‌ها بیفکند. ای کمیل! زمین از دام‌های شیطان‌ها پر است و هرگز کسی از آن‌ها نجات پیدا نمی‌کند مگر اینکه چنگ به دامن ما بزند؛ خداوند [در قرآن] به تو فهمانده که جز بندگان خدا کسی از آن دامها نجات پیدا نمیکند و بندگان خدا، دوستان ما هستند. ای کمیل! این همان سخن خدای تعالی است: تو را بر بندگان من تسلطی نیست (حجر/۴۲) و همچنین این آیه: إِنَّما سُلْطانُهُ عَلَی الَّذِینَ یَتَوَلَّوْنَهُ وَ الَّذِینَ هُمْ بِهِ مُشْرِکُونَ. ای کمیل! از اینکه شیطان با تو در مال و فرزندت شریکشود به‌وسیله‌ی دوستی با ما نجات پیدا کن همانطور که امر شده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۷۳۴
بحارالأنوار، ج۷۴، ص۲۷۴/ بشارهًْ المصطفی، ص۲۸
بیشتر