آیه ۴۳ - سوره مدثر

آیه قالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ [43]

مى‌گويند: ما از نمازگزاران نبوديم.

۱
(مدثر/ ۴۳)

الصّادق (علیه السلام)- قالُوا لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ قَالَ: عَنَی بِهَا لَمْ نَکُ مِنْ أَتْبَاعِ الْأَئِمَّهًِْ (علیهم السلام) الَّذِینَ قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فِیهِمْ: وَ السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ. أُولئِکَ الْمُقَرَّبُونَ أَمَا تَرَی النَّاسَ یُسَمُّونَ الَّذِی یَلِی السَّابِقَ فِی الْحَلْبَهًِْ مُصَلِّی فَذَلِکَ الَّذِی عَنَی حَیْثُ قَالَ: لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ لَمْ نَکُ مِنْ أَتْبَاعِ السَّابِقِینَ.

امام صادق (علیه السلام)- قالُوا لَمْ نَکُ مِنَ الْمصَلِّینَ؛ مقصود این است که: از امامانی (علیهم السلام) که خدای تبارک‌وتعالی درباره‌ی ایشان فرموده‎ است: و [سوّمین گروه] پیشگامان پیشگامند، آن‌ها مقرّبانند!. (واقعه/۱۱-۱۰)، پیروی نکردیم». مگر نمی‌بینی که مردم اسبی را که در مسابقه پشت‌سر سابق است مصلّی نامند؟ همین معنی مقصود است. در آنجا که فرماید: لَمْ نَکُ مِنَ المُصَلِّینَ یعنی پیرو پیشروان نبودیم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۱۸۸
الکافی، ج۱، ص۴۱۹/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۷؛ «لم نکن» بدل «لم نک»/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۰۰/ المناقب، ج۴، ص۳۳۰؛ «اولیک المقربون» محذوف و «انا نری أن» بدل «أما تری»/ الصراطالمستقیم، ج۱، ص۱۹۱؛ «بتفاوت»
۲
(مدثر/ ۴۳)

الکاظم (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌الْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی‌الْحَسَنِ الْمَاضِی (علیه السلام) قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عزّوجلّ ... لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ قَالَ: إِنَّا لَمْ نَتَوَلَّ وَصِیَّ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ الْأَوْصِیَاءَ مِنْ بَعْدِهِ وَ لَا یُصَلُّونَ عَلَیْهِمْ.

امام کاظم (علیه السلام)- محمّدبن‌فضیل گوید: از امام کاظم (علیه السلام) درباره‌ی سخن خدای عزّوجلّ: لَمْ نَکُ مِنَ الْمصَلِّینَ پرسیدم. فرمود: «یعنی ما دوستدار وصیّ محمّد (صلی الله علیه و آله) و اوصیاء (علیهم السلام) بعد از او نبودیم». و به آن‌ها صلوات نمی‌فرستادند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۱۸۸
الکافی، ج۱، ص۴۳۴/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۳۸/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۱۴؛ «لانصلی» بدل «لایصلون»/ نورالثقلین
۳
(مدثر/ ۴۳)

الباقر ( قالُوا لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ یَعْنِی لَمْ یَکُونُوا مِنْ شِیعَهًِْ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِب (علیه السلام).

امام باقر (علیه السلام)- قالُوا لَمْ نَکُ مِنَ المُصَلِّینَ یعنی از شیعیان علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) نبودند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۱۸۸
بحارالأنوار، ج۵۱، ص۶۱/ فرات الکوفی، ص۵۱۴
۴
(مدثر/ ۴۳)

أمیرالمومنین (علیه السلام)- مُحَمَّدُ‌بْنُ‌الْحُسَیْنِ‌الرَّضِیُّ فِی نَهْجِ‌الْبَلَاغَهًِْ عَنْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) أَنَّهُ قَالَ فِی کَلَامٍ یُوصِی أَصْحَابَهُ تَعَاهَدُوا أَمْرَ الصَّلَاهًِْ وَ حَافِظُوا عَلَیْهَا وَ اسْتَکْثِرُوا مِنْهَا وَ تَقَرَّبُوا بِهَا فَإِنَّهَا کانَتْ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ کِتاباً مَوْقُوتاً أَ لَا تَسْمَعُونَ إِلَی جَوَابِ أَهْلِ النَّارِ حِینَ سُئِلُوا ما سَلَکَکُمْ فِی سَقَرَ قالُوا لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ وَ إِنَّهَا لَتَحُتُّ الذُّنُوبَ حَتَّ الْوَرَقِ وَ تُطْلِقُهَا إِطْلَاقَ الرِّبَقِ وَ شَبَّهَهَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بِالْحَمَّهًِْ تَکُونُ عَلَی بَابِ الرَّجُلِ فَهُوَ یَغْتَسِلُ مِنْهَا فِی الْیَوْمِ وَ اللَّیْلَهًِْ خَمْسَ مَرَّاتٍ فَمَا عَسَی أَنْ یَبْقَی عَلَیْهِ مِنَ الدَّرَنِ وَ قَدْ عَرَفَ حَقَّهَا رِجَالٌ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ الَّذِینَ لَا یَشْغَلُهُمْ عَنْهَا زِینَهًُْ مَتَاعٍ وَ لَا قُرَّهًُْ عَیْنٍ مِنْ وَلَدٍ وَ لَا مَالٍ یَقُولُ اللَّهُ سُبْحَانَهُ: رِجالٌ لا تُلْهِیهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللهِ وَ إِقامِ الصَّلاهًِْ وَ إِیتاءِ الزَّکاهًِْ وَ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) نَصِباً بِالصَّلَاهًِْ بَعْدَ التَّبَاشُرِ لَهُ بِالْجَنَّهًِْ لِقَوْلِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ وَ أْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلاةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَیْها فَکَانَ یَأْمُرُ بِهَا أَهْلَهُ وَ یَصْبِرُ عَلَیْهَا نَفْسَهُ ثُمّ إِنَّ الزَّکَاهًَْ جُعِلَتْ مَعَ الصَّلَاهًِْ قُرْبَاناً لِأَهْلِ الْإِسْلَامِ عَلَی أَهْلِ الْإِسْلَامِ.

امام علی (علیه السلام)- از سخنان آن حضرت است که یاران خود را به آن وصیّت می‌فرمود: «کارگزاردن نماز را بر عهده بگیرید و نگاهداشت آن را بپذیرید، و آن را بسیار به‌جای آرید و با نماز خود را به خدا نزدیک دارید. که نماز بر مؤمنان واجب است و باید گزارده شود به وقت آن. آیا گوش فرا نمی‌دهید به پاسخ دوزخیان که چون از آنان پرسیدند: ما سَلَکَکُمْ فِی سَقَرَ قالُوا لَمْ نَکُ مِنَ المُصَلِّینَ و نماز گناهان را می‌زداید چنان‌که برگ را از درخت بزدایند، و گناهان را از گناهکار می‌گشاید چنان‌که بند از کسی بگشایند، و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نماز را به چشمه‌ی آب گرم که بر در سرای مردی بود همانند فرمود، که او روزان و شبان پنج‌بار خود را بدان بشوید دیگر چرکی بر تن وی نخواهد بود. همانا کسانی از مؤمنان حقّ آن را شناختند که زیور دنیا از نمازشان به فکر دیگر کار نیفکند و نه آنچه موجب روشنی چشم بود از مال و فرزند. خدای سبحان فرماید: «مردانی که نه تجارت و نه معامله‌ای آنان را از یاد خدا و برپاداشتن نماز و ادای زکات غافل نمی‌کند. (نور/۳۷)». و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) خود را با گزاردن نماز رنجه می‌فرمود، با آنکه مژده بهشت شنیده بود. چون خدای سبحان بدو گفت: «خانواده‌ی خود را به نماز فرمان ده و بر انجام آن شکیبا باش!. (طه/۱۳۲)». پس کسان خود را امر به نماز می‌کرد و خود برگزاردن نماز طاقت می‌آورد. دیگر اینکه زکات و نماز برای مسلمانان موجب نزدیکی است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۱۸۸
بحارالأنوار، ج۷۹، ص۲۲۴/ بحارالأنوار، ج۳۳، ص۴۴۹؛ «بتفاوت»/ شرح نهج البلاغهًْ، ج۱۰، ص۲۰۲/ وسایل الشیعهًْ، ج۴، ص۳۰/ نورالثقلین/ الکافی، ج۵، ص۳۶/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۵، ص۹۳/ بحارالأنوار، ج۳۳، ص۴۴۶/ البرهان
۵
(مدثر/ ۴۳)

أمیرالمومنین (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌صَدَقَهًَْ أَنَّهُ قَالَ: سَأَلَ أَبُو ذَرٍّ الْغِفَارِیُّ سَلْمَانَ الْفَارِسِیَّ (یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ مَا مَعْرِفَهًُْ الْإِمَامِ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) بِالنُّورَانِیَّهًِْ قَالَ ... فَمَنْ أَقَامَ وَلَایَتِی فَقَدْ أَقَامَ الصَّلَاهًَْ ... قَالَ سَلْمَانُ (رحمة الله علیه) قُلْتُ یَا أَخَا رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ مَنْ أَقَامَ الصَّلَاهًَْ أَقَامَ وَلَایَتَکَ قَالَ نَعَمْ یَا سَلْمَانُ تَصْدِیقُ ذَلِکَ قَوْلُهُ تَعَالَی فِی الْکِتَابِ الْعَزِیزِ وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ وَ إِنَّها لَکَبِیرَةٌ إِلَّا عَلَی الْخاشِعِینَ فَالصَّبْرُ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ الصَّلَاهًُْ إِقَامَهًُْ وَلَایَتِی فَمِنْهَا قَالَ اللَّهُ تَعَالَی وَ إِنَّها لَکَبِیرَةٌ وَ لَمْ یَقُلْ وَ إِنَّهُمَا لَکَبِیرَهًٌْ لِأَنَّ الْوَلَایَهًَْ کَبِیرَهًٌْ حَمْلُهَا إِلَّا عَلَی الْخَاشِعِین.

امام علی (علیه السلام)- سلمان گفت: «آیا هرکس نماز را به پا دارد، ولایت تو را بپا داشته است»؟ فرمود: «آری دلیل این مطلب آیه قرآن است: از صبر و نماز یاری جویید [و با استقامت و مهار هوس‌های درونی و توجّه به پروردگار، نیرو بگیرید] و این کار، جز برای خاشعان، گران است. (بقره/۴۵) صبر پیامبر (صلی الله علیه و آله) است و نماز اقامه ولایت من است. به همین جهت خداوند می‌فرماید: این کار، گران است. و نفرموده إنهما لَکَبِیرَةٌ آن دو سنگین است چون حمل ولایت سنگین است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۱۹۰
بحارالأنوار، ج۲۶، ص۱
بیشتر