آیه فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجيمِ [98]
هنگامى که قرآن مى خوانى، از شرّ شیطان رانده شده (از درگاه خدا)، به خدا پناه بر (و بر او توکل کن).
العسکری (علیه السلام)- قَالَ أَبُومُحَمَّدٍ الْعَسْکَرِیُّ (علیه السلام) أَمَّا قَوْلُهُ الَّذِی نَدَبَکَ اللَّهُ إِلَیْهِ وَ أَمَرَکَ بِهِ عِنْدَ قِرَاءَهًِْ الْقُرْآنِ أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ فَإِنَّ أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) قَالَ إِنَّ قَوْلَهُ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَیْ أَمْتَنِعُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ لِمَقَالِ الْأَخْیَارِ وَ الْأَشْرَارِ وَ لِکُلِّ الْمَسْمُوعَاتِ مِنَ الْإِعْلَانِ وَ الْإِسْرَارِ الْعَلِیمِ بِأَفْعَالِ الْفُجَّارِ وَ الْأَبْرَارِ وَ بِکُلِّ شَیْءٍ مِمَّا کَانَ وَ مَا یَکُونُ وَ مَا لَا یَکُونُ أَنْ لَوْ کَانَ کَیْفَ یَکُونُ مِنَ الشَّیْطَانِ هُوَ الْبَعِیدُ مِنْ کُلِّ خَیْرٍ الرَّجِیمُ الْمَرْجُومُ بِاللَّعْنِ الْمَطْرُودُ مِنْ بِقَاعِ الْخَیْرِ وَ الِاسْتِعَاذَهًُْ هِیَ مَا قَدْ أَمَرَ اللَّهُ بِهِ عِبَادَهُ عِنْدَ قِرَاءَتِهِمُ الْقُرْآنَ فَقَالَ جَلَّ ذِکْرُهُ فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللهِ مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجِیمِ.
امام عسکری (علیه السلام)- آن کلامی که خداوند شما را به آن سفارش کرد و امر کرده که هنگام قرائت قرآن بگویید، أَعُوذُ بِاللهِ السَّمِیعِ الْعَلِیم مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیم است؛ امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: أَعُوذُ بِاللهِ یعنی پناه می‌برم به خدا از هر حرف گفتنی افراد خوب و بد و از هر شنیدنی پنهان و نهان و «الْعَلِیم» یعنی خدایی که عالم است به همه‌ی کارهای بدکاران و نیکوکاران و به هر چیزی که هست و خواهد بود و هرچیزی که نیست که اگر باشد می‌داند چگونه خواهد بود و «الشَّیْطَانِ» همان موجودی است که از هر خیر و خوبی‌ای به دور است و «الرَّجِیم» همان است که با لعن و نفرین، دور زده شده و از مکان‌های خیر و خوبی طرد شده؛ استعاذه همان کاری است که خداوند به بندگانش امر کرده تا در آغاز قرائت قرآن آن را بگویند، خداوند فرموده است: فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللهِ مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجِیم.
الصّادق (علیه السلام)- فَقَارِئُ الْقُرْآنِ یَحْتَاجُ إِلَی ثَلَاثَهًِْ أَشْیَاءَ قَلْبٍ خَاشِعٍ وَ بَدَنٍ فَارِغٍ وَ مَوْضِعٍ خَالٍ فَإِذَا خَشَعَ لِلَّهِ قَلْبُهُ فَرَّ مِنْهُ الشَّیْطَانُ الرَّجِیم قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللهِ مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجِیمِ.
امام صادق (علیه السلام)- قاری قرآن محتاج به سه چیز است: قلبی متواضع، بدنی بدون گرفتاری (مریضی) و مکانی خلوت [و با آرامش]. وقتی که قلب او در برابر خداوند متواضع شد، شیطان رانده شده، از او فرار می‌کند، خدای عزّوجلّ فرموده است: فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللهِ مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجِیمِ.
الصّادق (علیه السلام)- عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ التَّعَوُّذِ مِنَ الشَّیْطَانِ عِنْدَ کُلِ سُورَهًٍْ نَفْتَحُهَا فَقَالَ نَعَمْ فَتَعَوَّذَ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ وَ ذَکَرَ أَنَّ الرَّجِیمَ أَخْبَثُ الشَّیَاطِینِ فَقُلْتُ لِمَ سُمِّیَ الرَّجِیمَ قَالَ لِأَنَّهُ یُرْجَمُ فَقُلْنَا هَلْ یَنْقَلِبُ شَیْئاً إِذَا رُجِمَ قَالَ لَا وَ لَکِنْ یَکُونُ فِی الْعِلْمِ أَنَّهُ رَجِیمٌ.
امام صادق (علیه السلام)- حلبی گوید: از امام صادق (علیه السلام) پرسیدم: «آیا هنگام شروع هر سوره‌ای باید جمله‌ی استعاذه را بگوییم»؟ فرمود: «آری! از شیطان رجیم به خدا پناه ببر». نیز فرمود: «رجیم، پلیدترین شیطان است». پرسیدم: «چرا رجیم نامیده شد»؟ فرمود: «زیرا شیطان [با اینکار] سنگسار خواهد شد». پرسیدم: «وقتی که سنگسار می‌شود آیا از بین می‌رود [و یا عضوی از او ناقص می‌شود]»؟ فرمود: «نه! ولی در علم خداوند نوشته شده است که او [در زمان ظهور مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) سنگسار خواهد شد]».
العسکری (علیه السلام)- مَعْنَی الرَّجِیمِ أَنَّهُ مَرْجُومٌ بِاللَّعْنِ مَطْرُودٌ مِنْ مَوَاضِعِ الْخَیْرِ لَا یَذْکُرُهُ مُؤْمِنٌ إِلَّا لَعَنَهُ وَ إِنَّ فِی عِلْمِ اللَّهِ السَّابِقِ أَنَّهُ إِذَا خَرَجَ الْقَائِمُ (علیه السلام) لَا یَبْقَی مُؤْمِنٌ فِی زَمَانِهِ إِلَّا رَجَمَهُ بِالْحِجَارَهًِْ کَمَا کَانَ قَبْلَ ذَلِکَ مَرْجُوماً بِاللَّعْن.
امام عسکری (علیه السلام)- رجیم آن است که شیطان با لعن از درگاه خدا رانده شده و از هر جای خیر و نیکی دور شده، هر مؤمنی که از او یاد می‌کند او را لعنت می‌کند در علم خدا موجود است که وقتی حضرت قائم آل محمّد (عجل الله تعالی فرجه الشریف) ظهور کند، همه‌ی مؤمنان او را با سنگ می‌زنند و می‌رانند، همان‌طور که پیش از آن هم آماج لعن آنان بوده است.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ حَنَانِ‌بْنِ‌سَدِیرٍ قَالَ: صَلَّیْتُ خَلْفَ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) الْمَغْرِبَ فَتَعَوَّذَ بِإِجْهَارٍ أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ وَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ یَحْضُرُونِ ثُمَ جَهَرَ {بِ} بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم.
امام صادق (علیه السلام)- حنان‌بن‌سدیر گوید: نماز مغرب را به امامت امام صادق (علیه السلام) خواندم و دیدم که با صدای بلند استعاذه خواند و فرمود: أَعُوذُ بِاللهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیم ِوَ أَعُوذُ بِاللهِ أَنْ یَحْضُرُون و بعد از آن بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ را با صدای بلند خواند [و سپس ادامه سوره را خواند].
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- رَوَی عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مَسْعُودٍ قَالَ: قَرَأْتُ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَقُلْتُ: وَ أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ. قَالَ لِی: یَا ابْنَ أُمِّ عَبْدٍ، قُلْ: أَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ، هَکَذَا أَقْرَأَنِیهِ جَبْرَئِیلُ (علیه السلام)..
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- عبدالله بن مسعود می‌گوید: نزد رسول خدا (صلی الله علیه و آله) قرآن می‌خواندم و گفتم: أَعُوذُ بِاللهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ، پیامبر (صلی الله علیه و آله) به من فرمود: «ای پسر ام عبد! بگو: أَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیم که جبرائیل (علیه السلام) این چنین برای من قرائت کرده است».
الباقر (علیه السلام)- عَنْ فُرَاتِ بْنِ أَحْنَفَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ أَوَّلُ کُلِ کِتَابٍ نَزَلَ مِنَ السَّمَاءِ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فَإِذَا قَرَأْتَ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فَلَا تُبَالِی أَلَّا تَسْتَعِیذَ وَ إِذَا قَرَأْتَ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ سَتَرَتْکَ فِیمَا بَیْنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ.
امام باقر (علیه السلام)- فرات‌بن‌احنف گوید: از امام باقر (علیه السلام) شنیدم که می‌فرمود: «اول هر کتاب آسمانی که نازل شد، بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ بود؛ وقتی بِسْمِ اللهِ گفتی نگران نباش که استعاذه نکردی زیرا وقتی بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ گفتی حجاب [و پناهی] بین تو و [بدی‌های] آسمان و زمین کشیده شده است.