آیه يُخادِعُونَ أللهَ وَ الَّذينَ آمَنُوا وَ ما يَخْدَعُونَ إِلاَّ أَنْفُسَهُمْ وَ ما يَشْعُرُونَ [9]
[به گمان خود] خدا و مؤمنین را فريب مى دهند؛ در حالى كه جز خودشان را فريب نمى‌دهند؛ ولى نمى‌فهمند.
الکاظم (علیه السلام)- لَمَّا نَصَبَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) عَلِیّاً (علیه السلام) یَوْمَ غَدِیرِ خُمٍّ وَ أَمَرَ عُمَرَ وَ تَمَامَ تِسْعَهًٍْ مِنْ رُؤَسَاءِ الْمُهَاجِرِینَ وَ الْأَنْصَارِ أَنْ یُبَایِعُوهُ بِإِمْرَهًِْ الْمُؤْمِنِینَ فَفَعَلُوا ذَلِکَ وَ تَوَاطَئُوا بَیْنَهُمْ أَنْ یَدْفَعُوا هَذَا الْأَمْرَ عَنْ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ أَنْ یُهْلِکُوهُمَا کَانَ مِنْ مُوَاطَاتِهِمْ أَنْ قَالَ أَوَّلُهُمْ: مَا اعْتَدَدْتُ بِشَیْءٍ کَاعْتِدَادِی بِهَذِهِ الْبَیْعَهًِْ وَ لَقَدْ رَجَوْتُ أَنْ یَفْسَحَ اللَّهُ بِهَا لِی فِی قُصُورِ الْجِنَانِ وَ یَجْعَلَنِی فِیهَا مِنْ أَفْضَلِ النُّزَّالِ وَ السُّکَّانِ. وَ قَالَ ثَانِیهِمْ: بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مَا وَثِقْتُ بِدُخُولِ الْجَنَّهًِْ وَ النَّجَاهًِْ مِنَ النَّارِ إِلَّا بِهَذِهِ الْبَیْعَهًِْ وَ اللَّهِ مَا یَسُرُّنِی أَنْ نَقَضْتُهَا أَوْ نَکَثْتُ بَعْدَ مَا أَعْطَیْتُ وَ أنَّ لِی طِلَاعَ مَا بَیْنَ الثَّرَی إِلَی الْعَرْشِ لَآلِیَ رَطْبَهًًْ وَ جَوَاهِرَ فَاخِرَهًًْ. وَ قَالَ ثَالِثُهُمْ: وَ اللَّهِ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله)! لَقَدْ صِرْتُ مِنَ الْفَرَحِ بِهَذِهِ الْبَیْعَهًِْ وَ مِنَ السُّرُورِ الْفَسِیحِ مِنَ الْآمَالِ فِی رِضْوَانِ اللَّهِ مَا أَیْقَنْتُ أَنَّهُ لَوْ کَانَتْ ذُنُوبُ أَهْلِ الْأَرْضِ کُلُّهَا عَلَیَّ لَمُحِّصَتْ عَنِّی بِهَذِهِ الْبَیْعَهًِْ وَ حَلَفَ عَلَی مَا قَالَ مِنْ ذَلِکَ ثُمَّ تَتَابَعَ بِمِثْلِ هَذَا الِاعْتِذَارِ مَنْ بَعْدَهُمْ مِنَ الْجَبَابِرَهًِْ وَ الْمُتَمَرِّدِینَ. فَقَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ لِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله): یُخادِعُونَ اللهَ یَعْنِی یُخَادِعُونَ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بِأَیْمَانِهِمْ خِلَافَ مَا فِی جَوَانِحِهِمْ وَ الَّذِینَ آمَنُوا کَذَلِکَ أَیْضاً الَّذِینَ سَیِّدُهُمْ وَ فَاضِلُهُمْ عَلِیُّ بنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) ثُمَّ قَالَ: وَ ما یَخْدَعُونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ مَا یَضُرُّونَ بِتِلْکَ الْخَدِیعَهًِْ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِیٌّ عَنْهُمْ وَ عَنْ نُصْرَتِهِمْ وَ لَوْ لَا إِمْهَالُهُ لَهُمْ مَا قَدَرُوا عَلَی شَیْءٍ مِنْ فُجُورِهِمْ وَ طُغْیَانِهِمْ وَ ما یَشْعُرُونَ أَنَّ الْأَمْرَ کَذَلِکَ وَ أَنَّ اللَّهَ یُطْلِعُ نَبِیَّهُ عَلَی نِفَاقِهِمْ وَ کَذِبِهِمْ وَ کُفْرِهِمْ وَ یَأْمُرُهُ بِلَعْنِهِمْ فِی لَعْنَهًِْ الظَّالِمِینَ النَّاکِثِینَ وَ ذَلِکَ اللَّعْنُ لَا یُفَارِقُهُمْ فِی الدُّنْیَا یَلْعَنُهُمْ خِیَارُ عِبَادِ اللَّهِ وَ فِی الْآخِرَهًِْ یُبْتَلَوْنَ بِشَدَائِدِ عِقَابِ اللَّه.
امام کاظم (علیه السلام) زمانی که پیامبر (در غدیرخم امام علی (علیه السلام) را به امامت منسوب کرد، به عمر و هر هفت نفر از رؤسای مهاجر و انصار فرمان داد که با او به عنوان امیرالمؤمنین بیعت کنند. پس آنها هم چنین کردند ولی با یکدیگر توافق کردند که علی (علیه السلام) را از این امر، برکنارکرده، او و پیامبر (را نابود سازند. [لذا سخنانی را که در ذیل به پیامبر (گفتند،] همه از جمله توافقات و توطئه‌هایشان بود. اوّلین آنها گفت: «من به هیچ چیزی، به اندازه‌ی این بیعت توجّه و دقّت ندارم و امیدوارم که خداوند، به‌خاطر آن مرا در قصرهای بهشتی جای داده و از بهترین ساکنان و منزل‌کنندگان در آن قرارم دهد». و دوّمی آنها گفت: «پدر و مادرم به فدایت ای رسول‌خدا (! مطمئنّم که این بیعت، تنها راه ورود به بهشت و دوری از آتش جهنّم است و به خدا سوگند نقض پیمانی که با تو بستم، مرا خوشحال نمی‌کند. زمین تا به عرش برای من، آکنده از مرواریدهای تر و تازه و جواهرات فاخر شده است». و سوّمین نفر آنها گفت: «ای رسول‌خدا (! به خدا سوگند از اینکه با این بیعت در رضوان خداوند وارد شدم بسیار خوشحال و خرسندم و یقین دارم چنانچه تمام گناهان اهل زمین در پرونده‌ی من باشد، با این بیعت، همه پاک شده و از بین می‌رود و بر سخنانش، سوگند یاد کرد». پس از آنان تمام ستمگران و سرکشان، از گفتار ایشان تبعیّت کردند [و کلماتی مثل حرف‌های آنها بر زبان جاری کردند]. پس خداوند به محمّد (فرمود: یُخادِعُونَ اللهَ یعنی [آنها] رسول‌خدا (و نیز مؤمنین که سرور و برترین آنها علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) است را با پیمان‌هایی خلاف آنچه که در دلشان است، فریب می‌دهند. سپس فرمود: وَ ما یَخْدَعُونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ و تنها خودشان از این خدعه و نیرنگشان متضرّر می‌شوند و خداوند از آنها و یاریشان بی‌نیاز است. و اگر [سنّت خداوند چنین نبود و] خداوند به آنان مهلت نمی‌داد [تا زنده بمانند و چنین اعمالی انجام دهند]، قطعاً آنها نمی‌توانستند طغیان و سرکشی کنند. [آنها] نمی‌فهمند که امر ما این‌گونه است و خداوند به پیامبرش از دورویی، دروغ و کفر آنها خبر می‌دهد و حضرت رسول (را امر می‌کند که بر ستمگران پیمان‌شکن لعن بفرستد و آن لعن در دنیا از ایشان جدا نمی‌شود. در دنیا بهترین بندگان خدا ایشان را لعن می‌کنند و در آخرت نیز به شدیدترین عذابهای الهی گرفتار خواهندشد.
الصّادق (علیه السلام)- لَا تُرَاءِ بِعَمَلِک ... قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ یُخادِعُونَ اللهَ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ ما یَخْدَعُونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ وَ ما یَشْعُرُونَ
امام صادق (علیه السلام) در کارهایت ریا و تظاهر نکن ... خداوند در قرآن می‌فرماید: یُخادِعُونَ اللهَ وَ الَّذینَ آمَنُوا وَ ما یَخْدَعُونَ إِلّا أَنْفُسَهُمْ وَ ما یَشْعُرُونَ
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قِیلَ لَهُ: وَ کَیْفَ یُخَادِعُ اللَّهَ؟ قَالَ: یَعْمَلُ بِمَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ ثُمَّ یُرِیدُ بِهِ غَیْرَهُ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الرِّیَاءَ فَإِنَّهُ شِرْکٌ بِاللَّه.
پیامبر ( به پیامبر (عرض شد: ای رسول‌خدا (! چگونه کسی خدا را فریب می‌دهد؟ فرمود: تقوا پیشه کنید و از ریا بپرهیزید که ریا شرک به خداوند است.
الکاظم (علیه السلام)- یُخَادِعُونَ رَسُولَ اللهِ (صلی الله علیه و آله) بِإِبْدَائِهِمْ خِلَافَ مَا فِی جَوَانِحِهِمْ.
امام کاظم (علیه السلام) آنها با آشکار و ظاهرکردن چیزی (ایمان به گفتار پیامبر () که مخالف آن را در دل می‌پروراندند، [گمان می‌کردند که] پیامبر (را فریب می‌دهند.
ألکاظم (علیه السلام)- یُخَادِعُونَ رَسُولَ اللهِ (صلی الله علیه و آله) بِأَیْمَانِهِمْ خِلَافَ مَا فِی جَوَانِحِهِمْ.
امام کاظم (علیه السلام) با سوگندخوردن بر آنچه که خلاف درون و باورشان است، قصد دارند رسول‌خدا (را فریب دهند.
الرّسول (علیه السلام)- قِیلَ لَهُ: وَ کَیْفَ یُخَادِعُ اللَّهَ؟ قَالَ: یَعْمَلُ بِمَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ ثُمَّ یُرِیدُ بِهِ غَیْرَهُ.
پیامبر ( به پیامبر (عرض شد: ای رسول‌خدا (! چگونه کسی خدا را فریب می‌دهد؟ فرمود: [در ظاهر] به فرمان خداوند عزّوجلّ عمل می‌کند، امّا در دل نیّتی به جز او دارد و قصدش چیز دیگری است.
الصّادق (علیه السلام)- وَ اعْلَمْ أَنَّکَ لَا تَقْدِرُ عَلَی إِخْفَاءِ شَیْءٍ مِنْ بَاطِنِکَ عَلَیْهِ وَ تَصِیرُ مَخْدُوعاً قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ: یُخادِعُونَ اللهَ.
امام صادق (علیه السلام) بدان که تو توانایی نداری اسرار باطن خود را از خداوند مخفی بداری که [اگر چنین کنی] خودت فریب خورده‌ای؛ چرا که خداوند در قرآن می‌فرماید: یُخادِعُونَ اللهَ ...
الرّسول (علیه السلام)- إِنَ الْمُرَائِیَ یُدْعَی یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ بِأَرْبَعَهًِْ أَسْمَاءٍ: یَا کَافِرُ، یَا فَاجِرُ، یَا غَادِرُ، یَا خَاسِرُ! حَبِطَ عَمَلُکَ وَ بَطَلَ أَجْرُکَ، فَلَا خَلَاصَ لَکَ الْیَوْمَ فَالْتَمِسْ أَجْرَکَ مِمَّنْ کُنْتَ تَعْمَلُ لَه.
پیامبر ( ریا کار در روز قیامت، به چهار نام خوانده می‌شود: «ای کافر! ای فاجر (گناهکار)! ای غادر (خیانتکار)! ای خاسر (زیانکار)! عملت از بین رفت و اجرت باطل گردید و امروز هیچ سود و بهره‌ای نداری. مزد خود را از آن‌کس طلب کن که برایش کار می‌کردی».