آیه ۱۵۰ - سوره بقره

آیه وَ مِنْ حَيْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ حَيْثُ ما كُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ لِئَلاَّ يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَيْكُمْ حُجَّةٌ إِلاَّ الَّذينَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْني وَ لِأُتِمَّ نِعْمَتي عَلَيْكُمْ وَ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ [150]

و از هر سو خارج شدى، روى خود را به جانب مسجدالحرام كن. و هر‌جا بوديد، روى خود را به‌سوى آن كنيد؛ ‌تا مردم، دليلى بر ضدّ شما نداشته‌باشند؛ ‌مگر آنها كه ستمكار [و لجوج] هستند. از آنها نترسيد؛ ‌و از من بترسيد! و [بدانيد اين تغيير قبله، به‌خاطر آن بود كه] نعمت خود را بر شما تمام كنم، شايد هدايت شويد.

و هرجا بودید، روی خود را به‌سوی آن کنید

۱ -۱
(بقره/ ۱۵۰)

الباقر (علیه السلام)- إِذَا اسْتَقْبَلْتَ الْقِبْلَهًَْ بِوَجْهِکَ فَلَا تَقْلِبْ وَجْهَکَ عَنِ الْقِبْلَهًِْ فَتَفْسُدَ صَلَاتُکَ فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَی قَالَ لِنَبِیِّهِ (صلی الله علیه و آله) فِی الْفَرِیضَهًِْ فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ حَیْثُ ما کُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ وَ اخْشَعْ بَصَرَکَ وَ لَا تَرْفَعْهُ إِلَی السَّمَاءِ وَ لَکِنْ حِذَاءَ وَجْهِکَ فِی مَوْضِعِ سُجُودِکَ.

امام باقر (علیه السلام) هنگامی‌که [برای نماز] رو به‌سوی قبله کردی از آن برنگرد؛ اگر چنین کنی نمازت باطل می‌شود چراکه خدای متعال در نماز واجب به پیامبرش فرمود: فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ حَیْثُ ما کُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ و چشمت را فرو بیانداز و به آسمان نگاه نکن و لیکن صورتت را موازی و روبروی سجده‌گاهت قراربده.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۷۳۰
تهذیب الأحکام، ج۲، ص۱۹۹/ بحارالأنوار، ج۸۱، ص۷۰؛ فیه: «لا تلتفت» بدلٌ «و لا تقلب وجهک»

تا مردم، دلیلی بر ضدّ شما نداشته باشند

۲ -۱
(بقره/ ۱۵۰)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- لِئَلَّا یَکُونَ لِلنَّاسِ عَلَیْکُمْ حُجَّةٌ یَعْنِی الْیَهُودَ.

امام علی (علیه السلام) تا اینکه مردم یعنی یهود بر شما خرده نگیرند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۷۳۰
مستدرک الوسایل، ج۳، ص۱۷۳/ بحارالأنوار، ج۸۱، ص۷۱/ مستدرک الوسایل، ج۳، ص۱۷۲/ بحارالأنوار، ج۹۰، ص۸/ بحارالأنوار، ج۸۱، ص۶۶

مگر آنها که ستمکار [و لجوج] هستند

۳ -۱
(بقره/ ۱۵۰)

علیّ‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- إِلَّا الَّذِینَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ یَعْنِی وَ لَا الَّذِینَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ وَ إِلَّا فِی مَوْضِعِ وَ لَا وَ لَیْسَتْ هِیَ اسْتِثْنَاءً.

علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه) منظور از آیه این است که حتی از ستمگرانشان نیز نترسید و «الّا» در اینجا به معنای «لا» است و معنای استثنا ندارد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۷۳۰
بحارالأنوار، ج۸۱، ص۶۱/ القمی، ج۱، ص۶۲/ البرهان؛ فیه: «الا الذین ظلموا منهم یعنی» محذوفٌ
۳ -۲
(بقره/ ۱۵۰)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فَمِمَّا قَالُوهُ عَنِ النَّاسِخِ وَ المَنسُوخِ قَالَ أمِیرُ‌المُؤمِنِینَ (علیه السلام) ... اَمَّا مَا جَاءَ فِی أَصْلِ التَّنْزِیلِ حَرْفٌ مَکَانَ حَرْفٍ فَهُوَ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ لِئَلَّا یَکُونَ لِلنَّاسِ عَلَیْکُمْ حُجَّةٌ إِلَّا الَّذِینَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ مَعْنَاهُ وَ لَا الَّذِینَ ظَلَمُوا مِنْهُم.

امام علی (علیه السلام) یک نمونه از آیاتی که در اصل نزول حرفی به‌جای حرفی دیگر آمد در خصوص این آیه است: لِئَلَّا یَکُونَ لِلنَّاسِ عَلَیْکُمْ حُجَّةٌ إِلَّا الَّذِینَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ معنای آن این است که نه کسانی از آنها که ظلم کردند [در این آیه حرف «إِلَّا» به جای «لا» به کار برده‌شده است].

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۷۳۲
بحارالأنوار، ج۹۰، ص۳۱
۳ -۳
(بقره/ ۱۵۰)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ أَمَّا مَا هُوَ حَرْفٌ مَکَانَ حَرْفٍ فَقَوْلُهُ لِئَلَّا یَکُونَ لِلنَّاسِ عَلَیْکُمْ حُجَّةٌ إِلاَّ الَّذِینَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ یَعْنِی وَ لَا لِلَّذِینَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ.

علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه) امّا حرفی که به‌جای حرف دیگر [در قرآن] آمده است را می‌توان در این آیه دانست [که به این صورت]: تا مردم و نیز ظالمان ایشان بر شما دلیلی نیاورند و نه ظالمانشان معنی می‌شود. (در واقع در این آیه حرف «إلّا» به جای «لا» آمده است).

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۷۳۲
القمی، ج۱، ص۸
بیشتر
بقره
همه
مقدمه
۱
۲
۳
۴
۵
۶
۷
۸
۹
۱۰
۱۱
۱۲
۱۳
۱۴
۱۵
۱۶
۱۷
۱۸
۱۹
۲۰
۲۱
۲۲
۲۳
۲۴
۲۵
۲۶
۲۷
۲۸
۲۹
۳۰
۳۱
۳۲
۳۳
۳۴
۳۵
۳۶
۳۷
۳۸
۳۹
۴۰
۴۱
۴۲
۴۳
۴۴
۴۵
۴۶
۴۷
۴۸
۴۹
۵۰
۵۱
۵۲
۵۳
۵۴
۵۵
۵۶
۵۷
۵۸
۵۹
۶۰
۶۱
۶۲
۶۳
۶۴
۶۵
۶۶
۶۷
۶۸
۶۹
۷۰
۷۱
۷۲
۷۳
۷۴
۷۵
۷۶
۷۷
۷۸
۷۹
۸۰
۸۱
۸۲
۸۳
۸۴
۸۵
۸۶
۸۷
۸۸
۸۹
۹۰
۹۱
۹۲
۹۳
۹۴
۹۵
۹۶
۹۷
۹۸
۹۹
۱۰۰
۱۰۱
۱۰۲
۱۰۳
۱۰۴
۱۰۵
۱۰۶
۱۰۷
۱۰۸
۱۰۹
۱۱۰
۱۱۱
۱۱۲
۱۱۳
۱۱۴
۱۱۵
۱۱۶
۱۱۷
۱۱۸
۱۱۹
۱۲۰
۱۲۱
۱۲۲
۱۲۳
۱۲۴
۱۲۵
۱۲۶
۱۲۷
۱۲۸
۱۲۹
۱۳۰
۱۳۱
۱۳۲
۱۳۳
۱۳۴
۱۳۵
۱۳۶
۱۳۷
۱۳۸
۱۳۹
۱۴۰
۱۴۱
۱۴۲
۱۴۳
۱۴۴
۱۴۵
۱۴۶
۱۴۷
۱۴۸
۱۴۹
۱۵۰
۱۵۱
۱۵۲
۱۵۳
۱۵۴
۱۵۵
۱۵۶
۱۵۷
۱۵۸
۱۵۹
۱۶۰
۱۶۱
۱۶۲
۱۶۳
۱۶۴
۱۶۵
۱۶۶
۱۶۷
۱۶۸
۱۶۹
۱۷۰
۱۷۱
۱۷۲
۱۷۳
۱۷۴
۱۷۵
۱۷۶
۱۷۷
۱۷۸
۱۷۹
۱۸۰
۱۸۱
۱۸۲
۱۸۳
۱۸۴
۱۸۵
۱۸۶
۱۸۷
۱۸۸
۱۸۹
۱۹۰
۱۹۱
۱۹۲
۱۹۳
۱۹۴
۱۹۵
۱۹۶
۱۹۷
۱۹۸
۱۹۹
۲۰۰
۲۰۱
۲۰۲
۲۰۳
۲۰۴
۲۰۵
۲۰۶
۲۰۷
۲۰۸
۲۰۹
۲۱۰
۲۱۱
۲۱۲
۲۱۳
۲۱۴
۲۱۵
۲۱۶
۲۱۷
۲۱۸
۲۱۹
۲۲۰
۲۲۱
۲۲۲
۲۲۳
۲۲۴
۲۲۵
۲۲۶
۲۲۷
۲۲۸
۲۲۹
۲۳۰
۲۳۱
۲۳۲
۲۳۳
۲۳۴
۲۳۵
۲۳۶
۲۳۷
۲۳۸
۲۳۹
۲۴۰
۲۴۱
۲۴۲
۲۴۳
۲۴۴
۲۴۵
۲۴۶
۲۴۷
۲۴۸
۲۴۹
۲۵۰
۲۵۱
۲۵۲
۲۵۳
۲۵۴
۲۵۵
۲۵۶
۲۵۷
۲۵۸
۲۵۹
۲۶۰
۲۶۱
۲۶۲
۲۶۳
۲۶۴
۲۶۵
۲۶۶
۲۶۷
۲۶۸
۲۶۹
۲۷۰
۲۷۱
۲۷۲
۲۷۳
۲۷۴
۲۷۵
۲۷۶
۲۷۷
۲۷۸
۲۷۹
۲۸۰
۲۸۱
۲۸۲
۲۸۳
۲۸۴
۲۸۵
۲۸۶