آیه وَ إِذْ قُلْنَا ادْخُلُوا هذِهِ الْقَرْيَةَ فَكُلُوا مِنْها حَيْثُ شِئْتُمْ رَغَداً وَ ادْخُلُوا الْبابَ سُجَّداً وَ قُولُوا حِطَّةٌ نَغْفِرْ لَكُمْ خَطاياكُمْ وَ سَنَزيدُ الْمُحْسِنينَ [58]
و [يادكنيد] زمانى را كه گفتيم: «در اين شهر (بيتالمقدّس) وارد شويد؛ و از نعمتهاى فراوان آن، از هرجا مىخواهيد بخوريد؛ و از در [معبد بيتالمقدس] با خضوع وارد گرديد؛ و بگوييد: «خداوندا! گناهان ما را بريز». تا خطاهاى شما را ببخشيم؛ و به نيكوكاران پاداش بيشترى خواهيمداد».
الباقر (علیه السلام)- إِنَّ ذَلِکَ حِینَ فَصَلَ مُوسَی (علیه السلام) مِنْ أَرْضِ التِّیهِ فَدَخَلُوا الْعُمْرَانَ وَ کَانَ بَنُوإِسْرَائِیلَ أَخْطَئُوا خَطِیئَهًًْ فَأَحَبَّ اللَّهُ أَنْ یُنْقِذَهُمْ مِنْهَا إِنْ تَابُوا.
امام باقر (علیه السلام) این آیه به زمانی اشارهدارد که موسی از آن سرگردانی در بیابان خشک خارج شده و به [همراه بنیاسرائیل] به سرزمین آبادی وارد شدند؛ در حالیکه بنیاسرائیل خطایی مرتکب شدهبودند و خداوند دوست داشت چنانچه آنها توبه کنند، ایشان را از آن معاصی نجات دهد.
العسکری (علیه السلام)- وَ ذَلِکَ حِینَ خَرَجُوا مِنَ التِّیهِ.
امام عسکری (علیه السلام) زمانی که آنها از آن سرگردانی در بیابان خشک تیه خارج شدند.
العسکری (علیه السلام)- وَ اذْکُرُوا یَا بَنِیإِسْرَائِیلَ إِذْ قُلْنَا لِأَسْلَافِکُمُ.
امام عسکری (علیه السلام) ای بنیاسرائیل! آن هنگام که ما با پیشینیانتان این سخنان را گفتیم، به یادآورید.
العسکری (علیه السلام)- وَ هِیَ أَرِیحَا مِنْ بِلَادِ الشَّامِ.
امام عسکری (علیه السلام) آن [قریه]، شهر «اریحا» در سرزمین شام است.
العسکری (علیه السلام)- فَکُلُوا مِنْها مِنَ الْقَرْیَهًِْ.
امام عسکری (علیه السلام) از [نعمتهای] این سرزمین و روستا بخورید.
العسکری (علیه السلام)- رَغَداً وَاسِعاً بِلَا تَعَبٍ.
امام عسکری (علیه السلام) [آن نعمتها] فراوان و بدون زحمت و رنج است.
ابنعباس (رحمة الله علیه)- مَعَاشِرَ النَّاسِ اعْلَمُوا أَنَّ لِلَّهِ بَاباً مَنْ دَخَلَهُ أَمِنَ مِنَ النَّارِ فَقَامَ إِلَیْهِ أَبُو سَعِیدٍ الْخُدْرِیُّ فَقَالَ: یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله)! اهْدِنَا إِلَی هَذَا الْبَابِ حَتَّی نَعْرِفَهُ. قَالَ: هُوَ عَلِیُّبْنُأَبِیطَالِبٍ (علیه السلام) سَیِّدُ الْوَصِیِّینَ ... مَعَاشِرَ النَّاسِ مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَتَوَلَّی وَلَایَهًَْ اللَّهِ فَلْیَقْتَدِ بِعَلِیِّبْنِأَبِیطَالِبٍ (علیه السلام) وَ الْأَئِمَّهًِْ مِنْ ذُرِّیَّتِی فَإِنَّهُمْ خُزَّانُ عِلْمِی.
ابنعباس (رحمة الله علیه) ای مردم! بدانید که خداوند دری دارد که هرکه از آن در وارد شود از آتش دوزخ در امان خواهدبود. ابوسعید خدری در مقابل پیامبر (ایستاد و گفت: «ای رسولخدا (! ما را به این در، راهنمایی کن تا آن را بشناسیم». حضرت (پاسخ داد: «آن [در]، سیّد وصیّین، علیبنابیطالب (علیه السلام) است ... ای مردم! هرکسیکه پذیرش ولایت پروردگار، خوشحالش میکند، باید به علیّبنابیطالب و امامانی از ذریّهی او (علیهم السلام)، اقتدا کند؛ زیرا ایشان ذخائر علم من هستند
العسکری (علیه السلام)- مَثَّلَ اللَّهُ تَعَالَی عَلَی الْبَابِ مِثَآلَ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام)(صلی الله علیه و آله) وَ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ أَمَرَهُمْ أَنْ یَسْجُدُوا تَعْظِیماً لِذَلِکَ الْمِثَالِ وَ أَنْ یُجَدِّدُوا عَلَی أَنْفُسِهِمْ بَیْعَتَهُمَا وَ ذِکْرَ مُوَالَاتِهِمَا وَ لِیَذْکُرُوا الْعَهْدَ وَ الْمِیثَاقَ الْمَأْخُوذَیْنِ عَلَیْهِمْ لَهُمَا.
امام عسکری (علیه السلام) «خداوند چهرهی مثالی محمّد (و علی (علیه السلام) را [هنگام ورود بنیاسرائیل به شهر، بر دروازهی شهر مجسّم نمود و به آنان امر کرد که به نشانهی احترام و تعظیم، در مقابل آن چهرهها، سجده کنند و در نزد خود بیعت و ولایت آنها را تجدید کنند و همچنین عهد و میثاقی که قبلاً از آنان، در مورد محمّد (و علی (علیه السلام) گرفته شدهبود را به یادآورند».
امام باقر (علیه السلام)- فِی قَوْلِهِمْ بَابُ اللَّهِ مَعْنَاهُ أَنَّ اللَّهَ احْتَجَبَ عَنْ خَلْقِهِ بِنَبِیِّهِ وَ الْأَوْصِیَاءِ مِنْ بَعْدِهِ وَ فَوَّضَ إِلَیْهِمْ مِنَ الْعِلْمِ مَا عَلِمَ احْتِیَاجَ الْخَلْقِ إِلَیْهِ وَ لَمَّا اسْتَوْفَی النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) عَلَی عَلِیٍّ (علیه السلام) الْعُلُومَ وَ الْحِکْمَهًَْ قَالَ أَنَا مَدِینَهًُْ الْعِلْمِ وَ عَلِیٌّ (علیه السلام) بَابُهَا وَ قَدْ أَوْجَبَ اللَّهُ عَلَی خَلْقِهِ الِاسْتِکَانَهًَْ لِعَلِیٍّ (علیه السلام) بِقَوْلِهِ ادْخُلُواالْبابَ سُجَّداً وَ قُولُوا حِطَّةٌ نَغْفِرْ لَکُمْ خَطایاکُمْ وَ سَنَزِیدُ الْمُحْسِنِینَ أَیِ الَّذِینَ لَایَرْتَابُونَ فِی فَضْلِ الْبَابِ وَعُلُوِّ قَدْرِهِ.
امام باقر (علیه السلام) معنای «باب الله» این است که خداوند، به واسطهی [حضور] پیامبرش (و امامان (علیهم السلام) پس از او، از بندگان خویش پوشیدهماند. و تمام علومی که میدانست بندگان به آن نیاز دارند را به ایشان (پیامبران و امامان (علیهم السلام)) ارائه نمود. هنگامیکه پیامبر (آن علوم و حکمت را به علی (علیه السلام) سپرد، فرمود: «من شهر علم و علی (علیه السلام) در آن است». و خداوند بر بندگانش واجب کرده که در برابر علی (علیه السلام) خاضع و خاشع باشند؛ چرا که در قرآن میفرماید: ادْخُلُواالْبابَ سُجَّداً وَ قُولُوا حِطَّةٌ نَغْفِرْ لَکُمْ خَطایاکُمْ وَ سَنَزِیدُ الْمُحْسِنِینَ یعنی کسانیکه در فضیلت و برتری این در (امام علی (علیه السلام)) و والامقامی آن شک نمیکنند.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَالَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِین (علیه السلام): ... فَإِنِّی سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) یَقُولُ لِی: مَثَلُکَ فِی أُمَّتِی مَثَلُ بَابِ حِطَّهًٍْ فِی بَنِی إِسْرَائِیلَ فَمَنْ دَخَلَ فِی وَلَایَتِکَ فَقَدْ دَخَلَ الْبَابَ کَمَا أَمَرَهُ اللَّهُ عَزَّوَجَل.
امام علی (علیه السلام) از پیامبر خدا (شنیدم که میفرمود: «ای علی (علیه السلام)! مَثَل تو در میان امّت من همچون دروازهی حطّه (آمرزش و غفران الهی) بنیاسرائیل است؛ پس هرکس وارد ولایت تو شود در واقع طبق امر خداوند، وارد آن دروازه شده است».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- بَابُ حَطَّتِهِ.
پیامبر ( من باب (دروازهی ورود) توبهی پروردگار هستم.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- لِکُلِ أُمَّهًٍْ صِدِّیقٌ وَ فَارُوقٌ وَ صِدِّیقُ هَذِهِ الْأُمَّهًِْ وَ فَارُوقُهَا عَلِیُّبْنُأَبِیطَالِبٍ (علیه السلام) إِنَّ عَلِیّاً (علیه السلام) سَفِینَهًُْ نَجَاتِهَا وَ بَابُ حِطَّتِهَا.
پیامبر ( هر امّتی، صدّیق و فاروقی (جداکنندهی حق از باطل) دارد و صدیق و فاروق این امّت، علیّبنابیطالب (علیه السلام) است؛ همانا علی (علیه السلام) کشتی نجات و دروازهی حطّه (دروازهی آمرزش و غفران) این امّت است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَلَا وَ إِنِّی فِیکُمْ أَیُّهَا النَّاسُ کَهَارُونَ فِی آلِ فِرْعَوْنَ وَ کَبَابِ حِطَّهًٍْ فِی بَنِی إِسْرَائِیل.
امام علی (علیه السلام) ای مردم! بدانید من در میان شما مانند هارون در میان فرعونیان و چون دروازهی «حطه» در میان بنیاسرائیل، هستم.
امیرالمؤمنین (علیه السلام) و الباقر (علیه السلام)- عَنِ الباقر (علیه السلام) وَ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی: لَیْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوا الْبُیُوتَ الْآیَهًَْ وَ قَوْلِهِ تَعَالَی وَ إِذْ قُلْنَا ادْخُلُوا هذِهِ الْقَرْیَةَ نَحْن الْبُیُوتُ الَّتِی أَمَرَ اللَّهُ أَنْ تُؤْتَی مِنْ أَبْوَابِهَا نَحْنُ بَابُ اللَّهِ وَ بُیُوتُهُ الَّتِی یُؤْتَی مِنْهُ فَمَنْ تَابَعَنَا وَ أَقَرَّ بِوَلَایَتِنَا فَقَدْ أَتَی الْبُیُوتَ مِنْ أَبْوَابِهَا وَ مَنْ خَالَفَنَا وَ فَضَّلَ عَلَیْنَا غَیْرَنَا فَقَدْ أَتَی الْبُیُوتَ مِنْ ظُهُورِهَا.
امام علی (علیه السلام) در توضیح عبارات لَیْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوا الْبُیُوتَ (بقره/۱۸۹) و إِذْ قُلْنَا ادْخُلُوا هذِهِ الْقَرْیَة فرمود: «آن خانههایی که خداوند امر فرمود از درشان به آنها وارد شوید، ما هستیم، ما در [وصول به] پروردگار و خانههای او هستیم که باید از آن، داخل شد. پس هرکه از ما پیروی کرده و به ولایت ما اقرارنماید، او حقیقتاً از درهای حقیقی خانهها وارد شده است و امّا آنکه با ما مخالفت کند و دیگری را بر ما برتری دهد، او یقیناً از پشت خانهها داخل شده است. (به بیراهه رفته است).
الباقر (علیه السلام)- نَحْنُ بَابُ حِطَّتِکُمْ.
امام باقر (علیه السلام) ما باب حطّهی شما (موجب غفران و آمرزش الهی) هستیم.
الباقر (علیه السلام)- فَقَالَ لَهُمْ: إِذَا انْتَهَیْتُمْ إِلَی بَابِ الْقَرْیَهًِْ فَاسْجُدُوا.
باقر (علیه السلام) موسی (علیه السلام) به بنیاسرائیل فرمود: «آنگاه که به در ورود به آن سرزمین و روستا رسیدید، سجده کنید».
العسکری (علیه السلام)- مَثَّلَ اللَّهُ تَعَالَی عَلَی الْبَابِ مِثَآلَ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ أَمَرَهُمْ أَنْ یَسْجُدُوا تَعْظِیماً لِذَلِکَ الْمِثَالِ وَ أَنْ یُجَدِّدُوا عَلَی أَنْفُسِهِمْ بَیْعَتَهُمَا وَ ذِکْرَ مُوَالَاتِهِمَا وَ لِیَذْکُرُوا الْعَهْدَ وَ الْمِیثَاقَ الْمَأْخُوذَیْنِ عَلَیْهِمْ لَهُمَا.
امام عسکری (علیه السلام) خداوند چهرهی مثالی محمّد (و علی (علیه السلام) را [هنگام ورود بنیاسرائیل به شهر، بر دروازهی شهر] مجسّم نمود و به آنان امر کرد که به نشانهی احترام و تعظیم، در مقابل آن چهرهها سجده کنند و در نزد خود بیعت و ولایت آنها را تجدید کرده و عهد و میثاقی که قبلاً از آنان در مورد محمّد (و علی (علیه السلام) گرفته شده بود را به یاد آورند.
العسکری (علیه السلام)- أَیْ قُولُوا إِنَّ سُجُودَنَا لِلَّهِ تَعْظِیماً لِمِثَالِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ اعْتِقَادُنَا لِوَلَایَتِهِمَا لِوَلَایَتِهِمَا حِطَّهًٌْ لِذُنُوبِنَا وَ مَحْوٌ لِسَیِّئَاتِنَا.
امام عسکری (علیه السلام) سجدهی ما برای خداوند و به جهت بزرگداشت مقام محمّد (و علی (علیه السلام) است و اعتقاد ما به ولایت آنها، مایهی مغفرت و آمرزش گناهان و محو بدیهایمان است.
العسکری (علیه السلام)- حِطَّةٌ لِذُنُوبِنَا وَ مَحْوٌ لِسَیِّئَاتِنَا.
امام عسکری (علیه السلام) [اعتقاد ما به ولایت و سرپرستی محمّد (و علی (علیه السلام)] مایهی مغفرت و آمرزش گناهان و محو بدیهایمان است.
علیّبنإبراهیم (رحمة الله علیه)- قُولُوا حِطَّةٌ أَیْ حُطَّ عَنَّا ذُنُوبَنَا.
علیّبنابراهیم (رحمة الله علیه) قُولُوا حِطَّة یعنی [بگویید خدایا] گناهان ما را از ما بزدای!