آیه ۹۹ - سوره نحل

آیه إِنَّهُ لَيْسَ لَهُ سُلْطانٌ عَلَى الَّذينَ آمَنُوا وَ عَلى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ [99]

زیرا او، برکسانى که ایماندارند و بر پروردگارشان توکّل مىکنند، سلطهاى ندارد.

۱
(نحل/ ۹۹)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: قُلْتُ لَه فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللهِ مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجِیمِ* إِنَّهُ لَیْسَ لَهُ سُلْطانٌ عَلَی الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَلی رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ فَقَالَ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ یُسَلَّطُ وَ اللَّهِ مِنَ الْمُؤْمِنِ عَلَی بَدَنِهِ وَ لَا یُسَلَّطُ عَلَی دِینِهِ قَدْ سُلِّطَ عَلَی أَیُّوبَ (علیه السلام) فَشَوَّهَ خَلْقَهُ وَ لَمْ یُسَلَّطْ عَلَی دِینِهِ وَ قَدْ یُسَلَّطُ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ عَلَی أَبْدَانِهِمْ وَ لَا یُسَلَّطُ عَلَی دِینِهِم قُلْتُ قَوْلُهُ تَعَالَی إِنَّما سُلْطانُهُ عَلَی الَّذِینَ یَتَوَلَّوْنَهُ وَ الَّذِینَ هُمْ بِهِ مُشْرِکُونَ قَالَ الَّذِینَ هُمْ بِاللَّهِ مُشْرِکُونَ یُسَلَّطُ عَلَی أَبْدَانِهِمْ وَ عَلَی أَدْیَانِهِمْ.

امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیرگوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: [در مورد این آیه:] فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ* إِنَّهُ لَیْسَ لَهُ سُلْطَانٌ عَلَی الَّذِینَ آمَنُواْ وَعَلَی رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ چه می‌فرمایید؟ فرمود: «ای ابامحمّد! به خدا سوگند! شیطان بر بدن مؤمن مسلّط می‌شود، امّا بر دین او مسلّط نمی‌شود، همانطور که بر بدن ایّوب (علیه السلام) مسلّط شده و ظاهر او را زشتکرد، امّا بر دین و عقیده او نتوانست سلطه یابد. گاهی شیطان بر بدن مؤمنان مسلّط می‌شود، امّا بر دینشان نه»! پرسیدم: «إِنَّمَا سُلْطَانُهُ عَلَی الَّذِینَ یَتَوَلَّوْنَهُ وَالَّذِینَ هُم بِهِ مُشْرِکُونَ یعنی چه»؟ فرمود: «یعنی آنان که به خدا شرک می‌ورزند، شیطان بر جسم و دین [و عقیده‌ی] آن‌ها سلطه یافته است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۷۳۴
الکافی، ج۸، ص۲۸۸/ بحارالأنوار، ج۶۰، ص۲۵۴/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۲۶۷/ العیاشی، ج۲، ص۲۶۹/ البرهان
۲
(نحل/ ۹۹)

الصّادق (علیه السلام)- إِذَا أَتَاکَ الشَّیْطَانُ مُوَسْوِساً لِیَصُدَّکَ عَنْ سَبِیلِ الْحَقِّ وَ یُنْسِیَکَ ذِکْرَ اللَّهِ فَاسْتَعِذْ بِرَبِّکَ وَ رَبِّهِ مِنْهُ فَإِنَّهُ یُؤَیِّدُ الْحَقَّ عَلَی الْبَاطِلِ وَ یَنْصُرُ الْمَظْلُومَ لِقَوْلِهِ عَزَّوَجَلَّ إِنَّهُ لَیْسَ لَهُ سُلْطانٌ عَلَی الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَلی رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ وَ لَنْ یُقْدَرَ عَلَی هَذَا وَ مَعْرِفَهًِْ إِتْیَانِهِ وَ مَذَاهِبِ وَسْوَسَتِهِ إِلَّا بِدَوَامِ الْمُرَاقَبَهًِْ وَ الِاسْتِقَامَهًِْ عَلَی بِسَاطِ الْخِدْمَهًِْ وَ هَیْبَهًِْ الْمُطَّلَعِ وَ کَثْرَهًِْ الذِّکْر.

امام صادق (علیه السلام)- هرگاه شیطان نزد تو آمد و خواست تو را وسوسه کند و از راه خدا منحرف سازد و خداوند را از یاد تو ببرد، تو هم به خداوند خود و خداوند شیطان پناه ببر و از او یاری بجوی، خداوند هم حق را بر باطل نیرو می‌دهد و مظلوم را یاری می‌کند زیرا در قرآن فرموده است: إِنَّهُ لَیْسَ لَهُ سُلْطانٌ عَلَی الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَلی رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ کسی قادر نیست چنین کند و بفهمد شیطان از کدام راه می‌آید و چگونه وسوسه می‌کند و مردم را فریب می‌دهد مگر آنکه پیوسته در حالت مراقبت و مواظبت باشد و در آستانه بندگی و خدمت، استقامت و ثبات پیداکرده و از عظمت پروردگاری که آگاه و محیط است هراسیده [از خدایی که همه‌ی کارهای او را می‌داند و بازخواست می‌کند، بیم‌ناک باشد] و تا ممکن است در یاد خداوند متعال باشد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۷۳۴
بحارالأنوار، ج۶۹، ص۱۲۴/ مصباح الشریعهًْ، ص۷۹/ مستدرک الوسایل، ج۱، ص۱۷۸؛ فیهما: «لیضلک» بدل «لیصدک»
۳
(نحل/ ۹۹)

علی‌ّبن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- لَیْسُ لَهُ أَنْ یُزِیلَهُمْ عَنِ الْوَلَایَهًِْ فَأَمَّا الذُّنُوبُ فَإِنَّهُمْ یَنَالُونَ مِنْهُ کَمَا یَنَالُونَ مِنْ غَیْرِه.

علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- شیطانرجیم نمی‌تواند آن‌ها را از ولایت جدا کند، امّا می‌تواند آن‌ها را به گناهان وسوسه کند، همان‌گونه که دیگر افراد را وسوسه می‌کند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۷۳۴
القمی، ج۱، ص۳۹۰/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۲۶۷/ العیاشی، ج۲، ص۲۷۰/ نورالثقلین/ البرهان
بیشتر