آیه ۴۲ - سوره نحل

آیه الَّذينَ صَبَرُوا وَ عَلى‌ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ [42]

آن‌ها كسانى هستند كه صبر و استقامت پيشه كردند، و تنها بر پروردگارشان توكّل مى‌كنند.

سبب نزول

۱
(نحل/ ۴۲)

ابن‌عباس (رحمة الله علیه)- وَ أَمَّا بِلَالٌ وَ خَبَّابٌ وَ عَایِشٌ {عَابِسٌ} وَ عَمَّارٌ وَ أَصْحَابُهُمْ فَعُذِّبُوا حَتَّی قَالُوا بَعْضَ مَا أَرَادَ الْمُشْرِکُونَ ثُمَّ أُرْسِلُوا فَفِیهِمْ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ وَ الَّذِینَ هاجَرُوا فِی اللهِ مِنْ بَعْدِ ما ظُلِمُوا لَنُبَوِّئَنَّهُمْ فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَ لَأَجْرُ الْآخِرَةِ أَکْبَرُ لَوْ کانُوا یَعْلَمُونَ.

ابن‌عباس (رحمة الله علیه)- بلال، خبّاب، عابس، عمّار و یارانشان آنقدر شکنجه شدند تا پاره‌ای از سخنانی را که مشرکان می‌خواستند [زیر شکنجه و با اکراه] بر زبان آوردند، آنگاه [به مدینه] تبعید شدند و این آیه در حقّ ایشان نازل شد: وَ الّذِینَ هاجَرُوا فِی اللهِ مِنْ بَعْدِ ما ظَلَمُوا لَنُبَوِئَنَّهُمْ فی الدُّنیا حَسَنةً وَ لَأَجْرُ الآخِرَةِ اکْبَرُ لَوْ کانُوا یَعْلَمُون.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۶۴۰
بحارالأنوار، ج۲۲، ص۳۵۳
۲
(نحل/ ۴۲)

ابن عباس (رحمة الله علیه)- وَ الَّذِینَ هاجَرُوا فِی اللهِ مِنْ بَعْدِ ما ظُلِمُوا قَالَ: هُمْ جَعْفَرٌ وَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ وَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَقِیلٍ ظَلَمَهُمْ أَهْلُ مَکَّهًَْ وَ أَخْرَجُوهُمْ مِنْ دِیَارِهِمْ حَتَّی لَحِقُوا بِحَبَشَهًَْ.

ابن‌عباس (رحمة الله علیه)- آن‌ها جعفر و علیبن‌ابی‌طالب (علیه السلام) و عبداللهبنعقیل هستند که اهل مکه به آن‌ها ستم روا داشته و از دیارشان خارج ساختند تا آنکه به حبشه رسیدند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۶۴۰
شواهدالتنزیل، ج۱، ص۴۳۱

کسانی‌که پس از آنکه مورد ستم واقع شدند، در راه خدا هجرت‌کردند، در این دنیا جایگاه [و مقام] شایسته‌ای به آن‌ها می‌دهیم؛ و پاداش آخرت، از آن هم مهم‌تر است اگر می‌دانستند

۱ -۱
(نحل/ ۴۲)

علی‌ّبن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ الَّذِینَ هاجَرُوا فِی اللهِ أَیْ هَاجَرُوا وَ تَرَکُوا الْکُفَّارَ فِی اللَّهِ لَنُبَوِّئَنَّهُمْ أَیْ لَنُثَبِّتَنَّهُمْ.

علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَالَّذِینَ هَاجَرُواْ فِی اللهِ یعنی [کسانی که] در راه خدا ترک وطن کرده و کفّار را رها می‌کنند. لَنُبَوِّئَنَّهُمْ یعنی قطعاً به آن‌ها [جایگاه و مکنت] عطا خواهیم کرد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۶۴۰
بحارالأنوار، ج۱۹، ص۳۸/ القمی، ج۱، ص۳۸۵؛ «لنبوینهم ای لنثبتنهم» محذوف/ البرهان
بیشتر