آیه وَ اسْتَعينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ وَ إِنَّها لَكَبيرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخاشِعينَ [45]
از صبر و نماز يارى جوييد؛ [و با شكيبايى و مهار هوس‌هاى درونى و توجّه به پروردگار، نيرو بگيريد]؛ و اين كار جز براى خاشعان، دشوار و سنگين است.
العسکری (علیه السلام)- عَلَی قُرْبِ الْوُصُولِ إِلَی جَنَّاتِ النَّعِیمِ.
امام عسکری (علیه السلام) برای رسیدن به بهشت‌های برین [از نماز کمک بطلبید].
الأئمّهًْ (علیهم السلام)- کَانَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) إِذَا حَزَنَهُ أَمْرُ اسْتَعَانَ بالصلاهًْ وَ الصَّوْمِ.
ائمّه (علیهم السلام) هنگامی‌که پیامبر (از چیزی محزون می‌شد، از نماز و روزه کمک می‌گرفت.
الصّادق (علیه السلام)- قَالَ کَانَ عَلِیٌّ (علیه السلام) إِذَا هَالَهُ شَیْءٌ فَزِعَ إِلَی الصَّلَاهًِْ ثُمَّ تَلَا هَذِهِ الْآیَهًَْ وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاهْ.
امام صادق (علیه السلام) هرگاه چیزی امیرالمؤمنین (علیه السلام) را حیران‌زده می‌کرد به نماز پناه می‌برد. اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ ... .
الصّادق (علیه السلام)- قَالَ مَا یَمْنَعُ أَحَدَکُمْ إِذَا دَخَلَ عَلَیْهِ غَمٌّ مِنْ غُمُومِ الدُّنْیَا أَنْ یَتَوَضَّأَ ثُمَّ یَدْخُلَ الْمَسْجِدَ فَیَرْکَعَ رَکْعَتَیْنِ یَدْعُو اللَّهَ فِیهِمَا أَ مَا سَمِعْتَ اللَّهَ یَقُولُ وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ.
امام صادق (علیه السلام) وقتی غمی از دنیا به کسی می‌رسد، چه چیزی مانع او می‌شود که وضو گرفته و وارد مسجد شود و سپس دو رکعت نماز بگذارد و در آن دو رکعت، خدا را بخواند [تا از آن غم خلاص شود]؟! آیا این آیه را نشنیده‌ای: و اسْتَعینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ ... .
ابن‌عباس (رحمة الله علیه)- أَنَّه (النبی (صلی الله علیه و آله)) نُعِیَ إِلَیْهِ أَخُوهُ قُثَمُ وَ هُوَ فِی سَفَرٍ فَاسْتَرْجَعَ ثُمَّ تَنَحَّی عَنِ الطَّرِیقِ فَأَنَاخَ فَصَلَّی رَکْعَتَیْنِ أَطَالَ فِیهِمَا الْجُلُوسَ ثُمَّ قَامَ یَمْشِی إِلَی رَاحِلَتِهِ وَ هُوَ یَقُولُ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ وَ إِنَّها لَکَبِیرَةٌ إِلَّا عَلَی الْخاشِعِینَ.
ابن‌عباس (رحمة الله علیه) به پیامبر (در حین سفری، خبر فوت برادرش را دادند، [ایشان] استرجاع نموده و إِنَّا لِلهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونّ گفت و از ادامه‌دادن راه دست نگاه داشت، در همان‌جا دو رکعت نماز خواند و در هر رکعت بسیار طولانی می‌نشست؛ سپس برخاسته و درحالی‌که می‌فرمود: اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ وَ إِنَّها لَکَبِیرَةٌ إِلَّا عَلَی الْخاشِعِینَ به‌سوی وسایلش حرکت کرد.
الصّادق (علیه السلام)- الصَّبْرُ الصِّیَامُ وَ قَالَ إِذَا نَزَلَتْ بِالرَّجُلِ النَّازِلَهًُْ وَ الشَّدِیدَهًُْ فَلْیَصُمْ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ یَقُولُ وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ یَعْنِی الصِّیَامَ.
امام صادق (علیه السلام) [منظور از] صبر، همان روزه است. هرگاه انسان به پیشامدی ناگوار و شدید دچار شود، باید روزه بگیرد. همانا خداوند عزّوجلّ می‌فرماید: وَاسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ یعنی به وسیله‌ی روزه‌گرفتن [یاری طلبید].
الکاظم (علیه السلام)- اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ وَ الصَّبْرُ الصَّوْم.
امام کاظم (علیه السلام) صبر، همان روزه است.
الکاظم (علیه السلام)- إِذَا نَزَلَ بِالرَّجُلِ الشِدَّهًُْ وَالنَّازِلَهًُْ فَلْیَصُمْ فَإِنَّ اللَّهَ یَقُولُ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ وَالصَّبْرُالصَّوْمُ وَ قَالَ: دَعْوَهًُْ الصَّائِمِ یُسْتَجَابُ عِنْدَ إِفْطَارِهِ.
امام کاظم (علیه السلام) هنگامی‌که به فردی سختی و مصیبتی برسد، پس باید روزه بگیرد چرا که خداوند می‌فرماید: اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ و منظور از صبر در اینجا، روزه است. امام (علیه السلام) در حدیثی دیگر فرمودند: خواسته و دعای روزه‌دار در زمان افطار برآورده می‌شود.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فَالصَّبْرُ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله).
امام علی (علیه السلام) مراد از الصَّبْرِ، پیامبر (است.
العسکری (علیه السلام)- اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ بِالصَّبْرِ عَنِ الْحَرَامِ عَلَی تَأْدِیَهًِْ الْأَمَانَاتِ وَ بِالصَّبْرِ عَنِ الرِّئَاسَاتِ الْبَاطِلَهًِْ عَلَی الِاعْتِرَافِ لِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) بِنُبُوَّتِهِ وَ لِعَلِیٍّ (علیه السلام) بِوَصِیَّتِهِ.
امام عسکری (علیه السلام) از صبر کمک بگیرید تا در هنگام ادای امانت‌ها به حرام نیفتید و از صبر مدد جویید تا ریاست‌ها و مقام‌های باطل مانع، اعتراف شما به نبوّت محمّد (و جانشینی علی (علیه السلام) نشود.
العسکری (علیه السلام)- وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ عَلَی خِدْمَتِهِمَا وَ خِدْمَهًِْ مَنْ یَأْمُرَانِکُمْ بِخِدْمَتِهِ عَلَی اسْتِحْقَاقِ الرِّضْوَانِ وَ الْغُفْرَانِ وَ دَائِمِ نَعِیْمِ الْجِنَانِ فِی جِوَارِ الرَّحْمَنِ وَ مُرَافَقَهًِْ خِیَارِ الْمُؤْمِنِینَ وَ التَّمَتُّعِ بِالنَّظَرِ إِلَی عِتْرَهًِْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) سَیِّدِ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ وَ عَلِیٍّ (علیه السلام) سَیِّدِ الْوَصِیِّینَ وَ السَّادَهًِْ الْأَخْیَارِ الْمُنْتَجَبِینَ فَإِنَّ ذَلِکَ أَقَرُّ لِعُیُونِکُمْ وَ أَتَمُّ لِسُرُورِکم وَ أَکْمَلُ لِهِدَایَتِکُمْ مِنْ سَائِرِ نَعِیمِ الْجِنَانِ.
امام عسکری (علیه السلام) از صبر برای خدمت‌کردن به پیامبر (علی (علیه السلام) و کسانی که این دو، دستور خدمت به آنها را می‌دهند، کمک بگیرید تا شایسته بهشت، آمرزش، نعمت‌های جاوید در کنار خدای مهربان و رفاقت با مؤمنین برگزیده شوید و از نگاه‌کردن [و همراهی] به خاندان محمّد ( سرور جهانیان و علی (علیه السلام) سرور اوصیاء و سرور انسان‌های منتخب و برگزیده بهره‌مند شوید. چرا که انجام این کار نسبت به دیگر نعمت‌های بهشت موجب افزایش نور چشم‌هایتان، تمام‌ترشدن شادمانیتان و کامل‌ترشدن هدایتتان خواهدشد.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَالَ سَلْمَانُ: قُلْتُ: یَا أَخَا رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله)! وَ مَنْ أَقَامَ الصَّلَاهًَْ أَقَامَ وَلَایَتَکَ قَالَ: نَعَمْ! یَا سَلْمَانُ تَصْدِیقُ ذَلِکَ قَوْلُهُ تَعَالَی فِی الْکِتَابِ الْعَزِیزِ وَ اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ وَ إِنَّها لَکَبِیرَةٌ إِلَّا عَلَی الْخاشِعِینَ فَالصَّبْرُ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ الصَّلَاهًُْ إِقَامَهًُْ وَلَایَتِی فَمِنْهَا قَالَ اللَّهُ تَعَالَی وَ إِنَّها لَکَبِیرَةٌ وَ لَمْ یَقُلْ وَ إِنَّهُمَا لَکَبِیرَهًٌْ لِأَنَّ الْوَلَایَهًَْ کَبِیرَهًٌْ حَمْلُهَا إِلَّا عَلَی الْخَاشِعِینَ.
امام علی (علیه السلام) از سلمان (رحمة الله علیه) نقل است که به حضرت علی (علیه السلام) عرض کرد: «ای برادر پیامبر (! هرکس که نماز به‌پا دارد ولایت تو را به‌پا داشته»؟ فرمود: «آری! دلیل این مطلب این آیه‌ی قرآن است: وَاسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ وَ إِنَّها لَکَبِیرَةٌ إِلَّا عَلَی الْخاشِعِینَ پس [منظور از] صبر، پیامبر (است و [منظور از] نماز، اقامه‌ی ولایت من است. پس به همین خاطر خداوند فرموده: إِنَّها لَکَبِیرَةٌ چراکه حمل ولایت، کاری بزرگ و سنگین است؛ مگر برای خاشعین (فروتنان در برابر حق)».
العسکری (علیه السلام)- وَ اسْتَعِینُوا أَیْضاً بِالصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ وَ بِالصَّلَاهًِْ عَلَی مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ آلِهِ الطَّیِّبِینَ.
امام عسکری (علیه السلام) از نمازهای پنجگانه و نیز صلوات بر محمّد (و آل پاکش (علیهم السلام) طلب یاری کنید.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ الصَّلَاهًُْ إِقَامَهًُْ وَلَایَتِی فَمِنْهَا قَالَ اللَّهُ تَعَالَی وَ إِنَّها لَکَبِیرَةٌ وَ لَمْ یَقُلْ وَ إِنَّهُمَا لَکَبِیرَهًٌْ لِأَنَّ الْوَلَایَهًَْ کَبِیرَهًٌْ.
امام علی (علیه السلام) [در این آیه منظور از] نماز، اقامه‌ی ولایت من است؛ به همین جهت خداوند متعال فرموده است: انجام آن (نماز) سنگین و دشوار است و نفرموده انجام آن دو (صبر و نماز) سنگین و دشوار است؛ چون پذیرش و حمل ولایت سنگین‌تر [از صبر] است.
العسکری (علیه السلام)- إِنَّها أَیْ هَذِهِ الْفَعْلَهًُْ مِنَ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ وَ الصَّلَاهًُْ عَلَی مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ آلِهِ الطَّیِّبِینَ (علیهم السلام) مَعَ الِانْقِیَادِ لِأَوَامِرِهِمْ وَ الْإِیمَانِ بِسِرِّهِمْ وَ عَلَانِیَتِهِمْ وَ تَرْکِ مُعَارَضَتِهِمْ بِلِمَ وَ کَیْفَ.
امام عسکری (علیه السلام) نمازهای پنجگانه و صلوات بر محمّد (و خاندانش (علیهم السلام) همراه با اطاعت از دستورات آنها، ایمان به آشکار و پنهان ایشان و ترک اعتراض و بهانه‌جوئی با کلماتی مثل چرا و چگونه سنگین و دشوار است مگر برای متواضعان.
العسکری (علیه السلام)- عَظِیمَهًٌْ.
امام عسکری (علیه السلام) [منظور از کَبیرَةٌ، در این آیه] عظیم و بزرگ است.
العسکری (علیه السلام)- قِیلَ ثَقِیلَهًٌْ شَاقَّهًٌْ کَقَولِهِ عَزَّوَجَلَّ: کَبُرَ عَلَی الْمُشْرِکِینَ ما تَدْعُوهُمْ إِلَیْهِ إِلَّا عَلَی الْخاشِعِینَ.
امام عسکری (علیه السلام) گفته شده است: [معنای کَبیرَةٌ در این آیه] سنگین و سخت است، مانند آنچه که خداوند در آیه: و بر مشرکان گران است آنچه شما آنان را به‌سویش دعوت می‌کنید. (شوری/۱۳) بیان فرموده است. (که در این آیه نیز «کبر» به معنای سخت و سنگین‌بودن به کار رفته است).
ابن‌عباس (رحمة الله علیه)- الخَاشِعُ الذَّلِیلُ فِی صَلَاتِهِ الْمُقْبِلُ عَلَیْهَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام).
ابن‌عباس (رحمة الله علیه) [منظور از] خاشع، کسی است که به نماز روی آورده و در آن خاکساری می‌کند؛ یعنی رسول‌خدا (و امیرمؤمنین علی (علیه السلام) [که این‌چنین هستند].
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ الْخَاشِعُونَ هُمُ الشِّیعَهًُْ الْمُسْتَبْصِرُونَ وَ ذَلِکَ لِأَنَّ أَهْلَ الْأَقَاوِیلِ مِنَ الْمُرْجِئَهًِْ وَ الْقَدَرِیَّهًِْ وَ الْخَوَارِجِ وَ غَیْرِهِمْ مِنَ النَّاصِبِیَّهًِْ یُقِرُّونَ لِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) لَیْسَ بَیْنَهُمْ خِلَافٌ وَ هُمْ مُخْتَلِفُونَ فِی وَلَایَتِی مُنْکِرُونَ لِذَلِکَ جَاحِدُونَ بِهَا إِلَّا الْقَلِیلُ وَ هُمُ الَّذِینَ وَصَفَهُمُ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ الْعَزِیزِ فَقَالَ إِنَّها لَکَبِیرَةٌ إِلَّا عَلَی الْخاشِعِین.
امام علی (علیه السلام) خاشِعِینَ شیعیان با بصیرت هستند. زیرا صاحب عقاید باطل از قبیل مرجئه، قدریّه، خوارج و گروهی از ناصبی‌ها به نبوّت حضرت محمّد (اقراردارند و در این مورد اختلافی ندارند؛ درحالی‌که ایشان درباره‌ی ولایت من اختلاف دارند و جز تعداد کمی از آنها، بقیّه‌شان ولایت مرا انکار می‌کنند. آنها کسانی هستند که خداوند در قرآن ایشان را چنین توصیف نموده است: إِنَّها لَکَبِیرَةٌ إِلَّا عَلَی الْخاشِعِینَ.
العسکری (علیه السلام)- الخَائِفِینَ عَنِ اللَّهِ فِی مُخَالَفَتِهِ فِی أَعْظَمِ فَرَائِضِهِ.
امام عسکری (علیه السلام) خاشِعِینَ کسانی هستند که در مخالفت با خداوند در انجام برترین واجبات او، واهمه دارند.