آیه ۱۹ - سوره حاقه

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هنگامی‌که خدای تبارک‌وتعالی بخواهد جان مؤمن را بگیرد، می‌فرماید: «ای فرشته‌ی مرگ! تو و یارانت به‌سوی بنده‌ی من بروید که خسته‌کردن خودش به خاطر من طولانی شد. سپس روحش را برایم بیاور تا آن را نزد خود آسایش دهم». فرشته‌ی مرگ با چهره‌ای نیکو نزد او می‌آید ... وقتی فریاد قیامت (نفخ صور دوّم) واقع شود، از قبرش بیرون می‌آید درحالی‌که عورتش پوشیده و فکرش آسوده است و آرامش و ایمنی به او عطا شده و به خشنودی [پروردگار]، آسایش، روزی پاک [بهشتی] و زنان نیکو خلق و زیبا بشارت داده می‌شود و دو ملکی که در زندگی دنیا با او بودند به استقبالش می‌آیند ... در سایه‌ی عرش می‌ایستد و پروردگار تبارک‌وتعالی او را نزدیک می‌گرداند تا اینکه بین او و بین بنده‌اش [تنها] حجابی از نور می‌باشد؛ پس به او می‌فرماید: «خوش آمدی». در اثر آن، چهره‌اش سفید می‌شود و قلبش شاد می‌گردد و از خوشحالی هفتاد ذراع [قدّش] بلند می‌شود. صورتش مانند ماه، قدّش قدّ آدم، چهره‌اش چهره‌ی یوسف، زبانش زبان محمّد (صلی الله علیه و آله) و قلبش قلب ایّوب (علیه السلام) است. هر زمان گناهی برای او آمرزیده شود، سجده کند؛ پس می‌فرماید: «بنده‌ی من نامه‌ی عملت را بخوان». بدنش از نگرانی و ترس می‌لرزد». فرمود: خدای جبّار می‌فرماید: «آیا بدی‌هایت را بر تو افزودیم و از نیکی‌های تو کاستیم»؟ فرمود: عرض می‌کند: «ای آقای من! بلکه تو قیام‌کننده به عدالت و بهترین جداکننده [حق از باطل] هستی». فرمود: خداوند می‌فرماید: «بنده (علیه السلام)ی من! آیا حیاء نکردی و [حدود] مرا مراعات نکردی و از من نترسیدی»؟ فرمود: عرض می‌کند: «سرورم! بد کرده‌ام، مرا رسوا نکن؛ خلایق به من نگاه می‌کنند». فرمود: خدای جبّار می‌فرماید: «به عزّتم سوگند ای گنهکار! امروز تو را رسوا نمی‌کنم». فرمود: «گناهان بین او بین خداوند پوشیده است و نیکی‌ها برای خلایق آشکار است». فرمود: «هر زمان خداوند او را به خاطر گناهی سرزنش کند»، عرض کند: «آقای من! با شتاب به‌سوی آتش بروم برایم بهتر است از اینکه مرا سرزنش کنی». فرمود: پس خدای جبّار تبارک‌وتعالی می‌فرماید: «آیا فلان روز را به خاطر می‌آوری که به گرسنه‌ای غذا دادی و روزی به برادر مؤمنی بخشش کردی و پوشاندی و در صحراها حجّ به‌جا آوردی و درحال احرام مرا خواندی و از ترس [من] گریه کردی و شبی از ترس [من] بیدار ماندی و از ترس، چشمت را از من فرو گرفتی؛ پس این به آن در [و تو را به خاطر گناهانت عذاب نمی‌کنم] امّا آنچه نیکی کردی، پس مورد تقدیر و سپاس است و امّا آنچه بدی کردی، پس آمرزیده شده است». دراین‌هنگام چهره‌اش سفید شود و قلبش شاد گردد و تاج بر سرش و زیور آلات و جامه‌ها بر روی دستانش قرار داده شود. سپس خداوند می‌فرماید: «ای جبرئیل! بنده‌ی مرا ببر و کرامت مرا به او نشان بده». از پیش خدا خارج می‌شود درحالی‌که کتابش را به دست راستش گرفته است. آن را تا جایی که چشم کار می‌کند می‌گستراند و پرونده‌اش را برای زنان و مردان مؤمن بازمی‌کند درحالی فریاد می‌زند: هاؤُمُ اقْرَؤُا کِتابِیَهْ إِنِّی ظَنَنْتُ أَنِّی مُلاقٍ حِسابِیَهْ فَهُوَ فِی عِیشَةٍ راضِیَةٍ.

امام صادق (علیه السلام)- هرگاه که روز قیامت فرا رسد، هر شخص به همراه امامی که در آن عصر بوده، فرا خوانده می‌شود. بنابراین اگر امام عصر خویش، وی را تأیید کند، نامه‌ی اعمال وی به دست راستش تحویل داده می‌شود، و این همان سخن خداوند عزّوجلّ است [به یاد آورید] روزی را که هر گروهی را با پیشوایشان می‌خوانیم! کسانی که نامه‌ی عملشان به دست راستشان داده شود، آن را [با شادی و سرور] می‌خوانند. (اسراء/۷۱) و «یمین» یعنی همان سمت راست، همانا تأییدکردن امام است؛ زیرا نامه‌ای است که آن را میخواند. خداوند می‌فرماید: إِنِّی ظَنَنتُ أَنِّی مُلَاقٍ حِسَابِیه؛ فَهُوَ فِی عِیشَةٍ رَّاضِیَةٍ؛ فِی جَنَّةٍ عَالِیَةٍ؛ قُطُوفُهَا دَانِیَةٌ و کتاب همان امام است، و هرکس همان‌گونه که خداوند در قرآن می‌فرماید، او را در پشت‌سر خویش افکند: پس آن (عهد) را پشت‌سر خود انداختند. (آل عمران/۱۸۷) و هرکس او را انکار کند از اصحاب شمال خواهد بود، همان کسانی هستند که خداوند می‌فرماید: و اصحاب شمال، چه اصحاب شمالی [که نامه‌ی اعمالشان به نشانه‌ی جرمشان به دست چپ آن‌ها داده می‌شود]! آن‌ها در میان بادهای کشنده و آب سوزان قرار دارند، و در سایه‌ی دودهای متراکم و آتشزا! (واقعه/۴۳۴۱).

امام باقر (علیه السلام)- فَأَمَّا مَنْ أُوتِیَ کِتَابَهُ بِیَمِینِهِ، این آیه در شأن حضرت علی (علیه السلام) نازل شده است و برای اهل ایمان ضرب المثل شده است.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- منظور، علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) است.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- امیرالمؤمنین (علیه السلام) در نامه‌ای به معاویه نوشت: به جان خودم قسم، اگر مردم هنگامی‌که پیامبر (صلی الله علیه و آله) از دنیا رفت، در مقابل ما تسلیم می‌شدند و تابع ما می‌گشتند از آسمان و زمین، روزی خواهند خورد. (مائده/۶۶) و تو ای معاویه در خلافت طمع نمی‌کردی! ولی آنچه مردم از ما از دست داده‌اند بیش از آنی است که ما نسبت به آنان از دست داده‌ایم. خداوند درباره‌ی من و تو به خصوص آیه‌ای از قرآن نازل کرده است که تو و امثال تو آن را طبق ظاهرش می‌خوانید و نمی‌دانید تأویل باطن آن چیست و آن در سوره‌ی: پس کسی که نامه اعمالش به دست راستش داده شود، به‌زودی حساب آسانی برای او می‌شود. (انشقاق/۸۷) تا آنجا که می‌فرماید: امّا کسی که نامه‌ی اعمالش را به دست چپش بدهند می‌گوید: «ای کاش هرگز نامه‌ی اعمالم را به من نمی‌دادند. (حاقه/۲۵) قضیّه چنین خواهد بود که هر امام ضلالت و امام هدایتی فرا خوانده می‌شوند و با هرکدام از آن‌ها اصحابشان که با او بیعت کرده‌اند خواهند بود، و من و تو هم فرا خوانده می‌شویم. ای معاویه، تو صاحب زنجیر هستی که می‌گوید: «یَقُولُ یا لَیْتَنِی لَمْ أُوتَ کِتابِیَهْ وَ لَمْ أَدْرِ ما حِسابِیَهْ» به خدا قسم این مطلب را از پیامبر (صلی الله علیه و آله) شنیدم که درباره‌ی تو می‌فرمود و همچنین درباره‌ی هر امام ضلالتی که قبل از تو بوده و بعد از تو خواهد بود مثل همین خواری و عذاب از جانب خدا خواهد بود.